«Ҫумӑр ҫӑвать, ҫумӑр ҫӑвать, ҫумӑр ҫӑвать ман ҫине, Эп йӗпентӗм, эп йӗпентӗм, эп йӗпентӗм ҫумӑрпа», — Валентина Кузнецова шӑрантаракан ҫак юрӑ сӑмахӗсене паян Шупашкар хула ҫыннисен пӗр вӗҫемсӗр шӑрантармалли ҫеҫ юлнӑ. Мӗншӗн тесен паян хулана шалкам ҫумӑр шӑвӑрмаллипе шӑварнӑ. Кӑнтаралла ҫанталӑк ӑшӑтса янине пула ҫынсем тулалла ҫӳхе тумсемпе, сунчӑксем илмесӗрех тухса кайнӑ, ҫавӑнпа та вӑйлӑ ҫӑвакан ҫумӑртан чи малтанах вӗсем шар курнӑ.
Ҫынсем йӗпеннисӗр пуҫне хула урамӗсем те шыв айне пута пуҫланӑ. Сӑмахран, 16:00 сехетсем тӗлнелле вӑйлӑ ҫумӑра пула «Гостелло» чарӑну таврашӗнчи ҫул тӑрӑх ҫынсен кӑна мар урапасен те ҫӳреме май килмен. «Мир Луксор кинотеатр» чарӑну ҫывӑхӗнче те урапа ҫулӗ тӑрӑх юхакан шыва пула ҫынсен ҫул урлӑ урасане йӗпетмесӗр каҫайман.
Ҫанталӑкӗ чӑннипех те япӑх пулин те ҫапах та ҫак ҫумӑрлӑ куна ҫынсене, вӗсен пурлӑхне пӗлтерӗшлӗ шар кӑтартман тесе шанас килет.
Вырсарникун, авӑнӑн 22-мӗшӗнче Раҫҫейре Чупу кунӗ иртет. Ҫак куна халаласа республика тӗп хулинче «Наци кросӗ-2013» ирттерме палӑртнӑ.
— Кӑмӑл пур пулсан старта пурте тухма пултараҫҫӗ, — пӗлтереҫҫӗ хула администрацийӗн пресс-службинче.
Авӑнӑн 22-мӗшӗнче ирхи 8:30 сехетсенче чупӑва хутшӑнакансен регистрацийӗ иртет. Мэрире палӑртнӑ тӑрӑх кроса хутшӑнма кӑмӑл тӑвакансем малтанах, электронлӑ майпа регистрациленме пултараҫҫӗ.
«Наци кросне» 11:30 сехетре уҫма палӑртнӑ. Пӗрремӗш старта, Раҫҫейӗн ытти кӗтесӗсенчи пекех 12:00 сехетре парӗҫ.
Яланхи пекех «Наци кросӗн» ҫӗнтерӳҫисене медальсемпе, дипломсемпе тата асӑнмалӑх парнесемпе чыслӗҫ. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх мероприяти Шупашкар хулан кӳлмекӗнче иртӗ.
Ӗнер Шупашкарти Чапаев скверӗнче «Сӗтев» хаҫат йӗркелевҫи Эдуард Мочалов черетлӗ халӑх пухӑвне ирттернӗ. Кун пирки «Ирӗклӗ сӑмах» пӗлтерет.
Митингра Эдурад Мочалов хӑй, чӑваш чӗлхине хӳтӗлесе ҫырнӑшӑн айӑпланакан Илле Иванов журналист тата ыттисем тухса калаҫнӑ. Ку пухура та, яланхи пекех, Михаил Игнатьева тата ытти ҫӳллӗ шайри тӳре-шарана ӗҫрен хӑтармалли пирки чӗнсе каланӑ.
Дмитрий Степанов хастар ҫамрӑк халӑх пухӑвне президент ята тата республикӑна патшалӑх статусне тавӑрмалли ҫинчен калакан плакатсемпе тухнӑ. «Патшалӑхпа президента каялла тавӑрар!» ҫырнисӗр пуҫне вӑл конституцине улшӑнусем кӗртичченхи статья текстне те илсе панӑ. Тепӗр плакатра вара «Президент бульварӗ пур — Президент ҫук! Патшалӑх Канашӗ пур — Патшалӑх ҫук!» ҫырса хунӑ.
Митингра ку хутӗнче 100 яхӑн ҫын пухӑннӑ тесе палӑртать «Ирӗклӗ сӑмах» тетел хаҫачӗ.
Ҫапла, ҫапла... Ваттисем те иккен ҫамрӑксенчен нимпе те кая мар. Техника прогресӗн ӗмӗрӗнче пурӑннӑ май аслӑрах ҫулсенчи ҫынсем те компьтер пахалӑхӗсене туптама тытӑннӑ. Хӑйсен техника пӗлӗвӗн шайне вара вӗсем тӗрлӗ ӑмӑртусенче те тӗрӗслеме хатӗр.
Ҫӗнӗ Шупашкар админисистрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх чемпионатра пирӗн республика чысне Шупашкарта пурӑнакан Татьяна Ярлыкова тата Тӑвайри Вячеслав Сидоров хӳтелӗҫ. Иккӗшӗ те вӗсем 2012 ҫулта раштав уйӑхӗнче иртнӗ компьютер пӗлӳлӗхӗпе II Республика олимпиадинче ҫӗнтерӳҫӗсем пулса тӑнӑ.
Ыран, авӑнӑн 4-мӗшӗнче иртекен Чӗмперти чемпионат «Паянхи вӑхӑтри пӗлтерӳ технологи. Ҫакӑн йышши мероприятийӗсемпе еркелӳҫӗсем аслӑ ҫулсенчи тата сусӑрсен пурнӑҫ пахалӑхне ӳстересшӗн» Региосем хушшинчи ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ шайӗнче иртӗ.
Чӑваш Республикинче бензин хакне хӑпартнӑ. Специалистсем палӑртнӑ тӑрӑх хаксем малашне те ӳсме пултарӗҫ. Вӗсен шучӗпе уйӑхран АИ-95 маркӑллӑ бензин литрӗ 33 тенкӗ пулӗ.
Чӑвашстатра пӗлтернӗ тӑрӑх ҫурла уйӑхӗ хушшинче АИ-95 маркӑллӑ бензин вӑтам кӑтартӑвӗпе 5% ӳснӗ. Паянхи кун ун хакӗ литӑршӑн - 32 тенкӗ те 16 пус, утӑ уйӑхӗнчен 1 тенкӗ те 55 пус ӳснӗ. АИ-95 бензинӑн вӑтам хакӗ ҫурла уйӑхӗнче 28 тенкӗ 90 пуса ларнӑ — утӑ уйӑхӗнчен 1 тенкӗ 42 пус нумайрах.
Паянхи кунсенче АИ-95 маркӑллӑ литр бензиншӑн заправкӑсенче ҫапларах тӑкакламалла пулӗ:
◇ «Лукойл» — 32,95 тенкӗ;
◇ «Татнефть» — 32,20 тенкӗ;
◇ «Оптан» — 32,10 тенкӗ.
Дизель топливне туяннӑ чухне вара «Лукойлта» — 33,7 тенкӗ, «Татнефтьра» — 30,80 тенкӗ, «Оптанра» — 29,50 тенкӗрен пуҫласа тӑкакламалла пулӗ.
АИ-92 маркӑллӑ бензин вара урапа водителӗсемшӗн йӳнӗрех ларӗ. Кӑшт ытларах тӳлемелле пулӗ «Лукойлта» тата «Татнефтьра», унта ҫак маркӑллӑ бензин хакӗ 29,30 тенкӗ тата 29,20 тенке ҫитет. «Оптан» заправка станцийӗнче вара ҫак бензишӑн 28,80 тенкӗ кӑна тӑкакламалла пулӗ.
Специалистсен шучӗпе, бензин хакӗ ӳснин сӑлтавӗ юлашки эрнесенчи нефть баррелӗ 109-тан 115 доллар патне ҫитсе ларнипе ҫыхӑннӑ.
Авӑнӑн 21-мӗшӗнче «Ман хыҫҫӑн чуп» пӗтӗм Раҫҫей шайӗнчи акцине тӗпе хурса Шупашкарта ҫамрӑксен йышлӑ чупӑвӗ иртет. Вӗренӳ тата сывлӑх сыхлакан тата социаллӑ аталанӑ министерствисен пулӑшӑвӗпе йӗркеленекен ӑмӑртӑва пур кӑмӑл тӑвакан та хутшӑнма пултарать.
Палӑртнӑ тӑрӑх чупура хутшӑнакансен шучӗ вӑтамран 5 пине яхӑн ҫитме кирлӗ. Вӗсенчен нумайӑшӗ республикӑри вӗренӳ учрежденийӗсенче ӑс пухакан шкул ачисемпе студентсем пулӗҫ.
Мероприятийӗ 9 сехетсенче хулари Хӗрлӗ тӳремре иртекен «Ҫӑлтӑрпа зарядкӑран» пуҫлама палӑртнӑ, чупу старчӗ вара — 10:00 сехетсенче пулӗ.
Чӑваш Енри усламҫӑсене хӑйсем унччен тара илнӗ ҫурт-йӗре туянма йӳлӗмрен ҫӑмӑл пулӗ. Кун пирки саккун проектне улшӑнусем кӗртме йышӑннӑ иккен. Проекта Правительство ларӑвӗнче ырласа йышӑннӑ.
Тӗп улшӑнусен шутне «Regnum» информаци агентстви виҫӗ саманта асӑнса хӑварнӑ. Маларах усламҫӑсене тара илнӗ лаптӑк 5 тӑваткал метртан пӗчӗк мар тата 10 пинтен иртмесен кӑна май килейнӗ пулсан, халӗ лаптӑка пӑхмӗҫ. Тепӗр тӗп самант шутӗнче — унччен усламҫӑ пурлӑха мӗн чухлӗ вӑхӑт тара илсе пурӑннине тӗпе хунӑ. Тӗрӗсрех, икӗ ҫултан кая маррине пӑхнӑ. Анчах… 2008 ҫулхи ҫурлан 5-мӗшӗ тӗлне илсен. Халӗ вара кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн пӗрремӗшӗ кун тӑрӑх шутлӗҫ. Маларах туянас правӑпа усӑ курманнисене те халӗ тепӗр хут шанчӑк параҫҫӗ.
Республикӑн Пурлӑх министерстви шутласа пӑхнӑ тӑрӑх, саккуна улшӑну кӗртсен 228 усламҫӑ халӗ тара илсе пурӑнакан пурлӑха туянма пултарӗ. Вӗсенчен ҫурри ытла, 144-шӗ, Шупашкарти предпринимательсем.
Шупашкарти Максимов ячӗллӗ ача-пӑча музыка шкулӗн вӗренекенӗ Тимур Джафаров (флейта ӑсталӑхне туптама ӑна Раҫҫей тата Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Анжелика Сидорова хӑнӑхтарать) Вьетнамра концертпа пулнӑ.
Тимурсӑр пуҫне инҫе ҫула Омск, Сарӑту хулисенчи, Ростов облаҫӗнчи ҫамрӑк ӑстасем тухса кайнӑ. Вӗсемпе пӗрле Мускаври Гнесин ячӗллӗ ятарлӑ музыка шкулӗнче пианинӑпа ӑсталӑха туптакан икӗ хӗрача — Чан Зиеу Ан тата Чан Зиеу Линь — тӑван ҫӗршывне ҫул тытнӑ.
Спиваков фончӗ йӗркелекен концертсемпе ҫулҫӳревсене Шупашкар ачи унччен те пӗрре кӑна мар хутшӑннӑ иккен.
Ҫурлан 31-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн Хальхи ӳнер центрӗнче ЧАССР культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗн Эрнст Мокеев кинорежиссёрӑн куравӗ уҫӑлнӑ.
Эрнст Матвеевич 1936 ҫулта Канаш хулинче ҫуралнӑ. Пӗтӗм Союзри Кинематографин патшалӑх институтӗнче пӗлӳ илнӗ хыҫҫӑн Раҫҫейри кино- тата телестудисенче ӗҫленӗ. Раҫҫей кинематографисчӗсен тата журналистсен союзӗн членӗ шутланать. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Чӑваш Республикин Константин Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премине тивӗҫнӗ.
Э.М. Мокеев «Полярный лётчик», «Салам, Адыгея», «Водолазы», «Мужество», «Репетиция в воскресенье» тата ытти документлӑ фильмсен сценарийӗн авторӗ. Чӑваш Енпе ҫыхӑннӑ 100-е яхӑн киноорчерк авторӗ те вӑлах. Тӗслӗх вырӑнне хӑшне-пӗрне кӑна асӑнар: «Алтӑр», «Рядовой Харитонов», «Красный поезд», «Гобоист Анатолий Любимов», «Композитор Григорий Хирбю», «Поёт Ираида Вдовина», «Композитор Фёдор Васильев». Вӑл акварельпе ӳкернӗ «Манӑн Чӑваш Енӗм», «Нарспи», «Мастер и Маргарита» ӳкерчӗксен серине Мускавра тата Шупашкарта кӑтартнӑ. Унӑн ӳкерчӗкӗсене тата калавӗсене «Юность» тата «Молодая гвардия» журналсенче пичетленӗ.
Сиссе те юлаймарӑмӑр ҫуллахи кунсем хыҫа та юлчӗҫ. Кӗркунне ҫитнӗрен ӳсекен ӑру пӗлӳ илме вӗренӳ учрежденийӗсене ҫул тытрӗ. Вӗренӳ ҫулӗн пахалӑхне ӳстерес тӗллевсемпе республикӑра тӗрлӗ саккун проекчӗсем пурнӑҫа кӗнӗ. Вӗсенчен пӗри вӑл — шкулсене ҫӗнӗ автобуссемпе тивӗҫтересси.
Кӗҫнерникун, ҫурлан 29-мӗшӗнче Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев республика шкулӗсене 22 шкул автобусӑн уҫҫисене панӑ. Савӑнӑҫлӑ мероприятире Чӑваш Енӗн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов, Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов тата Хула кунӗнче массӑллӑ ирхи вӑй-хал хусканӑвне йӗркелеме пулӑшнӑ волонтёрсем хутшӑннӑ.
Михаил Игнатьев вӗрентекенсене тата шкул ачисемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗсене ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫывхарнӑ ятпа саламланӑ тата «Шкул автобусӗ» проекта пурнӑҫа кӗртнӗрен республикӑра 60% автобус ҫӗнӗлнине палӑртнӑ, кӑҫал шкулсем пурӗ 44 автобуспа хуҫаланнӑ имӗш.
Унсӑр пуҫне Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов Хула кунӗнче массӑллӑ ирхи вӑй-хал хусканӑвне 28 250 ҫын хутшӑннине пӗлтернӗ, ҫапла вара ҫак кӑтарту Раҫҫей тата Европа рекордне кӗнӗ.
+32.3 °C