Нумаях пулмасть Йӗпреҫри 2-мӗш вӑтам шкулта «Федерацин патшалӑх вӗренӳ стандарчӗпе килӗшӳллӗн вырӑсла тӗп пӗлӳ паракан шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентесси» ятпа стажировка иртнӗ.
Стажировкӑна республикӑн вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедри йӗркеленӗ.
Пӗлӗве ӳстерме 108 сехетлӗ программӑпа дистанци курсне куҫамлӑ вӗҫлекенсем пухӑннӑ. Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр хулисенчи тата Пӑрачкав, Улатӑр, Ҫӗрпӳ, Йӗпреҫ, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Куславкка, Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Тӑвай районӗсен чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенӗсем инҫе ҫула хаваспах тухни пирки Вӗренӳ инстиутчӗ пӗлтерет.
Пӗлӗве ӳстермелли курсра вӗренекенсем валли А.А. Ядрицова «Н.И. Ашмарин — чӑваш чӗлхине тӗпчекен», А.А. Такина «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче усӑ куракан хальхи технологисем», Г.М. Назарова «Анатолий Гин методикипе хатӗрленӗ урок конструкцийӗ», Г.Д. Карсакова «Чӑваш чӗлхи урокӗсенче юрӑпа усӑ курни» темӑсемпе ӑсталӑх урокӗсем ирттернӗ.
Сӑнсем (7)
Раштавӑн 12-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев муниципалитетсен ертӳҫисемпе видеоканашлу ирттернӗ. Унта республикӑн строительство министрӗ Олег Марков районсемпе хуласен ҫутҫанталӑк газӗшӗн парӑм пухӑнса кайни пирки чарӑнса тӑнӑ.
Хутса ӑшӑтмалли тапхӑр пуҫланнӑранпа муниципалитетсенче газшӑн парӑм 29 процента ҫити ӳссе кайнӑ. Республикӑри пӗтӗм парӑмран 50 проценчӗ «Коммуналлӑ технологисем» общество тӳлеменнипе пухӑннӑ-мӗн. Юлашки икӗ ҫулта вӑл уйрӑмах пысӑк парӑм пуҫтарса янӑ.
Районсемпе хуласен парӑмӗсене илес пулсан, чи парӑмлисем вӑрнарсем, йӗпреҫсем, куславккасем, сӗнтӗрвӑррисем, вӑрмарсем, ҫӗрпӳсем тата Улатӑр, Канаш, Шупашкар хулисем.
«Кашни министр хӑйӗн пайӗшӗн яваплӑх тытать, ҫакӑн пекех муниципалитетсен ертӳҫисен те ҫакна лайӑх ӑнланмалла, вӗсем те муниципалитетшӑн яваплӑ», — тесе ҫирӗп асӑрхаттарнӑ Михаил Игнатьев.
Чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пресс-конференци ирттернӗ. Унта кӑҫалхи 9 уйӑха пӗтӗмлетнӗ.
Кӑҫал апат-ҫимӗҫӗн 802 партине суту-илӳ ҫаврӑнӑшӗнчен кӑларнӑ. Пӗтӗмпе — 4391 килограмм. Ытларах япӑххисен йышне пахча ҫимӗҫ лекнӗ. Ҫимӗҫсене упрамалли срокӗ тухни, маркировка ыйтнине килӗшсе тӑманни — ҫаксем ҫаврӑнӑшран кӑларнин тӗп сӑлтавӗсем.
Ведомствӑн пуҫлӑхӗ Надежда Луговская палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, кӑҫал апат-ҫимӗҫ пахалӑхӗ чакнӑ. Ку уйрӑмах пулла, ҫӑкӑра, аш-какая пырса тивет.
Вьетнамран, Китайран, Мускав облаҫӗнчен, Мари Республикинчен, Калуга облаҫӗнчен, Чӗмпӗртен тата Мӑкшӑ Республикинчен килнӗ начар пахалӑхлӑ апат-ҫимӗҫе пысӑк суту-илӳ сечӗсенче те, пӗчӗк лавккасенче те сутнӑ.
Сӗт юр-варӗнчен услам ҫу ытларах пахалӑхсӑр пулнӑ. Ӑна лавккасенче кӑна мар, ача-пӑча уйлӑхӗсенче те, Улатӑрти ача ҫуртӗнче те тупса палӑртнӑ.
Улатӑрти тӗп пульница ҫумӗнчи ача ҫураттармалли ҫуртра ҫур ҫул ытла лифт ӗҫлемен-мӗн. Пациентсем тинех ҫӑмӑллӑн сывласа яма пултарӗҫ. Пульницӑра ҫулталӑк вӗҫлениччен лифт ӗҫлесе каймалла. Пӑр Чӑваш Енри Халӑх фрончӗ «сӑмса чиксен» ҫеҫ вырӑнтан тапраннӑ.
Халӗ лифта савутра хатӗрлеҫҫӗ. Лифт пирки кӑҫал ака уйӑхӗнче калаҫма тытӑннӑ. Хула ҫыннисем медицина учрежденийӗсенче пациентсене операци пӳлӗмне, бокса илсе каймалли лифт ҫукки пирки ҫӑхав ҫырнӑ. Медсестрасемпе санитаркӑсем ҫуратма хатӗрленекен пациентсене наҫҫилккапа йӑтса хӑпартнӑ. Ку вара хӑрушлӑх кӑларса тӑратать, медсестрасене те йывӑр килет.
Хастарсем ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерствинчен лифт лартмашкӑн укҫа тупма ыйтнӑ. Кун хыҫҫӑн ведомство аукцион ирттернӗ, унта лифта 2 миллион та 267 пин те 700 тенкӗпе лартма калаҫса татӑлнӑ.
Юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнчен пуҫласа ҫак уйӑхӑн 1-мӗшӗччен Улатӑр тӑрӑхӗнчи «Сӑрҫум» заповедник ӗҫченӗсемпе нимеҫӗсем (волонтерсем) шыв-шурлӑ вырӑнсене пӑхса тухнӑ, хӑнтӑр, шашкӑ, ӑтӑр тата ондатра шутне палӑртнӑ. Шутлав ӗҫӗ ӑслӑлӑх тӗпчевӗсем валли кирлӗ тесе пӗлтереҫҫӗ ӑна пуҫаракансем. Чӗрчунсен йышне палӑртас тӗллевпе ҫулсеренех ирттереҫҫӗ ӑна.
Кӑҫал «Сӑрҫум» заповедник ӗҫченӗсене Мускавран, Чулхуларан, Йошкар-Оларан, Шупашкартан ҫитнӗ нимеҫӗсем пулӑшнӑ. 3–5 ҫынран тӑракан ушкӑнсем патшалӑх инспекторӗсемпе пӗрле вӑрманти пӗчӗк юханшывсен хӗррисене куллен тӗпченӗ. Волонтерсем рейд мероприятийӗсене те хутшӑннӑ, Алтышево шкулӗнче вӗренекенсем валли ятарлӑ заняти те ирттернӗ. Ҫапла вара «Сӑрҫум» заповедникӑн Улатӑр участокӗнче хӑнтӑрсем пурӑнакан 60 вырӑна шута илнӗ. Вӗсен шучӗ пӗрешкелех тытӑнса тӑнине палӑртнӑ.
Кӗҫнерникун, чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, ҫил самай вӑйлӑ пулнӑ. Кассӑн-кассӑн уйрӑмах вӑйлӑ вӗрнӗ. Республика унран ытлах шар курман-ха. Ҫапах йӗрсӗр иртмен вӑл.
Улатӑрта ҫил трансформатор подстанцине сиенлетнӗ. Ҫавна май хулари 100 ытла ҫурт ҫутӑсӑр тӑрса юлнӑ. Вӗсем Ярославль тата Гагарин урамӗсенче, Шӑплӑх тӑкӑрлӑкӗнче.
Авариллӗ лару-тӑру пирки тӳрех пӗрлехи диспетчер службине пӗлтернӗ. Вырӑна ҫийӗнчех бригада ҫитнӗ. Анчах ҫав кун юсав ӗҫӗсене тума май килмен. Ҫавӑнпа тепӗр кун ирех ӗҫе пуҫӑннӑ.
Хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, юсав ӗҫӗсене чӳк уйӑхӗн 6-мӗшӗнче кӑнтӑрла тӗлне туса пӗтермелле пулнӑ.
Грецире 21 ҫулти чӑваш хӗрӗ ҫухалнӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ ку информацие тӗрӗслет. Хӗр Улатӑр хулинчен-мӗн. Кун пирки федераци телеканалӗсенчен пӗринпе пӗлтернӗ.
Кӑларӑм эфира НТВ телеканалпа ӗнер, чӳкӗн 5-мӗшӗнче, тухнӑ. Журналистсем Грецире ҫухалнӑ чӑваш хӗрӗ пирки репортаж хатӗрленӗ. Кун тӗлӗшпе ЧР Следстви управленийӗ следстви умӗнхи тӗрӗслев ирттерет.
Сюжетра палӑртнӑ тӑрӑх, хӗр Грецие ташӑҫӑра ӗҫлеме кайнӑ. Анчах кӑштахран тӗнче тетелӗнче вӑл аппӑшне «ҫӑмӑлттай хӗрсен» чуралӑхне лекнине пӗлтернӗ. Тепӗракран вӑл амӑшне те шӑнкӑравласа ҫитнӗ. Кун хыҫҫӑн унран хыпар пулман. Юлашки темиҫе уйӑх тӑванӗсем ун пирки нимӗн те пӗлмеҫҫӗ.
Хӗр вырӑнти полицие те шӑнкӑравласа пӗлтерме пултарнӑ. Анчах пакунлисем килнӗ ҫӗре вӑл унта пулман. Халӗ тӗрӗслев вӑхӑтӗнче унӑн тӑванӗсене ыйтса пӗлӗҫ.
Пӗрле нумай-нумай ҫул пурӑнакансенчен тӗслӗх илмелле ҫамрӑксен. Улатӑрта пурӑнакан Геннадий Ильичпа Таисия Петровна Ликачковсем яш-хӗршӗн чӑннипех те тӗслӗх пулаяҫҫӗ.
Мӑшӑр «Чукун ҫул ӗҫченӗсен клубӗнче» паллашнӑ. Вӗсем ҫемье ҫавӑрнӑранпа 50 ҫул хыҫа юлнӑ. Ликачковсем ывӑлпа хӗр ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ вӗсем икӗ мӑнукӗпе тата вӗсен ачипе савӑнаҫҫӗ.
Геннадий Ильич 1940 ҫулта Кӑркӑсстанра ҫуралнӑ. 1952 ҫулта ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле Улатӑр хулине куҫса килнӗ. 1964–1994 ҫулсенче вӑл «Электроавтомат» савутра ӗҫленӗ.
Таисия Петровна Улатӑр хулинчех ҫуралса ӳснӗ. Шкул пӗтерсен вӑл, 1963 ҫулта, «Электроприбор» савута ӗҫе вырнаҫнӑ. Унта Таисия Петровна 30 ытла ҫул ӗҫленӗ.
Мӑшӑр Кантемиров дивизийӗнче ҫар тивӗҫне пурнӑҫланӑ мӑнукӗпе Ильяпа мухтанать. Вӑл 2013 ҫулта Мускаври Ҫӗнтерӳ парадне хутшӑннӑ.
Ликачковсене «Ҫемьесен юбилейлӑ кӗнекине» кӗртнӗ. Мӑшӑр унта алӑ пуснӑ. 50-мӗш туй кунхине вӗсем ҫӗрӗсемпе ылмашӑннӑ.
Ҫак кунсенче районсемпе хуласен администрацийӗсен пуҫлӑхӗсене ҫирӗплетесси малалла пырать. Ӗнер кӑна виҫӗ муниципалитетра Депутатсен пухӑвӗсем иртнӗ, вӗсенче пуҫлӑхсене палӑртнӑ. Улатӑр районне унчченхиллех Николай Романов ертсе пырӗ. Куславккара та малтанхи пуҫлӑхах, Валентин Колмуб, район пуҫлӑхӗнче юлнӑ. Улатӑр хулине ертсе пыма вара ҫак тилхепене вӑхӑтлӑх тытса пынӑ Александр Седова шаннӑ.
Шупашкар хула администрацине ертсе пыракан ҫынна палӑртмалли комиссире унччен ҫак пукана йышӑннӑ Алексей Ладыковшӑн сасӑлани пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, депутатсем кандидатурӑна паянхи ларура пӑхса тухмалла. Влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ятне хальлӗхе кӑтартманччӗ-ха, унта тивӗҫе вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Алексей Маклыгин ячех тӑратчӗ.
Пӑрачкав район администрацине паянтан каллех Евгений Лебедев ертсе пырӗ. Вӑл та унччен ҫак тивӗҫе пурнӑҫланӑччӗ.
Улатӑрти пӗр арҫын хӑй кушаккине хӗрхеннипе ҫынна вӗлернӗ. Пӑтӑрмахӗ юпан 21-мӗш каҫхине сиксе тухнӑ.
Ҫав кун 66 ҫулти кил хуҫи питех пӗлмен тепӗр арҫынпа хӑй килӗнче эрех ӗҫсе ларнӑ. Кӗрекери хӑнана кил хуҫин кушак ҫури темшӗн тарӑхтарнӑ-ҫке: ӑна вӑл урипе тапнӑ. Ҫакна кил хуҫи питех те йывӑра илсе йышӑннӑ. Унтан та ытларах — тарӑхнипе вӑл хӑнана ҫӗҫӗпе чиксе пӗтернӗ. Йывӑр сурана чӑтаймасӑр кушака кӳрентерекен вилсе кайнӑ. Унтан кил хуҫи кӳршӗ хӗрарӑмне кайса хӑй патӗнче ҫын вилли пуррине пӗлтернӗ, йӗрке хуралҫисене пӗлтерме ыйтнӑ.
Кушака хӗрхеннипе ҫынна вӗлерекен тӗлӗшпе халӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 105 статйин 1-мӗш пайӗпе айӑплаҫҫӗ.
+16.3 °C