Ҫак кунсенче районсемпе хуласен администрацийӗсен пуҫлӑхӗсене ҫирӗплетесси малалла пырать. Ӗнер кӑна виҫӗ муниципалитетра Депутатсен пухӑвӗсем иртнӗ, вӗсенче пуҫлӑхсене палӑртнӑ. Улатӑр районне унчченхиллех Николай Романов ертсе пырӗ. Куславккара та малтанхи пуҫлӑхах, Валентин Колмуб, район пуҫлӑхӗнче юлнӑ. Улатӑр хулине ертсе пыма вара ҫак тилхепене вӑхӑтлӑх тытса пынӑ Александр Седова шаннӑ.
Шупашкар хула администрацине ертсе пыракан ҫынна палӑртмалли комиссире унччен ҫак пукана йышӑннӑ Алексей Ладыковшӑн сасӑлани пирки Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, депутатсем кандидатурӑна паянхи ларура пӑхса тухмалла. Влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ятне хальлӗхе кӑтартманччӗ-ха, унта тивӗҫе вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Алексей Маклыгин ячех тӑратчӗ.
Пӑрачкав район администрацине паянтан каллех Евгений Лебедев ертсе пырӗ. Вӑл та унччен ҫак тивӗҫе пурнӑҫланӑччӗ.
Улатӑрти пӗр арҫын хӑй кушаккине хӗрхеннипе ҫынна вӗлернӗ. Пӑтӑрмахӗ юпан 21-мӗш каҫхине сиксе тухнӑ.
Ҫав кун 66 ҫулти кил хуҫи питех пӗлмен тепӗр арҫынпа хӑй килӗнче эрех ӗҫсе ларнӑ. Кӗрекери хӑнана кил хуҫин кушак ҫури темшӗн тарӑхтарнӑ-ҫке: ӑна вӑл урипе тапнӑ. Ҫакна кил хуҫи питех те йывӑра илсе йышӑннӑ. Унтан та ытларах — тарӑхнипе вӑл хӑнана ҫӗҫӗпе чиксе пӗтернӗ. Йывӑр сурана чӑтаймасӑр кушака кӳрентерекен вилсе кайнӑ. Унтан кил хуҫи кӳршӗ хӗрарӑмне кайса хӑй патӗнче ҫын вилли пуррине пӗлтернӗ, йӗрке хуралҫисене пӗлтерме ыйтнӑ.
Кушака хӗрхеннипе ҫынна вӗлерекен тӗлӗшпе халӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 105 статйин 1-мӗш пайӗпе айӑплаҫҫӗ.
Улатӑрти чукун ҫул техникумӗн студенчӗсем маттур теме пулать. Вӗсене ҫак кунсенче грамотӑпа чысланӑ.
Роман Апраксин, Андрей Чемашкин тата Александр Иванов арҫын пурнӑҫне ҫӑлнӑшӑн наградӑна тивӗҫнӗ. Вӗсем хӑйсене питӗ паттӑр кӑтартнӑ.
Ку авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче пулнӑ. Ҫамрӑксем Сӑр урлӑ хывнӑ кӗпер ҫинче уҫӑлса утнӑ. Кӗтмен ҫӗртен вӗсем патне палламан арҫын пынӑ та япалисене — телефонне, уҫӑсене — тытма хушнӑ та перила урлӑ каҫнӑ. Арҫын ҫамрӑксем кӑшкӑрнине пӑхмасӑрах аялалла сикнӗ. Анчах тарӑн пулман унта.
Студентсем тӳрех ҫӑлав службине шӑнкӑравланӑ. Ҫав вӑхӑтра вӗсем арҫынна тӗрлӗ ыйту панӑ, унӑн сывлӑхӗшӗн пӑшӑрханнӑ. Шывран хӑйсем туртса кӑларман. Арҫыннӑн шӑмми хуҫӑлма пултарнӑ-ҫке.
Тухтӑрсем килсен студентсем арҫынна носилка ҫине хума пулӑшнӑ. Халӑ арҫын пульницӑра выртать. Унӑн ури хуҫӑлнӑ. Студентсем грамотӑна тивӗҫнӗ пулин те хӑйсене паттӑр тесе шутламаҫҫӗ. Вӗсен шухӑшӗпе, кун пек лару-тӑрура кирек кам та ҫапла тӑвӗччӗ.
Космонавтика музейӗнче «Муса Манаров космонавт» курав уҫӑлнӑ. Ӑна Муса Манаров космоса иккӗмӗш хут хӑпарнӑранпа 25 ҫул ҫитнине халалланӑ. Куравра — сӑнӳкерчӗксем.
Муса Манаров 1951 ҫулта Бакура ҫар ҫыннин ҫемйинче ҫуралнӑ. Вӑл — лакец. 10-мӗш класа Муса Хираманович Улатӑрта ылтӑн медальпе пӗтернӗ. 1974 ҫулта Мускаври авиаци институтӗнчен вӗренсе тухнӑ.
1987 ҫулхи раштавӑн 21-мӗшӗнче вӑл «Союз ТМ-4» краппа орбитӑра пулса курнӑ. Ун чухне ку ҫитӗнӳ пулнӑран ӑна Гиннесс рекорчӗсен кӗнекине кӗртнӗ. Ара, космосра вӑл 365 талӑк та 22 сехет те 38 минут та 58 ҫеккунт пулнӑ-ҫке-ха. 1988 ҫулхи раштавӑн 21-мӗшӗнче ӑна Совет Союзӗн Паттӑрӗ ятне панӑ.
1990 ҫулхи раштавӑн 2-мӗшӗнче Муса Манаров космосра иккӗмӗш хут пулнӑ. Ун чухне вӑл унта 175 талӑк та 2 сехет пулнӑ.
Муса Манаровӑн пурнӑҫӗпе тӗплӗнрех паллашас тесен Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнчи Космонавтика музейне курава ҫитмелле.
Чӑвашстат республикӑри предприяти-организацисем кӑҫалхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенче епле ӗҫленине тишкернӗ. Вунпилӗк муниципалитетра организацисем тупӑшлӑ тӑрӑшнӑ-мӗн. Статистсем, сӑмах май каласан, пӗчӗк услампа тӑрӑшакансене, банксене тата страхлакан организацисене кунта кӗртмен. Танлаштарӑва Чӑвашстат иртнӗ ҫулхи сакӑр уйӑхпа илсе тунӑ.
Уйрӑмах тупӑшлӑ ӗҫлекенсем, статистика кӑтартӑвне ӗнесен, Пӑрачкав райлнӗнче уйрӑмах йышланса кайнӑ. Ун пеккисен ӳсӗм ҫав тӑрӑхра пӗлтӗрхи кӑрлач-ҫурла уйӑхӗсенчинчен 8,2 хут йышланса кайнӑ. Ҫӗмӗрле хулинче ку кӑтарту 69,4 процентпа танлашнӑ, Шупашкар районӗнче — 61,6 процентпа, Вӑрмар районӗнче — 59,1 процентпа, Муркаш районӗнче — 57,5 процентпа, Комсомольски районӗнче — 56,9 процентпа, Йӗпреҫ районӗнче — 52 процентпа, Улатӑр хулинче — 41,8 процентпа.
Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса раштавӑн 31-мӗшӗччен пирӗн республикӑри хулаҫум маршрутпа ҫӳрекен пуйӑссене расписанирен кӑларӗҫ.
Чӑваш Енӗн Транспорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, пилӗк маршрутпа ҫӳрекен пуйӑссем асӑннӑ тапхӑрта ҫынсене турттарма пӑрахӗҫ. Расписанирен кӑларакан маршрутсен шутне Ҫӗмӗрле – Канаш ҫулпа ҫӳрекен 6194-мӗш номерлӗ пуйӑс (вӑл 19 сехет те 10 минутра хускалса 20 сехет те 36 минутра ҫитнӗ), Улатӑр – Канаш ҫулпа ҫӳрекен 6390-мӗш номерлӗ пуйӑс (вӑл 4 сехет те 52 минутра хускалса 7 сехет те 22 минутра ҫитет), Канаш – Улатӑр ҫулпа ҫӳрекен 6395-мӗш номерлӗ пуйӑс (вӑл 18 сехетре хускалса 20 сехет те 25 минутра ҫитет), Канаш – Шупашкар ҫулпа ҫӳрекен 6502-мӗш номерлӗ пуйӑс (вӑл 03 сехетре хускалса 06 сехет те 10 минутра ҫитет), Шупашкар – Канаш ҫулпа ҫӳрекен 6505-мӗш номерлӗ пуйӑс (вӑл 18 сехет те 40 минутра хускалса 21 сехетре ҫитет) лекнӗ.
Канашран Шупашкара каякан 6506-мӗш номерлӗ пуйӑс расписанийӗ те ҫитес уйӑхӑн 1-мӗшӗнчен улшӑнать. Канашран вӑл 17 сехетре хускалса тӗп хулара 19 сехет те 40 минутра ҫитсе чарӑнӗ.
Улатӑрта сусӑрсен пултарулӑхӗн регионсен хушшинчи фестиваль иртӗ. Икӗ куна тӑсӑлӗ вӑл.
Фестивале Тутар Республикинчи, Чӗмпӗр тата Чулхула облаҫӗсенчи ҫынсем хутшӑнӗҫ. Авӑн уйӑхӗн 18–19-мӗшӗсенче иртекен фестивале «Пурнӑҫшӑн» ят панӑ.
Фестивале 800 ытла ҫын хутшӑнмалла. Пирӗн республикӑрисем те унта хутшӑнӗҫ. Авӑнӑн 18-мӗшӗнче Улатӑрти чукун ҫул транспорчӗн техникумӗнче гала-концерт иртет. Ҫав кунах Улатӑрти ӳнер музейӗнче Светлана Карповӑн куравӗ уҫӑлӗ.
Авӑнӑн 19-мӗшӗнче тӗп вулавӑшра кӗнеке пуххин «Пурнӑҫшӑн» хӑтлав пулӗ. Унта литература номинацийӗсенчи ӗҫсем кӗнӗ. Фестивале кашниех килсе курма пултарӗ.
Улатӑр пирки Николай Шмагин кинорежиссер документлӑ фильм ӳкересшӗн.
Николай Шмагин 1947 ҫулта улатӗрта ҫуралнӑ. Раҫҫейӗн хисеплӗ кинематографисчӗ шутланать. Евразири 5-мӗш телефорумра дипломант ятне «Алатырь - бел-горюч камень российский» документлӑ фильмшӑн, Евразин 12-мӗш телефорумӗнче «Старинные российские города» ярӑмпа ӳкернӗ фильмшӑн лауреат ятне тивӗҫнӗ.
1988 ҫулта Пӗтӗм Раҫҫейри кинематографин патшалӑх институтне вӗренсе пӗтернӗ. Унтан вӑл Мускавра юлса ҫӗршывӑн тӗп хулинче ӗҫлесе пурӑннӑ. Нумай ҫул Николай шмагин «Мосфильм» киностудире художник-декоратор, каярах кинорежиссер пулса тӑрӑшнӑ. Вӑл ӳкерме хутшӑннӑ хӑш-пӗр фильм, сӑмахран, «Горячий снег», «Они сражались за Родину», совет киновӗн ылтӑн фондне кӗнӗ.
Улатӑр ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ чухне Чӑваш Ене Николай Шмагин кинорежиссер килнӗ. Вӑл ҫитес вӑхӑтра хӑйӗн тӑван хули пирки документлӑ фильм ӳкерме тытӑнасшӑн.
Уяв вӑхӑтӗнче «Вырӑс провинцийӗнчи литература тӗлпулӑвӗсем» мероприяти иртнӗ. Унта Николай Шмагин хӑйӗн тӗллевӗ пирки пӗлтернӗ.
2002 ҫулта Николай Шмагин «Алатырь — бел-горюч камень российский» документлӑ фильмра режиссер-постановщик тата сценарист пулнӑ. Ун чухне вӑл Пиллӗкмӗш Еврази телефорумӗн ятарлӑ дипломне тивӗҫнӗ.
Улатӑрти вулавӑшра ирттернӗ тӗлпулура кинорежиссер пухӑннисене «Дом под горой», «Я хочу летать» повеҫӗсемпе, «Мишкина невеста», «Друг сердечный» калавӗсемпе паллаштарнӑ. Унта автор ачалӑхне, ашшӗ-амӑшне, юлташӗсене ӗҫне аса илнӗ.
Николай Шмагин хӑй Улатӑрта ҫуралнӑ. Вӑл Чӑваш Енре 1968 ҫулччен пурӑннӑ, унтан Мускава куҫса кайнӑ.
Нумаях пулмасть пичетрен Шупашкар районӗн энциклопедийӗ тухнӑ. Халӗ пур районӑн та тенӗ пекех таврапӗлӳ словарӗсем, справочниксем, кӗнекесем пур. Пӑрачкав, Сӗнтӗрвӑрри районӗсен, Улатӑр, Канаш, Шупашкар тата Ҫӗмӗрле хулисен ҫеҫ энциклопеди ҫук.
Патӑрьел районӗн тата Чӗмпӗр облаҫӗн энциклопедийӗсем икӗ томпа тухнӑ. Пур энциклопеди те тенӗ пекех Чӑваш халӑх академийӗн тата Чӑваш таврапӗлӳҫисен дипломӗсене тивӗҫнӗ. Элӗк район энциклопедийӗ вара Мускаври конкурсра та ҫӗнтернӗ.
Шупашкар район энциклопедине 1994–1995 ҫулсенче хатӗрленӗ. Ростислав Данилов пуҫлӑх пулнӑ чухне «Сторона моя Чебоксарская» кӗнеке тухнӑ. Анатолий Князев пулнӑ чухне вара районти таврапӗлӳҫӗсем ӗҫлеймен. Хальхи пуҫлӑх энциклопедишӗн савӑннӑ пек, анчах кайран хастарсен ӗҫ ушкӑнне салатнӑ.
Полиграфи тӗлӗшӗнчен кӗнеке хитре пулсан та вӑл тӗплӗ пулайман.
+12.5 °C