Ӗ укҫине вӑхӑтра парас, «сӑрӑ» схемӑсемпе ӗҫлекенсене чарас ыйтусемпе ӗҫлекен ведомствӑсем хушшинчи комисси паян черетлӗ ларӑва пуҫтарӑннӑ. Ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ирттернӗ. Кун йӗркинчи тӗп ыйтупа ЧР Патшалӑх ӗҫлев инспекцийӗн ертӳҫи Алексей Метелкин тухса калаҫнӑ.

Шупашкарти 1-мӗш типографин ӗҫ укҫи парӑмӗ 16,3 миллион тенке ҫитнӗ, «Элма» автокомпонентсен савучӗн – 18,1 млн, Улатӑрти «АЗНХ» обществӑн – 13,4 млн, «Чӑваш бройлерӗн» – 10,6 млн, «Старко» фирмӑн – 3,9 млн.

Кӑҫал инспекци ӗҫченӗсем 103 тӗрӗслев ирттернӗ, предприятисем саккунсене пӑхӑнса пыманнине тупса палӑртнӑ.

Кӑҫал «Чӑвашавтодор» АУО 802 ҫынна ӗҫ укҫине 30 млн ытла парса саплаштарнӑ, «Чӑвашавтотранс» та ӗҫ укҫипе парӑма татнӑ.

Тӳре-шара тата депутатсем мӗн чухлӗ ӗҫлесе илнине кирек кам та пӗлейрет. Ку информацие влаҫ органӗсен сайтӗнче вырнаҫтармалла. Анчах, «Правда ПФО» журналисчӗ Александр Белов асӑрханӑ тӑрӑх, мӗнле тупӑша кӑтартассипе Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче пӗр пеклӗх ҫук.

Улатӑр хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Нина Шпилевая тата Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн Ольга Чепрасова хӑйсен декларацийӗсенче, акӑ, банкра выртакан укҫапа мӗн чухлӗ процент илнине те кӑтартнӑ. Ытти район-хула пуҫлӑхӗн саппас укҫа ҫук тейӗн. Пӑрачкав район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Евгений Лебедев вкладпа 4 пус ҫеҫ ӗҫлесе илнӗ.

Журналист декларацисене сайтра ӑҫта вырнаҫтарассипе пӗр пеклӗх ҫуккине те сӑнанӑ. Тӗрӗссипе, пурин те «Противодействие коррупции» (чӑв. Коррупципе кӗрешесси) ярӑм пур. Анчах пурте унта тӳрех курӑнмалла лартман иккен.

Ӗнер Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче газ укҫипе парӑмлисем пирки черетлӗ хутчен калаҫнӑ. Канашлӑва Михаил Игнатьев Элтепер ертсе пынӑ. Унта пысӑк парӑм пухӑнса кайнӑ район администрацийӗсен пуҫлӑхӗсене йыхравланӑ, «Газпром межрегионгаз Чебоксары» предприяти пуҫлӑхӗ Кияметдин Мифтахутдинов хутшӑннӑ.

Муниципалитетсен газ парӑмӗ хальхи вӑхӑтра 1 млрд 465 млн тенке ҫитсе кайнӑ. Иртнӗ ҫулхи ҫав вӑхӑтринчен ку вӑл 37,2% нумайрах. Уйрӑмах пысӑк парӑмлисем — Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Улатӑр хулисем тата Вӑрнар районӗ.

Кияметдин Мифтахутдинов ӗнентернӗ тӑрӑх, районсемпе хуласен пуҫлӑхӗсемпе парӑм пирки пӗрре ҫеҫ мар калаҫнӑ, ыйтӑва татмалли мелсене сӳтсе явнӑ. Апла пулин те хӑш-пӗр ҫӗрте лару-тӑру ҫивӗчленсе пырать имӗш.

Элтепер управляющи компанисене те ӳпкеленӗ. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, хайхисем укҫа пухаҫҫӗ, анчах газовиксемпе татӑлма васкамаҫҫӗ.

Улатӑр хула администрацийӗн экс-пуҫлӑхне Михаил Марискина суд пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 2 ҫул та 8 уйӑхлӑха ӑсатма йышӑннӑ. Приговор вӑя кӗмен-ха. Унӑн экс-ҫумне Олег Добрынина тата Елена Басюка (ЖКХ управленийӗн экс-директорӗ) та айӑпланӑ, анчах Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнӑ май йышӑннӑ амнистипе килӗшӳллӗн айӑплава сирнӗ.

Суд тата следстви акӑ мӗн ҫирӗплетнӗ: 2008-2009 ҫулсенче вӗсем хулана 1 миллион та 600 пин тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Ҫак укҫана подряд организацисене фиктивлӑ ӗҫшӗн куҫарса панӑ. Укҫа-тенке ТСЖра капюсав евӗр пуҫтарнӑ.

2011 ҫулхи ҫулла тата кӗркунне Марискин хӑйӗн пӗлӗшӗсене тӑватӑ ҫӗр лаптӑкне ҫурт хӑпартмашкӑн панӑ. Ытти ҫынсене (вӗсем те ку ҫӗрпе кӑсӑкланма пултарнӑ) участока парасси пирки пӗлтермен. Экс-пуҫлӑхӑн пӗлӗшӗсем ҫав лаптӑксене йӳнӗрехпе туяннӑ.

Улатӑр хулинче пурӑнакан ахаль те нушаллӑ ҫемье тата хур курнӑ. Ачине хаклӑ йышши операци тутарма укҫа пухнӑ ҫак ҫемьене ултавҫӑсем ҫаратнӑ.

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хайхи ҫемье операци валли укҫа пухса пама пулӑшу ыйтса интернетри халӑх тетелӗнче хыпар вырнаҫтарнӑ. Вӑхӑт нумай та иртмен — вӗсем патне палламан арҫын шӑнкӑравланӑ, 300 пин тенкӗ куҫарса пама пултарассине пӗлтернӗ. Анчах укҫана криптовалютӑпа куҫармашкӑн тӳлевӗн электронлӑ тытӑмӗнче счет уҫмалла-мӗн. Ачин пуласлӑхӗшӗн пӑшӑрханакан ҫемье операци часрах тутарма май килессине шанса арҫын хушнине пурнӑҫланӑ. Хайхи программа часах 300 пин тенкӗ счет ҫине куҫнине пӗлтернӗ, анчах ку укҫана илме хӑйсен те нухрат хумалла имӗш. Ҫемье 18 пин тенкӗ ытларах куҫарнӑ. Темиҫе ҫеккунтран компьютер программи ҫухалнӑ, унпа пӗрлех укҫа та.

Халӗ йӗрке хуралҫисем путсӗрле ҫак ӗҫе кам тунине тишкереҫҫӗ.

Ака уйӑхӗн 27-мӗшӗнче республикӑри пенсионерсем компьютер ӑсталӑхӗпе конкурса хутшӑннӑ. Унта районсенче ҫӗнтернисем пухӑннӑ. Ӑмӑрту Шупашкарти электромеханика колледжӗнче иртнӗ.

«Ӗҫлеме хӑнӑхакан» номинацире Михаил Афонькин (Етӗрне районӗ) пӗрремӗш вырӑн йышӑннӑ, Генриетта Лаврентьева (Ҫӗрпӳ районӗ) — иккӗмӗш, Елена Аникина (Етӗрне районӗ) — виҫҫӗмӗш.

«Лайӑх ӗҫлекен» номинацире Татьяна Душенькина (Улатӑр) мала тухнӑ, Любовь Тюрикова (Сӗнтӗрвӑрри районӗ) — иккӗмӗш, Алевтина Шашкова (Шупашкарти Мускав районӗ) — виҫҫӗмӗш.

«Чи лайӑх хӑтлав» тесе Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Валентин Егоров ӗҫне хакланӑ, «Тӗнче тетелне чи лайӑх пӗлекен» – Шупашкарти Калинин районӗнчи Татьяна Ярлыкова.

Республикӑра мала тухнисем Раҫҫей конкурсне хутшӑнӗҫ.

Чӑваш Енре шыв шайӗ чакма пуҫланӑ. Эппин, ейӳ пӗтет кӗҫех. Кун пирки паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ канашлура ЧР инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗн председателӗ Вениамин Петров пӗлтернӗ.

Халӗ Ҫавалти шыв шайӗ 387 сантиметр. Ку иртнӗ кунринчен 73 сантиметр пӗчӗкрех. Улатӑрта Сӑрти шыв шайӗ те анать, кунсерен 2-3 сантиметр чакать.

Етӗрне тӗлӗнче Сӑр талӑкне 45 сантиметр анать. Унта пӑр пӗтнӗпе пӗрех. Чӑваш Енӗн кӳршӗ регионӗсенче вара ейӳпе йывӑртарах-ха. Аса илтерер: иртнӗ эрнере ейӳ Чӑваш Енри 11 районта вӑйлӑ сарӑлнӑ. Уйрӑмах Патӑрьелпе Комсомольски районӗнче йывӑр лару-тӑру пулнӑ. Унта тӳре-шара талӑкӗпех ӗҫленӗ.

Улатӑрта ейӗве кӗтме хатӗрленеҫҫӗ. Ку тӗлӗшпе унта ятарлӑ режим пулнине палӑртнӑ. Сӑр тата Улатӑр юханшывсенче шыв хӑпарсах пырать.

Режима ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче 8 сехетре йышӑннӑ. Кун пирки Чӑваш Енри инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗ пӗлтерет.

Улатӑр хула администрацийӗн ятарлӑ программӑсен пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, Сӑрти шыв шайӗ халӗ 421 сантиметрпа танлашнӑ. Ака уйӑхӗн 6-8-мӗшӗсенче вӑл 168 сантиметр хӑпарнӑ. Шыв 575 сантиметра хӑпарсан ҫыранран тухать.

Ейӳ сарӑлма пултаракан ялсенче пурӑнакан ҫынсен хӑрушсӑрлӑх пирки манмалла мар. Мӗн те пулин сиксе тухсан 112 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.

Улатӑр хула пухӑвӗн депутачӗ тӗлӗшпе ЧР Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӑл пысӑк укҫа вӑрланӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Следовательсем тӗпченӗ тӑрӑх, ҫак арҫынна 2015 ҫулта тулли мар яваплӑ обществӑн конкурс директорӗн тивӗҫӗсене шанса панӑ. Фирма Байкал тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ, кӑмрӑк кӑларас енӗпе ӗҫлет. Депутат 2016 ҫулхи ҫурларан пуҫласа 2017 ҫулхи ҫу уйӑхӗччен Улатӑрта пулнӑ, ҫав вӑхӑтра банк пулӑшӑвӗн тытӑмӗпе усӑ курса панкрута тухнӑ организацирен хӑйӗн счечӗ ҫине 4,5 миллион тенкӗ куҫарнӑ.

Налук служби тӗрӗслесен йӑлтах тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Кайран Арбитраж сучӗ ӑна ку тивӗҫрен кӑларнӑ. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.

Росприроднадзорӑн Юграри управленийӗн ертӳҫин тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлама Чӑваш Енри ҫынна шаннӑ. Федераци шайӗнчи надзор органӗн Ханты-Мансийск тӑрӑхӗнчи пуҫлӑхӗн тилхепине вӑхӑтлӑха тыттарнӑ этем Улатӑрта ҫуралнӑ. Вӑл — 50 ҫулти Вадим Скворцов.

Ҫӗнӗ должноҫ тивӗҫиччен Вадим Скворцов ҫак управлени ертӳҫин ҫумӗ пулса тӑватӑ ҫул ӗҫленӗ.

Вадим Скворцов 1985—2000 ҫулсенче РФ Хӗҫпӑшаллӑ вӑйӗсенче хӗсметре тӑнӑ. Кайран тепӗр тӑхӑр ҫул Раҫҫейӗн патшалӑхӑн хӑрушсӑрлӑх органӗсенче тӑрӑшнӑ. Унтан Улатӑр ҫынни тӳре-шара пулса тимлеме пуҫланӑ.

Вадим Скворцов 1990 ҫулта Краснодарти ҫар училищине вӗренсе пӗтернӗ, 1999 ҫулта — Стратеги тӗллевӗллӗ ракета ҫарӗсен ҫар академине. 2015 ҫулта ӑна РФ патшалӑхӑн граждан службин иккӗмӗш класлӑ советникӗ чинӗ ят панӑ.