Муниципалитетсем хушшинчи Улатӑр РФ ШӖМ пайӗн лаптӑкӗнче 40 ҫулхи арҫын виллине тупнӑ-мӗн. Республикӑри РФ СК управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх малтӗрӗслеве ирттерсен арҫынӑн кӗлетки ҫинчен тӗрлӗ сурансене асӑрханӑ.
Йӗрлев умӗнхи тӗрӗслев вара ҫакна кӑтартса панӑ: авӑнӑн 14-мӗшӗнче ӳсӗр Улатӑр ҫыннине администраци йӗркине пӑснишӗн полици уйрӑмне протокол ҫырма илсе кайнӑ. Кирлӗ хутсене тултарнӑ хыҫҫӑн йӗркене пӑсакан полици ӗҫченӗсем тимлӗх ҫухатнипе усӑ курса управленийӗн ҫуртӗнчен тухса тарнӑ. Ӑна шырама тытӑннӑ пулин те тупайман.
Тепӗр кунхине 11:00 сехетсенче хайхи арҫын виллине полици уйрӑмӗн чӳречи айӗнче асӑрханӑ пулнӑ. Полици ӗҫченӗсем Улатӑр ҫынни тарас тесе иккӗмӗш хутран сиксе хытах аманса вилнӗ версие те пӑхса тухаҫҫӗ. Чӑн сӑлтавӗ вара судпа медицина экспертизине ирттерсен паллӑ пулӗ.
«Кӗр парнисем — 2013» яркӑркка ҫулсенрен иртекеннисен йышне кӗрет. Кунашкал суту-илӗве республикӑн кашни кӗтесӗнче йеркелеҫҫӗ тесен те йӑнӑш мар — Шупашкартах, ав, вӑхӑтлӑх ял хуҫалӑх пасарӗ валли уйӑрнӑ вырӑнсем темиҫе теҫетке ытла. Пирӗн республикӑра ӳстернӗ апат-ҫимӗҫе туянас тесен ҫак телефонсемпе шӑнкӑравласа пӗлме пулать: Шупашкар — 23-50-55, 23-50-59, 23-50-57; Ҫӗнӗ Шупашкар — 73-72-04, 74-56-66; Канаш — (835-33) 2-27-01; Ҫӗмӗрле — (835-36) 2-28-16; Улатӑр — (835-31) 2-00-19, 2-02-70.
Ҫулсерен иртекен пасарсем чылай тӑрӑхра авӑнӑн 7-мӗшӗнтенпе ӗҫлеҫҫӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта ыран, авӑнӑн 15-мӗшӗнче, уҫӑлмалла.
«Кӗр парнисем — 2013» яркӑркка Тӑвайра та иртӗ. Авӑнӑн 28-мӗшӗнче вӑл ял тӑрӑхӗсем хушшинчи культурӑпа кану центрӗ умӗнче иртмелле. Ярмӑрккӑра ытти ҫулсенчи пекех ҫимӗҫ кӳрекен йывӑҫсен хунавӗсемпе тӗмсем, районта туса илекен паха ял хуҫалӑх продукцийӗ, халӑха кирлӗ таварсем сутӗҫ, ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсем ҫитӗнтернӗ продукцисен, уйрӑм усламҫӑсем тӑратнӑ изделисен, ӑстасен ӗҫӗсен куравӗсене йӗркелӗҫ. Унсӑр пуҫне халӑха савӑнтарма концерт, театрализациленӗ представлени пулӗ.
Паянхи кун та Улатӑрта ҫул сарас ӗҫ хастаррӑн пырать. Ҫак кунсенче ҫула хула пасарӗ йӗри тара вырнаҫнӑ Гончаров, Пушкин, Гоголь тата Жуков урамӗсенче юсаҫҫӗ. Кунта Вӑрнар ДРСУ филиалӗн специалисчӗсем ӗҫлеҫҫӗ. Ӗҫӗн хакӗ вара — 38 миллион тенкӗ.
Ҫав хушӑрах асӑннӑ лаптӑсенче электричесто ҫуттине тивӗҫтерес ӗҫ те пырать.
Горький урамӗнчен пуҫласа Пушкин урамӗ таран асфальта сарма та ӗлкернӗ, бордюр чулӗсене вырнаҫтарнӑ. Гоголь, Гончаров тата Жуковский урамӗсем тӑрӑх никӗс сарас ӗҫе вӗҫленӗ, 80% тротуарсем тунӑ.
Ӗҫе юпан 1-мӗшӗнче вӗҫлеме палӑртнӑ.
Пирӗн республикӑра вӗҫӗм ӗҫлекен референци станцийӗсене хута яма палӑртаҫҫӗ. Вӗсем тӗрлӗ объектӑн тӗп-тӗрӗс вырӑнне кӗске вӑхӑтра палӑртма май параҫҫӗ иккен. Ку станцисем спутниксемпе ҫыхӑнса ӗҫлеҫҫӗ — ӗскер вырӑнне пӗлтернӗ чухне чи нумаййи темиҫе сантиметр кӑна йӑнӑшма пултараҫҫӗ. Ҫапла май вӗсем ҫурта е ҫула тӗп-тӗрӗс виҫме пултараҫҫӗ тени те тӗрӗс.
Ун йышшисене маларах Улатимӗр, Ленинград облаҫӗсенче тата Камчатка енӗнче хута янӑ иккен. Пирӗн патра вӗсене ҫиччӗ хута ямалла. Станцисем Шупашкар, Куславкка, Ҫӗмӗрле, Канаш, Улатӑр, Етӗрне хулисенче, Патӑрьел ялӗнче пулмалла.
Референцлӑ станцие хута яни автоҫулсене, социаллӑ сфера объекчӗсене тӑвассипе, газификаципе ҫыхӑннӑ ӗҫсем валли проект хучӗсене хатӗрлессине ансатмалла иккен.
Алла диплом илнӗ хыҫҫӑн чӑрмавсемсӗр ӗҫе вырнаҫасси — студентсен чи пысӑк ӗмӗчӗ. Ҫак ыйтӑва татса парас тесе ӗҫпе тивӗҫтерекен центрсем алӑ усми ӗҫлеҫҫӗ.
Кӑҫал Улатӑрти ӗҫ вырӑнне тупса пулӑшакан центра алла диплом илнӗ 30 студент ӗҫ ыйтма килнӗ. Служба пулӑшӑвӗпе 11 ҫамрӑк хӑйсен ӗҫ вырӑнне тупнӑ, вӗсенчен 9-шӗ — вӗренне специальноҫпа.
Ӗҫ тупса паракан центр техникум пӗтӗрнӗ 5 студента тата професси паракан училищинчен вӗренсе тухнӑ 4 ҫамрӑка «Пӗрремӗш ӗҫ вырӑнӗ» программӑпа ӗҫе вырнаҫма пулӑшнӑ. 8 организаци вӗренсе тухакан студентсене ӗҫ вырӑнӗпе тивӗҫтернӗ: «Мастерица» ТМЯО, «ФСК» АОУДОД, «Улатӑрти хут фабрики» ТМЯО, «Элетех савут» АУО, «АЗНХ» АУО, «Улатӑр сӗчӗ» ТМЯО.
Программӑна укҫапа тивӗҫтерессипе 44 209 тенкӗ тухса кайнӑ, ҫав шутри 32 845 тенкӗ — ӗҫ паракансен шалу тӳлес укҫа.
Ҫак кунсенче Канаш хулинче V Ҫуллахи физкультурӑпа спорт Спартакиади иртнӗ. Ӑмӑртӑва республикӑри 16 хуласемпе районсенчен килнӗ спортсменӗсем хутшӑннӑ.
Улатӑр чысне шывра ишес ӑмӑртура (комбинаци эстафети) вӑй-хал культурипе спорт комплексне ҫӳрекен Никита Келин, Андрей Тилеев, Ксения Воробьёва тата Евгения Финогентова хӳтеленӗ.
Республикӑри вӑйлӑ спортсменсемпе пӗр танӑ ӑмӑртса Улатӑрсем япӑх мар кӑтартусем тунӑ — ҫӗнтерӳ картлашкинче иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Ачасен интересӗсене хӳтӗлессипе туса ирттермелли ӗҫсене пурнӑҫлассипе ҫак эрнере координаци канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Республикӑн вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов унта сусӑр ачасен пурнӑҫне ҫӑмӑллатас ыйтусем тавра тухса калаҫнӑ.
Хальхи вӑхӑтра пирӗн республикӑра сусӑр ачасен хисепӗ 5 пине яхӑн. Вӗсенчен 1 150-шӗ — шкул ҫулне ҫитменнисем. Сусӑрсене вӗрентме ятарлӑ учрежденисем пур. Хӑшӗсем вара муниципалитет шкулӗсенче те ӑс пухаҫҫӗ. Пӗлтӗр вӗсенче 2 100 ача вӗреннӗ. Ку йышран 210-шӗ пӗлӗве дистанци мелӗпе шӗкӗлченӗ, 507-шӗ патне учительсем киле пырса ҫӳренӗ. Ҫапах та сусӑрсене вӗрентессинче йӑлтах кал-кал теме ҫук. Шкулсенче логопедсемпе дефектологсем ҫитмеҫҫӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫавӑн йышши 71 специалист тӑрӑшать. Вӗсенчен пысӑк йышӗ, 55 логопедпа дефектолог, тӗп хулари шкулсенче ӗҫлет, Ҫӗнӗ Шупашкарта — 6 специалист, Ҫӗрпӳ хулинче тата Ҫӗмӗрле районӗнче — 2-шер, Улатӑрпа Канаш хулисенче. Вӑрнар, Хӗрлӗ Чутай, Вӑрмар тата Шупашкар районӗсенче — пӗрер.
Шӑматкун Улатӑр хулинче «Янӑра, Раҫҫей кӗтесӗ» ятпа вырӑс халӑх пултарулӑхӗн Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртмелле.
Хӑй вӑхӑтӗнче, 1992 ҫулта пуҫарса ярсанах ӑна район шайӗнче йӗркеленӗ, кайран вӑл республика шайне тухнӑ, 2000 ҫулта вара вӑл Раҫҫей статусне йышӑннӑ. Пӗлтӗр унта тӑхӑр регионти 12 ушкӑн хутшӑннӑ. Кӑҫал Тутар, Удмурт, Мӑкшӑ республикисенчен, Мари Элтан, Чулхула тата Чӗмпӗр облаҫӗсенчен тата ытти хӑш-пӗр ҫӗртен килсе ҫитессе шанаҫҫӗ.
Фестивале хула администрацийӗн ҫурчӗ умӗнче официаллӑ майпа уҫмалла. Унтан хӑнасем «Стрелка» тата «Хӗвеланӑҫ» микрорайонсенче ятарласа йӗркеленӗ вырӑнсенче, «Янтарный» ача-пӑча уйлӑхӗнче концерт кӑтартӗҫ. Гала-концерт курас текенсен «Ӗҫ» стадиона ҫитмелле.
Ҫурла уйӑхӗ ҫывхарнӑ май улатӑрсем хӑйсен пысӑк уявне паллӑ тума хатӗрленеҫҫӗ, ара хулана хута янӑран 461 ҫул та ҫитет. Ҫак ятпа Улатӑрта тӗрлӗрен мероприятийӗсем ирттерме палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне уява килнӗ хӑнасене автобус эксурсийӗ савӑнтарӗ. Ятарласа ҫӳрем валли транспорта Улатӑр автотранспортлӑ предприяти — ГУП «Чувашавтотранс» филиалӗ — уйӑрса парӗ.
Экскурси маршручӗ хулари историллӗ вырӑнӗсем тӑрӑх иртӗ. Хулана курма кӑмӑл тӑвакансен Ҫветтуй-Троици арҫынсен мӑнастирне, таврапӗлӳ музейне, ҫав кунхине ӗҫлекен куравсене кӗрсе тухма май пулӗ.
Ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче автобусем кӑсӑклӑ ҫӳреве хутшӑнма пур кӑмӑл тӑвакансене 10, 12 тата 14 сехетсенче хула администраци умӗнчи тӳремре кӗтеҫҫӗ. Билетне вара экскурси ирттернӗ кунне е хальтерех Улатӑрти автотранспорт предприятинче диспетчер пунктӗнче туянма пулать.
Ҫулла ҫуна, хӗлле урапа хатӗрлеме хушнӑ чӑваш. Хальхи вӑхӑтра республикӑри коммуналлӑ хуҫалӑх ӗҫченӗсем ӑшӑтмалли тапхӑра хӗрсех хатӗрленеҫҫӗ. Паянхи куна ӗҫсен 65 процент пурнӑҫланӑ-мӗн. Авӑн уйӑхӗн ҫурри тӗлне вӗсем ҫакна пӗтӗмӗшле вӗҫлеме шухӑшлаҫҫӗ-мӗн.
Ӑшӑтмалли тапхӑра япӑх хатӗрленекенсен шутӗнче республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ҫӗмӗрле хулине палӑртнӑ-мӗн. Кун пирки вӑл ҫак темӑпа Раҫҫейӗн вице-премьерӗпе Дмитрий Козакпа видеоконференцие хутшӑннӑ хыҫҫӑн пӗлтернӗ-иккен. Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар тата Улатӑр хулисем яваплӑхпа палӑрса тӑраҫҫӗ-мӗн.
-5.7 °C