Паян, пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн тата Шупашкар хулин архитектура управленийӗн Хула тӑвакан канашӗсен пӗрлехи ларӑвӗ иртнӗ. Унта Шупашкарта тӑвакан «Этника Чӑваш Енӗ» туризмпа рекреаци кластерне тӑвас ыйтӑва черетлӗ хутчен хускатнӑ.
Кластер икӗ пайран тӑрать: Шупашкара 500 ҫул паркра ҫӗкленекен «Амазони» комплексран тата Шупашкар районӗнчи Кӑшавӑш ҫывӑхӗнчи «Ясна» экоялтан.
Проект менеджерӗ Марина Федорова паянхи канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, унччен ӳснӗ-йывӑҫ тӗм вырӑнне хаклӑ йышши хитрисене лартӗҫ, чечек нумай ӳстерӗҫ тата икӗ ҫӗрте музыка фонтанӗ вырнаҫтарӗҫ.
Республика кунӗ тӗлне тӑван халӑхӑмӑрӑн наци эпосӗнчи паттӑрсен аллейине уҫӗҫ.
Маларах Чӑваш халӑх сайчӗ «Этника Чӑваш Енӗ» проекта пурнӑҫламашкӑн Ростуризм тепӗр 200 миллион ытла тенкӗ уйӑрнине пӗлтернӗччӗ.
Республикӑн тӗп хулинчен Турцие канма каякансен йышне Шупашкарти аэропорт икӗ хут ӳстересшӗн. Маларах «Пегас Туристик» компани самолетсене 10 кунта пӗрре вӗҫтерес тенӗ. Халӗ ҫӗршыври пысӑк турооператорсенчен пӗринпе калаҫса татӑлнӑ. Ҫапла туни Анталия хулине тӳрремӗн каякан рейссене Шупашкартан икӗ хут нумайлатма май парӗ.
Маларах эпир Турци Раҫҫей ҫыннисене ют ҫӗршыв паспорчӗсӗрех кӗртме пуҫласшӑннине хыпарланӑччӗ. Аса илтерер, «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ку ыйтӑва ҫывӑх вӑхӑтра Мускавпа сӳтсе явасшӑннине асӑннӑччӗ. Ун пирки Турцин ют ҫӗршыв ӗҫӗсен министрӗ Мевлют Чавушоглу каланӑ. Хӑйӗн шухӑшне министр Антальере Раҫҫей гражданӗсемпе тӗл пулнӑ чухне палӑртса хӑварнӑ.
Ыран, пушӑн 31-мӗшӗнче, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУн ректорӗн должноҫне йышӑнма тӑратнӑ кандидатсене ҫирӗплетӗҫ. Ку должноҫе йышӑнма 4 ҫын кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ.
Халӗ ӑна ЧР вӗренӳ министрӗ пулнӑ Владимир Иванов вӑхӑтлӑх ертсе пырать. Унсӑр пуҫне кандидатсен йышӗнче ЧППУн ӳнер тата музыка вӗренӗвӗн факультечӗн деканӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Светлана Ильина, воспитани тата социаллӑ ыйтусем енӗпе ӗҫлекен проректор Марина Кожанова, Мускав гуманитарипе экономика институчӗн (Чӑваш Енри филиал) экономика тата управлени факультечӗн деканӗ Юрий Никифоров пур.
Акан 6-мӗшӗнче кандидатурӑсене РФ Вӗренӳ министерствине пӗлтерӗҫ. Кун хыҫҫӑн вӗсенчен пӗрне суйламашкӑн конференци ирттермелли куна палӑртӗҫ.
Нарӑс уйӑхӗнче Шупашкар хула администрацийӗн ӗҫченне маршрутчиксенчен сӗтев илни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫакӑн хыҫҫӑн ӑна Алексей Ладыков ӗҫрен кӑларса янӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн ӗҫченӗсем ҫав арҫын тата пысӑкрах сӗтев илнине тупса палӑртнӑ. 40 пин тенкӗ — тинӗсри тумлам кӑна пулнӑ-мӗн.
Хайхискер икӗ усламҫӑран 280 пин тенкӗ сӗтев илнӗ. Ҫакӑншӑн чиновник маршрутчиксене сахалрах тӗрӗслеме, килӗшӳсене пӑрӑхӑҫламасса шантарнӑ.
Халӗ ҫак тӳре-шарана килтен тухмалла мар тунӑ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хура ӗҫӗшӗн вӑл 2–4 миллион тенкӗ штраф тӳлеме пултарӗ.
ЧР транспорт министрӗ Владимир Иванов ирхине Ҫӗнӗ Шупашкартан Шупашкара ҫитме йывӑр пулнине хӑй курса ӗненнӗ. Ку — тахҫантанпах ҫивӗч ыйту.
Пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче ирхи 6 сехет ҫурӑра Владимир Иванов Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн ӗҫченӗсемпе тата журналистсемпе пӗрле Ҫӗнӗ Шупашкарти общество чарӑнӑвӗсене ҫитнӗ, унти лару-тӑрӑва сӑнанӑ. Хула ҫыннисем ирхи 7–8 сехетсенче Шупашкара аран-аран ҫитеҫҫӗ. Маршруткӑсем туп-тулли.
«Турист» чарӑнура, тӗслӗхрен, ҫур сехетре 262-мӗш маршрутка икӗ хутчен ҫеҫ иртсе кайнӑ. Пӗри те чарӑнман. Ҫынсем ҫапла кашни ир 20-30 минут кӗтсе тӑраҫҫӗ. Уйрӑмах хӗлле Шупашкара ҫитме йывӑр-мӗн.
Хӑшӗ-пӗри ӗҫе ӗлкӗрес тесе машина чарать. Ҫынсем влаҫ ку ыйтӑва татса парасса тахҫантанпах кӗтеҫҫӗ. Чиновниксем хулара ку енӗпе чӑнах та ыйту ҫивӗч пулнине ӗненнӗ. Владимир Иванов министр маршруткӑсен час-часрах ҫӳремеллине палӑртнӑ. Ку ыйтӑва вӑл тӗрӗслесех тӑрӗ.
Комсомольски район администрацийӗн пуҫлӑхне ҫынсен ыйтӑвне хуравлама васкаманшӑн явап тыттарнӑ.
Вырӑнти тӳре-шара ерипен ӗҫлени пирки районти прокуратурӑна ҫав тӑрӑхра пурӑнакан пӗр ҫын систернӗ. Хайхи ҫав этем вӗренӳ учрежденийӗпе ҫыхӑннӑ ыйтупа район администрацине икӗ хут та шӑрҫаланӑ иккен, анчах унтисем ӑна ҫийӗнчех хуравламан. Саккунта вара ку вӑхӑта 30 кун тесе палӑртнӑ.
Прокуратура тӗрӗслевӗ вӑхӑтӗнче районтисем ыйтӑва урӑх органа ярса пани палӑрнӑ. Хурав кӗтсе пурӑнакана вара вӗсем кун пирки асӑрхаттарман. Ҫавӑншӑн яваплисене, пурӗ икӗ ҫынна, дисциплина тӗлӗшӗнчен асӑрхаттарнӑ. Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Самаркин тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Миравай суд ӑна 5-шер пин тенкӗлӗх икӗ штраф хурса панӑ.
Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен Чӑваш Енре ачасене ҫуллахи лагере канма яма ашшӗ-амӑшӗнчен заявлени пухма пуҫлӗҫ.
Заявленисене электрон меслетпе йышӑнаҫҫӗ. Апла пулин те аслисем хушшинче ӑнланманлӑх сиксе тухма пултарать. Черет йӗркеллӗ пынипе пыманнине тӗрӗслесе тӑма Чӑваш Енре общественниксен ушкӑнне пухаҫҫӗ. Вӗсем тӗрӗслев тивӗҫне хӑйсем ҫине илӗҫ. Уйлӑха каймалли заявленисене епле йышӑннине сӑнаса тӑрас текенсен Шупашкарти М. Горький урамӗнчи 5-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ «Ҫамрӑк пуҫаруҫӑсен центрне» кайса хут ҫырмалла. Ӗҫе вӗсене республикӑн Вӗренӳ министерстви ака уйӑхӗн 4—6-мӗшӗсенче хӑнӑхтарӗ.
Аса илтерер, кӑҫал путевка 13 пин те 767 тенкӗ пулмалла. Хак пӗлтӗрхинчен 700 тенкӗ ӳсӗ. Анчах тӳре-шара ҫӑмӑллӑхсем упранса юлнине пӗлтереҫҫӗ.
Паян, пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче республикӑра пурӑнакансен сывлӑхне сыхлас ыйтусемпе ӗҫлекен комисси ларӑвӗ иртнӗ. Унта ҫӑлкуҫри шыв пахалӑхӗ пирки те сӑмах пынӑ.
Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн пуҫлӑхӗ Надежда Луговская пӗлтернӗ тӑрӑх, хулари мӗнпур шывран 93,49 проценчӗ нормӑна тивӗҫтерет. Ялта вара апла мар: 47,75 процент ҫеҫ. Чӑн та, хӑш-пӗр ҫӗрте шывран хурт тухать тенине те илтме тивет.
«Ял тӑрӑхӗсенче ҫынсем тӗрлӗ ҫӑлкуҫри шывпа усӑ кураҫҫӗ. Халӑх йышлӑн усӑ куракан вырӑнсене тӗрӗслев ирттернӗ хыҫҫӑн ҫитменлӗхсем пуррине тупса палӑртнӑ. Йывӑрлӑх кӑларса тӑратакан ыйтупа муниципалитетсен тимлӗрех пулмалла», — асӑрхаттарнӑ Надежда Луговская.
Пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Нурӑс ялӗнче шыв башни персе аннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтерсе ӗлкӗрчӗ. Аса илтерер, вӑл нумай хваттерлӗ 8 ҫурта шывпа тивӗҫтернӗ. Башньӑна 35 ҫул каяллах тунӑ. Маларахри хыпарта эпир Вӑрнар район администрацийӗ СУПН-1-17 управляющи компанийӗ 150 пин тенкӗлӗх насос илессине те асӑннӑччӗ.
Башня йӑтӑнса аннӑ хыҫҫӑн ҫынсем 8 ҫӑлкуҫран шыв ӑснӑ. Ирхине тата каҫхине пушар машини шыв кӳрсе килнӗ.
Инкеклӗ лару-тӑру сиксе тухнӑ хыҫҫӑн тӳре-шара васкавлӑн ларӑва пуҫтарӑннӑ. «Хыпар» хаҫат сайчӗ пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӗнер ирпе Нурӑсри ҫынсен шыв нуши пӗтнӗ. Ырӑ хыпара нумай хутлӑ ҫуртсене тытса тӑракан «Март» ертӳлӗх (управляющи) компани директорӗ Геннадий Ильин пӗлтернӗ.
Культурӑпа наци чӗрӗлӗвӗн «Ирӗклӗх» обществи, «Хавал» юхӑм хастарӗсем тата ытти чӗрӗ ҫын пӗр шухӑшлӑ пулса ҫак кунсенче Раҫҫейӗн вӗренӳ министрӗ Ольга Васильева патне ҫыру янӑ. Вӗсем хӑйсен пӑшӑрханӑвне 4-мӗш класс хыҫҫӑн Пӗтӗм Раҫҫейри тӗрӗслев ӗҫне ирттерессипе сӑлтавланӑ. Тата тӗрӗсрех каласан, тӗрӗслеве математикӑпа, тӑван тавралӑха вӗрентекен предметпа тата вырӑс чӗлхипе ҫеҫ тыттарни вӗсене тӗлӗнтернӗ.
Ҫыру авторӗсем Чӑваш Енри 455 шкултан ҫурринчен ытларахӑшӗнче пуҫламӑш классенче чӑвашла, 16-шӗнче тутарла, 3-шӗнче ирҫелле вӗрентнине палӑртнӑ. Апла пулин те тӗрӗслеве пурин те вырӑсла пурнӑҫламалла. Кӑҫал тӗрӗслев ӗҫне 5, 10 тата 11-мӗш классенче те чылай предметпа ирттермелле.
Хастарсем шухӑшланӑ тӑрӑх, тӗрӗслев заданийӗсене наци чӗлхи ҫине куҫармалла.
+2.3 °C