«Чӑваш Ен» телерадиокомпание ертсе пынӑ Елена Ижендеева Мускава куҫса кайнӑ май ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен ку должноҫе урӑх ҫын ертсе пыма тытӑнӗ. Пуҫлӑх пуканне шаннӑ ҫын — Екатерина Канюка.
Канюка та телевиденишӗн ҫӗнӗ ҫын мар. Унччен вӑл патшалӑхӑн телевиденийӗпе радио компанин подразделенийӗсенчен пӗрне, «Раҫҫей 24 — Шупашкар» канала 4 ҫул ертсе пынӑ.
Кӗҫех экс-директор статусне куҫакан Ижендева тата кӗҫ-вӗҫ пуҫлӑхӑн ҫӗнӗ пуканне йышӑнас Канюка паян Пӗтӗм Раҫҫейри патшалӑхӑн телерадиокомпанийӗн гендиректорӗн ҫумӗпе Рифат Сафитовпа пӗрле Чӑваш Ен Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа тӗл пулнӑ. Унта кадр улшӑнӑвӗсӗр пуҫне телевидение цифровизацилессине те сӳтсе явнӑ.
Ҫӗршывӑн тӗп хулинчи «Хӗрлӗ Октябрь» культура ҫуртӗнче Мускаври чӑвашсен наципе культура автономийӗ Ҫӑварни ирттернӗ. Ӑна йӗркелеме Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ элчилӗхӗ те самай пулӑшнӑ.
Ҫӑварние ҫитнӗ ентешсене хайхи элчӗ, Леонид Волков, тата Мускаври чӑвашсен автономийӗн ертӳҫи Анатолий Григорьев саламланӑ. Леонид Волков Мускав облаҫӗнчи Краснознаменск хула пухӑвӗн депутатне, Шупашкар районӗнче ҫуралнӑ Геннадий Викторова Раҫҫейӗн ҫар центрӗн «Раҫҫей патриочӗ» медалӗпе чысланӑ. Геннадий Викторов 20 ҫул ӗнтӗ Мускаври чӑвашсен ентешлӗхӗн хастар пайташӗ. Чӑваш халӑхӗ пирки 14 кӗнеке, ҫав шутран виҫҫӗшӗ Раҫҫей Геройӗсем ҫинчен, кӑларнӑ. Ӗҫӗсене вӑл хӑй шучӗпе пичетлет. Геннадий Волков этнопедагога халалласа Мускавра ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ ирттерме те вӑлах сӗннӗ.
Уява Куславкка районӗнчи «Эткер» фольклор ушкӑнӗ, Красноармейски районӗнчи «Хавал» халӑх кӗввин ансамблӗ, эстрада артисчӗсем савӑнтарнӑ.
Уява пынисем валли Ҫӑварни мыскарисем, конкурссем хатӗрленӗ.
Кӑҫал пирӗн ҫӗршывра Культура ҫулталӑкӗ иртни пирки пӗлмен ҫын ҫук пулӗ. Раҫҫей шайӗнче ӑна уҫнӑ ҫӗре ӗнер Чӑваш Енӗн культура министрӗ Вадим Ефимов ертсе пыракан делегаци Мускава тухса кайнӑ.
Йыша Куславккари Н.И. Лобачевский ячӗллӗ историпе таврапӗлӳ музейӗн ертӳҫи Надежда Егорушкина, Чӑваш Республикин Композиторсен союзӗн ертӳҫи Николай Казаков, Ҫӗмӗрлери «Хӗвелтухӑҫ» культура ҫурчӗн «Экситон» ташӑпа спорт халӑх клубӗн ертӳҫи Ирина Лиховид, Культура программисен республикӑри дирекцийӗн арт-менеджерӗ Максим Матросов, К. Иванов Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗ — Чӑваш Республикинчи театр ӗҫченӗсен союзӗн ертӳҫи Геннадий Медведев кӗнӗ.
Ӗнер, пушӑн 21-мӗшӗнче, Шупашкартан Мускава кайма тухнӑ пуйӑса чарса лартнӑ. Тепловозӑн иккӗмӗш секцийӗ шал енчен чӗрӗлсе кайнине Горьковски чукун ҫулӑн 9-мӗш посчӗ тӗлӗнче 18 сехет те 8 минутра асӑрханӑ та пуйӑса часрах чарса лартнӑ.
Вут хыпса илнине кура пӗрремӗш вакунти 25 пассажира тепӗр вакуна куҫарнӑ иккен. Ҫынсем шар курман, вӗсен хушшинче хӑранипе хуйханман тесе пӗлтереҫҫӗ. Ҫулӑма 40 минутра сӳнтернӗ. Юсавсӑр тепловоза йӗркеллипе ылмаштарнӑ хыҫҫӑн 19 сехет те 24 минутра пуйӑс хускалнӑ.
Инкек пулнӑ вырӑна Инкеклӗ ӗҫсен патшалӑх комитечӗн ертӳҫи Вениамин Петров пырса ҫитнӗ.
Шупашкарти паллӑ суту-илӳпе кану центрӗсенчен пӗри, «Каскад-Сити», мускавсен аллине куҫнӑ. Ҫакӑн пирки Раҫҫейӗн коммерцилле куҫман пурлӑх сайчӗ «Арендатор.ру» пӗлтернӗ иккен.
«Каскад-Ситин» ҫӗнӗ хуҫи «Praktika Development» ятлӑ Мускаври компани малашне ҫуртпа хуҫаланма тытӑнӗ. Ҫав шута, паллах, тара парасси тата пурлӑхпа ытти майпа усӑ курасси йӑлтах кӗрет. Маркетинг ӗҫ-хӗлне те мускавсем йӗркелесе пырӗҫ. Ҫӗршывӑн тӗп хулинчи компание Булат Шакиров юрист-правовед (хӑй вӑхӑтӗнче вӑл Интерполта 5 ҫул ӗҫленӗ, каярах IKEA текен компанире тӑрӑшнӑ) ертсе пырать. Асӑннӑ предприяти стратегилле консалтинг, коммерци концепцине хатӗрлес, ҫурт-йӗре проектлас тата тӑвас, эксплуатацилес тата профессилле управлени ыйтӑвӗсемпе ӗҫлет.
Федерацин регионти ведомствисен пуҫлӑхӗсене ертсе пыма кандидатсене Мускавра ҫирӗплетеҫҫӗ. Пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, акӑ, Чӑваш Енӗн Ветеринари службине ертсе пымалли кандидатсене пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн ҫак должноҫе Сергей Сковрцов тивӗҫлӗ тесе йышӑннӑ.
Комисси кандидатсен «объективлӑ даннӑйӗсене» пӑхса тухнине пӗлтереҫҫӗ. Сергей Скворцов Хусанти ветеринари институтне 1982 ҫулта вӗренсе пӗтернӗ. Чылай ҫул вӑл Шупашкар районӗнчи «Лапсарская» чӑх-чӗп фабрикинче тӑрӑшнӑ. Малтан — ахаль тухтӑрта. Кайран тӗп ветеринарта. 2005 ҫулта вӑл Чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен Шупашкар хула станцийӗнче выльӑх тухтӑрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Анчах унта ҫур ҫулта ӗҫлемен, ӑна патшалӑхӑн ветеринари службин ертӳҫи пулма шаннӑ. Юлашки вӑхӑтра унта вӑл пуҫлӑх тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ. Ҫапла вара Сергей Скворцова «посылкӑпа янӑ ҫын» теме ниепле те май ҫук: вӑл — карьера картлашкипе пӗчӗккӗн-пӗчӗккӗн хӑпарнӑ ҫын.
Ку ыйту пирки Чӑваш халӑх сайчӗ хӑй вӑхӑтӗнче темиҫе хут та ҫырнӑччӗ. Чӑвашра чарӑнӑвӗсем ӑҫта пулассине та асӑннӑччӗ ун чух. Кайран ҫӗршывӑн премьер-министрӗ Дмитрий Медведев ҫула тума триллион тенкӗ кирлине палӑртнӑччӗ. Мускавран Хусана ун пек ҫула тӑвас вӑхӑта каярах вӑхӑта куҫарасси пирки каланӑччӗ.
Халӗ, ав, тата тепӗр ҫӗнӗ хыпар. Ҫул пулать. Ӑна тума уйрӑм инвесторсене ирӗк парӗҫ. Инфраструктурӑна тума хайхисене патшалӑх укҫине те уйӑрас шанчӑк пур иккен.
Ҫак ыйту ҫӗнӗрен амаланнине кура Раҫҫейӗн Общество палатинче халӑх итлевӗ ирттересшӗн, ӑна пушӑн 12-мӗш кунне планланӑ. Унта пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳреме «Мускав–Хусан–Екатеринбург» маршрутпа ҫул тӑвас ыйтӑва сӳтсе явӗҫ.
Паян Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Жить здорово» кӑларӑмра «Наци тӗпелӗ тата ҫимӗҫӗ» рубрикӑра чӑвашсен Мускаври ентешлӗхӗн элчисене кӑтартнӑ. Кӑларӑма Ҫӗнӗ ҫул умӗнех ӳкернӗ. Пӗрремӗш кӑларӑма паян эфира кӑларнӑ.
Пирӗн халӑхӑмӑр ушкӑнӗ «Каҫайрап-и, каҫаймасп-и — каҫӑ хурса парӑр-ха», — тесе юрласа, чӑваш ялавне йӑтса ҫӑкӑрпа тухрӗ, чӑвашла сывлӑх сунчӗҫ. Ҫӑкӑра Хӗрлӗ Чутайӗнче ҫуралнӑ Ольга Ванеева пӗҫернӗ. Ялава Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Анатолий Волков тата Ираида Карпова йӑтса тухрӗҫ. Чӑвашсем сухан нимри пӗҫерме вӗрентрӗҫ.
Хӑнасене кӑларӑма ертсе пыракансем пурне те кӑмӑлтан йышӑнчӗҫ. Ҫапах та Канаш районӗнчи Чарпуҫ ялӗнче ҫуралнӑ медицина ӑслӑлӑхӗсен докторне Владимир Стеклов полковника уйрӑмах ӑшшӑн йышӑннӑн туйӑнчӗ. Стеклов ултӑ ачаллӑ ҫемьере ҫуралнине, унта вӑл пиллӗкмӗш пулнине каласа кӑтартрӗ. Мандрыка ячӗллӗ ҫар госпиталӗнче кардиологра ӗҫленине пӗлсен кӑларӑма ертсе пыракан Елена Малышева «Атьӑр-ха эп сире ыталам», — тесе ыталаса илчӗ. Аритмолог тесен Елена Малышева хӑйӗнпе пӗрле кӑларӑма ертсе пыракан Герман Гандельман кардиолога «Герман Шаевич, аритмолог», — тесен Гандельман эпӗ те ыталам-ха тесе ыталарӗ.
Ӗҫлеме чӑваш арӗ-арӑмӗ ют региона ҫӳренине пӗлетпӗр-ха. Каҫал енче те инҫете тухса каяҫҫӗ.
Районти халӑха ӗҫпе тивӗҫтерекен центр кашни ҫулах ӗҫсӗр ҫынсене Мускав, Чулхула тата Воронеж облаҫӗсене ӑсатни пирки хыпарлать район администрацийӗн сайчӗ. Акӑ, паянхи кун асӑннӑ центр урлӑ кӑна Мускав облаҫӗнче Комсмольски тӑрӑхӗнчи 4 ҫын ӗҫлет.
2014 ҫулта пӗтӗмпе 15 ҫынна республика тулашӗнче ӗҫпе тивӗҫтерме планланӑ иккен. Пуш уйӑхӗнче Чулхула облаҫӗнчи «Монтаж-энерго», Воронеж облаҫӗнчи «Красинское», Тула облаҫӗнчи «Нива» тулли мар яваплӑ обществӑсене рабочисене ӗҫлеме ӑсатӗҫ. Ҫывӑх кунсенче Мускав хулине тата Волгоград облаҫне кайма кӑмӑл пуррисене ярассине пӗлтереҫҫӗ. Ӗҫ килӗшӗвне пӗр уйӑхран кая мар вӑхӑта ҫирӗплетмеллине пӗлтереҫҫӗ.
Мускаври Новински районта пурӑнакан, йӗрке хуралҫисене хӑй каланӑ тӑрӑх ниҫта та ӗҫлемен 27 ҫулти хӗрарӑма вӑрӑсем 15,5 миллион тенкӗлӗх пурлӑхсӑр хӑварнӑ.
Пӗҫертнӗ япаласем хушшинче 1,7 миллион тенкӗ тӑракан ҫӳлевӗҫ кӗрӗкӗ, крокодил тирӗнчен тӑракан 18 пин евро тата 33 пин доллар тӑракан пештӗрсем (сумкӑсем), кӑш тирӗнчен ҫӗленӗ икӗ кӗрӗк, шиншиллӑран пӗр кӗрӗк (вӗсен пӗтӗмӗшле хакӗ 55 пин долларпа танлашать), кӗрен ылтӑнран хатӗрленӗ 50 пин доллар тӑракан «Ролекс» сехет. Унсӑр пуҫне вӑрӑ шурӑ ылтӑн сехете те, 10 пин доллар тӑракан карас телефонне те, хаклӑ чултан паллӑ ҫурчӗсем ӑсталанӑ ювелир эрешсене ҫаклатса кайнӑ. 700 доллар тӑракан чӑматан та ҫухалнӑ. Унта вӑрланӑ пурлӑха чиксе тухса кайнӑ пуль тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Мӗнех... Чӑн та тар тӑкса ӗҫлесе илнӗ укҫапа туяннӑ япаласемех пулсан каялла таврӑнаҫҫех тесе шутлас килет.
+2.3 °C