Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Карти-карти кайăк хурсем

çут кӳлĕре ишеççĕ те

тĕкĕсене чӳхеççĕ,

кăнтăралла вĕçеççĕ те

кикаклатса иртеççĕ.

Çитĕнекен çамрăкĕсем

çунат сарса çитеççĕ те

инçе çула тухаççĕ,

уничерен иртеççĕ те

куççулĕсем юхаççĕ.

Çут кӳлĕри хăмăшĕсем

пĕлĕтелле пăхаççĕ те

килмеççĕ-ши, тееççĕ,

кайăк хурсем хĕл хыççăн тин

таврăнасса пĕлмеççĕ.

Килĕсенчи амăшĕсем

уничерен тухаççĕ те

килмеççĕ-ши, тееççĕ.

Ачисене пухасчĕ те

пит йывăр-çке, пĕлмеççĕ.

Кайăк хурсем миçемĕш хут

кикаклатса иртеççĕ те

çунатсемпе сулаççĕ.

Амăшĕсем куççуль витĕр

салам илсе юлаççĕ.

Кикик-кикик хур кайăксем

кăнтăр енчен вĕçеççĕ те

çунат сулса иртеççĕ,

вăтăрмĕш çул килеççĕ те

сывах эпир тееççĕ.

Хурах ятпа сана пĕлетпĕр.

Урак та Вырăх тенисем

Хурах тени кăна пулать-мĕн.

Хурах тесен те сумлă паттăр

Йышне кĕретĕн эс паян.

Чăвашлăхран писмерĕн эсĕ,

Ăна упрасшăн ăнтăлса

Мăсăльманла йĕрке тытмарăн.

Тытнах пулсан — чăваш кун-çулĕ

Кĕскелнĕ пулĕччĕ пайтах.

«Тăван чĕлхе те хамăр Турă

Епле-ха манăçтăр вара? —

Çапла татса каларăн хьптăн.

Асаттесем пире ылханĕç,

Кун памĕç пурнăçа тăсма.

Ай-хай Алмуш! Исламсăр-мĕнсĕр

Хăпмашкăн çук-им хасартан?

Багдадăн хӳглĕхĕ — самантлăх,

Вăйпа тĕне кĕртме ан хуш.

Курсам: икке пайланчĕ халăх,

Йăхсем ахаль те туслă мар.

Пире чăмăртаса тăрайĕ

Ĕмĕртенхи тăванлăх çеç.

Хам ятăма улăштараймăп,

Манаймăп хамăр чĕлхене.

Сăвар, пăлхар та парăс йăхĕ

Исламланса пĕтесшĕн мар.

Вăл йышланса çаплах пурнасшăн,

Киремете асла хурать.

Ав Чĕкету чапа кăларчĕ

Чӳк вырăнне Çăв çырминче.

Асту, Алмуш, килес кунсемшĕн

Пĕрлех тӳр килĕ кĕрешме.

Сăвар йăхне суран тусассăн

Малалла

Йĕс таканлă шухăшăм

ташла-ташла кĕçенет.

Чĕнтĕрленĕ чĕн йĕвен,

чĕлпĕр тытма вăл чĕнет.

Çăлтăр витĕр çул курнать,

эпĕ каяс çул мар-ши?

Çĕрĕ витĕр çĕр курнать,

эпĕ çитес çĕр мар-ши?

Ыр шухăшăм – çул çути,

тĕрĕс çултан çĕтермĕ.

Анне чĕлхи – чун çути,

чĕре вутне сӳнтермĕ.

Ыйхăм, кирлĕ мар йĕме

хурлăх курĕ ку тесе.

Килĕп эпĕ килĕме

çĕнĕ сăвăсем илсе.

Чĕнтĕрленĕ чĕн йĕвен,

чĕлпĕр тытма вăл чĕнет.

Йĕс таканлă шухăшăм

пĕр тапать те пĕр сикет.

Сив çил вĕрет, сив çил асать,

хĕве кĕрет, питрен касать.

Çук çил те мар, пите те мар,

телейсĕр çамрăк чунăма

сан сăмаху касать.

Йăмра çулçи çĕре ӳкет,

сив çил вĕрет, çил вĕçтерет.

Çук, çулçă мар, çук, çил те мар,

юратнă çын кун-çулăма

çил евĕр вĕçтерет.

Пăлхар елтĕперĕ куллен

Çапла шухăшларĕ хуллен:

«Хаяррăн хăмсарчĕ хасар.

Хырать хырçă-марçă та çар.

Çураçрĕ ман икĕ хĕре...

Памастъ пурăнма ирĕкре.

Тытать иудей йĕркине.

Тыттарĕ ăна кĕрӳшне.

Текех пăхăнмастăп ăна —

Таçти аякри кăк хана.

Ман хамăн алри çĕршыва

Çĕклесчĕ васкавлăн шавах.

Çыхасчĕ пĕр çирĕп çыхха

Пĕрлешнĕ тăват хутлăха.

Пăлхар та сăвар йăхĕсем,

Парс йăхĕ, аскул - ак вĕсем.

Калаччăр: «Маттур елтĕпер!

Кунтах лайăхрах тĕпленер».

Ан тивтĕр çĕнме Пăлхара

Асар та писер хасара.

Кирлех тĕреклетнĕ хула —

Тăшман ан кĕрейтĕр шала.

Ăна та пултарĕç ишме.

Пур урăх тĕреклĕ хӳме.

Илем те Багдад пиллĕхне,

Кĕрем ун чăн-чăн хӳглĕхне.

Вара пире хирĕç хасар

Вăр-вар ярас çук утлă çар.

Тивет ун чухне йышăнма

Араб мухтакан ислама.

Малалла

Кивçенçĕ хапхи çинче:

Панă чух –

Сăнчăрти хам хам.

Илнĕ чух –

Йăпăлти вăтанчăк.

Вăт, анчăк!

Элекçĕ хапхи çинче:

Çывăхран ан ут –

Мĕльюн вольтлă

Элек(тро)çĕ-анод!

Пуçлăх хапхи çинче:

Юрас тесен

Ыр сун асла:

Вăл ӳсĕрсен

Эс сунасла!

Вăрттăн çыртаканăн хапхи çинче:

Кунти этем – бактери,

Пуçпа чунна пĕктерĕ.

Сăмакунçă хапхи çинче:

Чир чĕртме пур эмел,

ăна турĕç лаçра.

Сывалма тепĕр мел –

Санатори-лапра.

Вăрçакан çын хапхи çинче:

Асăрхан, пĕтерет!

Ку çын пĕтĕрет:

Малтан эрех,

кайран хăлха!

Чĕкеç чĕппи – чĕвĕлти,

Чи пĕчĕкки, çиелти,

Тутă тута саралсан,

Çурла çунат сарăлсан,

Те вăйне виçес тесе,

Те хăйпе вĕçес тесе,

Пĕр вашлатнă çӳл енне,

Пĕр тачлатнă çĕр çине.

Ашшĕ кайнă акана,

Амăш кайнă армана.

Пĕри тыр-пул ӳстерме,

Тепри апат çитерме.

(Пирĕншĕн атте-анне

Чĕкеç пек парать чунне!).

Чĕппи вара, чăрсăрскер,

Туса хучĕ халь мĕскер?

Амăш ăна ятласах

Хушрĕ ларма лăпланса.

Чĕппи итлес вырăнне

Тытрĕ турĕ хăйĕнне.

Ма васкарĕ-ши вĕçме,

Халь инкек тивет тӳсме.

Васкан – вакка сикĕн, тет,

Çапла ват çын вĕрентет.

Вăхăт шăвать, каç пулать,

Пирĕн чĕппе мĕн пулать?

Ашшĕ-амăш сисиччен,

Килне ĕçрен киличчен

Лартас пулать халь ăна

Пӳрт пуçĕнчи йăвана.

Кам пултарĕ çак ĕçе,

Шеллĕ пĕчĕк чĕкеçе?

Ун патне пăхса ун-кун

Çитрĕ тăчĕ пĕр чĕр чун.

Пуçĕ хĕрлĕ тура пек,

Хӳри хӳхĕм çурла пек.

Çĕрти çӳпе сирпĕтет,

Малалла

Паркра чухне, пĕррехинче,

Тĕмсем енчен илтетĕп сасă:

– Тухсассăн çакăнтан эп сансăр

Манран халь кулĕ çут тĕнче.

Çак ĕç пулман пек пытарса

Киле мĕнле питпе эп кайăп?

Çук, çук, хамрах…

хамрах пур айăп…

Атя, каяр…каяр тăрса…

Тăнлатăп тĕм енчи сасса,

Хам тавралла пăхса илетĕп:

Хуть çылăх пултăр, иçмасса,

Камсем мĕн тунине пĕлетĕп!

Хуллен, хуллен утса пыратăп,

Сиретĕп шăппăн пĕр тĕмне:

Ак, тĕлĕнтермĕш!

Мĕн куратăп!

Ача-мĕн çурнă хăй йĕмне…

Юмах юратакансем,

Пухăнăр ман патнарах;

Ним ĕçсĕр ларакансем,

Килĕр тата çывăхрах.

Эпĕ авалхи çынсем

Епле пурăнни çинчен

Кунта ахаль лариччен

Юмах ярса пĕлтерем.

Малтан ӳсĕркелем-ха

Сасă лайăх тухмашкăн,

Унтан вара юмаха

Тин тытăнăп ямашкăн.

Юмахри ĕç час пулать —

Унтан пит ан тĕлĕнĕр.

Юмах ĕнтĕ пуçланать,

Хăлханах чиксе итлĕр.

Ӗлĕк таçта инçетре

Пĕчĕкçеççĕ ял пулнă.

Çав ялта пĕр кĕтесре

Ик чухăн çын пурăннă.

Нихăçан çителĕклĕх

Тырă-пулă тăвайман,

Çынсем пек выльăх-чĕрлĕх

Виличчен тытса курман.

Хăйсене пурăнмалăх

Пĕр япала тăвайман,

Пӳртне хутса тăмашкăн

Вутти-шанки те пулман.

Пĕрре вĕсем сивĕпе

Виçĕ кун аптранипе

Кайнă пĕрле вăрмана

Хăрăк-харăк пуçтарма.

Пĕр-ик кунлăх пуçтарсан,

Кăшт пăртак ларса кансан,

Киле чăклăх варрипе

Утрĕç юрăн çийĕпе.

Малалла

Н. Мраньккана

Асаттесем кăшт сыпсан

Шăппăн ларнă юрласа:

«Çăка çулçи çаврака,

ĕмĕр сакки сарлака…»

Çĕнĕ тĕнче çĕкленет,

Чăвашстан та çĕнелет.

ĕлĕкхи куна-çула

Кĕнекере кур, вула.

Чăваш пиччем, Микихвер,

Кил, çĕн юрă ĕнĕрлер:

«ĕмĕр сакки сарлака»,

Сана кĕтет вулакан.

24.09.1970, Муркар.

Çĕр улми пуçтарнă чухне, 12 сех.