Хапăлласа кĕтсе илетпĕр

 

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

 

Кĕнекесем

Йышăнман сăмахсемХурапа шурăЙӳçĕ кулăĔмĕтсем, ĕмĕтсем...Сана ҫырма сӑмах ҫитетКулăш кустăрмиҪул пуҫламӑшӗ

Юрăпа


Юрăпа вута-шыва эп кĕтĕм,

Юрăпа çĕнтертĕм вилĕме.

Юрăпа атте килне эп килтĕм,

Юрăпа çĕклерĕм килĕме.

 

Юрăпа эп пурнăçа юратрăм,

Юрăпа сыватрăм сурана.

Юрăпа эп ăрăскал шăратрăм.

Юрăпа юратчĕрччĕç мана.

 

Юрăпа йĕрес çĕртен эп култăм.

Юрăпа çуралтăм çĕнĕрен.

Юрăпа эп ăрăскаллă пултăм.

Юрăпа ирттерĕп ĕмĕре.

Чул чечек


(Баллада пуçламăшĕ)

 

Юмахсенче çеç теççĕ тĕлĕнтермĕш,

Вăл пурнăçрах, çумрах вăл пурăнать.

Куçусемпе курмасăр эс ăна

ĕненмĕн хăв, çынна та ĕнентермĕн.

 

Виçесĕр пурлăхĕ çĕр-шывăн ман,

Тĕп хулара темччен пăхса çӳрерĕм.

Тĕлĕнмелле чечек тумне курсан

Эп ун çинчен куçа тек илеймерĕм.

 

Çуначĕсем йăм-йăм шевле сапаççĕ,

Çулçийĕсем ташланăн ал çупаççĕ,

Чул тенине май çук та ĕненме.

Ак мĕн вăл çитĕ ĕмĕр тĕлĕнме!

 

Камсем сана ӳстернĕ-ши кун пек?

Ку çĕр çине сана, кала, кам акнă?

ăçта сан тымару? Эс мĕншĕн хаклă?

Манпах калаçнăн туйăнать чечек…

Юрă


Урхамахăм юртать улăх тăрăх,

Улăх тăрăх юртать сукмакпа.

Манăн юрă сарăлать тĕнче тăрăх,

Тĕнче тăрăх хавас такмакпа.

 

Çамрăк пуçăм паян хавасланчĕ.

Хавасланчĕ чĕрем паян кун.

Ĕмĕт, ĕмĕт... Епле хăлаçланчĕ!

Ĕмĕт-ĕмĕт! Хумхан та эс, çун!

 

Хĕпĕртетĕп! Çунатăп! Ирĕлетĕп!

Ирĕлетĕп тĕнче хĕвĕнче.

Улăхпа юрласа эп иртетĕп,

Ярăнатăп уй-хир çийĕнче,

 

«Эй, да ну! Да-ну! Да-эй-да!

Тумна ху та – чăмпăлт авăра.

Ой, Тали... Тали... Талита!

Талита пултăр ăшăмра».

 

Улăх симĕс, ешĕл симĕс утă,

Ешĕл курăк çитĕннĕ самай.

Те хыт килнĕ – йĕпенчĕ ман утăм,

Кăпăкланчĕ утăн çилхе ай.

 

Паян килтĕм эп, кĕтнĕ çĕн каччă –

Çĕнĕ ĕмĕт пӳртĕр самана!

Çĕнĕ уйшăн эп – суннă тăлмачă,

Çĕнĕ шухăш парăнайнă мана.

 

Ялăм-йышăм! Савнă хĕрĕм-тусăм,

Килччĕ, илччĕ мана ытамна!

Чечеклентĕр пирĕн кашни пусăм,

Çилçунатăн васкат утăмна!

 

Эй-ха, кам-ха тата мана чарĕ,

Малалла

Гориллăсене хăваласа ятăмăр


Пĕррехинче эпир тантăшсемпе выляса çӳреттĕмĕр. Выляса ывăнсан киле кайма пуçтарăнтăм. Сасартăк эпĕ хам хыçра темĕн шăнкăртатнă сасă илтрĕм. Каялла çаврăнса пăхатăп, нимĕн те курăнмасть. Тепре шăнкăртатса илчĕ. Татах çаврăнса пăхрăм, каллех нимĕн те çук. Киле кĕрсен аннене хама такам хăратни çинчен каласан вăл мана ĕненмерĕ: «Шутласа кăларма маçтăр эсĕ», — терĕ.

Тепĕр каçхине каллех такам манпа вылярĕ. Ку хутĕнче эпĕ хăрамарăм-ха. Виççĕмĕш каçхине çеç хăратмăшсене курма май килчĕ. Пире гориллăсем тапăннă пулнă.

Гориллăсем тăватă ураллă çăмламас чĕр чунсем. Халĕ вĕсем пĕтĕм Çĕр çинче сарăлса кайнă. Ăçтала пăх, пĕтĕмпех вĕсем хуçаланаççĕ. Ниçта ура чикме те вырăн çук. Эпир ракетăпа урăх планета çине вĕçсе кайрăмăр. Ют планета çыннисенчен пулăшу ыйтма. Малтанах вĕсен калаçăвне ăнланаймарăмăр-ха, кăштахран ăнланма пуçларăмăр. Вĕсем чĕлхепе калаçмаççĕ çав, алă-урапа тĕрлĕ хусканусем туса пĕр-пĕрне ăнлантараççĕ. Сăнран илес пулсан вĕсем питĕ интереслĕ. Мĕншĕн тесен хăлхисем çӳлелле тăратса тăраççĕ, пирĕн пек икĕ ураллă мар, тăватă ураллă. Вĕсем кулянсассăн симĕсленсе каяççĕ, калаçайми пулаççĕ.

Малалла

Мухтар мучи ачисем


Мухтарах та мучи ачисем,

Çут çăлтăр пек çивĕч куçлисем.

Çунат çукран çунат хушаççĕ,

Ялăмăртан ялан тухаççĕ,

Асăмăртан нихçан тухмаççĕ.

 

Мухтарах та мучи ачисем —

Çĕрте пĕрех çĕрте çулĕсем, —

Çурçĕре çитсессĕн пĕрисем —

Кăнтăрта пулаççĕ теприсем,

Тухăçран анаççĕ анăçа,

Нихăçан пĕлмеççĕ канăçа.

 

Мухтарах та мучи ачисем —

Сар кăлкан пек сарă çӳçлисем,

Ялăмăртан ялан тухаççĕ, —

Сарă тулла çуллен пухаççĕ,

Асăмăртан нихçан тухмаççĕ.

 

Мухтарах та мучи ачисем —

Çĕрте пĕрех çĕрте ĕçĕсем,

Алтая каяççĕ тыр акма,

Ĕç панче пĕлеççĕ тар тăкма,

Алтайран кураççĕ Атăла,

Юрласа уçаççĕ кăмăла.

 

Мухтарах та мучи ачисем —

Ялăмăрта ялан ятлисем,

Инçе çула ялан тухаççĕ,

Кĕмĕлех те кермен лартаççĕ,

Асăмăртан нихçан тухмаççĕ.

 

Мухтарах та мучи ачисем —

Çĕрте пĕрех çĕрте аллисем.

Çурçĕре каяççĕ çул тума,

Сивĕре пĕлеççĕ ăшăнма.

Аякран кураççĕ Атăла,

Малалла

Манмастпăр


Манмастпăр, нихçан та манмастпар

Çуралнă çĕршыв суранне.

Хĕвеллĕ çеç пурнăç сунатпăр

Мире юратан туссене.

 

Манмастпăр, нихçан та манмастпăр

Ютри тăвансен асапне.

Кирлех-тĕк, пурне те паратпăр

Çапса аркатма тăшманне.

 

Куратпăр, акт витĕр куратпăр

Дан-Хой та Да-Нанг çулăмне.

Тĕнче умĕнче ал паратпăр

Асаплă Вьетнам халăхне.

 

Ан уртăр Америк, ан уртăр

Суранлă Вьетнам çĕрĕнче.

Пăшаллă эсрелĕ ан уттăр

Туссен те йышсен хирĕнче.

 

Çĕнтерĕн, Вьетнамăм, çĕнтерĕн

Эпир çĕнтерсе тухнă пек.

Çăхан-çĕлене эс пĕтерĕн.

Эпир те, Вьетнам, сирĕнпех.

 

Мăнмастпăр, нихçан та манмастпăр

Вутра-çуламра тӳснине.

Çампа тус-йыша ал паратпăр,

Ан куртăр эпир курнине.

Çӳлте кăвак пĕлĕт уяр тăрать...


Çӳлте кăвак пĕлĕт уяр тăрать,

Çумăр çинчен епле шухăшлăн?

Хам çамрăк та, халь эп çиçетĕп,

Ваттăм çинчен епле шухăшлăп?

Паян çиçсе ӳсет хирти çеçке,

Ыран типессине пĕлмĕ вăл;

Йăлтăр-йăгггăр тăвать çулти çăлтăр,

Ирпе пĕтессине пĕлмĕ вăл.

Егорлык хирĕсенче


1919-мĕш çул пирĕн Хĕрлĕ Çар Егорлык станцийĕ патĕнче виç кун хушши Деникин çарĕпе çапăçнă. Егорлык станцийĕ 6 хутчен алран алла кĕрсе тухнă, вара Деникина çав станци патĕнче пĕтĕмпех çĕмĕрсе тăкнă.

1929 çулхине Егорлык станцийĕнче мĕн пур Совет Союзĕпе пĕрремĕш машина-трактор станцийĕ уçнă. Ĕлĕк юн сăрăхнă хирсенче хурçă тракторсем кивĕ пурнăçпа вăрçа тухнă.

 

Катаран... Катаран... Катаран...

Вĕт кăпшанкăн, хуллен сĕтĕрнеç...

Сасăсем мĕкĕреç тулхăрсах...

Эй, тăхлачă!.. Калаччĕ тархас,

Мĕн шуйттан хатĕри вăл таран

Çĕмĕрет те кĕрет хăлхана?

Каласамччĕ! Йăпăртлăх тăр-ха,

Тек ан утчĕ çĕре пĕкĕрлсе!..

 

Пĕлтерсемччĕ мана, ват тăхлач,

Ку уйсемшĕн эп ют пĕтĕмпех,

Ку хирсемшĕн — эп ак хăнара!..

Ют чĕлхешĕн эс пулччĕ тăлмач!

Эпĕ килнĕ юмах йĕрĕпе,

Эп йĕрленĕ çулне халапран...

Çĕнĕ çĕр хăй ятне шăнарать,

Хăй сăнне пытарать «халупра»*...

 

Нумай çул-и?! Ак çак вырăнтах

Çӳресеччĕ хам та сахал мар.

Урлă-пирлĕ каçса нумайччен,

Малалла

Ку вырăн шăп тесе ик кăвакарчăн...


Ку вырăн шăп тесе ик кăвакарчăн

Заставăра йăва-мĕн çавăрать.

Пĕр тăрă тӳпене вĕçсе хăпарчĕç,

Кăлтăртатса пĕр ларчĕç йăвара.

 

Çак мăшăр канăвĕ – постри салтакăн,

ĕçеççĕ шыв чикке пăха-пăха,

Турат çине сисмесĕр пус е такăн, –

Темччен тăнлаççĕ шиклĕ шăплăха.

 

Мир-кайăксен пире ӳпкев пур, ахăр.

Салтак сыхланă чух çак кĕтесе

Çĕн йăвана нихçан та ан пăрахăр,

Вĕçсе ан кайăр лăпкă мар тесе.

Хĕвел хĕрсе пăхнă чух...


Хĕвел хĕрсе пăхнă чух

Сана курса юратрăм.

Ман савăнăç эс пултăн:

Хĕнре сана манмарăм.

 

Сана савса юратни

Çулран çула пыратчĕ;

Савнă чуна курасси

Çут тĕнчерен хаклăччĕ...

■ Страницăсем: 1... 714 715 716 717 718 719 720 721 722 ... 794