Хапăлласа кĕтсе илетпĕр

 

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

 

Кĕнекесем

Уй куҫлӑ, вӑрман хӑлхаллӑСӳнми хĕлхемХĕрес хывнă хĕвелАслă халалЧапшăн пурăнмастпăрЯл калавĕЮманлăхра çапла пулнă

Ватă хыр йăваннă, ешерет хунав...


Ватă хыр йăваннă,

ешерет хунав.

Кунта ĕнтĕ эпĕр

вăхăтлăх, хăна.

 

Кĕр кунне çĕн вăрлăх

юлтăр сапăнса,

ламран лам чăвашăм

пытăр сыпăнса.

 

Сыпăк хыççăн сыпăк,

халăхăм, кăлар,

хĕлĕн-çăвĕн эсĕ

çеçкеленсе лар.

 

29.10.2007. Каç кӳлĕм.

Ĕçÿ-çырту çурчĕ...


Ĕçӳ-çырту çурчĕ.

Ячĕ ун «Телей».

Иртен çын кĕрет те

тилмĕрет: «Налей».

Ячĕ чăвашла та,

ĕçĕ вырăсла.

Те синкерлĕх çакă,

те вăл кулăшла?

Чăваш сăнлă ӳсĕр

темĕн ĕнĕрет,

«Телей тупрăм» тенĕн

хăлхана кĕрет.

 

29.10.2007. Кăнтăр хыççăн.

Троллейбус майри


Маруç — троллейбус кондукторĕ. Ĕçĕ çăкăр çукран пашалу тенĕ пек кăна-ха ĕнтĕ: урăх ниçтах та йăпăр-япăр вырăн тупайман пирки çеç кӳлĕнме тиврĕ çак сумсăр ĕçе. Хырăм кулленех — кунне виçĕ хутран кая мар-ха тата! — выçса аптăратман тăк, пуçне çак «йăлмака» пырса чикес çукчĕ те вĕт. Вăхăтлăха тесе вырнаçрĕ те — виçĕ çул та иртсе кайрĕ унтанпа. Сумсăр пулмасăр, сумсăрах ĕнтĕ кондукторта çӳресси: кашни-пĕри, ӳркенменни, урлă куçпа пăхать, кирлех пулсан — хар-р кăшкăрать йытăлла, транспортра ярăннăшăн укçа тӳлеме ыйтсан мĕн кăна хăтланса кăтартмаççĕ-ши тата!.. Этемĕн шалти ăш-чиккине тавăрса пăхма çук теççĕ те — Маруçăн çакăнпа килĕшесех килмест: кондукторпа хĕремесленсех тавлашакан-ятлаçакан е ăна улталатăп тесе шутлакан пассажирăн пытарăнчăк кăмăлĕ кĕрĕк çанни евĕрлех таврăнса тухать тепрер чух.

...Ун чухне Маруç кондукторта ĕçлеме тин кăна пуçланăччĕ-ха, те çавăнпа уйрăмах асра юлнă вара, кайран та унашкал тĕркĕшӳсем теçеткипех пулса иртнĕ ĕнтĕ, анчах пирвайхи манăçмасть иккен...

Пассажирсем хушшипе пĕтĕм вăйне пухса хирĕнсе иртрĕ те Маруç анчахрах салона кĕрсе тăнă каччăпа хĕр тĕлĕнче чарăнчĕ.

Малалла

Пĕр аллупа паран, Шăпаçăм...


Пĕр аллупа паран, Шăпаçăм,

Илетĕн тепĕр аллупа.

Телей илсе килет те шуçăм,

Каять телейĕм анăçпа.

Паян вĕçет, юрлать ман чунăм,

Ыран сывлать аран-аран.

Паян çунать те шанчăк-çулăм

Сив кĕл пулса выртать ыран.

Анчах та çук ӳпкев, Шăпаçăм,

Сана ман пур пĕрех, шансам!

Хал пултăр çеç, сыв пултăр пуçăм

Утма хĕресĕме йăтса.

Пĕр тикĕс çулпала — пĕр утăм,

Виç утăм — лакăм-тĕкĕмпе.

Эп тĕттĕмре шыратăп çутă

Кашни кунах, мĕн ĕмĕрпе.

Тĕнчере хĕрĕх те пĕр илем теç...


Тĕнчере хĕрĕх те пĕр илем теç, —

Пурте пирĕн пулĕç вĕсем.

Ахаль мар-тăр хĕр хальлĕн иленчĕç

Пире юрă кайăкĕсем.

 

Кам ытамĕ ытамлĕ те илĕ

Çакă аслă çĕршыв чиккине? —

Е асар та писер çавра çилĕ?

Е вăл тивĕç поэт чĕлхине?

 

Пурте, пурте пĕртен-пĕр тивĕç

Сăввăн ылтăн чĕлхи-çăварне.

Ун хăвачĕ стихийăран çивĕч,

Уншăн пур вăй-хăват та — парне.

 

Тусăм, тусăм, çакна пĕлнĕ хыççăн

Уйрăлатпăр тесе ан кала!

Ирĕкри телее ывçăн-ывçăн

Ывăçланă эпир санпала.

 

Пире аслă çĕршывăн илемĕ

Тĕне кӳртрĕ çурхи телейре.

Çавăнпа юррăмăр иксĕлеймĕ,

Пирĕн юрă çăл куç евĕрлех.

 

Аслă улăхăн ешĕл хускавĕ

Хумхантарнă пире ачаран.

Çавăнпа юрăра унăн шавĕ,

Пирĕн юррăмăр — хир те çаран.

 

Сар чечеклĕ вăрман аслă уйĕ

Тарăн шухăш сĕнетчĕ пире.

Çавăнпа чĕрери çамрăк туйăм

Хĕмленсе амаланчĕ ирех.

 

Чăн тăванăм! Янравлăн та уççăн

Такмаклар-и паян санпала?

Çак тĕнчен тупсăмне тупнă хыççăн

Уйрăлатпăр тесе ан кала!

Вĕçсе килнĕ симĕс кăсăя...


Вĕçсе килнĕ симĕс кăсăя,

сысна çăвĕ каймĕ-ха сая.

Уйăх тулчĕ. Илĕртет кулли.

Алтăр çăлтăр тӳрĕ, туп-тулли.

Юпа хăвăрт иртрĕ пек темме,

чăн чăваш тăвасшăн чӳклеме.

Çĕн çиме, çĕн çимĕç хатĕрлет,

купăс хĕлĕхне вăл ĕнĕрлет.

Пĕр каçпа хăна-вĕрле пухать,

ташăри тăван пуçне ухать,

тĕпелте пур арăм савăнать,

çĕн юрпа çĕн юрă хывăнать.

 

29.10.2007. Ир кӳлĕм.

Хула


Ялта —

авван хулла.

Кунта —

хытарт хула,

кунта —

ял мар — хула.

Хутран хута

хутлан,

Пулан ху та —

«Вутлан»!..

Хулан

сăн-пит ула.

...Сулатăн пит

алла...

...Юхан шыва юхма

Епле чаран,

Ухмах?!

Таптанакан асфальт

Юрлать, итле,

бас... альт...

Урам —

юхан шу пак,

Ик еннипе

купа —

Чул çурт купи.

Пур çурт —

Çап-çут.

Пур çурт —

Улт хут.

Пур çурт

ларать ту пак,

Пур çурт

кăларать труба...

Хулан

çилхи хушка,

Аял —

чулпа

Малалла

Çиçем


Тĕнче çийĕ хумханчăк пит.

Çиçет çут çиçĕм пĕлĕтре.

Кив ĕмĕр, мĕскĕн анчăк пек,

Аран хăй хӳрине сĕтĕрет.

Умра çĕн ĕмĕр, çĕн тĕнче,

Хĕрӳ кăварлă çамрăклăх.

Хĕвел вылять ун питĕнче, –

Ăçтан ăна çăварлăхлăн?!

Çĕн çамрăк вăй –

Çиçен чĕр çиçĕм.

Çĕн çамрăк хал

Кĕрлет çĕр çийĕн.

Яш вăй-хала

Çĕнмешкĕн çук.

Хастарлăх ун

Иксĕлес çук.

Çĕн çамрăк вăй –

Çиçен чĕр çиçĕм,

Çĕн çамрăк чун –

Хĕрӳллĕ çулăм.

Çиç, çиçĕм, çун!

Янра, яш куллăм!..

Пур çамрăк, кил кунта,

Нăйкăшлăха пăрах!

Юрлар хытăрах пĕрле.

Пĕр ĕмĕтлĕ пулса

Тавай, тĕпрен çăвар

Кивелнĕ ват çĕре.

Тĕнчипелех кĕрлер,

Янрар, сарăлар çилпе,

Ĕмĕтпеле пĕрле.

Çĕн сăрпала тĕрлер

Çĕре вĕр çĕн стильпе...

Телей çулне йĕрлер.

Пирĕн валли — илем!

Пирĕн валли — хĕвел!

Пур савăнăç — пирте...

Хĕвеле алла илем,

Уйăха чикем хĕве...

Ташлам çеçен хирте.

* * *

Малалла

Йăлăм енчи чăваш тĕнчи


(«Чăваш ен» санатори çумĕнчи кĕлетке пахчинче çӳренĕ май)

 

Йывăçран кĕлетке кăлараççĕ,

асамлаç ăстасен тĕррисем.

Юпасем çăвари пек лараççĕ:

ыр-хаяр, çу чăваш туррисем.

 

Çак сăваплă ĕçсем, Микуç, сан-тăр,

чун илейнĕ мĕн пур кĕлетке?

ĕçтешӳ те çук мар: Пикл Сантăр,

Фролов, Кошелев, Чак та Эткер…

 

Тав тăватпăр сире те Турра:

аллăрти çивчĕ ăйă-ыра

йывăçри хăвата пухса хĕртрĕ,

чăн чăваш тĕнчине ăша кĕртрĕ.

 

Ылтăн ту, ăмăрт кайăк, юпа,

Улăп Амăшĕ, Вăхăт туррийĕ...

Пĕр тĕлте чарăнатăп тăпах,

тĕлĕнтерчĕ унта мĕн çырнийĕ:

 

«Чăваш çĕрĕпе шывшĕн пуç хунă

улăп-паттăрсене асăнса».

Çак куна çитиччен пурăнса,

çук, пĕтмен-ха хевти Аслă хунăн!

 

Йăлăмри юпасем шăп лараççĕ,

вĕсемпе эс сăмахсăр калаç.

Шăплăхра ăстасем асамлаç,

йывăçран кĕлетке кăлараççĕ.

 

28-29.10.2007.

Тавралăх шуçăмпа хĕрелнĕ...


Тавралăх шуçăмпа хĕрелнĕ,

Йыхравлăн янăрать кĕсле.

Паян поэт кăвар чĕреллĕ,

Чĕлхи вылять ун çут хĕçле.

 

Тăван çĕршыв — мухтавлă Улăп —

Поэт чунне пăхăнтарать.

Тăван чĕлхе — ем-ешĕл улăх —

Поэт унта халь хăнара.

 

Юрла, поэт, ташла та çуйăх!

Йăпат хăватлă Улăпа.

Упаленет антранă уйăх, —

Çапса ӳкер ăна чулпа!

 

Кама пит кирлĕ пуль çав уйăх?

Ун хакĕ халĕ йӳн çӳрет.

Нарастаран салху та хуйăх

Мещен хĕрсемшĕн вăл кӳрет.

 

Халь пултăр купăс е сăрнай, —

Ташша кĕтет çĕршывăн уйĕ.

Çак аслă çимĕк çитнĕ май

Пуçланмалла чăвашăн туйĕ.

 

Поэт тени пит чăрсăр çын вăл, —

Мĕскер шутлать — çавна тăвать:

Салхуллă уйăх — сăнсăр символ —

Ак кутăн-пуçăн ывтăнать.

 

Поэт хĕçпе вăльт-вальт ухать...

Е мыскара ку, е ку чудо —

Ӳкернĕ уйăхран çап-çутă

Янравлă çĕн сăрнай тухать.

 

Кам çакă тĕнчере асамăç,

Кам ăрăмĕ темрен хаяр, —

Малалла

■ Страницăсем: 1... 717 718 719 720 721 722 723 724 725 ... 794