Тӗнче шайӗнче йӗркеленӗ Раҫҫейпе Корейӑри специалистсен ушкӑнӗ пӗрлехи вӑйпа инновациллӗ транзистор шутласа кӑларнӑ, вӑл хальхи вӑхӑтри аналогсен ҫитменлӗхӗсемсӗр пулса тухнӑ, ACS Nano публикацинче пӗлтернӗ тӑрӑх вӑл ӑшша нумаях ҫухатмасӑр сигнала питӗ пысӑк хӑвӑртлӑхпа куҫарма пултарать.
Тӗпчевҫӗсем хӑйсен ӗҫне ҫак результат таран «наноэкситонлӑ транзистор» хатӗрлесе пурнӑҫлама пултарнӑ, унта шалти сийлӗ тата сийсем хущшиллӗ экситонсемпе усӑ курнӑ. Ӑсчахсем палӑртнӑ тӑрӑх, ҫурма проводниксенче ҫутӑ пайӑркишӗн яваплӑ экситон квазипайӗсем ҫӗнӗ ӑрури эмисси элеменчӗсене тума кирлӗ, вӗсенчен ӑшӑ сахалрах саланать, малашлӑхра вӗсемпе ҫавӑн пекех квантлӑ технологисенче те усӑ курма май пулӗ.
Тӗпчевҫӗсем асӑрханӑ тӑрӑх, шалти сийсенчи экситонсем горизонтальлӗ вырнаҫасшӑн, сийсем хушшинчисем вара — вертикальлӗ. Ҫак структурӑсем пӗрешкел маррине пула тата частицӑсен ҫутӑ эффективлӑхӗ пӗчӗк пулнине кура нановиҫеллӗ уҫлӑхра ҫак пайсене ӑсчахсене тивӗҫлӗ шайра тытса тӑма йывӑр пулнӑ, анчах ку йывӑрлӑха вӗсем экситонсен тачӑлӑхӗпе ҫутӑлӑхне инҫет мелпе контрольлесе тӑрса ҫӗнтернӗ.
Тӗнчере «цифрӑллӑ тӗпел» аталанма пуҫлать пулас. Апла-и, капла-и, виҫӗ виҫеллӗ пичет пулӑшнипе нумаях пулмасть нумай сийлӗ торт хатӗрлеме май килнӗ.
Америка университетӗнче 7 компонентран — печенирен, арахис ҫӑвӗнчен, шӑккалат массинчен, банан нимӗрӗнчен, ҫӗр ҫырли повидлинчен, чиерен тата глазурьтен — тӗрлӗ чизкейк хатӗрлеме пултаракан ятарлӑ аппарат шутласа кӑларнӑ. Тутлӑ апат-ҫимӗҫе хатӗрленӗ чухне питӗ тӗрӗс кӑтартакан лазерпа та усӑ курнӑ.
Ҫиелтен пӑхсан ӑстаҫӑсем хатӗрленӗ апат сумлӑ кулинари конкурсӗсене хутшӑнаканнисенчен чылай япӑхрах курӑнать пулин те, ҫапах та ҫакӑ апата хатӗрлес ӗҫре виҫӗ виҫеллӗ пичетпе усӑ курма май пуррине кӑтартса парать.
Ингредиентсене лазерпа усӑ курса (урӑхла каласан, пысӑк температура унта самай витӗм кӳрет) хатӗрленине пула кун пек апата ытлах усӑллӑ теме ҫук. Ҫапах та асӑннӑ меслетпе усӑ курсан апата хатӗрленӗ чухне калори виҫине тӗп-тӗрӗс пӑхӑнма май пур.
Тен, ӑстасем кӑтартнӑ ҫак технологие тӗпе хурса, каярах кашни уйрӑм ҫын валли апат-ҫимӗҫ хатӗрлемелли меслете лайӑхлатма та пултарӗҫ, вӑл тухӑҫлӑрах ӗҫлеме тивӗҫ тата усӑллӑ апат хатӗрлеме пултармалла.
Кунашкал ыйту лартсан эсир, ахӑртнех, Чилин ҫурҫӗр енче вырнаҫнӑ Атакама пушхирӗ ҫинчен шухӑшланӑ пулӑттӑр. Ма тесен час-часах ӑна тӗнчери чи типӗ пушхир тесе палӑртаҫҫӗ. Ӑсчахсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, кунта пӗр тумлам шыв та ӳкмен тапхӑр 400 ҫул тӑсӑлнӑ, 1570 ҫултан пуҫласа 1971 ҫулччен. Атакама пушхирӗ, тен, чи типӗ пушхир те пулӗ, анчах Ҫӗр чӑмӑрне илес пулсан вӑл чи типӗ вырӑн мар.
Планетӑн чи типӗ вырӑнӗ Антарктидӑра, Виктори Ҫӗрӗ районӗнче, ӑна Мак-Мердо айлӑмӗ ят панӑ. Ку лаптӑк 4 800 ҫм² йышӑнать, унта юр ҫук. Улттӑмӗш континентӑн пӗтӗмӗшле лаптӑкне илсен унӑн калӑпӑшӗ 0,03% пулать.
Мак-Мердо айлӑмне ҫӳллӗ тусем хупӑрласа илнӗ, вӗсене пула ку вырӑна Тухӑҫ-Антарктика пӑрлӑхӗ сарӑлаймасть. Антарктика енчен вӗрекен типӗ ҫилсен хӑвӑртлӑхӗ 320 км/сех таран ҫитет, вӗсене пула тусем ҫинчи юр вӗҫсе каять, сывлӑш юхӑмӗсем аяларах аннӑҫемӗн температура хӑпарма пуҫлать те пӗтӗм нӳрӗк пӑсланса пӗтет. Юрпа ҫумӑр ҫӗр лаптӑкӗ ҫине ӳкме ӗлкӗреймест, вӗсем самантрах пӑсланса пӗтеҫҫӗ.
3D-принтерпа пичетленӗ пӗрремӗш ракета тӳпене вӗҫсе хӑпарнӑ, анчах, шел пулин те вӑл орбита таран хӑпарайман.
Юнкун, Мускав вӑхӑчӗпе 06:25 вӑхӑтра, Флорида штатӗнчи Канаверал сӑмсахӗнчен 3D-принтерпа пичетленӗ тӗнчери пӗрремӗш Terran 1 ракета ӑнӑҫлӑ вӗҫсе хӑпарнӑ. Иккӗмӗш ступенӗ уйрӑлнӑ вӑхӑтра, Ҫӗр чӑмӑрӗн аялти орбити патне ҫитеспе, ракетӑпа пӑтӑрмах сиксе тухнӑ.
Космос аппарачӗ орбитӑна тухайман пулин те, юнкун ӑна хута яма май килни, 85 процентне 3D-принтерпа пичетленнӗ ракета кӑткӑс условисене чӑтма, вӑл вӗҫме пултарнине ҫирӗплетсе панӑ.
Terran 1 хӑйӗн пӗрремӗш вӗҫевӗ вӑхӑтӗнче нимӗнле усӑллӑ япала илмен, анчах компанире каланӑ тӑрӑх ракета Ҫӗр чӑмӑрӗн аялти орбитине хӑйӗнпе пӗрле 1250 килограмм таран илме пултарать.
Ракета ҫӳллӗшӗ 33,5 метр, диаметрӗ — 2,2 метр.
Ракетӑн 85% пайне 3D-принтерпа металл шӑранчӑкӗсенчен пичетленӗ, ҫав шутра пӗрремӗш ступенӗ ҫинчи тӑхӑр Aeon 1 двигатель тата иккӗмӗшӗнче усӑ куракан пӗр вакуумлӑ Aeon двигатель.
Relativity Space тӗллевӗ – сахалтан та 95% 3D-принтерпа пичетленӗ ракета хатӗрлесси.
ПАЭ тӗп хулинче ҫӗнӗ ховербайк — футуристла вӗҫекен мотоцикл — ӗҫлеме пуҫланӑ. Унпа усӑ курса сӑртлӑ, тикӗҫ мар вырӑнсенче шырав-ҫӑлав операцийӗсене ирттернӗ чухне ҫын пурнӑҫне ҫӑлма усӑ курӗҫ.
Мотоцикла Японире тунӑ. Вӑл ҫӗр ҫийӗн 20 метр ҫӳллӗшне хӑпарма тата 80 км/сех хӑвӑртлӑхпа вӗҫме пултарать. Вӗҫнӗ чухне айккинчи тӑватӑ вентилятор транспорта сывлӑшра тытса пыма пулӑшаҫҫӗ.
Ховербайка авиацире тата космос отраслӗнче усӑ куракан питӗ тӗреклӗ углерод сӳсӗнчен ӑсталанӑ. Вӑл 300 кг таять, авӑрличчен чи пысӑк хӑвӑртлӑхпа 40 минут таран вӗҫме пултарать.
Хӑйне евӗр транспортпа ҫавӑн пекех нефтьпе газ промышленноҫӗнче, аякри районсене васкавлӑ пулӑшу кӳрес тесе хӑвӑрт ҫитме е строительство секторӗнче тӗрлӗ пулӑшу ӗҫӗсене тумашкӑн усӑ курма пулать.
| ПУШ | 03 |
Турцире инкек тухасси пирки малтанах пӗлтернӗ Голланди ӑсчахӗ Ф. Хугербитс хӑйӗн YouTube каналти прогнозӗнче ҫуркунне пуҫламӑшӗнче (пуш уйӑхӗн 3–4-мӗшӗ тата 6–7-мӗшӗҫӗр чӗтренӗвӗ) Раҫҫейри Инҫет Хӗвелтухӑҫне ҫӗр чӗтренӗвӗ пулма пултарни пирки пӗлтернӗ.
Вӑл ӑнлантарса панӑ тӑрӑх, хальхи ҫичӗ кун хушшинче 8,5 магнитудӑпа ҫӗр чӗтренме пултарать. Хугербитс шухӑшӗпе ҫӗр чӗтренес пулсан ӑна кӗтсе илме план кирлӗ. Ҫӗр чӗтренме тытӑнсан ҫынсен кил-ҫурчӗсенчен хӑвӑрт кӑна тухма май пулмалла.
Анчах та Раҫҫей ӑсчахӗсем нидерланд тӗпчевҫи тунӑ пӗтӗмлетӳсене тиркесе пӗтернӗ. Пӗрисем ӑна тиркесе малашнехи пирки каласа паракан тенӗ, теприсем вара ҫӗр чӗтренӗвӗ пулассине ҫирӗплетекен фактсем пулманни пирки пӗлтернӗ.
Кам-ха вӑл Хугербитс? МИХсем пӗлтернӗ тӑрӑх, Франк Хугербитс — Нидерландри паллӑ тӗпчевҫӗ, пулас сейсмика пулӑмӗсем тӗлӗшпе вӑл планетӑсем тата Хӗвелпе Уйӑх вырнаҫӑвне кура пӗлтерет. Пӗлӗвне ӑҫта илни пирки нимӗнле уҫӑ информаци те ҫук. Нарӑсӑн 3-мӗшӗнче Хугербитс хӑйӗн блогӗнче Турцире 7,5 магнитудӑпа ҫӗр чӗтренме пултарасси пирки пӗлтернӗ, инкек сиксе тухнӑ хыҫҫӑн вара вӑл систерни вируслӑ майпа сарӑлма пуҫланӑ.
Паян Пӗрлешӳллӗ нацисен организацийӗ йӗркеленӗ «Дискриминаципе кӗрешмелли куна» палӑртаҫҫӗ. Ӑна кашни ҫул пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ирттерме 2014 ҫулта йышӑннӑ.
«Дискриминаци вӑл — ҫын прависене пӑсни, ун пирки илтмӗш пулмалла мар. Пурин те хисеплӗ, пурнӑҫа тивӗҫлӗ шайра ирттерме май пулмалла», — тенӗ хӑй вӑхӑтӗнче ПНО-н 8-мӗш тӗп секретарӗ Пан Ги Мун.
ПНО-ра палӑртнӑ тӑрӑх тӗнчери халӑхӑн 70% вӑл е ку енчен хӑйсен правине пӑснипе тӗл пулать. Пурнӑҫра тӗн тӗлӗшӗпе ирӗклӗхе пӑсни, вӑл е ку наци тӗлӗшӗпе, арлӑх енӗпе, тата ытти тӗлӗшпе ҫын правине пӑсни час-часах тӗл пулать. Паянхи кун Раҫҫей Федерацийӗнче те ятарлӑ ҫар операцине ирттернӗ май ҫынсен правине ытларах та ытларах пӑсма пуҫларӗҫ. Чӑваш чӗлхипе усӑ курассине те ҫултан ҫул вӑйлӑрах та вӑйлӑрах хӗсеҫҫӗ — Чӑваш Республикинче патшалӑх чӗлхи шайӗнчи чӗлхипе усӑ курманни вӑл Раҫҫей Федерацийӗнче патшалӑх чӗлхи шайӗнче пулманнипе сахал мар сӑлтавласа тӳрре тухаҫҫӗ. «Пурне те ӑнланмалла» пултӑр тесе те чӗлхене сахал мар хӗсеҫҫӗ.
150 ҫул каялла, 1873 ҫулта, пичет машинкисене туса кӑларма тытӑннӑ. Ку ӗҫе Ремингтон хапрӑкӗнче пуҫланӑ. Унтанпа самай вӑхӑт иртрӗ пулин те, пичет машинкисемпе усӑ курасси пурнӑҫран тухса ӳкрӗ пулин те ҫак пичет хатӗрӗ хӑй вӑхӑчӗшӗн питӗ революциллӗ пулнӑ. Ҫак ӗҫ мӗнле пулса иртни ҫинчен паллашма сӗнетӗп.
Пичет машинкине шухӑшласа кӑларма общество тахҫантанпах ыйтнӑ темелле. 1714 ҫултах Англире тӗрлӗ текстсене пичетлеме пултаракан хатӗре туса кӑларма сӗнекен патша хушӑвӗ тухнӑ.
Ҫав ҫулах ҫакӑн йышши машинкӑн пӗрремӗш патентне акӑлчансен патша майри Анна Генри Милл валли ҫирӗплетнӗ. Изобретатель машинкӑна мӗнле тӑвассине кӑна мар, саспаллисене хут ҫине йӗркепе пичетлемелли меслете те патентленӗ. Шел пулин те, ҫак изобретение мӗнле те пулин тӗплӗнрех уҫса паракан информаци сыхланса юлман. Пичетлекен машинкӑна чӑн та хатӗрлени е унпа усӑ курни ҫинчен нимӗн те сыхланса юлман.
Тепӗр ӗмӗрте кӑна ҫынсем ҫӗнӗрен хӑвӑрт пичетлемелли меслет ҫинчен шухӑшла пуҫланӑ. 1808-мӗш ҫул тӗлнелле Пеллегрино Турри, вӑлах копилемелли хута шутласа кӑларнипе паллӑскер, хӑйӗн пичет машинкине хатӗрленӗ.
Паян, нарӑсӑн 27-мӗшӗнче, Шотландири Сент-Эндрюс университечӗ хӑйӗн ҫуралнӑ кунне паллӑ тӑвать. Ӑна 612 ҫул каялла, 1411 ҫулта никӗсленӗ иккен. Акӑлчанла калаҫакан тӗнчене илес пулсан чи ватӑ университетсенчен вӑл виҫҫӗмӗш. Оксфордпа Кембридж университечӗсем кӑна ватӑрах. Акӑ мӗн каласа парать кун пирки Calend.ru ресурс:
Сент-Эндрюс хули (акӑлч. St Andrews) ятне Шотландин хӳтӗлевҫи ячӗпе, сӑваплӑ Андрее чысласа панӑ. 1410 ҫулта Сент-Эндрюс хулинче ахаль шкул уҫнӑ. Ӑна Сорбоннӑра пӗлӳ илнӗ ҫынсем никӗсленӗ. 1411 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Генри Вордло Епископ ҫак шкул никӗсӗ ҫинче Шотландири пӗрремӗш университета йӗркелесси ҫинчен хушу кӑларнӑ.
Парижри альма-матерти пекех, университетра тӑватӑ факультет пулнӑ. Вӗсем — теологи, право, ӳнер тата медицина факультечӗсем. Ӳнер шутне вӑл вӑхӑтра тӗрӗс ӑслӑлӑх кӗнӗ.
1413 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Бенедикт ХIII антипапа Вордло указне ҫирӗплетнӗ. Антипапа панӑ буллапа (пичет) хыпарҫӑсем 1414 ҫулхи нарӑсӑн 4-мӗшӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунах университета чаплӑ уяв ирттерсе уҫнӑ.
Сент-Эндрюс университечӗ (акӑлч.
Францин ӑслӑлӑх тӗпчевӗсен наци центрӗ Вӑтаҫӗр тинӗсӗн тӗпӗнче Laboratoire Sous-marin Provence Méditerranée (LSPM) шывай лабораторине уҫнӑ. Вӑл 2450 метр тарӑнӑшӗнче вырнаҫнӑ, океана тӗпчеме пулӑшӗ.
Унти хатӗр-хӗтӗрсем нейтрино шырама, климат улшӑнӑвӗсене асӑрхаса тӑма, тинӗсӗн физикине, химине тата биологине тӗпчеме, ҫавӑн пекех ытти тӗллевсене пурнӑҫлама пултарӗҫ.
LSPM тӗп хатӗрӗ — KM3NeT детектор. Вӑл тавралӑхӗн пӗр кубла километрне ярса илет. Мӗнпур хатӗр-хӗтӗрсем тупнӑ даннӑйсене лаборатори ҫӗр ҫине ярать, ҫакӑн валли вӑл 42 километр тӑршшӗ электрооптикӑллӑ кабельпе усӑ курать.
+3.3 °C