Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗн ректорӗн тивӗҫӗсене хальлӗхе урӑх ҫын пурнӑҫлать. Вӑл — Александр Акимов.

Паян, чӳк уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, ЧР ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов Ял хуҫалӑх академийӗн ректорне вӑхӑтлӑха палӑртнӑ. Вӑл инженери факультетӗнче транспорт технологийӗн машинин тата комплексӗн кафедрине ертсе пырать.

Хушу тухсан Сергей Артамонов ҫӗне пуҫлӑхра иккӗленменнине пӗлтернӗ. Ҫавӑн пекех вӑл юлашки ҫулсенче академи Чӑваш Енри ял хуҫалӑх таварӗсене кӑларакан производительсемпе ҫыхӑну тытманнине палӑртнӑ.

Александр Акимов вара академин тӗллевсене пурнӑҫламалли майсем пуррине палӑртнӑ. ЧР Ял хуҫалӑх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, 69 ҫулти Александр Акимов Ял хуҫалӑх академине ҫӗнӗ ректор палӑртиччен ертсе пырӗ.

«Эткер» шкул тулашӗнчи ӗҫ центрӗнче нумаях пулмасть «Чӗрӗлӳ калчисем» республикӑри конкурс-вӑйӑ иртнӗ. Хальхи вӑхӑтра нумай мероприятие Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне тата республикӑри К. Иванов ҫулталӑкне халаллаҫҫӗ те, «Эткер» те ятарлӑ ҫулсем пирки манман.

Конкурс тӗллевӗ пирки «эткерҫӗсем» тӑван тӑрӑх кун-ҫулӗпе тата культурипе кӑсӑкланассине ӳстересси тесе палӑртаҫҫӗ. Ҫав шутра, паллах, Константин Ивановпа та.

Республика шайӗнче конкурса пухиччен ӑна районсенче йӗркеленӗ. Куҫӑн мар тура Муркаш тӑрӑхӗнчи ачасем те хастар хутшӑннӑ. Муркашри шкулта вӗренекенсем (вӗсене Надежда Багрова тата Людмила Игнатьева ертсе пынӑ) район чысне республикӑра хӳтӗлеме тивӗҫнӗ.

Конкурсҫӑсене виҫӗ номинаципе хакланӑ: «Константин Ивановӑн хайлавӗсен вӑрттӑнлӑхӗ» ятпа — ӳкерӳпе декораципе прикладной ӳнере, «Чӑваш Енӗн пуянлӑхӗ» ятпа — юмах-халапа инсценировкӑланине тата таврапӗлӳ ӑс-тӑн турӗ йӗркеленӗ.

Конкурса Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Канаш, Куславкка, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Тӑвай тата Шупашкар районӗсенчен тата Шупашкар хулинчен 209 ӗҫ тӑратнӑ.

Малалла...

Андрей Николаенко тата Михаил Игнатьев

Кун пирки Мускаври патшалӑхӑн машинӑсем тӑвакан университетӑн ректорӗ, экономика ӑслӑлӑхӗн докторӗ Андрей Николаенко пирӗн республика ертӳҫине Михаил Игнатьева пӗлтернӗ.

Михаил Игнатьев унпа иртнӗ эрне вӗҫӗнче ӗҫлӗ тӗлпулу ирттернӗ. Калаҫӑва Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗ Владимир Иванов та хутшӑннӑ.

Чӑваш Ен ертӳҫисене Андрей Николаенко Шупашкарти политехника институтне пулӑшса пынишӗн тав тунӑ. «Хӑш-пӗр регионта пирӗн филиалсене вырӑнти ертӳҫӗсем витӗм кӳмеҫҫӗ, вӑл субъектсенче филиалсене хупасси пирки ыйту тӑрать. Чӑваш Енре эсир тата Чӑваш Республикин Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви пысӑк тимлӗх уйӑрнине куратпӑр», — пӗлтернӗ савӑнӑҫне ректор. «Шупашкарти политехника институтӗнче пурӗ 2700 ҫын вӗренет. Филиалта Раҫҫейри 36 регионтан студентсем пӗлӳ илеҫҫӗ, вӗренсе тухакансем ӗҫе кулленех вырнаҫаҫҫӗ. Пуласлӑхра республикӑра пысӑк технологиллӗ производствӑсем хута каясси паллӑ. Ҫавӑнпа та асӑннӑ аслӑ шкултан вӗренсе тухакан специалистсем малашне те ӗҫ рынокӗнче питӗ кирлӗ. Шупашкарти институт регионти шкулсемпе тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлет.

Малалла...

Юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнчен пуҫласа паянччен Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальти вӑтам шкулта право пӗлӗвӗн уйӑхлӑхӗ пынӑ.

Ачасемпе класс ертӳҫисем класс сехечӗсенче, Н.Т. Васильева вӗрентекен общество предмечӗн урокӗсенче «Шкул ачин правилисем», «Манӑн право тата яваплӑх», «Право патшалӑхӗ», «Раҫҫей Конституцийӗ» темӑсене сӳтсе яваҫҫӗ.

Л.П. Егорова полици ӗҫченӗ вӑтам классенче вӗренекенсемпе шкулти тата обществӑлла вырӑнти йӗркелӗх пирки тӗл пулса калаҫнӑ.

Кӗҫӗн класра вӗренекенсемпе О.Н. Мясникова социаллӑ педагог «Кӗҫӗн ҫулхи ачан пысӑк прависем» темӑпа калаҫу ирттернӗ.

Паянхи кӗҫӗн ҫулхи ачасенчен «Ӳссен эсӗ кам пуласшӑн?» — тесе ыйтсан нумайӑшӗ: «Полици ӗҫченӗ», — тесе хуравланӑ.

Кӗрхи каникул кунӗсенче 1–4 классем «Паянхи полици ӗҫченӗ» ятпа ӳкерчӗксем хатӗрленӗ. Г.В. Чернова вӗрентекен вӗсене пухса курав йӗркеленӗ.

Шупашкар районӗнчи Анат Кӗнер вӑтам шкулӗнче кунта халиччен нихҫан та пулман уяв — ачасемпе ашшӗ-амӑшӗсен пӗрлехи «Ӑсталӑх арчисен кунӗ» пулса иртрӗ. Вӑл кун вӗрентекенсемпе вӗренекенсем, кукашшӗ-кукамӑшсем, аслашшӗ-асламӑшсем шкула чӑваш тумӗпе пухӑнчӗҫ. Пурте тӑван чӗлхепе калаҫрӗҫ, пиллерӗҫ, сӑмах каларӗҫ, юрларӗҫ, ташларӗҫ. Уява Шупашкартан пынӑ хӑнасене (Чӑваш наци конгресӗнчен Герольд Никифорова, Вӗрентӳ институтӗнчен Юрий Виноградова, Чӑваш таврапӗлӳҫисен союзӗнчен Сергей Сорокина, «Сувар» фондран Тимӗр Тяпкина тата ыттисене) шкул директорӗ Татьяна Майоровапа вӗренекенсем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ, кашни класс пӗр-пӗринпе ӑмӑртса уйрӑммӑн хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫпе сӑйларӗ, тӗрӗ-эрешпе, тум-юм кӑтартӑвӗпе савӑнтарчӗ. Уява хатӗрлеме пулӑшнӑшӑн Татьяна Михайловна республикипе паллӑ Эдуард Бахмисов культуролога чӗререн тав турӗ.

«Арчасен вӑчӑрине» ача пахчинчи пукане пек чиперккесем пуҫларӗҫ, вӗсем выляса кӑтартни ял халӑхне тӳрех ҫӗклентерсе ячӗ. Пӳрнескесен ҫӳпҫи тӗлӗнмелле пуян.

Малалла...

Нумаях пулмасть Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче автомобилистсен ӑмӑртӑвӗ иртнӗ.

Ӑна Ял хуҫалӑхпа тирпейлекен промышленноҫ ӗҫченӗсен тата Автомобильпе пассажирсен хула транспорчӗн кунӗсене халалланӑ. Аслӑ шкулӑн тӗрлӗ факультетӗнче ӑс пухакан 32 ҫамрӑк, вӑл шутра хӗрсем те, тупӑшни пирки «Хыпар» хаҫат хыпарлать.

Ҫула 25 ҫӑмӑл автомашина тухнӑ. Ӑмӑртура инженери факультечӗ ҫӗнтернӗ. Биотехнологипе агрономи факультечӗ — иккӗмӗш, пулас экономистсем — виҫҫӗмӗш, ветеринари медицинипе зоотехника факультечӗ тӑваттӑмӗш вырӑнсене йышӑннӑ.

Водительсен хушшинче инженери факультечӗн виҫҫӗмӗш курс студенчӗ Сергей Александров — пӗрремӗш, биотехнологипе агрономи факультечӗн деканӗн ҫумӗ Анна Никулина иккӗмӗш, ҫак факультетӑн аслӑ преподователӗпе Иван Елисеевпа тӑваттӑмӗш курс студенчӗ Виктор Иванов виҫҫӗмӗш вырӑнсене тухнӑ.

Юпа уйӑхӗн 29-мӗшӗнче И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче историпе филологи факультечӗ 85 ҫул тултарнӑ ятпа уяв иртнӗ.

Факультет ҫaк тапхӑрта чӑваш чӗлхипе литератури, истори тата вырӑс чӗлхипе литератури вӗрентекенсен темиҫе-темиҫе ӑрӑвне хатӗрлесе ҫитернине палӑртнӑ май Чӑваш наци конгресӗн Президиумӗн пайташӗ, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ Геронтий Никифоров вӗсен йышне М.Я. Сироткин, И.А. Андреев, Н.П. Петров, Г.Е. Корнилов, В.И. Сергеев Л.П. Сергеев, М.Ф. Чернов профессорсен, В.И. Котлеев, Е.Ф. Васильева, А.Е. Горшков, А.С. Канюкова, С.П. Юшков доцентсен ятне асӑнса хӑварать. Уявра, сӑмах май, вӗсене пурне те аса илнӗ.

Уява пухӑннисене Чӑваш наци конгресӗн Президенчӗн Н.Ф. Угасловӑн ӑшӑ саламне конгресс хастарӗ Геронтий Никифоров вуласа панӑ. Вӑл Н. Угаслов ячӗпе факультета чӑвашлӑха аталантарас тӗлӗшпе пысӑк ҫитӗну тунӑшӑн тата тӑван чӗлхепе литературӑна вӗрентес ӗҫpu ҫитӗнӳсемшӗн тав тунӑ, конгресӑн Хисеп хутне чӑваш чӗлхипе литератури кафедрин ӗҫченӗсене А.

Малалла...

Республикӑра авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнчен пуҫласа юпа уйӑхӗн 11-мӗшӗччен «Нарспи сӑнарне эпӗ мӗнле ӑнланатӑп» ятлӑ сочинени конкурсӗ иртнӗ. Конкурс тӗллевӗ тесе ачасен шухӑшлавне, вулав туйӑмне аталантарасси, пултаруллӑ ачасене тупса палӑртасси тесе палӑртнӑччӗ.

Вуннӑмӗш класра вӗренекенсем сочинени конкурсне малтан шкул, кайран район шайӗнче хутшӑннӑ. Республика тапхӑрне 14 районтан тата 7 хуларан 55 сочинени тӑратнӑ. Вӗренекенсем сочиненисене чӑвашла та, вырӑсла та ҫырма пултарнӑ.

Конкурса Патӑрьел районӗнчен 3 ӗҫ тӑратнӑ. Чӑваш шкулӗсем хушшинче 2-мӗш вырӑна Пӑлапуҫ Пашьел вӑтам шкулӗнче 10-мӗш класра вӗренекен Кристина Катыкова (ертӳҫи — чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен Светлана Никитина) йышӑннӑ.

Тайландри вӗрентекенсем чӑваш чӗлхи урокӗнче

2015-мӗш ҫулхи юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Таиланд ҫӗршывӗнчен килнӗ вӗрентекенсем Шупашкарти 1-мӗш гимназине ҫитсе курчӗҫ. Асӑннӑ шкулта ӗҫлекен чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсем хатӗрленӗ чӑваш чӗлхи урокӗнче пулчӗҫ.

Тӗлпулу чӑваш халӑхӗн «Илемлӗ, илемлӗ...» юррипе пуҫланчӗ. Хӑнасемпе ачасем тата вӗрентекенсем вӑйӑ картине тӑрса ҫак юрра шӑрантарчӗҫ. Таиланд вӗрентекенӗсене чӑваш ҫӗршывӗпе, унӑн йӑли-йӗркипе паллаштарчӗҫ. Чӑвашла сывлӑх сунма, «анне», «хӗвел», «туслӑх», «тӑван» йышши сӑмахсене калама вӗрентрӗҫ. Чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсем хӑнасене чӑваш халӑх тумне кӑтартса, ун ҫинчен каласа пачӗҫ. Ют ҫӗршыври ӗҫтешӗсем савӑнсах чӑваш халӑх тумтирне тӑхӑнса асӑнмалӑх сӑнукерчӗксем ӳкерӗнчӗҫ.

Уява 8-мӗш класра вӗренекен Анита Павловӑпа 5-мӗш класри Вика Леонтьева хӑйсен ташши-сӑввипе илемлетрӗҫ. 5-мӗш класра вӗренекен Саша Егоров вара купӑспа илемлӗ чӑваш кӗввисем каласа хӑнасене ташлаттарчӗ. Ҫак тӗлпулу Таиланд вӗрентекенӗсен асӗнче ӗмӗрлӗхех юласса шанас килет.

ЧР вӗренӳ институтӗнче тӑван чӗлхепе вырӑс чӗлхи учителӗсен ӑсталӑх урокӗсен Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртнӗ.

Фестиваль кӑҫал саккӑрмӗш хут иртнӗ. Пӗрремӗш тапхӑрта вӗрентекенсем Раҫҫей субьекчӗсенче пухӑнаҫҫӗ, ҫӗнтерӳҫӗсем вара Мускавра ӑмӑртаҫҫӗ.

Кӑҫал ӑсталӑх урокӗсем Шупашкарта, Питӗрте, Саранскра тата Нальчикре пулнӑ.

Шупашкарта Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Александр Степанов тата Алена Ядрицова кӑтартнӑ. Кӑҫал Мускава кайма тивӗҫнӗ Светлана Тяхмусова (Шупашкарти 43-мӗш шкул), Валентина Ефимова (Куславккари 3-мӗш шкул) тата Валентина Иванова (Канаш районӗнчи Сухайкасси шкулӗ) те пухӑннисене хӑйсен урокӗсемпе паллаштарнӑ.

Кашни урок хӑйне май иртнӗ.