Святослав Фёдоров. cap.ru порталтан илнӗ сӑнӳкерчӗк

Ҫурла уйӑхӗн 8-мӗшӗнче паллӑ офтальмолог, академик Святослав Фёдоров ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитрӗ. Мухтавлӑ тухтӑр — «Куҫ микрохирургийӗ» отрасльсем хушшинчи ӑслӑлӑхпа техника комплексне пуҫарса янӑ ҫын.

Святослав Николаевич Шупашкарта пӗтӗмпе те виҫӗ ҫул: 1958—1961 ҫулсенче — пурӑннӑ. Апла пулин те хула историне ӗмӗрлӗхе кӗрсе юлнӑ.

1960 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче вӑл Шупашкарта куҫ шӑрҫине ылмаштарассипе ӑнӑҫлӑ операци ирттернӗ. Катарактӑпа ҫуралнӑ 12 ҫулти хӗрача ҫапла вара курма тытӑннӑ. Ҫав операци куҫ микрохирургине пуҫарса янӑ та.

Искусствӑлла куҫ шӑрҫине оргкантӑкран (плексикуҫ) Святослав Фёдоровӑн пӗчӗк хваттерӗнче Шупашкарти электроаппаратура завочӗн слесарӗпе Семён Мильманпа пӗрле хатӗрленӗ.

Шупашкарта Святослав Николаевич ун пек 4 операци тума ӗлкӗрнӗ. Унтан унӑн куҫса кайма тивнӗ. Апла пулин те Чӑваш Ене манӑҫа кӑларман. «Ромашка» операци тата диагностика конвейерӗсене хатӗрлеме вӑл Шупашкарти конструкторсене шаннӑ, 1987 ҫулта отрасльсем хушшинчи ӑслӑлӑхпа техника комплексӗн пӗрремӗш филиалне уҫнӑ.

Паян Шупашкарта Святослав Фёдоров урамӗ, скверӗ пур, бюст вырнаҫтарнӑ.

Малалла...

Ҫӗнӗ Шупашкарти 14-мӗш шкулта ӑс пухакан Анастасия Жукова Инкеклӗ лару-тӑру министерстви пушарпа ҫӑлав спорчӗ енӗпе ирттернӗ Пӗтӗм Раҫҫейри турнирта ылтӑн медаль ҫӗнсе илнӗ.

Тупӑшу Ӗренпурта ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пуҫланнӑ. Пирӗн ентеш 17-18 ҫулсенчи ҫамрӑксен йышӗнче ӑмӑртнӑ, штурм пусмипе хӑпарнӑ. Палӑртма кӑмӑллӑ: Настя юлашки 5 ҫулта кунашкал ӑмӑртусенче пӗрре мар ҫӗнтернӗ.

Сӑмах май, Пӗтӗм Раҫҫейри турнира 23 регионти чи вӑйлӑ атлетсем хутшӑннӑ.

capella21.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Морис Яклашкин дирижёр паян, ҫурла уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, 75 ҫул тултарать. Вӑл Чӑваш патшалӑх академи симфони капеллин дирижёрӗнче ӗҫлет.

Морис Николаевич Тӑвай районӗнчи Чутей ялӗнче ҫуралнӑ. Канашри педагогика училищинче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн музыкӑпа педагогика факультетӗнче, Горький хулинчи М.И.Глинка ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗн дирижерпа хор факультетӗнче вӗреннӗ.

«Тутарсен симфони оркестрӗ пур. Эпир мӗнпе кая текен шухӑш Чӑваш патшалӑх телерадиокомпани хорӗнче ӗҫленӗ чухнех мана канӑҫ памастчӗ. Моцарт, Бах, Чайковский, Рахманинов, Римский-Корсаков тата ытти классик хайлавӗсене юрлаймастӑмӑрччӗ. 2000 ҫулта республика правительствине симфони оркестрӗ йӗркелеме пулӑшма ыйтрӑм. Пулӑшрӗҫ», — аса илнӗ вӑл интервьюсенчен пӗринче.

Морис Яклашкин — Чӑваш АССРӑн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, Чӑваш Республикин хисеплӗ ҫынни.

Илле Тукташ. artmuseum.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Паян, ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Илле Тукташ поэт, прозаик, фольклорист ҫуралнӑранпа 115 ҫул ҫитрӗ.

Илле Тукташ (Илья Семенович Тукташ) 1907 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Элӗк районӗнчи Мӑн Тукташ ялӗнче ҫуралнӑ.

Вӑл «Ҫамрӑк хресчен» хаҫатпа «Хатӗр пул» журнал, Самар хулинчи «Колхозник» хаҫат редакцийӗсенче, Чӑваш кӗнеке издательствинче, Наукӑпа тӗпчев институтӗнче ӗҫленӗ.

1946 ҫултанпа Илле Тукташ литература ӗҫӗпе пурӑннӑ. Унӑн чи паллӑ хайлавӗсенчен пӗри — «Тӑван ҫӗршыв» сӑвӑ. 1992 ҫулта ҫав сӑвва Чӑваш Республикин патшалӑх гимнӗ тума юрра хывнӑ.

Илле Тукташ ячӗпе Шупашкарта урам хисепленсе тӑрать.

gap.archives21.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Кун хыҫҫӑн кун сисмесӗр иртет те пурнӑҫи хӑш-пӗр саманта асӑрхамасӑр та ирттерсе яратпӑр пулӗ. Хӑшӗсем пирки кая юлса пулин те чарӑнса тӑрасах килет.

Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Иван Васильев (01.08.1882-16.02.1974) юрӑҫ, педагог, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ учителӗ ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитрӗ.

Иван Васильевич — чӑвашсен профессилле пӗрремӗш юрӑҫӗ. Хальхи Тутар Республикинчи Чӑваш Чураппан ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче, Хусанти учительсен семинарийӗнче, Пермьри музыкӑпа педагогика институтӗнче вӗреннӗ.

Вӑл баритон сасӑпа юрланӑ. Чӑваш патшалӑх театрӗн управляющийӗ, Радиокомитетра юрӑҫ пулсак ӗҫленӗ, Ашхабадри тата Шупашкарти музыка училищисенче вӗрентнӗ. 1957-1974 ҫулсенче Питӗр хулинче пурӑннӑ.

Елена Бадаева. cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ.

Шупашкар хулин ҫуралнӑ кунӗ умӗн хулан хисеплӗ ҫыннине палӑртасси йӑлана кӗнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: кӑҫал ку ята тивӗҫессишӗн 3 ҫын: Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр завочӗн тӗп директорӗ Елена Бадаева, Чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кипеч, «Отделфинстрой» строительство организацийӗн тӗп директорӗ Александр Черкунов — кӗрешнӗ. Сасӑлава «Уҫӑ хула» порталта йӗркеленӗ.

Сасӑлава 7 594 ҫын хутшӑннӑ, вӗсенчен 5 297-шӗ Елена Бадаевашан. Анатолий Кипеч иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ, Александр Черкунов — виҫҫӗмӗш.

chuvash.er.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн директорӗ Роза Лизакова «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята тивӗҫнӗ.

Роза Михайловна 1966 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Ҫӗмӗрле районӗнчи Луговая ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти паатшалӑх культура институтӗнче пӗлӳ илнӗ. 1987 ҫулта унтан «Библиотековедени тата библиографи» специальноҫа алла илнине ӗнентерекен дипломпа вӗренсе тухнӑ.

Ӗҫ биографине тӑван районӗнчи вулавӑшра пай заведующийӗнчен пуҫӑннӑ. Кайран Наци вулавӑшӗнче тӑрӑшнӑ, Культура министерствинче тӗрлӗ должноҫе йышӑннӑ. 2008-2012 ҫулсенче Роза Лизакова Чӑваш Республикин культура министрӗнче ӗҫленӗ. 2020 ҫулта ӑна каяллах ҫав тивӗҫе пурнӑҫлама шаннӑччӗ.

gov.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артистки, режиссёрӗ Наталья Сергеева «Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ» ята тивӗҫнӗ. Хушӑва республика Элтеперӗ Олег Николаев ӗнер, утӑ уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.

Наталья Сергеева Шупашкар районӗнчи Шинер Тӑрӑн ялӗнче 1971 ҫулхи юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ашшӗ — инженер-механик, амӑшӗ — медсестра. Вӑл вара, Наталья, пачах урӑх ҫулпа каяс тенӗ. Мускаври Щепикин ячӗллӗ театр училищине вӗренме кӗнӗ.

Темиҫе ҫул каяллахи интервьюра Наталья Алексеевна пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл — ҫемьеллӗ, икӗ ывӑл амӑшӗ. Шупашкар урамӗсенче хӑйне ҫынсем палласа илнине те пытарман.

culture.cap.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Утӑ уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче чӑваш поэчӗ, прозаикӗ, драматургӗ, Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Теветкел (Петровский) 85 ҫул тултарнине халалласа литература каҫӗ иртнӗ.

Мероприятие культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсем, ӑсчахсем, вулавӑш ӗҫченӗсем, вулакансем, ҫыравҫӑн ҫывӑх ҫыннисемпе тӑванӗсем хутшӑннӑ.

Библиотека директорӗ Роза Лизакова Николай Теветкел пултурлӑхне пысӑка хурса хакланӑ май «Теветкел Николай Александрович» ятпа поэтӑн юбилейӗ тӗлне вулавӑш ӗҫченӗсем библиографи указательне хатӗрленине пӗлтернӗ.

Николай Теветкел 1937 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Савкка ялӗнче ҫуралнӑ. Унӑн тӗп кӑларӑмӗсен хушшинче ҫаксене асӑнса хӑварма пулать: «Хӗвел кӗлти», «Авӑн уйӑхӗ», «Янӑравлӑ тӳпе», «Сонетсем», «Сывлӑмпи», «Хура сулӑ», «Шурӑ ката» т.ыт.те.

forum.na-svyazi.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Шупашкар хулинче Семён Ислюкова асра тытнине палӑртса палӑк лартӗҫ. Халӗ хула мэрийӗн архитектурӑпа градостроительство управленийӗ проектсен конкурсне ирттерессине пӗлтернӗ. Малти виҫӗ вырӑна йышӑннӑ проектсемшӗн преми парӗҫ. Премин пӗтӗмӗшле фончӗ – 100 пин тенкӗ.

Семен Ислюков пирӗн республикӑна 30 ҫул – 1955-1985-мӗш ҫулсенче – ертсе пынӑ. Чӑваш АССРӗн Верховнӑй Совечӗн президиумӗн председателӗ, РСФСР Верховнӑй Совечӗн президиумӗн председателӗн заместителӗ, СССР Верховнӑй Совечӗн депутачӗ пулнӑ. Семён Ислюков республикӑна ертсе пынӑ ҫулсенче Шупашкарта Агрегат тата Трактор завочӗсем, Пир-авӑр тата хими комбиначӗсем, гидроэлектростанци туса лартнӑ.

Шупашкарта Семён Ислюков урамӗ тата вӑл пурӑннӑ Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 14-мӗш ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ.