Василий Хорасев

Шупашкар районӗнче халӑх дружинине ҫынсем шыраҫҫӗ. Иртнӗ эрне тӗлне илсен, унта сакӑр ваканси пулнӑ.

«Ҫӑлтӑр» халӑх дружинине Шалти ӗҫсен министерствин ветеранӗ, СОБР экс-ӗҫченӗ, алӑ вӗҫҫӗн кӗрешессипе 1999 ҫулта Раҫҫей чемпионӗ пулса тӑнӑ Василий Хорасев ертсе пырать. Йышра хальхи вӑхӑтра вунӑ ҫын тӑрать. Вӗсене ҫул-йӗр инспекторӗсем, патрульпе пост служби, полицин участокри уполномоченнӑйӗсем ҫумне ҫирӗплетнӗ.

Халӑх дружинникӗсен шалӑвӗ пысӑках мар. Квартала вӑл 6-8 пине ларать. Хӑшӗсем ӗҫе чунтан пурнӑҫлаҫҫӗ, хӑшӗсем службӑна тухманни те пулать. Вӗсене ӗҫрен сирме те тивет. Пӗлтӗр 8 ҫынна халӑх дружинникӗ пулма пӑрахтарнӑ. Маларах Тутаркасси тӑрӑхӗнче дружинниксем пысӑк йышпа службӑра тӑнӑ.

Квалификациллӗ судьясен коллегийӗн ларӑвӗнчи пӗтӗмлетӳпе килӗшӳллӗн, Шупашкарти Ленин районӗнчи 5-мӗш участокри миравай судйине Вячеслав Романова ӗҫрен кӑларнӑ. Лару юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче иртнӗ. Приказа хальлӗхе пичетлемен, анчах сайтра Романова дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарассине пӗлтернӗ.

Аса илтерер: Вячеслав Романов тивӗҫлӗ канури хӗрарӑма хӗненӗ тата унӑн аллине хуҫнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви версийӗ тӑрӑх, ӳсӗр судья Вӑрмар районӗнче машинӑран тухнӑ та 60 ҫулти хӗрарӑмпа пули-пулми хирӗҫсе кайнӑ. Лешӗ ӳкнӗ, ку вара ӑна уринчен тапнӑ, унтан тытнӑ та сулахай аллине пӗтӗм вӑйран пӑрнӑ. Хӗрарӑмӑн ывӑлӗ хӳтӗлеме тӑнӑ, анчах Романов ӑна та хӗненӗ.

Романов хӑй ӗнентернӗ тӑрӑх, вӑл урӑ пулнӑ. Ӳсӗр хӗрарӑм вара ӑна иртсе кайма кансӗрленӗ. Судья ҫапла ӑнлантарнӑ: вӑл ӑна ҫул ҫинчен айккине пӑрӑнма ыйтнӑ, аллинчен ҫавӑтнӑ. Лешӗ вара турткалашнипе аллине хуҫнӑ. Унтан ывӑлӗ машинин кантӑкне ҫапса ҫӗмӗрнӗ. Вӗсем тахҫантанпах хирӗҫӳре-мӗн. Судья тата ҫак хӗрарӑмӑн иккӗмӗш ывӑлӗ, депутат пуканне йышӑнаканскер, хирӗҫсе кайнӑ-мӗн.

Малалла...

Ку — тӗлӗнмелле истори. Севастополе хӳтӗленӗ чухне хыпарсӑр ҫухалнӑ салтаксен ятне ҫырнӑ обелиск ҫинче Комсомольски районӗнче пурӑнакан Павел Сорокинӑн та пур. Ӑна шыраса тупнӑ. Ку — «Советская Чувашия» хаҫат тата Тинӗс-ҫар флочӗн республикӑри ветерансен пӗрлӗхӗн ӗҫӗ.

Ку ӑнсӑртран тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Пӗрлӗх председателӗ Владимир Крюковский каланӑ тӑрӑх, вӗсем калаҫса тӑнӑ. Инҫех мар хӗр иртсе пынӑ, Севастополь пирки калаҫнине илтсен чарӑннӑ. Унӑн тӑванӗ чӗрӗ-сывӑ пулнине, Комсомольски районӗнче пурӑннине пӗлтернӗ.

Ҫапла тӗпчеме тытӑннӑ: мӗнле ветеран вӑл? Ун патне кайнӑ. Павел Сорокин Чӑваш Енӗн астӑвӑм кӗнеки ҫинче хыпарсӑр ҫухалнисен списокӗнче тӑрать-мӗн. Унӑн ячӗ обелиск ҫинче те пур.

Обелиск ҫинче унӑн ятне ылтӑнпа ҫырнӑ, вӑл Севастополе хӳтӗленӗ чухне хыпарсӑр ҫухалнӑ имӗш. Анчах Павел Сорокин тыткӑнра 4 ҫул пулнӑ.

Павел Захарович ҫав вӑхӑта аса илме юратмасть. 19-ти йӗкӗте 1941 ҫулта вӑрҫа илсе кайнӑ. Училищӗре вӗреннӗ хыҫҫӑн Севастополе янӑ. 1942 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче ҫапӑҫу хаяр пулнӑ. Нимӗҫ самолечӗсем вӗҫсе килнӗ. Павел Захарович аллинчен юн юхнине те туйман.

Малалла...

«Чӑваш Ен» телерадиокомпанийӗ юбилей ячӗпе акци ирттерни пирки, кивӗ телевизорсем пухса вӗсенчен палӑк туни ҫинчен тахҫанах пӗлтернӗччӗ.

Пуш уйӑхӗнчен пуҫласа ПТРКна 350 яхӑн ҫын кивӗ, усӑ курман телевизор йӑтса пынӑ. Пукравра, юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, ҫӗнтерӳҫе палӑртнӑ. Вӑл малашне ПТРК кӑларӑмӗсене ҫӗнӗ телевизорпа пӑхӗ.

Акцире телей кам енче пулнӑ-ха? Юрий Васильев телевизор йӑтса пынӑ чухнех ҫӗнтерессе туйнӑ. Телевизор выляттарнӑ кун арӑмӗ те ӑна ӑнасса шантарнӑ. Чӑнах та, лотерейӑра Юрий Васильевӑн ячӗ тухнӑ.

Хӑшӗ-пӗрне пӗчӗкрех парне лекнӗ. Сӑмах май, ПТРК юбилей ячӗпе чылай акци ирттернӗ. Телевизор выляттарни – финиш. Анчах ку малашне парнесем пулмассине пӗлтермест.

Чӑваш Енри тӳре-шаран уйӑхне 100 пин тенкӗрен ытла ӗҫлесе илме юрамасть. Пуҫлӑх пуканне йышӑннӑ чухнехи пирки мар-ха сӑмахӗ. Кайран, ӗҫрен кайсанхи ҫинчен.

Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер, юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, кӑларнӑ хушура палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн правительство пайташӗн патшалӑх служащийӗн должноҫӗнчен кайсан 100 пин тенкӗрен ытла ӗҫлесе илмесси пирки хут ҫырса шантармалла. Хута министрӑн уйрӑм ӗҫӗ ҫумне ҫӗлесе хурӗҫ.

Чару патшалӑх служащийӗн ӗҫне пӑрахнӑ хыҫҫӑнхи икӗ ҫула пырӗ. Енчен те шалу 100 пин тенкӗрен пысӑкрах ҫӗре вырнаҫас тесен Коррупципе кӗрешес енӗпе ӗҫлекен комиссирен ирӗк илмелле.

Хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ коррупципе кӗрешессине вӑйлатас тӗллевпе кӑларнине пӗлтернӗ.

Канашра пурӑнакан каччӑна шыраҫҫӗ. Вӑл Мускавран пуйӑспа таврӑннӑ чухне ҫухалнӑ. Александр Степановӑн юлташӗсем каланӑ тӑрӑх, вӑл тупӑннӑ, анчах килте курӑнма васкамасть.

Саша ҫухалнӑранпа 13 кун иртнӗ. Ашшӗ-амӑшӗ тата юлташӗсем ӑна шырани пирки хыпарсем ҫыпӑҫтарса тухма ӗлкӗрнӗ, полицие пӗлтернӗ.

Юлташӗ ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, Саша чӗрӗ-сывах. Халӗ вӑл тӑванӗсемпе те, юлташӗсемпе те калаҫасшӑн мар. Сашӑна, паллах, килте питӗ кӗтеҫҫӗ. Ашшӗ-амӑшӗ пӑшӑрханать.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл ашшӗ-амӑшӗпе хирӗҫсе кайнӑ. Вӗсем ют хулари ӗҫ пирки тавлашнӑ-мӗн. Саша телефонпа ҫыхӑнӑва тухмасть, халӑх тетелӗнчи страницине кӗмест.

Александр Степанов ӑҫтине пӗлекенсене 8-919-676-78-68 номерпе шӑнкӑравлама ыйтаҫҫӗ.

Пӗтӗм тӗнчери кулинари олимпиади юпа уйӑхӗн 21-26-мӗшӗсенче Германири Эйфрут хулинче иртет. Кунашкал ӑмӑрту тӑваттӑмӗш хут йӗркеленет. Унта 60 ҫӗршыври чи лайӑх поварсемпе кондитерсем килӗҫ.

Кулинари ӑсталӑхӗпе 2 пин ҫын, наци командисем паллаштарӗҫ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине 20 ҫын кӗнӗ. Вӗсем тӗрлӗ регионта общество апатланӑвӗнче ӗҫлеҫҫӗ.

Команда йышне пирӗн республикӑри икӗ кондитер кӗнӗ: кулинари ассоциацийӗн председателӗ Николай Уездный тата «Планета» тулли мар яваплӑ общество кондитерӗ Надежда Андреева. Вӗсем хӑйсен ӑсталӑхӗпе пӗрре мар тӗлӗнтернӗ, сумлӑ конкурссенче ҫӗнтерӳҫӗ ятне пӗрре мар илтнӗ.

Патӑрьел районӗнчи Аслӑ Арапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ тата унӑн 38 ҫулти пӗлӗшӗ суд сакки ҫине ларӗҫ.

Следовательсем тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗччен арҫын ӗҫ вӑхӑчӗн учет табельне суйса ҫырса пынӑ. Вӑл пӗлӗшӗ культура ҫуртӗнче тирпейлӳҫӗре ӗҫлет тесе палӑртнӑ. Ҫавна май лешӗ ӗҫ укҫи илнӗ. Ҫапла майпа муниципалитет хыснине 15 пин тенкӗ тӑкак кӳнӗ.

Кунсӑр пуҫне пуҫлӑх ял тӑрӑхӗн администрацийӗн ӗҫченӗсене следствие ун майлӑ калама ыйтнӑ. Лешсем хирӗҫлесен пуҫлӑх вӗсенчен пӗрне питӗнчен ҫутӑлтарнӑ.

Халӗ пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта шӑв-шав ҫӗкленнӗ. Пепке кӗтекен, икӗ ача амӑшне (вӗсенчен пӗри сусӑр) хваттертен урама кӑларса ярасшӑн. Людмила Соломонова пурӑнакан хваттере Шупашкарти ҫар чаҫӗ туртса илесшӗн-мӗн.

Руфина ҫул урлӑ каҫнӑ чухне машина айне лекнӗ. Амӑшӗ хӗрне виҫӗ ҫул ӗнтӗ зонд урлӑ ҫитерет. Ача ҫапса хӑварнӑ арҫын ирӗке амнистипе тухнӑ. Халӗ вӑл ҫемьене 500 пин тенке пӗчӗкшерӗн тӳлет.

Людмила сахал тупӑшлӑ ҫемьесен йышне кӗрсе пурӑнмалли кӗтесе тивӗҫнӗ. Суд урлӑ. Администраци уйӑрса панӑ хваттер лайӑх лару-тӑрура пулман. Амӑшӗ юсав ӗҫӗсем тума тытӑннӑ. Халӗ хваттер питӗ илемлӗ.

Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче ӑна суда чӗннӗ. Хваттер унӑн мар, ҫар чаҫӗн иккен. Ҫемьене хваттертен кайма ыйтнӑ.

2007 ҫулта ҫар ҫыннин ҫемйине кӑларса янӑ. Лешӗ ӑна приватизацилеме тӑнӑ-мӗн. Приставсем ку ӗҫе 7 ҫул тӑснӑ. 2014 ҫулта тинех хваттер пушаннӑ. Анчах ҫар чаҫне ӑна тавӑрса паман. Чиновниксем унта Соломоновсене пурӑнма янӑ. Ку лару-тӑру пирки ҫар ҫыннисем халӗ тин пӗлнӗ, хваттере пушатма ыйтнӑ.

Хула администрацийӗ ҫар чаҫӗ кая юлнине ҫирӗплетет. Хваттер тахҫанах хула хыснине куҫнӑ. Суд ҫапла йышӑннӑ.

Малалла...

Шупашкарта пурӑнакан, нянечкӑра ӗҫлекен пӗр хӗрарӑм ачана килӗштернӗ. Халӗ вӑл ӑна усрава илесшӗн.

51 ҫулти Зинаида Киргизова Ярослава виҫӗ ҫул пӑхнӑ. Малтанах амӑшӗ ыйтнипе каҫсерен ҫеҫ асӑрханӑ. Унтан хӗрарӑм пурӑнмалли вырӑн тупиччен арҫын ачана хӑйӗн патне илсе кайма ыйтнӑ. Анчах амӑшӗ нимӗнле ҫурта та пурӑнма куҫман, ывӑлне няньӑпа хӑварнӑ. Ҫапла ача ун патӗнче пурӑнма юлнӑ.

Хӗрарӑм ачана тӑван ывӑлӗ пекех юратнӑ. Ярослав та няньӑна анне тесе чӗнет. Унӑн ывӑлне, Ярославӑн хресна ашшӗне, атте тет.

Хӗрарӑм опека органне ҫитнӗ, усрава илес кӑмӑллине пӗлтернӗ. Анчах унтисем ӑна ку шухӑшран пӑрӑнма ыйтнӑ. Пӗрремешӗнчен, ачана усрава илекенсен списокне 5 ҫуллӑха хатӗрленӗ. Иккӗмӗшӗнчен, Зинаидӑн сывлӑхӗ хавшак.

Анчах хӗрарӑм парӑнмасть. Вӑл малалла кӗрешӗ. Халӗ Зинаида амӑшне праваран хӑтарасса кӗтет. Лешӗ вара хӗрарӑм ухмаха ернине, ывӑлне вӑйпа тытнине пӗлтерет.