Кӑҫал пирӗн ҫӗршывра Литература, Чӑваш Енре К.В. Ивановӑн ҫулталӑкӗ иккенне пӗлмен-илтмен ҫын юлмарӗ те пулӗ. Ҫавсене халалласа Шупашкарти Литература музейӗ (вӑл Константин Иванов ячӗпе хисепленет) ҫыравҫӑсемпе тата сӑвӑҫсемпе «Ҫыравҫӑ пулас килет» ятпа тӗлпулусем йӗркелеме тытӑннӑ. Пӗрремӗшӗ Светлана Гордеева поэтпа тата художникпа пулнӑ. Унпа курнӑҫма Шупашкарти 6-мӗш шкулта вӗренекенсене йыхравланӑ. Тӗлпулӑва пынисене чи малтанах музей тӑрӑх кӑтартса ҫӳренӗ май Константин Иванов пултарулӑхӗпе те паллаштарнӑ.

Литература музейӗнче ӗҫлекенсем Гордеевапа курнӑҫусем йӗркелесси йӑлана кӗнине пӗлтереҫҫӗ. Ҫапах та хальхине те музейҫӑсем кӑсӑклӑ ирттерме тӑрӑшнӑ. Ку хутӗнче ҫыравҫӑ ачасене кӑмпаллӑ карҫинкана хӑвӑрт тата илемлӗ епле ӳкермеллине кӑтартнӑ. Ачасене кӑсӑклантарас тесе «Небылица» сӑвӑри чӗрчуна ят парас тесе те пӗчӗккисем хытах пуҫ ватнӑ. Ачасене ҫыравҫӑ сӑвӑ епле ҫырнипе тата кӗнеке епле кӑларнипе те паллаштарнӑ.

Паян, кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче, влаҫсен официаллӑ порталӗ ЧР Наци вулавӑшӗ шкул ачисем хушшинче Раштав поэзи ӑмӑртӑвне ирттерни пирки пӗлтерет. Вӑл «Раштав уявӗ — юлташсемпе пӗрле» фестивальпе килӗшӳллӗн иртнӗ.

Ӑмӑртӑва Шупашкарти 59-мӗш шкулти «Калаҫакан калем» студи тата 62-мӗш шкулта вӗренекенсем хутшӑннӑ. Иккӗмӗшӗсем поэзи конкурсне пӗрремӗш хут хутшӑннине палӑртмалла.

Вӗсене ЧР Писательсен пӗрлӗхӗн пайташӗсем хакланӑ. Анна Никифорова, Мария Печенкина, Андрей Ромашкин, Анна Цаплева ҫӗнтерӳҫӗ дипломӗсене тивӗҫсе 1-мӗш вырӑнсем йышӑннӑ. 2-мӗш вырӑна Юлия Маркитанова, Мария Митрофанова, Елена Аникина, Артем Мохов тивӗҫнӗ. Ыттисем конкурс лауреачӗсем пулса тӑнӑ.

Кунашкал поэзи ӑмӑртӑва ЧР Наци вулавӑшӗнче 7-мӗш хут иртнӗ. Унта кашниех хутшӑнма пултарать.

Драма театрӗн ертӳҫин тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Юрий Владимирова Вадим Ефимов министра Тав хучӗпе чыслать

Театра кун сиктермесӗр тенӗ пек ҫӳрекенсем мӗнпур артиста паллаҫҫӗ-ха, анчах сцена хыҫӗнче тар тӑкакансен тӑрмашӑвӗ куҫа курӑнсах каймасть тесен те йӑнӑш мар-тӑр. Культура учрежденине ертсе пыракансем пирки те ҫавӑн пек калама юрать. Ҫавӑн йышшисен шутне Константин Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн ертӳҫин тивӗҫне пурнӑҫлакан Юрий Владимиров та кӗрет. Кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче вӑл ҫур ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ҫав ятпа ӑна нумаях пулмасть савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура (кун пекки театр ӗҫченӗсемшӗн, паллах, спектакль пуҫланас умӗнхи самант) культура министрӗ Вадим Ефимов саламланӑ.

Вадим Петрович Юрий Мефодьевича театрӑн пурлӑхпа техника базине пуянлатассишӗн тӑрӑшать, пултарулӑх ушкӑнӗн укҫа-тенкӗ тата производство ыйтӑвӗсене пурнӑҫлама ӑста, кӑткӑс та яваплӑ ӗҫе пултаруллӑ тата ӑслӑ-тӑнлӑ йӗркелсе пырать тесе ырланӑ. Тӑрӑшулӑхшӑн министр театр ертӳҫин тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан ведомствӑн Тав хучӗпе чысланӑ. Ҫуралнӑ кун ячӗпе Юрий Владимирова культура ӗҫченӗсен профсоюзӗ те, театрпа концерт учрежденийӗсен ушкӑнӗсем те, хӑй ӗҫлекен тӑван коллектив та саламланӑ.

Малалла...

Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине кӗтсе илме хатӗрленесси ҫӗршывра кӑна мар, район-хулара та пуҫланнӑ ӗнтӗ. Чӑваш Енӗн Культура министерстви вӑрҫӑра пуҫ хунисене асӑнса лартнӑ палӑксене тӗрӗслет. Иртнӗ эрне вӗҫӗнче министерство ӗҫченӗсем, сӑмахран, Элӗк районӗнче пулнӑ.

Элӗк районӗнче пурӗ 36 палӑк. Япӑхнӑ палӑксене тата вӗсен тавралли теорриторие специалистсем акан 15-мӗшӗ тӗлне юсаса, йӗркене кӗртсе пӗтерме хушаҫҫӗ. Ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсен вӗсене (палӑксене) халех хакламалла, тивӗҫлӗ ӗҫе пурнӑҫламалла. Кашни палӑкпа яваплӑ шкулсене палӑртма пулать. Вӑрҫӑра пуҫ хунисен тӑванӗсем, ял-йыш хастар хутшӑнасса шанаҫҫӗ.

Культура министерстви ытти района та ҫитсе килме палӑртать.

Сӑнсем (6)

Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ «Нарспи вулатпӑр» пӗтӗм тӗнчери конкурс пуҫласси пирки пӗлтерет. Ӑна республикӑра кӑҫала йышӑннӑ Константин Иванов ҫулталӑкне халаланӑ.

Проект йӗркелӳҫисем поэмӑна пысӑках мар пайсене пайласа тухнӑ. Ӑна вулама 2 минутран пуҫласа 5 минут таран кӑна иртет. Вулавӑшра ӗҫлекенсем халӗ ҫав сыпӑксене пӗр-пӗр хулари е ҫӗршыври паллӑ вырӑна кӑтартса видеосюжет ӳкерекен ҫынна тупасса шанаҫҫӗ. Сӑвва вырӑсла вуламалла. Пӗтӗм файла youtube видеохостингра вырнаҫтарӗҫ.

Наци литературине хаклакансене ушкӑнпа пурнӑҫламалли ҫак ӗҫе хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Енчен те кам та кам канма е ӗҫпе урӑх ҫӗршыва кайма пуҫтарӑннӑ тӑк market@publib.cbx.ru электрон адреспа ҫырса е (8352) 62-38-12 номерпе шӑнкӑравласа пӗлтерме ыйтаҫҫӗ. Проекта хутшӑнакан кашни ҫынна «Нарспи» сыпӑкне валеҫсе парӗҫ. Видео майпа ҫырнисене акан 15-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Хӑтлава ҫу уйӑхӗн 26-мӗшӗ тӗлне палӑртнӑ.

Чӑваш Енӗн Театр ӗҫченӗсен пӗрлешӗвӗ «Драма театрӗсен актерӗсем юрлаҫҫӗ» республикӑри конкурсне ирттернӗ. Икӗ ҫулта пӗрре йӗркелекен мероприятие хальхинче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче пухӑннӑ.

Конкурса драма театрӗсен, пуканесен, ҫамрӑксен театрӗнче ӗҫлекенсем хутшӑнаяҫҫӗ. Кашни конкурсант музыка программи е композици хатӗрлеме пултарать. Анчах 2 номертен ытла пулмалла мар. Артистсем дуэтпа та, триопа та, квратетпа та, уйрӑмшар та юрлаяҫҫӗ. Жанрне тата аккомпанементне хӑйсене суйлама ирӗк параҫҫӗ. Ҫулне те пӑхмаҫҫӗ. Конкурса йӗркелекенсем ҫапах та хӑйне евӗр тӗллев те лартнӑ-ха, кашни номер вӗҫленнӗ театр хайлавӗ пулма тивӗҫ.

Конкурса саккӑррӑн хутшӑннӑ. Вӗсем хушшинче солистсем те, ушкӑнсем те пур. Вӗсем тӗрлӗ темӑллӑ юрӑсене чӑвашла та, вырӑсла та, акӑлчанла та шӑрантарнӑ.

Тӳре йышне Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченне Ольга Нестерована (вӑл — тӳресен председателӗ) тата ытти паллӑ ҫынна кӗртнӗ.

Пӗрремӗш вырӑна К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх драма театрӗн артисчӗ Анна Кудряшова йышӑннӑ. Ӑна 3 пин те 500 тенкӗ укҫан премипе тата дипломпа чысланӑ.

Малалла...

Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Литература ҫулӗнчи юбилей датисем» курав-паллашу йӗркеленӗ. «Ҫавра» кунсем ҫынсен кӑна мар, кӗнекесен те пулаҫҫӗ. «Кӗнеке юбилей палӑртать» уйрӑмра ҫынсем уйрӑмах лайӑх пӗлекен кӗнекесем пичетленнӗренпе юбилей ҫитнине тӗпе хунӑ. Кураври чи авалхи кӗнеке — 845 ҫул каялла кун ҫути курнӑ хрантсуссен «Роланд ҫинчен хывнӑ юрӑ» паттӑрла эпосӗ. 400 ҫул каялла «Хитроумный Дон Кихот Ламанчский» кӗнекен иккӗмӗш томӗ пичетленнӗ. Мигель де Сервантесӑн ҫак романне Нобель институчӗ тӗнче литературинчи чи лайӑх хайлав тесе йышӑннӑ.

Кунта ытти хайлава та асӑнса кайма пулать. Ҫапах та эпир «Чӑваш Енри литература юбилейӗсем» экспозици пирки чарӑнса тӑрар. Кунта Леонид Агаков, Иван Вутлан, Константин Иванов, Илпек Микулайӗ, Зоя Нестерова, Георгий Орлов, Сергей Павлов, Лидия Сарине, Куҫма Турхан тата ыттисем кӗнӗ. Константин Иванов пирки каламӑпӑр та — вӑл уйрӑм ярӑм йышӑнма тивӗҫ.

Малалла...

Ҫак кунсенче Чӑваш кӗнеке издательствинче «Манӑн ҫӑлтӑр тӳпере» кӗнеке-альбом кун ҫути курнӑ. Унӑн авторӗ — Петӗр Хусанкай. «Анчах ку чаплӑ поэтӑмӑр хӑй мар, кӗнекене унӑн мӑнукӗ пухса хатӗрленӗ. Вӑл та аслашшӗн ячӗпех ҫӳрет», — тесе пӗлтерет Надежда Смирнова журналист.

Ҫамрӑк Петӗр Хусанкай аслашшӗне нихӑҫан та курман, вӑл вилнӗ хыҫҫӑн ҫичӗ ҫултан кӑна ҫуралнӑ. Ҫапах та ӑна мӗн пӗчӗкрен пӗлсе тӑнӑ. Унӑн сӑввисене вӑл асламӑшӗпе ашшӗ каласа кӑтартнӑ тӑрӑх туйса тӑнӑ-мӗн.

«Автор шухӑшӗпе кӗнекен тӗп тӗллевӗ — Хусанкайӑн поэтла сӑнарне тата куҫпа куракан сӑнарне (сӑнӳкерчӗксенче, живопиҫ тата графика портречӗсенче) пӗр «тӗвве» пӗтӗмӗшле илесси. Тепӗр самант — ӑна ахаль ҫын пек, ҫемье пурнӑҫӗнче кӑтартса парас тени», — тесе пӗлтерет Н. Смирнова. Халӑх поэтне хӑйӗнпе пӗр шухӑшлисен, тусӗсемпе юлташӗсен, вӗренекенӗсен — Митта Ваҫлейӗ, Петр Чичканов, Геннадий Волков, Геннадий Айхи... — хушшинче кӑтартнӑ.

Аслашшӗ ҫинчен Петӗр Хусанкай 2006 ҫултах ҫырма пуҫланӑ, кӗнекен пӗрремӗш вариантне Чӑваш наци музейӗ Чӑваш Республикин Ҫамрӑксен патшалӑх премине те илме тӑратнӑ пулнӑ иккен.

Малалла...

Етӗрне районӗнчи Палтай шкулӗнче фотопӗрлешӳсен ертӳҫисен тата сӑнӳкерӳпе кӑсӑкланакан ҫамрӑксен республика семинарӗ иртнӗ. «Ҫак шкултан вӗренсе тухнӑ, ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Илья Степанович Клочков ку хутӗнче ӑна хӑйӗн тӑван шкулӗнче ирттерес тенӗ», — тесе пӗлтерет «Хыпар» хаҫат. Мероприятие кӗҫӗн классен вӗрентекенӗ, республикӑри учительсен хушшинче иртекен «Ырӑлӑх педагогики» фотоконкурса ҫулсерен хутшӑнакан Майя Шуверова ертсе пынӑ.

Анатолий Абрамов фотоӑста ҫак ӗҫӗн хӑш-пӗр вӑрттӑнлӑхне уҫса панӑ. Ракурс, фотожанр тата ытти пирки тӗплӗн ӑнлантарнӑ.

— Сӑнӳкерчӗк вӑл — пурнӑҫа йӗрлесе пыраканӗ. Ача ҫут тӗнчене килсе мӑшӑрланнӑ тапхӑр таран, унтан малалла та тата ытти пӗлтерӗшлӗ самантсене сӑн ӳкерсе сыхласа хӑварма пулать, — тенӗ вӑл сӑмахне вӗҫленӗ май.

Муркаш районӗнчи Ильинка шкулӗнче вӗрентекен Игорь Каргин фотоаппарат туяннӑ чухне мӗне тӗпе хумаллине асӑрхаттарнӑ.

Красноармейски шкулӗнчи технологи предметне вӗрентекен Иван Матвеев пейзаж ӳкернӗ чухне уйрӑмах мӗне пӑхӑнмалли пирки чарӑнса тӑнӑ.

Малалла...

Чӑваш патшалӑх академи симфони капелли вилӗмсӗр Константин Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа «Нарспиана» ҫӗнӗ программа хатӗрленӗ. Оркестрӑн аслӑ администраторӗ Марина Подъячева ун пирки «хӑйӗн илемӗпе тата пуянлӑхӗпе тӗлӗнмелле» тесе пӗлтерет.

«Нарпи» поэма тӑрӑх хатӗрленӗ музыкӑпа сӑвӑ реминисценцийӗнче Г. Хирпӳн «Нарспи» оперинчи сыпӑксем, Ф. Васильевӑн «Слакпуҫ юррисем» хор валли ҫырнӑ юррисем, А. Асламасӑн, Ф. Павловӑн, И. Пустыльникӑн, В. Иванишинӑн хайлавӗсем янӑрӗҫ.

Тӗлӗнмелле программӑллӑ концерта кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн залне йыхравлаҫҫӗ. Ҫӗнӗ программӑна окрестрӑн илемлӗх ертӳҫи тата тӗп дирижерӗ Морис Яклашкин хатӗрленӗ.

Солисчӗсем, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Татьяна Сергеева Михаил Мокшанов, ҫавӑн пекех Василий Николаев, Елена Игнатьева, Юрий Унегеров. Вулаканӗсем — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Юрий Филиппов тата Екатерина Александрова.