Ҫурт-йӗре тытса тӑнишӗн тата коммуналлӑ пулӑшушӑн хаксем ҫулсеренех ӳснине хӑнӑхса ҫитрӗмӗр темелле. Ҫитес ҫул пирӗн республикӑра хак 3,9 процент хӑпарма пултарать. Раҫҫей Правительстви ҫӗршыв шайӗнчи документа ҫирӗплетнӗ ӗнтӗ. Регионсен тарифа федералсем ҫав документра палӑртнӑ индексран пысӑкрах ҫирӗплетме ирӗк ҫук.

Тариф килес ҫул пуринчен ытла Мускавра хӑпармалла. Унта пурӑнакансен хваттер укҫине хальхинчен 7 процент ытларах тӳлеме тивӗ. Питӗрте, Якутск тата Камчатка тӑрӑхӗсенче 6 процент хаклӑрах пулӗ, Кемӗр облаҫӗнчисен кӗсйи хальхинчен 5,9; Пушкӑртстанрисен 5,8 процент ытларах ҫӳхелӗ. Ҫурҫӗр Осети—Аланире пурӑнакансем тариф енчен чи телейлисем: унта 2,5 процент кӑна хӑпарӗ. Алтай крайӗнче те аптӑрамаллах мар — хваттер укҫи 3,2 процент ҫеҫ ӳсет. Дагестанпа Кабардин-Балкар Республикинче пурӑнакансен хальхинчен 3,3 процент нумайрах тӑкакланма тивӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта хӑтлӑ ҫурта 20 пин тенкӗ пама палӑртнӑ. Укҫана тивӗҫес текенсен хушшинче халӗ конкурс пырать. Уҫӑ сасӑлава нумай хваттерлӗ 18 ҫуртпа 45 организаци хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.

Ҫулсерен ирттерекен ӑмӑртӑва икӗ номинаципе йӗркеленӗ: «Лучший цветник-клумба, газон на территории муниципальных учреждений, организаций/предприятий всех форм собственности» (чӑв. Муниципалитет учрежденийӗсен, мӗнпур харпӑрлӑх формиллӗ организаци/предприятисен лаптӑкӗнчи чи лайӑх чечек вырӑнӗ-клумба) тата «Лучший цветник-клумба, газон на придомовой территории многоквартирных домов» (чӑв. Нумай хваттерлӗ ҫуртсен ҫумӗнчи территори чи лайӑх чечек вырӑнӗ-клумба).

Сасӑлав чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗччен пырать, 18-мӗшӗнче конкурса пӗтӗмлетӗҫ.

Шупашкарти управляющи компанийӗсене тата вӗсен ӗҫченӗсене административлӑ йӗркене пӑснӑшӑн штрафланӑ. ЧР влаҫӗсен порталӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫаксем йӗркене пӑснӑшӑн штраф тӳленӗ:

• «Сфера» УКн тӗп инженерне 4 пин тенкӗлӗх;

• «Атӑл» УКн техника учасмтокӗн мастерне - асӑрхаттару;

• «Чапаевец» мастерне 4 000 тенкӗлӗх;

• «Чистый город» директорне 4 000 тенкӗлӗх;

• «Прогресс» текхника участокӗн мастерне 4 000 тенкӗлӗх;

• «Атӑл» пуҫлӑхне 4 000 тенкӗлӗх;

• «Монолитсервис» тӗп инженерне 500 тенкӗлӗх;

• «Мирный 1» тӗп инженерне 4 000 тенкӗлӗх;

• «УКС треста 5» 150 000 тенкӗлӗх.;

• «ЖЭУ» Байконур-Чебоксары» 5 000 тенкӗлӗх;

• «Наш дом» УК 5 000 тенкӗлӗх;

• «Реал-Люкс» 50 000 тенкӗлӗх;

• «Мирный 1» — асӑрхаттару.

Ҫак компанисем ҫуртсене тивӗҫлипе пӑхса тӑманшӑн, юсаманшӑн явап тытнӑ.

Канаш районӗнчи Сухайкассинче пурӑнакан Матвеевсем кӗҫех пысӑк та хӑтлӑ ҫӗнӗ ҫурта пурӑнма куҫӗҫ. Нумай ачаллӑ ҫемьен пысӑк ӗмӗчӗ пурнӑҫланать.

Икӗ хутлӑ ҫурта «ПМК-400» тулли мар яваплӑ общество подряд организацийӗ хӑпартнӑ. Пӳлӗмсене хӑтлӑлатнӑ, обой ҫыпӑҫтарнӑ, линолеум сарнӑ. Ваннӑй та, туалет та пур. Йӑлтах — пӳртре. Матвеевсен савӑнса пурӑн кӑна.

Пӳрт 85,4 тӑваткал метр. Унта пилӗк ачаллӑ Матвеевсене хӗсӗк пулмӗ. Вӗсем тӑватӑ хӗрпе пӗр ывӑл ҫитӗнтереҫҫӗ. Матвеевсем ҫӗнӗ ҫурт уҫҫине кӗҫех илӗҫ.

Чӑваш Енри нумай хваттерлӗ 32 ҫурта юсамӗҫ. Капла йышӑнӑва Чӑваш Енӗн Правительстви йышӑннӑ-йышӑннах.

Аса илтеретпӗр, нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансенчен хӑшӗсем хӑйсен ҫуртне юсама хирӗҫ пулнӑ. Капла шухӑш патне ҫитнисене 32 ҫурт шутласа кӑларнине Чӑвӑш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ.

2015—2016-мӗш ҫулсенче юсама йышӑннӑ ҫуртсен кӗске вӑхӑтлӑх программӑран ӗнер Правительствӑн йышӑнӑвӗпе хайхи 32 ҫурта кӑларма йышӑннӑ. Капла тума тӳре-шара ҫынсем хӑйсем хирӗҫ пулнӑран килӗшнӗ.

Юсав кирлӗ маррине ҫынсем алӑ пуссах ҫирӗплетнӗ. Ку ыйтӑва нумаях пулмасть республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче пӑхса тухнӑччӗ. Ятарлӑ йышӑну тӑвиччен Михаил Игнатьев Элтепер муниципалитетсен пуҫлӑхӗсемпе канашлама йышӑннӑччӗ.

Ӗнер Шупашкар районӗнчи нумай хваттерлӗ ҫӗнӗ ҫуртра пушар тухнӑ. Унта пӗр арҫын шар курнӑ: пулӑшу ыйтса кӑшкӑраканскере ҫынсем илтнӗ. Инкеке лекнӗскере васкавлӑ пулӑшу машинипе илсе кайнӑ. Ҫӑлавҫӑсем арҫынна маска тӑхӑнтартса илсе аннӑ. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, рабочисенчен пӗри пирус туртнӑ, ҫавӑн чухне ҫулӑм алхасма тытӑннӑ.

Кӳкеҫре юлашки ҫулсенче нумай хутлӑ ҫӗнӗ ҫуртсем пӗрин хыҫҫӑн тепри хӑпарса ларчӗҫ. Кӳкеҫӗн хӗвеланӑҫ районӗнчи ҫав лапамра маларах уйрӑм ҫынсем валли кӑна ҫӗр уйӑрнӑччӗ. Ҫакна районшӑн яваплисем асӑннӑ тӑрӑхра ҫӗр ишӗлсе пынипе сӑлтавлатчӗҫ. Хӑш-пӗр ҫӗрте эрозие хирӗҫ ятарлӑ мероприятисем те ирттернӗччӗ. Вӑхӑт иртсен Кӳкеҫӗн хӗвеланӑҫ районӗнче тӑхӑр хутлӑ панель тата кирпӗч ҫуртсем хӑпартма тытӑнчӗҫ.

Чӑваш Енри нумай хваттерлӗ ҫуртсенче пурӑнакансенчен хӑшӗсем хӑйсен ҫуртне юсама хирӗҫ. Капла шухӑш патне ҫитнисене 32 ҫурт шутласа кӑларнӑ. Хуҫисем хирӗҫҫине кура вӗсене 2015—2016-мӗш ҫулсенчи республика программинчен кӑларнӑ.

Юсав кирлӗ маррине ҫынсем алӑ пуссах ҫирӗплетнине кура республикӑн Стройминӗ вӗсен кӗмӗлне списокри ытти ҫурта юсама уйӑрма сӗннӗ. Ыйтӑва правительство ларӑвӗнче пӑхса тухнӑ.

Строительство министерствин пайташӗ каланине Михаил Игнатьев Элтепер ӗненмесӗртерех йышӑннӑ. Тен, пурте килӗшмен-ха. Ҫурт-йӗрӗн патшалӑх инспекцийӗ ертӳҫи те алӑ пуснисене тӗрӗслемен тесе пӗлтернӗ.

Ҫиччӗ виҫ те пӗр кас тенешкел, укҫана ытти ҫурт валли куҫариччен муниципалитетсен пуҫлӑхӗсемпе канашлама йышӑннӑ.

2017 ҫулта тӗплӗ юсавшӑн тӳлемелли укҫа виҫи ӳсет. Кун пирки ЧР Строительство министерствин сайтӗнче пӗлтереҫҫӗ.

Юпа уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ЧР Правительствинче ку ыйту тавра калаҫнӑ. Ларура тӗплӗ юсавшӑн тӳлемелли укҫана ӳстерме йышӑннӑ. Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн саккунпа килӗшӳллӗн пӗр тӑваткал метршӑн 6,08 тенкӗ тӳлемелле.

Аса илтерер: халӗ нумай хваттерлӗ ҫуртра пурӑнакансем пӗр тӑваткал метршӑн 5,8 тенкӗ тӳлеҫҫӗ.

Ҫӗмӗрле хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хулара пурӑнакан 9 ҫемье ҫӗнӗ хваттер уҫҫине илнӗ. Ҫак кунсенче ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура панӑ.

Унччен ҫак ҫемьесем кивӗ ҫуртсенче пурӑннӑ. Унта условисем япӑх пулнӑ. Ҫӗнӗ ҫуртра вара йӑлтах пур: сантехника, газ плити, пластик чӳрече. Кашни хваттерте ӑшӑ – хӑйсен.

Евгений Макаров кивӗ ҫуртран ҫӗнӗ хваттере куҫнӑшӑн питӗ савӑннӑ. Унӑн ҫемйи кивӗ ҫуртра чылай ҫул пурӑннӑ, ҫак куна вӗсем тахҫантанпах кӗтнӗ. Халӗ вӗсем ҫӗнӗ вырӑна куҫнӑ ӗнтӗ.

Шупашкарти Петров урамӗнчи ҫурт 9-мӗш ҫурт ишӗлме пуҫлани, ӑна аварриллисен йышне кӗртсе ун вырӑнне ҫӗннине хӑпартни пирки пӗрре мар хыпарланӑччӗ. Ҫак ҫурт пирки каллех калаҫнӑ.

Ҫынсене хальхинче тата мӗн пӑшӑрхантарать? Унта пурӑнма куҫакансене ҫурт ҫывӑхӗнчи территорие мӗнле хӑтлӑлатни канӑҫсӑрлантарать-мӗн. Унта парковка валли вырӑн пулӗ-и?

«ГУКС» АО директорӗ Юрий Агеев каланӑ тӑрӑх, проект патшалӑх экспертизи витӗр тухнӑ. Вӑл мӗнпур требованипе килӗшсе тӑрать. Ҫав шутра ун ҫывӑхӗнчи лаптӑка хӑтлӑлатас ыйтӑва тата ыттине шута илнӗ.

Ку ҫурта ҫитес ҫулхи 3-мӗш кварталта туса пӗтерме палӑртнӑ. Унта 153 хваттер пулӗ.