Аркадий Попов тунӑ сӑн

Ӗнер «Чӗнтӗрлӑ чаршав» республика конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Чыслав Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче иртнӗ. Унта мӗнле спектакльсем хутшӑнасси пирки унччен хыпарланӑччӗ.

«Чи лайӑх спектакль» номинацире Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн «Аттила» балечӗ ҫӗнтернӗ. Постановка ташӑҫи Алексей Рюмин арҫын рольне чи лайӑх калӑпланӑшӑн чыса тивӗҫнӗ, Андрей Галкин «Спектакле юрӑ-кӗвӗпе илемлетнӗшӗн» номинацире палӑрнӑ.

«Хӗрарӑм рольне чи лайӑх калӑплакан» номинацире «Анисса» спектакльте вылякан Эмилия Назарова (Чӑваш патшалӑх драма театрӗ) мала тухнӑ. Ҫак постановкӑрах Сатай рольне калӑплакан Вячеслав Александров «Иккӗмӗш планри чи лайӑх роль» номинацире ҫӗнтернӗ.

Чыславра Театр кунне халалласа «Атӑлҫи театрӗ» фестиваль пуҫланасси пирки пӗлтернӗ.

Пушкӑрт Республикинчи Октябрьскинче пурӑнакансем валли Наци культурисен центрӗ «Навруз байрам» уяв йӗркелесе панӑ. Унта халӑх йышлӑн пухӑннӑ, ҫуркунне кӗтсе илнӗ.

Сцена ҫине ертӳҫӗ тухсан тинех сивӗ хӗл иртсе кайнине, илемлӗ ҫуркунне ҫитнине хаваслӑн пӗлтернӗ. Навруза ҫынсем хаваслӑн кӗтсе илме тӑрӑшнӑ. Ара, вӗсем ӗненнӗ тӑрӑх, ҫутҫанталӑка юрама тӑрӑшнӑ.

Ҫак уявра киле хӑнасене чӗннӗ, кӳрентернисене манса юрланӑ, ташланӑ, чунран савӑннӑ. Наци культурисен центрӗн ушкӑнӗсем те пухӑннӑ халӑха хаваслӑ кӑмӑл парнелеме тӑрӑшнӑ.

Сцена ҫине тухнӑ ушкӑнсен йышӗнче чӑваш халӑх вокал ансамблӗ «Илемпи» те пулнӑ.

Ыран, пушӑн 27-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗ. Ҫак уявра республикӑра «Чӗнтӗрлӗ чаршав» конкурса пӗтӗмлетесси йӑлана кӗнӗ. Кӑҫал ӑна 20-мӗш хут йӗркелӗҫ.

Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, республикӑри ултӑ театр малтанхи ҫулхи икӗ премьерӑна конкурса тӑратать: ачасем тата аслисем валли хатӗрленӗ постановкӑсене. Кӑҫал пур театр та икӗ ӗҫ тӑратман. Экспертсем Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн «Как Данила счастье искал» юмахне, «Анисса» драмине, Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн «Аленький цветочек» тата «Юратупа курайманлӑх» постановкисене, Пукане театрӗн «Муму» тата «Сказка о рыбаке и рыбке» ӗҫӗсене, Сӑнав театрӗн «И такое бывает» ӗҫне, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн «Аттила» балетне, Вырӑс патшалӑх драма театрӗн «Темные аллеи» постановкине хаклӗҫ. Вӗсем конкурса тӑратнӑ ӗҫсене тӑватӑ кун пӑхнӑ.

Лауреатсене ыран Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче чыслӗҫ.

Сар.ru сӑнӗ

Шупашкарта совет тапхӑрне халалласа виҫӗ пайран тӑракан музей комплексӗ хута янӑ. Ӑна «СССРта туса кӑларнӑ» ят панӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» портал хыпарлать.

Хайхи ҫӑлкуҫ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗрремӗш уйрӑм музейпе пӗр ятлӑ. Унта совет тапхӑрӗнче ҫынсем йӑлара мӗнпе усӑ курнипе паллашма пулать. Иккӗмӗшӗнче Шупашкар хули пирки тӗплӗнрех пӗлме, виҫҫӗмӗшӗнче Ҫӗмӗрле районӗнчи Тури Кӑмаша ялӗн историйӗпе паллашма май пур. 200 ытла тӑваткал метр йышӑнакан музейри экспонатсен пысӑк пайне Тури Кӑмашари «Сувар» социаллӑ пурнӑҫпа культура центрӗнчи музейрен куҫарса килнӗ. Кунта халӗ Совет Союзӗнчи шкул ачин тетрачӗсемпе, парттисемпе, патефонпа, пир станокӗпе, купӑспа, чӑваш хресченӗн килти япалисемпе паллашма пулать. Экспонатсенчен чи пӗлтерӗшлисем — 1954 ҫулти электрочейник тата телефон аппарачӗсем.

«Хӑвӑрт укҫа ҫавӑрать пуҫа» камит сыпӑкӗ. Сергей Журавлев сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енри театрсем кӑҫал ҫичӗ ҫӗнӗ спектакль лартӗҫ. Ҫакӑн пирки ЧР Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Константин Яковлев пӗлтернӗ.

Асӑннӑ министерство ӗнер анлӑ коллегине пухӑннӑ тата Культура ӗҫченӗн кунӗ ячӗпе савӑнӑҫлӑ мероприяти ирттернӗ.

Константин Яковлев министр пӗлтӗр Чӑваш Енри виҫӗ театр «Культура малой Родины» (чӑв. Пӗчӗк тӑван ҫӗршывӑн культури) федераци программине хутшӑнса самай укҫана тивӗҫнине пӗлтернӗ. Культура учрежденийӗсен пурлӑхпа техника базине пуянлатнипе пӗрлех ҫӗнӗ постановкӑсем лартнӑ. Пӗлтӗр театрсем 12 премьера лартнӑ. Кӑҫал 7 ҫӗнӗ спектакль хатӗрлӗҫ.

Сӑмах май, паян Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ Александр Пӑрттан пьеси тӑрӑх лартнӑ «Хӑвӑрт укҫа ҫавӑрать пуҫа» камите йыхравлать.

Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче музыка ертӳҫи тата дирижер-постановщик пулса ӗҫлекен Сергей Кисс ӗҫрен каяссине пӗлтернӗ. Кун пирки вӑл пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Фейсбукра ҫурҫӗр иртсен ҫырса хунӑ.

«Манӑҫми икӗ ҫул хыҫӑ юлчӗ! Манӑн хаклӑскерсем! Сире пуриншӗн те тав тӑватӑп: пӗрле ӗҫленӗшӗн, шаннӑшӑн, чи кирли — коллектива хама пулӑшса пынӑшӑн. Унпа эпӗ мӑнаҫланатӑп, ертӳҫӗне юратни тата хисеплени паян сайра тӗл пулать. Мана эсир ҫитмӗр. Эпӗ сире хӑнӑхса кайрӑм. Эсир – манӑн юратнӑ коллектив! Анчах уйрӑлма вӑхӑт ҫитрӗ…», — тенӗ вӑл.

Сергей Кисс — Мордва Республикин ӳнер тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Унпа, сӑмах май каласан, пуш уйӑхӗн 19-мӗшӗнче «Хыпар» хаҫатра интервью пичетленнӗччӗ. Унта Кисс ӗҫрен каяссине асӑнманччӗ.

Фейсбукри унӑн тусӗсем вӑл ӑҫта каяссипе кӑсӑкланнӑ та, Сергей Кисс шухӑшланине пӗлтернӗ.

Театрӑн структуринче, паянхи кӑнтӑрла иртни икӗ сехет тӗлне илсен, Сергей Кисс хушамачӗ пурччӗ.

Кӑҫал Шупашкарти Хӗрлӗ лапама ҫӗнетсе юсама палӑртнӑ. Юсав ӗҫӗсем пынӑ чухне мероприятисем вара ӑҫта иртӗҫ? Ара, Республика кунне те Хӗрлӗ лапамра паллӑ тума хӑнӑхнӑ вӗт.

Ку ыйтӑва йӗркелӳ комитечӗ ларура сӳтсе явнӑ. Унта мероприятисене Юрламалли уйра, Юханшыв портӗнче тата Анне палӑкӗ умӗнче ирттерме сӗннӗ. Юлашкинчен йӗркелӳ комитечӗ Анне палӑкӗ умне суйланӑ. Эппин, кӑҫал Республика кунӗнче тӗп мероприятисем ун умӗнче иртӗҫ: Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ, «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» фестиваль, фейерверксен фестивалӗ тата ыттисем те.

Аса илтерер: кӑҫал Республика кунӗ Шупашкарта тата Улатӑр районӗнче иртӗ. Улатӑр тӑрӑхӗнче мероприятисем ҫӗртмен 23-мӗшӗнче Кивӗ Эйпеҫ ялӗнче пуҫланӗҫ.

Ҫамрӑксен театрӗ ҫак спектакле йыхравлать

Кӑҫалхипе иккӗмӗш ҫул ӗнтӗ пирӗн ҫӗршывра «Культурный минимум» (чӑв. Культура минимумӗ) акци иртет. Унта пирӗн республикӑри театрсем те хутшӑнаҫҫӗ. Кӑҫал акци пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа 29-мӗшӗ таран тӑсӑлӗ. Шупашкарти хӑш-пӗр театрта ҫавна май спектакльсем тӳлевсӗр кӑтартӗҫ, театр тата актёрсен ӗҫӗпе паллаштаракан куравсене йыхравлаҫҫӗ.

Пукане театрӗ, акӑ, пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 18 сехетре Александр Пушкинӑн «Сказка о рыбаке и рыбке» юмахӗпе лартнӑ ӗҫе курма чӗнет. Чаршав хыҫӗнчи пурнӑҫпа та паллаштарӗҫ. Пуш уйӑхӗн 28-мӗшенче унта 18 сехетре «14 писем к Богу» спектакль кӑтартӗҫ.

Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 11 сехетре «Хӑвӑрт укҫа ҫавӑрать пуҫа» камит (пьеса авторӗ — Александр Пӑртта) кӑтартӗ. Кун пирки ҫак йӗркесен авторне театрӑн куракансемпе ӗҫлекен пайӗн ертӳҫи Валентина Владимирова пӗлтерчӗ.

Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ те Александр Партта ӗҫепе паллаштарӗ. «Чӑн телей юратура»

спектакле курма пуш уйӑхӗн 26-мӗшӗнче 18 сехет те 30 минута ҫитмелле.

Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ музей (халӗ вӑл Чӑваш наци музейӗн филиалӗ шутланать) поэзипе музыка каҫӗ ирттерет. «Имена поэтов славьте в песне вы» (чӑв. Поэтсен ятне мухтӑр эсир) ят панӑ мероприяти пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче 15 сехетре пуҫланмалла.

«Сӑвӑ вулама, юрӑ юрлама юратакан тата ҫавна итлеме кӑмӑллакансене пурне те йыхравлатпӑр», — тет музей ертӳҫи Антонина Андреева.

Поэзипе музыка каҫне Пӗтӗм тӗнчери поэзи кунне тата Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.

Ҫеҫпӗл Мишши музейне 2003 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл урамӗнче уҫнӑ. Вӑл Шупашкар кӳлмекӗ хӗрринче ларакан С.В. Черкасов мещен ҫуртӗнче вырнаҫнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче ҫав ҫурта Чӑваш автономи облаҫӗн ревкомне панӑ. 1921 ҫулхи ҫуркунне унта чӑваш поэзийӗн никӗслевҫи тата паллӑ патшалӑх деятелӗ Ҫеҫпӗл Мишши куҫарупа издательство комиссийӗн тӑлмачи пулса тӑрӑшнӑ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче «Сказки тюркских народов. Туссен юмахӗсем» кӗнеке икӗ чӗлхепе: вырӑсла тата чӑвашла — пичетленӗ.

Кӗнекене пурӗ 11 халӑхӑн 11 юмахӗ кӗнӗ. Вӗсен шутӗнче — чӑвашсен, пушкӑртсен, тутарсен, алтайсен, якутсен, казахсен, азербайджансен, узбексен, кӑркӑссен, туркменсен, турккӑсен.

Кашни юмах сюжечӗ тӗрлӗрен пулин те вӗсен теми пӗр пек: юмахсем ӗҫченлӗхе вӗрентеҫҫӗ, ырӑ кӑмӑллӑ та таса чунлӑ пулма хӑнӑхтараҫҫӗ, усал туни усалпа таврӑннине ӑша хывтараҫҫӗ тесе пӗлтереҫҫӗ Чӑваш кӗнеке издательствинче. Ачасене илӗртме кӗнекене хитре ӳкерчӗксемпе пуянлатнӑ.

Кӗнекене чӑвашла Ольга Васильева куҫарнӑ. Кӑларӑма пухса хатӗрлекенӗ — Ольга Федорова. Художникӗ – Татьяна Бурдина.