Чӑваш тӗнчин паллӑ сӑвӑҫи Любовь Мартьянова пурӑннӑ ҫурт ҫине асӑнӳ хӑми вырнаҫтарнӑ. Кун пирки Лидия Филиппова журналист, публицист, поэт тата ҫыравҫӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Аса илтерер: Любовь Мартьяновӑн чӗри 2023 ҫулхи юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче тапма пӑрахнӑ.
Любовь Васильевна Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи (халӗ — муниципаллӑ округ) Карапаш ялӗнче 1950 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл – 4 сӑвӑ кӗнеки авторӗ.
«Манмаҫҫӗ Сӗнтӗрвӑрри тӑрӑхӗнчи Карапашсем хӑйсен паллӑ ентешне. Вӑл пурӑннӑ ҫурт ҫине ун ячӗпе асӑну хӑми вырнаҫтарни те ҫавнах ҫирӗплетет мар-и-ха? Тав сире, карапашсем...», — хыпарланӑ Лидия Филиппова.
Юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен библиотекинче Зинаида Иванован «Пчёлка. Пыл хурчӗ» кӗнекин хӑтлавӗ иртнӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствин ӗҫченӗ Ольга Иванова пӗлтернӗ тӑрӑх, хайлав пуххине вырӑсла тата чӑвашла кӗҫӗн ҫулсенчи ачасем валли хатӗрленӗ. Кӑларӑма икӗ юмах – «Пыл хурчӗ» тата «Икӗ улмуҫҫи» – кӗнӗ. Вӗсене чӑвашла Ольга Иванова куҫарнӑ.
Зинаида Ивановна чылай вӑхӑт Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗнче вӑй хунӑ.
Хӑтлава Зинаида Ивановӑн мӑшӑрӗ те – Геннадий Иванов-Орков паллӑ искусствовед, Чӑваш Республикин патшалӑх премийӗн лауреачӗ хутшӑннӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Галина Антонован «Ҫил ҫинчи турат» кӗнеке хӑтлавне ирттерӗҫ. Кун пирки ҫыравҫӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Хӑтлав 16 сехетре пуҫланӗ. «Пурне те хапӑл туса кӗтетӗп», — тесе ҫырнӑ автор.
Аса илтерер: Галина Алексеевна Вӑрнар районӗнчи Витӗртухан Ялтӑра (Аҫӑм-Ҫырми) ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Республикӑри хаҫатсенче чылай ҫул ӗҫленӗ, 2006 ҫултанпа Чӑваш кӗнеке издательствинче вӑй хурать. Маларах унӑн «Хамӑркка», «Чӑваш», «Его звали Чуваш», «Курак тӑманӗ», «Мӑшӑр ҫунат», «Хутлӑ-хутлӑ хут кермен. Волшебный дворец», «Ҫураҫми кӳршӗсем. Недружные соседи» кӗнекисем пичетленсе тухнӑ.
Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи Синкӗл районӗнчи Ялавӑрта Петр Маркин ҫыравҫа халалласа палӑк уҫнӑ. Унӑн авторӗ — Чӗмпӗр чӑвашӗ, Николай Кондрашкин скульптор.
Тимӗрпе бетонран тунӑ палӑка Пётр Маркин ячӗпе хисепленекен вулавӑш умӗнче лартнӑ. Ялавӑр — Чӗмпӗртен иртсен Самар еннелле кайнӑ енче вырнаҫнӑ. Асӑннӑ ялта ҫавӑн пекех СССР халӑх артисчӗ Алексей Ургалкин ҫуралнӑ.
Пётр Маркин пӗр вӑхӑт Хусанта, унтан Шупашкарти «Ҫамрӑк коммунист» хаҫат редакцийӗнче тӑрӑшнӑ, чӑваш телевиденийӗнче 22 ҫул ӗҫленӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Роза Шевлепин «Тунсӑхпи. Грустинка» юмахӗ пичетленсе тухнӑ. Ӑна икӗ чӗлхепе хатӗрленине ятӗнченех ӑнланма пулать. Кӑларӑма кӗҫӗн ҫулсенчи ачасем валли кун ҫути кӑтартнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, Роза Шевлепи – чӑвашсен паллӑ писателӗ тата педагогӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Эмине ячӗллӗ наци премийӗн тата Алексей Талвир ячӗллӗ литература премийӗн лауреачӗ.
«ВанГоги/VANГОГИ» ҫуллахи шкулта (ун пекки те пур иккен) канакан ачасем ҫыравҫӑсемпе тӗл пулнӑ. Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ умӗнчи лапамра иртнӗ тӗлпулура пӗчӗккисем валли автограф-сесси ирттернӗ.
«Читающий август» (чӑв. Вулакан август) программӑпа килӗшӳллӗн ирттернӗ меропрятие Раиса Воробьева, Любовь Петрова, Светлана Гордеева, Лидия Сарине тата Ара Мишши ҫыравҫӑсем пырса ҫитнӗ. Вӗсем пурте ачасем валли сӑвӑсем тата калавсем ҫыраҫҫӗ.
Ҫыравҫӑсем ачасем мӗнле кӗнекесем вулама юратнипе, чӑваш литературин классикӗсене пӗлнипе кӑсӑкланнӑ. Тупмалли юмахсен хуравӗсене шыранӑ, рифмӑсем шухӑшласа кӑларнӑ.
Тӗлпулу пӗрле сӑн ӳкерӗннипе тата ҫыравҫӑсем алӑ пусса кӗнеке парнеленипе вӗҫленнӗ.
Чӑваш Енри Писательсен союзне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа Лидия Филиппова журналист, публицист тата ҫыравҫӑ «Ух-х, шереметсем!» кӗнекен пӗрремӗш томне хатӗрленӗ.
«Аса илмеллисем – кашнин ҫителӗклех. Вӗсенчен хӑшне-пӗрне манса та пыратӑн, теприсем вара ӗмӗрлӗх ҫырӑнса юлаҫҫӗ. Вӗсене аса илсессӗн, нумай чухне, чӗре те урӑхла тапма пуҫлать.
Ҫапла-а-а, темӗн тӗрлӗ ӗҫ-пуҫ пулса иртнӗ, иртет те сӑмах ӑстисен пурнӑҫӗнче. Ҫакӑ та – пирӗн, чӑваш халӑхӗн, чӑваш литературин хӑйне евӗр историйӗ. Эппин, пӗлмеллех, манмалла мар пирӗн килес ӑрусен те ҫавӑн пек самантсене. «Ух-х, шереметсем!» кӗнекере чӑн пурнӑҫра чӑваш ҫыравҫисемпе, литературӑпа ҫывӑх вӗсен тусӗсемпе пулса иртнӗ 100 ытла калав-халапра (чылайӑшне автора сӑмах ӑстисем хӑйсем каласа панӑ) та вӗсен пурнӑҫӗнчи паллӑ, анчах халӑх, вулакан пӗлсех кайман самантсем сӑнарланнӑ», — пӗлтернӗ Лидия Филиппова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Кӗнекене пӗр ҫын укҫипе пичетлеме хаклӑ, ҫавӑнпа та ҫыравҫӑ уҫӑ кӑмӑллисене кӗнекене кӑларма пулӑшма ыйтать.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн преподавателӗн тата ҫыравҫӑн Елена Нарпин статйи Турцинче пичетленсе тухнӑ кӗнекере кун ҫути курнӑ. Кун пирки статья авторӗ халӑх тетелӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ.
«Чӑвашри репресси» ятлӑ статьяна Елена Нарпи Бюлент Байрам ӑсчахпа пӗрле ҫырнӑ. Ҫав ӗҫе Турцире тухнӑ «Тӗрӗк тӗнчинчи репресси» пичетлесе кӑларнӑ.
«Ку кӗнекере тӗрӗк чӗлхиллӗ чылай халӑхӑн синкерлӗ саманара шар курнӑ культура, тӗн, ӑс-хакӑл ҫыннисен пурнӑҫӗ сӑнарланнӑ. Кӗнекере 700 ытла страница, ӑна тӗслӗ ӳкерчӗксемпе илемлетнӗ, чаплӑ хут ҫинче пичетленӗ. Пирӗн халӑхӑн ХХ ӗмӗрти синкерлӗ шӑпин пӗр пайне ҫак кӗнекере ҫутатса паракан Бюлент Байрама чун-чӗререн тав тӑватӑп!» — тесе ҫырнӑ Елена Нарпи.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Манӑн туссем. Мои друзья» ятлӑ кӗнеке пичетленсе тухнӑ.
Кӗнекене килти чӗрчунсемпе выльӑх-чӗрлӗх ҫинчен хайланӑ ултӑ калав кӗнӗ. Вӗсен авторӗсем – Николай Ишентей, Олеся Михайлова, Елен Нарпи, Лариса Петрова, Лидия Сарине, Екатерина Силерова.
Кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна ултӑ ҫултан аслӑрах ачасем валли харӑсах икӗ чӗлхепе – чӑвашла тата вырӑсла – хатӗрленӗ.
Чӑваш ҫыравҫисен хайлавӗсене вырӑсла Ольга Васильева, Лариса Петрова тата Анастасия Федорова куҫарнӑ. Ӳнерҫи – Мария Ермолаева, редакторӗ тата пухса йӗркелекенӗ – Ольга Иванова.
Кӑларӑм 1000 экземплярлӑ тиражпа кун ҫути курнӑ.
Марина Карягина тележурналист, поэт тата драматург Азири ҫыравҫӑсене хаклассине эпир унччен пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: вӑл «Литературная Азия» (чӑв. Литература Азийӗ) конкурса тӑратнӑ ӗҫсене хаклакан жюри членӗ пулнӑ.
Халӗ Марина Карягина халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче ҫапларах хыпарланӑ: «Казахстанран хыпар ҫитрӗ: литература конкурсне пӗтӗмлетнӗ! Чӑваш ҫӗнтерӳҫисем хушшинче паллӑ авторсем те, хальлӗхе паллӑ маррисем те пур. Пирӗннисен ӗҫӗсене виҫҫӗн хакларӑмӑр: эпӗ (тӗп тӳре), жюри пайташӗсем — Виталий Родионов филологи докторӗ, Надежда Сельверстрова сӑвӑҫ. Хутшӑнакан йышлӑ пулмарӗ пулин те, хамӑр пуррине пӗлтертӗмӗр — ҫак паха!»
Сӑвӑ ҫыракан чӑваш ҫыравҫисенчен Гран-прие Галина Матвеева тивӗҫнӗ, пӗрремӗш вырӑна Любовь Фёдорова тухнӑ, иккӗмӗшне — Валентина Семёнова, виҫҫӗмӗшне — Николай Ишентей. Прозаисенчен Гран-припе Пётр Кудрявцева хавхалантарнӑ. Пӗрремӗш вырӑнта — Елена Алексеева, иккӗмӗшӗнче — Аркадий Русаков.
+10.3 °C