Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче чӑваш ҫыравҫи тата куҫаруҫи Аркадий Ӗҫхӗл (чӑн хушамачӗ – Александров) ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитӗ. Вӑл 1914 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ҫуралнӑ, пурнӑҫран 1992 ҫулхи раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче уйрӑлса кайнӑ.
Ҫыравҫӑн паллӑрах хайлавӗсенчен «Ырӑ кун», «Тарӑн суха», «Тӑван кил», «Ҫӗнтерӳҫӗсем», «Ҫӗрлехи тӑвӑл», «Ҫул хыҫҫӑн ҫул», «Йӑлӑмри юрӑ», «Хӗвеллӗ ҫумӑр», «Юратнӑ ҫӗр», «Виҫӗ туй», «Радуга над Волгой» ятлисене асӑнса хӑварма пулать.
Ӗмӗр иртсен те ҫыравҫӑна асра тытаҫҫӗ. Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче ҫак эрнере ятарласа мероприяти ирттернӗ.
Шупашкарти Л. Гайдар ячӗллӗ вулавӑшра паллӑ чӑваш ҫыравҫипе Лидия Саринепе тӗлпулу ирттернӗ. Ӑшӑ кӑмӑллӑ та пултаруллӑ ҫыравҫӑпа шӑпӑрлансем – хулари 162-мӗш ача пахчине ҫӳрекенсем – курнӑҫнӑ.
Лидия Михайловна хӑйӗн ачалӑхӗнчи кӑсӑклӑ самантсене аса илнӗ, хӑйӗн кӗнекисемпе паллаштарнӑ май пултарулӑхӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Ачасем Лидия Саринен сӑввисемпе калавӗсене кӑсӑкланса итленӗ.
«Эпӗ – амӑшӗ, кукамай (тен, асанне те-тӑр. Вырӑсла хыпарта бабушка тенӗ. – Т.Т.) тата ҫыравҫӑ. Манӑн пурнӑҫри тӗллев — пултарулӑх!» – тенӗ Лидия Михайловна.
Лидия Сарине ҫырма 33 ҫулта ҫеҫ пуҫӑннӑ. Ун чухне ӑна кӗҫӗн хӗрӗ юмах вуласа пама ыйтнӑ. Тӗрлӗ юмаха темиҫе хут та каласа панӑран сюжетсем шухӑшласа кӑларма тытӑннӑ. Каярах ҫав хайлавсем тӗрлӗ пичет кӑларӑмӗнче кун ҫути курнӑ. Лидия Саринен пӗрремӗш калавӗ «Тӑварлӑ хурӑн шывӗ» ятлӑ пулнӑ.
Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ преми лауреачӗ Николай Ишентей ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Шупашкарти 12-мӗш вӑтам шкулта ӑс пухакансемпе тӗл пулнӑ. Вӗренӳ учрежденийӗнчи Г.Н. Волков академикӑн музей кӗтесӗнче 10-мӗш А класра вӗренекенсем пуҫтарӑннӑ.
Музейри тӗлпулӑва Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ учителӗ Анисия Игнатьева йӗркеленӗ.
Николай Ишентей – ачасемпе аслисем валли ҫырнӑ 20 ытла кӗнеке авторӗ. Анисия Игнатьева ҫыравҫӑна хӑйӗн «Формирование этнопедагогической компетенции учителя» монографине парнеленӗ. Николай Ишентей та пушӑ алӑпа килмен – шкулти вулавӑша хӑйӗн кӗнекине парнеленӗ.
Лаврентий Таллеров паллӑ публицист, куҫаруҫӑ, чӑваш халӑх писателӗ ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа Шупашкарти Литература музейӗнче «Калав ӑсти те, сумлӑ романист та» ятпа литература каҫӗ иртнӗ.
«Лаврентий Таллеров Комсомольски тӑрӑхӗнчи Нӗркеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑтам шкул, библиотека техникумне пӗтернӗ, ун хыҫҫӑн Урал патшалӑх университетне куҫӑмсӑр майпа вӗренме кӗнӗ. Район хаҫатӗнче яваплӑ секретарь тата редактор пулнӑ. Пӗр вӑхӑт Чӑваш радио корреспондентӗнче тӑрӑшнӑ. 1969-мӗш ҫулта «Коммунизм ялавӗ» хаҫат редакцине куҫнӑ, ҫавӑн пекех 10 ҫул «Тӑван Атӑл» журналта ӗҫленӗ. Лаврентий Таллеров тӑван литературӑра прозаик тата публицист пек палӑрнӑ», — тесе пӗлтернӗ «Чӑваш Ен» ПТРК.
Кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Лавентий Таллеров (1929-2013) чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑранпа 95 ҫитнӗ.
Вӑл Комсомольски районӗнчи Нӗркеч ялӗнче ҫуралнӑ. Комсомольски районӗнчи «Октябрь ялавӗ» хаҫатра, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатра, «Тӑван Атӑл» журналта ӗҫленӗ, Чӑвашрадио корреспонденчӗ пулнӑ.
Лаврентий Таллеров — паллӑ прозаик, очеркист, публицист, куҫаруҫӑ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 60-70-мӗш ҫулӗсенчи поэзине вӑл истори темине халалланӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Геннадий Айхи тата Тур Ульвен пултарулӑхӗпе ҫыхӑннӑ кӗнекесене хӑтлӗҫ. Асӑннӑ кӑларӑмсем Питӗр хулинче 2023 ҫулта пичетленсе тухнӑ.
Пуҫтарӑннисем Александр Житеневӑн «Геннадий Айги: поэтика черновика» тата Норвеги поэчӗн тата прозаикӗн Тур Ульвенӑн «Исчезание равно образованию. Стихотворения и эссе» (ӑна вырӑсла Дмитрий Воробьевпа Нина Ставрогина куҫарнӑ) кӑларӑмӗсене хаклӗҫ.
Воронежри А. Житенев литературовед, критик, филологи наукисен докторӗ хӑйӗн монографине Чӑваш халӑх поэчӗн темиҫе сӑввине халалланӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче Николай Максимов ҫыравҫӑн тата журналистӑн 80 ҫулхине уявлама пултарулӑх каҫне пуҫтарӑнӗҫ.
Николай Николаевич – паллӑ прозаик, журналист, куҫаруҫӑ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ. Вӑл – хальхи вӑхӑтри чӑваш литературинчи ятлӑ-сумлӑ авторсенчен пӗри. Николай Максимов чӑвашла та, вырӑсла та пӗр пек ӑста калӑплать. Авторӑн уйрӑмах паллӑ кӗнекисем: «Майра патша парни», «Шурӑ акӑш ҫулӗ», «Пӗр хӗрес айӗнче», «Спасение Европы», «Дар императрицы», «Камаево поле» тата ыттисем.
Геннадий Айхин «Стихотворения» кӗнеки Мускаври «Эксмо» издательствӑра 10 пин тиражпа пичетленсе тухнӑ. Кӗнекене сӑвӑсем ҫеҫ мар, эссесем те кӗнӗ. Унсӑр пуҫне Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи халӑх юррисем евӗрлӗ «Поклон – пению» тата «Мир Сильвии» сӑвӑсем кӗнӗ.
Кӗнекене пухса хатӗрленӗ Арсен Мирзаев кӑларӑма малтанласа «День присутствия всех и всего» ят пама шухӑшланине, анчах кӗнеке кӑларакансем ят ытла та вӑрӑм тесе каланине пӗлтернӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Константин Малышевӑн «Ачалӑхӑм» кӗнеки пичетленсе тухнӑ.
Унта авторӑн 29 хайлавӗ кӗнӗ. Кӗнекере халӑх сӑмахлӑхӗн тӗслӗхӗсем те тӗл пулаҫҫӗ: мунча такмакӗсем («Ачалӑхӑм»), туй юррисем («Туй чечекӗ»), Сурхури сӑввисем («Шуйттан вӑййи»), салтак юррисем («Асатте ҫырӑвӗсем»).
Константин Малышев – Тутарстанра пурӑнакан чӑваш журналисчӗ, ҫыравҫи, блогерӗ. Тутарстанри Чӑваш наципе культура автономийӗн председателӗн ҫумӗ, 2023 ҫултанпа – Раҫҫейри Чӑваш наципе культура автономийӗн председателӗн ҫумӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Сцена ҫинче те — пурнӑҫ» ҫӗнӗ кӗнеке пичетленсе тухнӑ. Унта 10 ҫыравҫӑ пьесине кӗртнӗ. Марина Карягина тележурналист халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсене пӗлтӗр Чӑваш Енӗн Культура министерстви регионсем хушшинче ирттернӗ конкурсран суйласа илнӗ.
Кӗнекене 5 авторӑн (Александр Пӑртан, Николай Сидоровӑн, Рита Артин, Надежда Кириллован, Арсений Тарасовӑн) ҫитӗннисем валли ҫырнӑ пӗрер пьеси кӗнӗ. Ҫавӑн чухлех пьеса — ачасемпе ҫамрӑксем валли ҫырнисем. Вӗсен авторӗсем — Александр Пӑртта, Марина Карягина, Николай Сидоров, Левтина Марье, Владислав Николаев.
+13.3 °C