Ҫак кунсенче Раҫҫейри аэропортсене хисеплӗ ятсем парассипе сасӑлав пычӗ. Шупашкартине списока кӗртнӗ май ун валли те ят шырарӗҫ. Республикӑн тӗп хулин урамӗсене «Ҫӗнтерӳ волонтерӗсем» ушкӑн хастарӗсем тухса ҫынсен шухӑшӗпе кӑсӑкланчӗҫ. Унсӑр пуҫне «великиеимена.рф» сайтра сасӑлав иртрӗ.
Шупашкарти аэропорт ятне пама Чӑваш Енӗн Общество палати 5 ҫынна сӗннӗччӗ: тӑван халӑхӑмӑра ҫутта кӑларнӑ Иван Яковлева, Андриян Николаева летчик-космонавта, Алексей Крылов карап ӑстине, граждан вӑрҫине тата Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ Александр Боголюбов генерал-полковника, Святослав Федорова офтальмолога.
Чи нумай сасса Андриян Николаев, Святослав Федоров тата Иван Яковлев пухнӑ. Ҫак уйӑх вӗҫӗнче ҫӗнтерӳҫе финал-сасӑлав тӑрӑх палӑртӗҫ. Унӑн ятне раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пӗлтерӗҫ.
Шупашкарти ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче, Трактор тӑвакансен проспектӗнче, ҫӗнӗ скульптурӑсем вырӑн тупнӑ. 77-мӗш ҫурт патӗнчи картишре, мини-скверта, архитектура ансамблӗ пур: шӑпар тытнӑ хӗрарӑм тата сантехник. Унччен ҫак вырӑнта урам шӑлакана халалланӑ палӑк ларнӑ.
Ку скульптурӑсем пирки «Про Город» хаҫата Владимир пӗлтернӗ. «Пӗр скульптура вырӑнӗнче икӗ ҫӗнни вырӑн тупни савӑнтарать. Эпӗ вӗсене шӑматкун асӑрхарӑм, ахӑртнех, палӑксене эрнекун лартнӑ. Вӗсем Шупашкарта пурӑнакан ҫынсене тата хӑнасене килӗшеҫҫех пуль тетӗп», - тенӗ Владимир.
Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗнче ҫак эрнере Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай пулнӑ. Культура учрежденийӗн пуҫлӑхӗ Антонина Андреева Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак культура учрежденине йӗркелес шухӑша хӑй вӑхӑтӗнче Туркай пӗлтернӗ.
Музее сӑвӑҫ Александр Пушкинӑн «А сердце оставляю вам» кӗнекине парнеленӗ. Ӑна Туркай чӑвашла куҫарнӑ.
Музея парнеленӗ тепӗр парне вӑл — Чӑваш Енӗн Наци радиовӗн архивӗнче упранакан Ҫеҫпӗл Мишши сӑввисем. Аудиосӑвӑсене Валерий Туркай вулать. Ку парнене Ҫеҫпӗл Мишши музейӗн пуҫлӑхӗ уйрӑмах хаклӑ парне тесе пахаланӑ.
Культура учрежденине уҫнӑранпа кӑҫал 15 ҫул ҫитет. Унта вӗҫӗмех тӗрлӗ мероприяти иртет. Ҫакӑнта Антонина Андреева тӑрӑшӑвне, вӑл хӑй ӗҫне юратса пурнӑҫланине палӑртмалла.
ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи, Чӑваш халӑх ӳнерҫи, К.Иванов ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ, акробатика енӗпе СССР спорт мастерӗ Виктор Немцев ӗнер пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Вӑл 82 ҫулта пулнӑ.
Виктор Леонтьевич 1936 ҫулхи кӑрлачӑн 16-мӗшӗнче Комсомольски районӗнчи Вутлан ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл Шупашкарти ӳнер училищинче, И.Яковлев ячӗллӗ пединститутра вӗреннӗ, ачасен 1-мӗш ӳнер шкулӗнче завучра ӗҫленӗ, Шупашкарти ӳнер училищинче студентсене вӗрентнӗ. Виктор Немцев – пейзаж, портрет, натюрморт ӑсти.
Виктор Леонтьевичпа ыран, чӳкӗн 11-мӗшӗнче, Шупашкарти Граждан урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра сывпуллашӗҫ.
«Шупашкарта, вӑл Чӑваш Республикин тӗп хули пулин те, пирӗн республикӑра 2 патшалӑх чӗлхи (вырӑс тата чӑваш) пулсан та, чӑвашла тулаш реклама таврашӗ ҫав тери сахал», — тесе ҫырнӑ «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Шупашкар» пабликра. Асӑннӑ страница авторӗ сӑнанӑ тӑрӑх, «пуррисем те ҫухалаҫҫӗ чылай чух, нумаях ҫакӑнса тӑмаҫҫӗ».
Паблик авторӗ чӑвашла темиҫе ят асӑрханине пӗлтернӗ. Вӗсенчен пӗри — «Лайӑх» лавкка — Николаев урамӗнче, Калинин проспектне тухнӑ ҫӗрте вырнаҫнӑ иккен. «Юмах» гастроном та ҫав кӗтесрех-мӗн. Вӑл Николаев урамӗнчен Патрис Лумумба урамне пӑрӑнса кӗрсен вырнаҫнӑ.
Ҫак йӗркесен авторне ҫак кунсенче, сӑмах май, Хусанта пулма тиврӗ. Унта аэроэкспресс-пуйӑсра та, хулари ытти транспортра та чарӑну ячӗсене, пассажирсене кирлӗ ытти хыпара виҫӗ чӗлхепе пӗлтереҫҫӗ: вырӑсла, тутарла, акӑлчӑнла.
Пирӗн республика тӗп хулинче чӑвашсенех хӗсӗрлесшӗнни хӑш чух сисӗнет. Тепӗр ҫынпа чӑвашла сӑмах чӗнсен лешӗ тарӑхса каять. Куҫне-пуҫне чарса пӑрахса: «Эп нимӗн те ӑнланмастӑп», — тесе каппайланса мӑнаҫланнӑн хуравлать.
Урама тухсан эпир мӗн куратпӑр? Пасар саманине. Халь ӗлӗкхи пек мар вӗт. Енчен те совет саманинче пирӗн Ҫӗнӗ Лапсар посёлокӗнче икӗ лавкка кӑначчӗ (апат-ҫимӗҫ пирки каласан) пулсан, хальхи вӑхӑтра вара — туллиех. Анчах пасар самани хӑйӗн ӗҫне тӑватех — пӗрисем хупӑнаҫҫӗ, теприсем вара вӗсен вырӑнне йышӑнаҫҫӗ.
Ак, калӑпӑр, Почта ҫуртӗнче (эпир ҫапла 12-мӗш ҫурта калатпӑр, хайхи унта почта уйрӑмӗ вырнаҫнӑран), «Аккандӑн» лавкки пурччӗ. Шел те, ӗҫӗ каймарӗ вӗсен. Мӗншӗнне пӗлместӗп те анчах вӑл лавкка сутӑҫисем питех те чӑваш чӗлхинчен йӗрӗнетчӗҫ… Халь вӗсен вырӑнне Ҫӑкӑр пӗҫерекенсем йышӑннӑ. Хулара вӑл йышши ҫӑкӑр-кукӑль тавраш пӗҫерсе сутакан лаввкасем пит нумай шӑтса тулчӗҫ-ха, пирӗн Ҫӗнӗ Лапсар посёлокӗнче вӗсем валли вырӑн ҫук пулӗ тенӗччӗ. Ара, туянакансем ытларах хӑпӑл-хапӑл апатланма кӑмӑл тӑвакансем кӑна пулаҫҫӗ пуль тетӗп те… Ыттисем килте те апатланма пултараҫҫӗ вӗт. Анчах пирӗн посёлокра вырнаҫнӑ ҫав пекарьнӑн ӗҫӗ лайӑхах пырать иккен. Мӗн пӗҫернине, хакӗ йӳнех мар пулин те, халӑх хапӑл туянать. Хам та пӗрре мар вӗсем патне кӗрсе тухса. Мӗншӗн унта кӗме кӑмӑллӑ-ха?
Унччен Чӑваш наци радиовне районсенче пурӑнакансем ҫеҫ итлеме пултарнӑ. Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче тӗпленнӗ ҫынсем ӑна тӗнче тетелӗнче кӑна итленӗ.
Паян Чӑваш наци радиовӗ республикипех лайӑх хыпар пӗлтерчӗ. Радиона ҫӳлерех асӑннӑ икӗ хулара та итлеме пулать! Тӗрӗссипе, вӑл эфира ӗнер 22 сехет 22 минутра эфира тухнӑ.
Радиона ярас тесен 95,9 МГц хумсем ҫине куҫмалла. Палӑртмалла: Наци радиовне Йӗпреҫре – 72,41 МГц, Ҫӗрпӳре 105,0 МГц, Хӗрлӗ Чутайра 106,7 МГц хумсем ҫинче итлемелле.
Чӳк уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Игорь Васильевич Гуляков, Тӗмен облаҫӗнче пурӑнаканскер, Чӑваш Ене ӗҫлеме килме тухнӑ. Анчах вӑл вырӑна ҫитнӗ-ши? Ӑна тӑванӗсем пӗр эрне курман, унран сас-хура ҫук.
Тӑванӗсем Тӗмен облаҫӗнчи полицирен пулӑшу ыйтнӑ. Вӗсен шухӑшӗпе, Игорь Гуляков Шупашкарта пулма пултарать. Вӑл ҫухалнӑ кунранпа вӗсемпе ҫыхӑнӑва тухмасть. Хальлӗхе 1961 ҫулта ҫуралнӑ арҫын чӑнах та Шупашкарта пулнине палӑртман-ха.
57 ҫултискерӗн пӗрле ҫул сумки пулнӑ. Хӑй 175 сантиметр ҫӳллӗш, сарлака хул-ҫурӑмлӑ, ҫӳҫӗ ҫутӑрах, кӑштах кӑвакарнӑ, куҫӗ кӑвак. Ҫухалнӑ арҫынна медицина пулӑшӑвӗ кирлӗ пулма пултарать.
Шупашкарти мӑшӑр «Пятница!» телеканалпа пыракан «Тӑватӑ туй» проекта хутшӑнассине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ. Чӑн та, Чӑваш Енри Софья ятлӑ хӗре (вӑл ял хӗрӗ иккен) тата Мускавран ун патне ҫураҫма персе ҫитнӗ Дениса ӗнер 19 сехетре эфира тухнӑ телекӑларӑмра кӑтартрӗҫ.
Пирӗн ентешсен туйӗ ҫутҫанталӑкра иртрӗ. Мӑшӑрланма вӗсем 500 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Проекта хутшӑнакан пӗр мӑшӑр туй ирттерме, сӑмах май, 2 миллион тенкӗ кӑларса хунӑ. Ют хуларан килнӗ, конкурса хутшӑнакан хӗрсем Софья туйне тиркесе калаҫрӗҫ. Пӗрне унӑн платйи килӗшмен иккен, теприне — ӗҫме-ҫиме. Каччине хурлакан та пулчӗ, туя саманчӗсене пӑрахӑҫлама хӑтланни те. Проектри икӗ хӗр туя тиркесе пӑрахса кайрӗҫ.
Апла пулсан та Софьяпа Денис иккӗмӗш вырӑн йышӑнчӗҫ. Анчах вӗсем телекӑларӑмӑн романтика ҫул ҫӳревне каяймӗҫ. Ку парне мала тухакан мӑшӑра лекет.
Ҫитес ҫул – Сысна ҫулталӑкӗ. Шупашкарта ӑна кӗтсе илме хатӗрленеҫҫӗ ӗнтӗ.
Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх тӗп хулари «Ростелеком» ҫурчӗ умне ҫитес ҫул паллине вырнаҫтараҫҫӗ. Кӑҫал унта сысна ҫурине лартӗҫ. Вӑл мӗнлерех пулӗ? Йӑлтах сирӗнтен килет – сасӑлӑр.
Сасӑлав «Открытый город» интернет-лапамра иртет. Хӑвӑра килӗшекен сысна ҫуришӗн сасӑ пама пултаратӑр. Васкӑр! Вӑхӑт нумаях юлман – чӳк уйӑхӗн 11-мӗшӗччен кӑна.
+4.3 °C