Чӑваш автономи облаҫне туса хунӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ ятпа Раҫҫей Геройӗ Евгений Борисов саламланӑ. Видеосалама вӑл тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗрне вырнаҫтарнӑ.
Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнӗ паян саламсен марафонӗ пуҫланнӑ. Паллӑ ӗнтӗ: кӑшӑлвируса пула чылай мероприятие онлайн меслетпе ирттерме тивет. Йӑлана кӗнӗ Акатуй та, ача-пӑча Акатуйӗ те ҫавӑн пек иртӗ.
Тӑван республикӑмӑрӑн ҫуралнӑ кунӗпе ентешӗмӗрсене паян Раҫҫей Геройӗ Евгений Борисов саламланӑ.
Марафона кирек кам та хутшӑнма пултарать. Ун валли саламлӑ видеороликӳкермелле те ӑна #100летЧувашии (чӑв. ЧӑвашЕне100ҫул) хэштегпа тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсене лартмалла.
Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйне кӑҫал та ирттерӗҫ. Кун пирки республикӑн Халӑх туслӑхӗн ҫуртӗнче пӗлтереҫҫӗ. Кӑҫалхи мероприятие Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Анчах ытти ҫултинчен вӑл расна иртӗ. Пӗтӗм чӑвашсен VIII Акатуйӗн уйрӑмлӑхӗ кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ. Ҫавна май ӑна онлайн ирттерӗҫ.
Унта хамӑр республикӑри тӗрлӗ районпа хулари, ҫавӑн пекех тӗрлӗ регионти халӑх, эстрадӑпа фольклор ушкӑнӗсем хутшӑнӗҫ. Видеосаламсене ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗччен ddn21nac@mail.ru тата tania-fill@yandex.ru электрон адрессемпе йышӑнӗҫ.
Видеоматериала #ВместеПӗрле хештегпа Google тата Яндекс дисксем ҫине, «YouTube» видеохостинга, «Контактра», «Пӗркласрисем» халӑх ушкӑнӗсене те вырнаҫтарма сӗнеҫҫӗ.
Шупашкар урамӗсене «100 выдающихся людей Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енӗн мухтавлӑ 100 ентешӗ) арт-проект илемлетӗ.
Асӑннӑ Пӗтӗм Раҫҫейри проектпа килӗшӳллӗн Шупашкарти ҫуртсем ҫине паллӑ ҫынсемпе паллаштаракан баннерсем вырнаҫтарӗҫ. Унта паллӑ ҫынсен ӳкерчӗкӗ тата вӗсем ҫинчен каласа кӑтартакан илемлӗ текст вырӑн тупӗ. Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗр ӳкерчӗкпе пӗр ҫӗрте ҫеҫ усӑ курӗҫ.
Чӑваш наци музейӗн тата Чӑваш патшалӑх художество музейӗнчи картинӑсемпе портретсене суйласа вӗсен копийӗсене хатӗрленӗ. Вӗсемпе те хула ҫыннисене паллаштарӗҫ.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ҫӗнӗ кӑшӑлвирус инфекцийӗ сарӑлнине хирӗҫ ӗҫлекен республикӑри оперативлӑ штабӑн черетлӗ ларӑвне ирттернӗ.
Тӳрех палӑртар: кӑшӑлвируспа ҫыхӑннӑ чарӑвӑн I тапхӑрӗ ҫине ҫине куҫма республика хальлӗхе хатӗр мар. Кун пирки Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗн пуҫлӑхӗ Надежда Луговская каланӑ. Республикӑра чирлекенсем ҫав-ҫавах нумай. Пушӑ койкӑсен хисепӗ 29 процент тесе каланӑ канашлура. Чарӑвӑн пӗрремӗш тапхӑрӗ ҫине куҫас тесен пушӑ койкӑсен хисепӗ 50 процентран ытларах пулмалла.
Ҫӑва ҫине каймалла марри пирки те калаҫнӑ. Масар ҫине пысӑк йышпа пухӑнса ӗҫсе ҫини (ҫапла, теприсем ӗҫкех ҫавӑраҫҫӗ Ҫимӗке) хакла ларма пултарасран шикленеҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗнче вӗренекенсем Ҫимӗк уявне кӑмӑлтан хатӗрленнӗ.
Чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Алина Николаева пӗлтернӗ тӑрӑх, Игорь Бардасов пуринчен малтан тӑрса кил-ҫурта тирпейленӗ, кил картине ҫӳп-ҫапран тасатнӑ. Паян Ҫимӗк мунчи кӗрессине асра тытса 77 тӗрлӗ сиплӗ курӑк пухнӑ, ҫамрӑк хурӑн милӗкӗ хатӗрленӗ.
Эльза Кетмелева каҫхи вӑййа тухас тесе пуҫ кӑшӑлӗ тунӑ, курӑк пуҫтарнӑ, ҫиме юрӑхлӑ тӗрлӗ курӑк тутанса пӑхӗӑ, тутлӑ икерчӗ пӗҫернӗ.
Халапсинсем ҫемйипех Ҫимӗке хатӗрленнӗ. 77 тӗрлӗ курӑка пухнӑ хыҫҫӑн Вова пиччӗшӗпе, амӑшӗпе кукӑль-пӳремеч пӗҫернӗ.
Ытти ача та Ҫимӗк ҫӗннине юратать, тасалӑха ырлать тесе тӗрлӗ ӗҫ туса ирттернӗ.
Ыран – Пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун. Паллах, кӑшӑлвируса пула массӑллӑ мероприятисем иртмӗҫ. Ҫапах уявра лавккасенче эрех-сӑра сутма чарӗҫ.
Ку чару Шупашкара пырса тивет. Хулара ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче эрех-сӑра сутма юраманни пирки ЧР Министрсен Кабинечӗ йышӑну тунӑ.
Сӑмах май, йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, юлашки шӑнкӑрав уявӗнче те лавккасенче эрех-сӑра сутма чараҫҫӗ. Кӑҫал шкул ачисен уяв онлайн мелпе кӑна пулнӑ пулин те лавккасенче «ҫуттине» туянма чарнӑччӗ.
Кӑҫал кӑшӑлвируса пула Ҫӗнтерӳ парачӗ иртмерӗ. Вӑл каярах, ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, пулӗ. Ҫак кун салют та вӗҫтерӗҫ. Кун пирки РФ президенчӗ Владимир Путин пӗлтернӗ.
Ку кӑна мар, Ҫӗнтерӳ уявӗ иртнӗ кун Раҫҫейре ӗҫлеттермӗҫ, кантарӗҫ. Ӗҫ укҫи вара ҫаплипех сыхланса юлмалла.
Парад ҫӗртмен 24-мӗшӗнче 10 сехетре пуҫланать. Ӑна Мускаври Хӗрлӗ лапамра, Раҫҫейри ытти хулара ирттерӗҫ, унта ҫар техники хутшӑнӗ. 22 сехетре Мускавра тата ытти хулара артиллери салючӗ пулӗ.
Аса илтерер, ҫак кун Чӑваш Еншӗн тепӗр уявпа та паллӑ: ун чухне Республика кунне паллӑ тӑватпӑр.
Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ Ҫимӗкре те масар ҫине кайма тӑхтама сӗннӗ. Паян
кӑшӑлвирус инфекцийӗпе кӗрешессипе ӗҫлекен оперативлӑ штабӑн ларӑвне иртнӗ. Унта Роспотребнадзорӑн республикӑри управленийӗн ертӳҫи Надежда Луговская шухӑшланӑ тӑрӑх, Ҫимӗкре ҫӑва ҫинче халӑх пуҫтарӑнать, ытти регионтан та килеҫҫӗ. Ҫынсем апат-ҫимӗҫ, ӗҫме-ҫиме илеҫҫӗ, пӗр савӑт-сапапа хӑналанма тытӑнаҫҫӗ. Гигиенӑна пӑхӑнма ҫӑва ҫинче услови те ҫук. «Кун пек лару-тӑру кӑшӑлвируспа чирлекенсен йышне ӳстерме пултарать», - тенӗ республикӑри тӗп санитари врачӗ.
Пирӗн республикӑра, сӑмах май, 944 масар. Ҫимӗкре ҫӑва ҫине кайма юрамӗ. Ун чух чиркӳсене те кайма тӑхтамалла тенӗ паянхи канашлӑва пухӑннисем.
ТУТАРСТАН РЕСПУБЛИКИН ПРЕЗИДЕНТНЕМинниханов Р.Н. господина
ТУТАРСТАН РЕСПУБЛИКИН ПАТШАЛӐХ КАНАШӖН ПРЕДСЕДАТЕЛЬНЕ Мухаметшин Ф.Х. господина
Хисеплӗ Рустам Нургалеевичпа Фарит Хайруллович!
Мӗн пур пек Тутарстан Республикинче пурӑнакансене тата пӗтӗм тутар нацине питӗ пысӑк Уявпа — ҫӗнӗ тапхӑрта йӗркеленнӗ тутар патшалӑлӑхлӑхӗ йӗреленнипе саламлама чысӑмланассӑм килет.
Шӑп та лӑп ҫӗр ҫул каялла — 1920-мӗш ҫулхи май уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Халӑх Комиссарӗсен Канашӗн Пӗтӗмраҫҫейри тӗп пурнӑҫлав комитечӗ Раҫҫей Федеративлӑ Социализмла Совет Республикин йышӑнчи Автономилле Социализмла Тутар Совет Республики йӗркеленни ҫинчен калакан Деклараци йышӑннӑ.
Ҫакӑ вӑл тутар халӑхӗн вӑл ӗмӗрсем хушши хӑйӗн патшалӑхне йӗркелесе ярас ӗмӗчӗ пурнӑҫланни пулса тӑнӑ.
Тутар нацийӗ хӑйӗн наци патшалӑхне йӗркелесе яни вӑл Сирӗн Республика хӑйӗн территорийӗнче экономикӑна, социаллӑ пурнӑҫа тата культурӑна аталантарма хывса хӑварнӑ ҫирӗп никӗс пулса тӑнӑ.
Паянхи вӑхӑтра Тутар Республики Раҫҫей Федерацин патшалӑх веденийӗпе полномочийӗсӗр тата Раҫҫей Федераципе пӗрлехи веденийӗсӗр пуҫне Раҫҫей Федерацин субъекчӗ шутланакан, Тутарстан Республикинчи нумайнациллӗ халӑхпа тутар халӑхӗн кӑмӑлне палӑртакан, историлле, нацилле тата чунлӑх традицийӗсене палӑртакан, гражданла тӑнӑҫлӑхӗпе нацисем хушшинчи килӗшӗве хӳтӗлекен суверенлӑ демократилле право патшалӑхӗ пулса тӑрать.
Тӑван ҫӗршывӑмӑр, Раҫҫей Федерацийӗ тата унӑн шутне кӗрекен пирӗн патшалӑхӑмӑр, Чӑваш Республики, кӑҫал Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗренпе 75 ҫул ҫитнине паллӑ тӑваҫҫӗ. Кӑшӑлвирус алхасӑвӗ ҫак куна тивӗҫлипе палӑртма чӑрмантаркалать пулин те ӑна май ҫитнӗ таран тивӗҫлӗ шайра ирттерме тӑрӑшаҫҫӗ. Тӗслӗхрен — онлайн мелӗпе.
Унсӑр пуҫне ӗнер кӑна питӗ кӑсӑклӑ йышӑну турӗҫ — Ҫӗнтерӳ Парадне пирӗн республикӑмӑр уявлакан Республика кунӗнче, ҫӗртмен 24-мӗшӗнче ирттересси пирки пӗлтерчӗҫ. Ку кун юнкуна лекнине те пӑхмарӗҫ. Апла-тӑк, пирӗн республикӑн Раҫҫей Федерацийӗн шайӗнче витӗмӗ пӗчӗкех мар! Кӑҫал та пулин Республика кунне питӗ чаплӑн ирттерес шанчӑк пур!
Ҫак уявӑн чи паллӑ юррисенчен пӗри вӑл — Владимир Харитонов сӑввипе Давид Тухманов кӗвӗленӗ «Ҫӗнтерӳ кунӗ» юрӑ. Ку юрра кӑҫал пӗрремӗш хут чӑвашла юрларӗҫ темелле. Ютубра халь кашни ҫын ҫак юрра Оперӑпа балет театрӗн, Чӑваш патшалӑх филармонийӗн, юрлакансен «Классика» капеллин, «Живи и помни» патриотла юрӑ-кӗвӗ ансамблӗн солисчӗсемпе пӗрлех республикӑри паллӑ юрӑҫсем еплерех хитрен шӑрантарнипе паллашма пултарать.
+4.3 °C