Кӑҫал Михаил Лермонтов ҫуралнӑранпа 200 ҫул ҫитнӗ. Ҫавна май республикӑра та тӗрлӗ мероприяти иртет. Нумаях пулмасть Пукане театрӗнче Михаил Лермонтовӑн «Ашик-Кериб» юмахӗн премьери пулнӑ.
Тумсем, сӑнарсем, кӗвӗ… Йӑлтах Хӗвелтухӑҫа аса илтерет. Ҫак юмах тӑрӑх хатӗрленӗ постановкӑсене Раҫҫейри театрсенче пӗрре мар лартнӑ. Юрий Филиппов режиссер вара пукане спектаклӗ тума шухӑшланӑ.
Декорацие Казахстанри Асия Курманалина ӳнерҫӗ хатӗрленӗ. Вӑл тумсене пуканесем валли кӑна мар, актерсем валли те хатӗрленӗ.
Пукане театрӗнче ку сезонра — виҫҫӗмеш премьера. Ҫавӑнпа актерсен ҫанӑ тавӑрса ӗҫлеме тивнӗ. «Ашик-Кериб» спектакль кӗвӗллӗ пулса тухнӑ. Андрей Галкин композитор Хӗвелтухӑҫ кӗввине кашнин патне илсе ҫитерме тӑрӑшнӑ.
Спектакльте ҫамрӑк актер Петр Петров вылять. Вӑл культура институтӗнче вӗренет. Петр театрта виҫҫӗмӗш роле калӑплать.
Ашик-Кериб — чухӑн юрӑҫ, Магуль-Мегери паянсен йӑхӗнчи хӗре юратать. Анчах ашшӗ пикене чухӑна качча памасть. Ашик-Кериб тухса каять, пуйса таврӑнма шантарать. Пике савнине 7 ҫул кӗтет… Юмах лайӑххипе вӗҫленет.
Ӗнер К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче асӑннӑ учрежденин илемлӗх ертӳҫин Валерий Яковлев лартнӑ спектакльсен эрни вӗҫленнӗ. Аса илтеретпӗр, ӑна СССР халӑх артисчӗ Валерий Николаевич 75 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ.
Паянхи куна илсен Валерий Яковлев Чӑваш драма театрне 53 ҫул халалланӑ. Ҫак вӑхӑтран 35 ҫул вӑл театрӑн илемлӗх ертӳҫи пулса ӗҫлет. Хӑй ӗҫлекен театрта вӑл 81 спектакль лартнӑ. Вӑл чӑваш, вырӑс тата ют ҫӗршыв авторӗсен пьесисем тӑрӑх хатӗрлесе куракан патне ҫитернӗ. Мускаври Аслӑ режиссер курсне пӗтернӗ хыҫҫӑн Амур ҫинчи Комсомольскра лартнӑ. Валерий Яковлев — 120 правительство концерчӗн авторӗ.
Фестивалӗн ҫиччӗмӗш кунӗ тӗлӗнмелле ӑшӑ иртнине пӗлтереҫҫӗ. Зал тулли халӑх пулнӑ-мӗн. Ытти кунхиллех «Салампи» спектакльти кӗвӗ янӑранӑ. Юбилей каҫне Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн «Нарспи» оперинчи сыпӑк уҫнӑ.
Оперӑпа балет театрӗсӗр пуҫне юбиляра саламлама пынӑ Истори архивӗн пуҫлӑхӗ Галина Ертмакова пынӑ. СССР халӑх артистне вӑл Яковлевсен генеаологи йывӑҫне парнеленӗ.
Сӑнсем (19)
«Синяя-синяя речка» пьесӑна Раҫҫейре икӗ театрта ҫеҫ кӑтартаҫҫӗ. Паян вӑл Вырӑс патшалӑх драма театрӗнче пулнӑ. Спектакле Владимир Красотин хатӗрленӗ.
Пьесӑна ҫитес ҫул Аслӑ Ҫӗнтерӳ 70 ҫул тултарнине халалласа сцена ҫине кӑларнӑ. Пьесӑра йӑлтах кӑн-кӑвак юханшыв хӗрринче пуҫланать…
«Синяя-синяя речка» - Борис Вахтинӑн паллах мар пьеси. Ӑна вӑл 1967 ҫулта ҫырнӑ. Постановкӑна темиҫе хут ҫеҫ лартнӑ. Малтанах вӑл «Сны об абсолютно счастливой деревне» ятлӑ пулнӑ.
Пьесӑра вӑрҫӑ тата ун хыҫҫӑнхи вӑхӑтсене сӑнланӑ. Вӑл юрату ҫинчен. Полинӑпа Михеев пӗр-пӗрне юратаҫҫӗ. Анчах туй хыҫҫӑн вӗсен уйрӑлма тивет — вӑрҫӑ пуҫланать. Упӑшки фронтра вилет, Полина ачисемпе пӗчченех юлать. Йывӑрлӑха парӑнтарма ӑна пурнӑҫа ҫав тери юратни пулӑшать.
Мускав театрӗн режиссерӗ Владимир Гришанин Вырӑс драма театрне килсен ку пьесӑна суйлани шикленӳллӗ, пысӑк яваплӑ утӑм пулнине палӑртнӑ. Пьеса — йывӑр, философиллӗ.
Постановкӑна пӗтӗм труппа хутшӑннӑпа пӗрех. Чӳк уйӑхӗнче Вырӑс драма театрӗн ӗҫне пӗтӗм тӗнчери «Туслӑх кӗперӗ» фестиваль жюрийӗ хаклӗ. Вӑл Йошкар-Олара иртӗ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи, СССР халӑх артисчӗ, Раҫҫейӗн тата Чӑваш Енӗн Патшалӑх премийӗсен лауреачӗ Валерий Яковлев авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 75 ҫул тултарнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫав ятпа театрта ырантан пуҫласа Валерий Николаевичӑн хальтерех лартнӑ спектаклӗсен эрни иртет.
Паллӑ сцена ӑстин юбилейне спектакльсен фестивалӗ юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен тытӑнса юпан 30-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Куракансене ыран театр Анатолий Чебановӑн пьесипе лартнӑ «Праски кинеми мӑнукне авлантарать» спектакле йыхравлать. 24-мӗшӗнче Федор Павловӑн «Ялта» драмине кӑтартӗҫ, 25-мӗшӗнче — «Укҫа чул кастарать» (пьеса авторӗ — Александр Пӑртта), 26-мӗшӗпе 30-мӗшӗнче «Вӗҫсе иртеҫҫӗ кайӑксем» (Арсений Тарасовпа Ольга Туркай), 28-мӗшӗнче — «Хурлӑхлӑ хурама сасси» (Денис Гордеевпа Геннадий Кириллов), 29-мӗшӗнче — «Юратупа кавӑн» (И. Стаднюк). Кашни спектакль умӗн мӗн те пулин кӑсӑкли пулассине систереҫҫӗ.
Юпан 20-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче «Иккӗн — чуччу ҫинче» (авторӗ Уильям Гибсон) спектакль пулнӑ. Постановкӑна театрпа кинон паллӑ артисчӗсем Татьяна Арнгольцпа Григорий Антипенко хутшӑннӑ.
Спектакль пӗччен икӗ ҫын ҫинчен. Вӗсем ӑнсӑртран паллашаҫҫӗ. Ҫамрӑк ҫынсем иккӗшӗ те расна, ҫавӑнпа вӗсем шухӑша путаҫҫӗ: иртнӗ хурлӑхлӑ пурнӑҫӗ кая юлнӑ, вӗсем пӗрле пулайӗҫ-и?
Артистсем, шел те, Шупашкарпа паллашайман. Вӗсене ҫакна тумашкӑн япӑх ҫанталӑк чӑрмантарнӑ. Ара, пӑрлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн хула йӗркене кӗрсе пырать ҫеҫ-ха. Тӗрӗссипе, Татьяна Арнгольц Шупашкарта иккӗмӗш хут. Анчах вӑл кунта пӗрремӗш хут хӑҫан пулнине астумасть. Артистсем чӑвашсен наци ҫимӗҫне тутанма хирӗҫ маррине палӑртнӑ.
Шупашкарта иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери спорт канашлӑвне такам та килсе ҫитни каламасӑрах паллӑ. Бразилинчен Карлос Энрике Кардим эвчӗ пулнӑ.
Бразили ҫыннине Шупашкар пек пысӑк мар хуласенче те спорт сооруженийӗсене аван йӗркелни килӗшни тесе ӗнентерет Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби. Мускавра тата Питӗрте пулса курнӑскер Чӑваш Енӗн тӗп хулинче те ӑна ҫав тери лайӑх пуласса шанман та-мӗн. «Рио-де-Жанейрора тата Сан-Паулӑра кӑна пулнипе Бразилие пӗлеймӗн. Раҫҫее те пӗчӗк хуласене ҫитнӗ хыҫҫӑн кӑна ӑнланма май пур», — ҫапларах шухӑшлать иккен вӑл.
Карлос Энрике Кардим Чӑваш наци музейӗнче пулса чӑваш халӑхӗн историйӗпе, пурнӑҫӗпе, музыка инструменчӗсемпе, чӗрчунсен тӗнчипе, экономика аталанӑвӗпе паллашнӑ. Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнчи экспонатсемпе те вӑл чунтан кӑсӑкланнӑ. К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академии драма театрӗнче хӑна «Шанель Пике» спектакле пӑхнӑ. СССР халӑх артисткин Вера Кузьмина вылякан сӑнара уйрӑмах тӗлӗнсе йышӑннӑ иккен.
Юпан 20–24-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Ачасем валли ҫыракан наци драматургӗсен пултарулӑх лабораторийӗ» регионсем хушшинчи лаборатори-форум ирттерет.
Мероприяти тунтикун, юпан 20-мӗшӗнче, 13 сехет те 30 минутра театрӑн Пӗчӗк залӗнче уҫӑлать. Ун чух пӗрремӗш лаборатори те иртӗ. Теми — юмахсемпе халапсем ачасене воспитани парассине витӗм кӳни. Беларуҫ Республикинчи Светлана Лаптева текен авторӑн «Небесные звонари» пьеса эскизне Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ Наталья Шамбулина режиссер евӗр кӑтартӗ. Михаил Сунталӑн «Тӑм чӗлхе» пьесине те ҫав кун вуламалла. Ку та Наталья Шамбулина ӗҫӗ пулӗ. Унтан лаборатори ертӳҫи, ӳнер пӗлӗвӗн кандидачӗ Ирина Мягкова, Раҫҫейӗн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, эксперт-режиссер Валерий Персиков тата Сергей Фишер критик хутшӑннипе лабораторие сӳтсе явӗҫ.
Каҫхине, 18 сехет те 30 минутра, Наци спектаклӗсен фестивальне Калмӑкри А.Басангов ячӗллӗ наци драматурги театрӗн «Араш» спектакльне кӑтартӗҫ.
Ытти кун та лабораторисем ӗҫлӗҫ-ха. Наци спектаклӗсен фестивалӗ пынӑ май ытларикун, сӑмахран, Иосиф Трер лартнӑ «Ама кайӑк ҫулӗпе» спектакль кӑтартӗҫ.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ куракан патне ҫӗнӗ проект ҫитерессишӗн тӑрӑшать. Вӑл Светлана Дорожко ҫамрӑк режисерӑн «Спящая Красавица» (чӑв. Ҫывӑракан пике) ятлӑ спектаклӗ пулӗ. Вӑл кунти ҫын мар, ӑна спектакль лартма Санкт-Петербургран Чӑваш Ене чӗнсе илнӗ.
Спектакле Питӗрти театр академине вӗренсе пӗтернӗ Евгения Терентьева художник-постановщик капӑрлатать. Хӑй вӑл Шупашкартанах, маларах Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ.
Театрта ҫамрӑк йыш сцена ӗҫне ҫӗнӗ варкӑш кӗртсе куракана тыткӑнласса шанаҫҫӗ.
Премьерӑна юпан 19-мӗшӗнче кӑтартасшӑн. Спектакль лартма театр Раҫҫейӗн Культура министерствин грантне ҫӗнсе илнӗ.
Юпан 7-11-мӗшӗсенче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Ҫамрӑксен театрӗ Калмӑк Республикинчи Элиста хулине гастроле кайнӑ. Артистсем ачасене тата аслисене спектакльсем кӑтартӗҫ: «Один дома», «Собаки», «Суя пурнӑҫ», «Тӑм тивнӗ чечексем».
Юпан 7-мӗшӗнче Б.Басанов ячӗллӗ наци драма театрӗнче гастрольсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Чӑвашсене калмӑксем наци йӑли-йӗркипе килӗшӳллӗн кӗтсе илнӗ.
Ҫамрӑксен театрӗн директорне Елене Николаевӑна наци тӗрриллӗ шурӑ алшӑлли парнеленӗ. Ку тасалӑх тата ӑс палли-мӗн. Пирӗн артистсем вара вӗсене наци пуканисене парнеленӗ. Куракансемшӗн Иосиф Дмитриев хатӗрленӗ «Лгунья» постановка чӑн-чӑн парне пулнӑ.
Б.Басанов ячӗллӗ наци драма театрӗ вара Чӑваш Енре юпан 20–24-мӗшӗсенче пулӗ, Шупашкарта, Канашра, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗнӗ Шупашкарта спектакльсем кӑтартӗ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх драма театрӗнче премьера пулчӗ. «Ашшӗн ачисем» спектакле курма халӑх чылай пухӑнчӗ.
Спектакль режиссерӗ — Валерий Карпов. Ӑна Сергей Найденовӑн «Дети Ванюшина» пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ. Вырӑсларан чӑвашла Порфирий Афанасьев куҫарнӑ.
Драмӑра вӑтам пурӑнакан ҫемьене сӑнласа кӑтартнӑ. Ҫемье пуҫӗ Ванюшин пӗр вӗҫӗм укҫа ӗҫлесе илесси ҫинчен шухӑшлать, ачисем епле ӳссе ҫитӗннине те курмасть. Пӗр ҫемьери 6 ача пӗр-пӗриншӗн — пачах ют. Пурте укҫашӑн. Ашшӗ курпунлӑ хӗрне Клавдие укҫа парса качча ярать. Людмилӑна та ҫапла майпа путсӗр арҫынна парса ярать. Константин — хытӑ чунлӑ ҫын. Вӑл та укҫа ҫинчен ҫеҫ шухӑшлать. Костьӑна иккӗмӗш сыпӑкри йӑмӑкӗ юратса пӑрахать, унӑн ҫие юлать. Хӗре намӑслантарса килтен кӑларса яраҫҫӗ. Кӗҫӗн ывӑлӗ Алексей ҫеҫ укҫашӑн хапсӑнмасть. Ӑна ку килте сывлама та йывӑр.
Пӗр кунхине Ванюшин арӑмӗпе чунне уҫса калаҫать. Вӑл ӗмӗрӗпех ачисемшӗн тӑрӑшнӑ-мӗн. Вӗсене ятланӑ, анчах чунӗ епле ҫуннине никам та курман. Юлашкинчен Ванюшин ӑсран тайӑлма тытӑнать. Константин киле пулас арӑмне илсе килет.
-1.7 °C