Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнчи суйлава ҫӗршывӑн пур кӗтесӗнче те хутшӑнчӗҫ. Камчаткӑран пуҫласа Калининград таран ҫеҫ мар, чикӗ леш енчи Раҫҫей ҫыннисем те сасӑларӗҫ. Тӗрмере ларакансене те саккун суйлава хутшӑнма май парать. Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци тытӑмӗн республикӑри управленийӗ суйлав участокӗсене следстви изоляторӗсенче те йӗркеленӗ.
Вӑхӑтлӑха ирӗксӗр юлнисене кандидатсемпе стендсем йӗркелесе паллаштарнӑ-мӗн. Шалти кабель телекуравӗ тата радио урлӑ та пӗлме май туса панӑ. 1-мӗш следстви изоляторӗнче этем правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен Чӑваш Енри уполномоченнӑй Надежда Прокопьева та пулнӑ.
Изоляторти суйлав пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх ҫакӑ палӑрнӑ: Владимир Путиншӑн сасӑлакансем суйлавҫӑсен ҫурринчен сахалтарах пулнӑ. Сасӑ шучӗпе иккӗмӗш вырӑнта — Ксения Собчак. Орелти тата Екатеринбургри следстви изоляторӗсенче вӑл виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.
Суйлав кампанийӗсем вӑхӑтӗнче политика партийӗсем хастарланма, халӑхпа тӗл пулма ӑнтӑлни вӑрттӑнлӑх мар.
Раҫҫей Федерацийӗн коммунистсен партийӗн Куславккари пайташӗсем ҫак уйӑхӑн 15-мӗшӗнче ирхи 10 сехетрен пуҫласа 11 сехетчен хулара митинг ирттерме шухӑшланӑ. Вунӑ кун маларах вӗсем ҫырупа вырӑнти тӳре-шара ячӗпе ҫыру шӑрҫаланӑ. Унта хӑйсен шухӑш-ӗмӗчӗпе паллаштарнӑ, урамра пӗрле пухӑнма ирӗк ыйтнӑ. Митингсене, паллӑ ӗнтӗ, пули-пулми вырӑнта йӗркелеймӗн — ятарласа палӑртнӑ ҫӗрте кӑна. Куславккара ун пекки — унчченхи «Октябрь» кинотеатр умӗнчи лапам.
Ҫыру авторӗсене тепӗр икӗ кунтан район администрацийӗнчен «Молодая гвардия» (чӑв. Ҫамрӑк гварди) пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнчех урӑх сӗнӳпе тухнине пӗлтернӗ. Ҫамрӑксем пролетариат ҫыравҫи А.М. Горький ҫуралнӑранпа 150 ҫул ҫитнине флешмоб ирттерсе уявлама шухӑшласа хунӑ-мӗн.
Пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче РФКП райком ҫыруҫи И.Е. Кузнецов тата Куславкка районӗнчи Депутатсен пухӑвӗн депутачӗ Р.С. Асадуллин унчченхи кинотеатр умӗнче 11 сехетчен тӑнӑ, анчах ҫамрӑксем флешмоба тухман имӗш. «Ҫыравҫӑ пуш уйӑхӗн 15-мӗшӗнче мар, 28-мӗшӗнче ҫуралнӑран васкас темен пулинех?
Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн улттӑмӗш пухӑмри Патшалӑх Канашне депутат суйлассипе Етӗрнери пӗр мандатлӑ 9-мӗш суйлав округӗнче сасӑлав иртмелле. Ҫапла тума Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ.
Аса илтерер, пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Николай Малов депутат чӑваш парламентӗнче «халӑх тарҫи» пулма пӑрахнӑччӗ. Тӗрӗссипе, вӑл халь те депутатах-ха, анчах РФ Патшалӑх Думин. Шӑпах ҫавӑн хыҫҫӑн Николай Малов ЧР Патшалӑх Канашӗнчи должноҫӗпе те, депутат мандачӗпе те сывпуллашрӗ. Чӑваш парламентне вӑл Етӗрнери пӗр мандатлӑ 9-мӗш суйлав округӗпе 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче суйланнӑччӗ.
Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ларӑвӗнче хушма суйлав кунне ҫеҫ мар, ӑна хатӗрленсе ирттермелли ӗҫ планне те ҫирӗплетнӗ.
Чӑваш Енре РФ Президенчӗн суйлавӗ вӑхӑтӗнче суйлавҫӑсем пулӗҫ. Вӗсене ун валли ятарласа вӗрентӗҫ. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Общество палатин председателӗ Алексей Судленков ирттернӗ пресс-конференцире каланӑ.
«Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче Ирина Клементьева журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑри 15 организаци хӑйсен пайташӗсене сӑнавҫӑсем тӑвасшӑн. Вӗсем ҫак енӗпе ЧР Общество палатипе килӗшӳ тунӑ. Ҫак кунсенче коммерцилле мар тепӗр 10 организаци суйлавҫӑсене вӗрентсе кӑларас кӑмӑллине палӑртнӑ.
Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн председателӗ Александр Цветков сӑнавҫӑсене маларах уйрӑм кандидатсем, политика партийӗсем палӑртнине, халӗ вара вӗсене РФ тата регионсенчи Общество палатисем те хатӗрлеме пултарнине пӗлтернӗ.
Ӗнер Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков пресс-конференци ирттернӗ. Президент суйлавӗн хальхи кампанийӗнче журналистсене вӑл пуҫласа пухнӑ. Суйлав умӗнхи кампани лӑпкӑн иртес шанчӑк тӳрре килменнине палӑртнӑ вӑл.
Пресс-конференци пирки ҫырнӑ статьяра Александр Белов журналист Мускава ҫӑхавсем ҫитнине асӑнса хӑварнӑ. Шалӑпсенче йӗркене пӑсни тата администраци ресурсӗпе усӑ курни пирки евитлеҫҫӗ имӗш.
Кӑҫалхи суйлав кампанийӗнче ялан ӗҫлекен 1162 суйлав комиссийӗ пулӗ, унсӑр пуҫне следстви изоляторӗсенче — иккӗ, пысӑк стационарсенче — 13. 1000 ҫынтан ытларах суйлавҫӑллӑ участоксенче (ун пеккисем Чӑваш Енре 349) тӗнче тетелне тухакан видесӑнав йӗркелӗҫ. Ҫакна журналистсене Александр Цветков пӗлтернӗ.
Ксения Собчакӑн Чӑваш Енри штабӗ ӑна Раҫҫей президент суйлавне хутшӑнма кирлӗ алӑ пуснисене пухассин планне вӑхӑт пӗтиччен пурнӑҫланӑ. Кун пирки Чӑваш халӑх сайчӗн корреспондентне Чӑваш Енри штаб координаторӗ Дарья Комарова пӗлтернӗ.
— Кӑрлачӑн 17-мӗш тӗлне эпир 2500 ҫеҫ кирлӗ пулин те пурӗ 2680 алӑ пусни пухрӑмӑр, — тенӗ Комарова.
Собчакпа тата ытти пулас кандидатсемпе ҫыхӑннӑ телесюжетсене федераллӑ телеканалсем ҫеҫ мар кӑтартаҫҫӗ, вырӑнти ЧПТРК та. Кӑрлачӑн 17-мӗшӗнче тухнӑ телесюжетра паллӑ телеертӳҫӗн штабӗнчен Шупашкартипе федералли хушшинчи ҫыхӑнӑва кӑтартнӑ. Видеокадрсенче ҫавӑн пекех вырӑнти хастарҫӑсем пулнӑ, алӑ пуснисене пухасси мӗнле пынине сӑнлакан стенд. Цифрӑсене ӗненсен чи сахалтан кирлӗ алӑ пуснисен шутне пухакансем кӑрлачӑн 15-мӗшӗнчех пухайнӑ. Корреспондент каланӑ тӑрӑх Шупашкарти хастарҫӑсем малалла Ксения Собчакӑн Мари Элти штабне пулӑшӗҫ.
Ксения Собчакӑн Шупашкарти штабӗ Калинин урамӗнчи 109 ҫуртӑн 1-мӗш хуралтинче вырнаҫнӑ. «Шупашкар трикотажӗ» хапрӑкпа тата 2-мӗш полици уйрӑмӗпе юнашар. Кунта ӗҫлӗ лару-тӑру-хуҫаланать. Урамра иртсе каякан суйлавҫӑсемпе ӗҫлеме кунта куҫса ҫӳрекен юрта пур — вӑл ӗҫри реквизит.
Ку статьяна каярах ҫырасшӑнччӗ, анчах та Анатолий Кипечӗн ҫырӑвӗ хыҫҫӑн халех калӑплас терӗм. «2018 ҫулхи пуш уйӑхӗнче кам суйланӗ?» тесен пурте тенӗ пекех пӗр харӑс пӗр ята кӑна асӑнма пултарӗҫ. Ав, пирӗн шурсухал Анатолий Кипеч те (комментари ҫыракан пӗр сайтҫӑ ӑна вырӑс тесе каларӗ пулин те пирӗн ку тӗлӗшпе пысӑк иккеленӳ пур — эпир пӗлнӗ тӑрӑх Анатолий Ильич Канаш тӑрӑхӗнче чӑваш кил-йышӗнче ҫуралнӑ), ав, Владимир Путин пирки ҫырать. «Ваше желание еще раз стать Президентом страны одобряю. Надо быть смелым и решительным человеком, чтобы взвалить на себя эту тяжелую ношу», — тет вӑл хӑйӗн ҫырӑвӗнче. Вырӑсла пӗлменнисем валли ятарласа хамӑрла куҫарса та парӑп: «Ҫӗршыв Президенчӗ пулма тепӗр хут шут тытнӑ Сирӗн шухӑша ырлатӑп. Ҫак йывӑр ҫӗклеме хӑйӗн ҫине илес текенӗн хӑюллӑ та ҫирӗп кӑмӑллӑ пулмалла». Иккӗмӗш пуплевӗшӗпе (предложенипе) килӗшетӗп-ха та, анчах пӗрремӗшне тем тесен те ырлас килмест.
Кӑрлачӑн 7-мӗшӗнче суйлава хӑй тӗллӗн тухакансене йышӑнас тапхӑр вӗҫленнӗ. Тӗп суйлав комисси пӗлтернӗ тӑрӑх Раҫҫей Федерацийӗн президенчӗ пулма хӑй тӗллӗн тӑратнӑ 46 ҫынна йышӑннӑ. Саккӑр ҫынна регистрацилеме килӗшмен. Пӗри ют патшалӑх гражданӗ пулни паллӑ пулнӑ, теприн — судпа айӑпланнин вӑхӑчӗ тухманни. Ҫавӑн пекех тӗрлӗ партисенчен тепӗр 21 ҫынна тӑратнӑ.
Халь хӑй тӗллӗн тухнӑ кандидатсен 300 пин алӑ пусни пухмалла. Ҫав вӑхӑтрах пӗр тӑрӑхран 7500 ытла пухма юрамасть. Партисенчен тӑратнӑ ҫынсен суйлава хутшӑнма 100 пин пухмалла. Патшалӑх Думине лекнисене ку ӗҫрен хӑтӑрнӑ. Саккун тӑрӑх алӑ пуснисене суйлав комиссине кӑрлач уйӑхӗн вӗҫӗччен пырса памалла. Нарӑсӑн 10-мӗшӗнче вара пур хутсене те тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн суйлава хутшӑнма кама-кама ирӗк пани паллӑ пулӗ.
Владимир Путиншӑн алӑ пуснисене пирӗн хулара пухма пуҫланӑ. Тӗслӗхрен, Чӑваш халах сайчӗ унашкал кӗтессене МТВ-Центрта асӑрхарӗ.
Статистикӑна пӑхсан кӑҫалхи суйлава кандидатсене иртнӗ ҫулсенчисенчен ытларах тӑратнӑ. 2000 ҫулта 34 ҫын пулнӑ, 2004-мӗшӗнче — 11, 2008-мӗшӗнче — 13, 2012-мӗшӗнче — 14. Кӑҫалхинчен ытларах 1996 ҫулта ҫеҫ пулнӑ — ун чухне президент пулма 78 ҫын шухӑш тытнӑ.
Раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Шупашкарти И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗнче Пӗтӗм Раҫҫейри «Единая Россия» (чӑв. Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей) партин регионти уйрӑмӗн XXVI конференцийӗ иртнӗ.
Унта партин регионти уйрӑмне ертсе пынӑ Николай Малов ку тивӗҫе пӑрахассине пӗлтернӗ.
Аса илтерер, иртнӗ ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗнче Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн Ертӳҫин ҫумне, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партин регионти секретарьне, Николай Малова, РФ Патшалӑх Думинчи депутат мандатне панӑччӗ. Федераци Пухӑвӗн ҫиччӗмӗш созыври Патшалӑх Думин депутачӗн пушаннӑ мандатне Николай Малова пама йышӑннӑччӗ.
Шупашкарти эрнекунхи конференцие Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хутшӑннӑ, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» партие тата унӑн пайташӗсене пысӑка хурса хакланӑ.
Конференцире Валерий Филимонова партин регионти уйрӑмне ертсе пыма шаннӑ.
Раҫҫей Президенчӗ пулассишӗн суйлав тупӑшӑвне тухасси ҫинчен пӗлтерӗ Ксения Собчакӑн Чӑваш Енри штабне кам ертсе пырассине палӑртнӑ. Ку енӗпе 29 ҫулти Дарья Комарова журналист пултарать тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Дарья Комарова «Радио Свобода» тата «Idel.Реалии» сайт, «Чебоксары24», «Московский комсомолец в Чебоксарах» тата ытти хӑш-пӗр кӑларӑм валли хыпарсем хатӗрлени паллӑ.
Президент компанийӗ вӑхӑтӗнче ҫамрӑк хӗрарӑмӑн штаб командине пухмалла, президент пулма кандидата тӑрас шухӑшлӑ Ксения Собчакшӑн нумай-нумай сасӑ пухмалла.
Кӑҫал иртнӗ суйлавра Дарья Комарова Ҫӗнӗ Шупашкарта кандидат пулнӑ, уншӑн сасӑлакансен шучӗпе вӑл виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ. Чӑваш Ен Пуҫлӑхӗн суйлавӗнчи кандидатсенчен пӗрне вӑл вараланӑ тесе пӗр ик уйӑх каялла ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ те пуҫарнӑччӗ. Нумаях пулмасть журналиста суд приставӗ ҫине алӑ ҫӗкленӗ тесе ик ҫуллӑха тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑччӗ.
+20.3 °C