Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шӗнерпуҫӗнчи тӗп шкулта... ветеринари пункчӗ уҫнӑ. Ҫакна унӑн дирекцийӗ республикӑн Патшалӑх ветеринари службин Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен станцийӗпе килӗшӳ туса уҫнӑ. Ветеринари пӳлӗмне шкулӑн иккӗмӗш хутӗнче уҫнӑ.
Ял ҫыннисемшӗн тата вӑл тӑрӑхри ҫынсемшӗн ялта выльӑх-чӗрлӗх эмелӗ туянма май пурри аван-ха ӗнтӗ. Шкула та ветеринарсене тара панине пула кӑштах укҫа кӗрет. Анчах ҫав утӑм вӗренӳ ҫинчен калакан саккунпа тата санитарпипе эпидемиологи йӗркипе килӗшсе тӑмасть. Вӗренӳ учрежденийӗсенче вӗрентме кӑна юрать.
Кӑлтӑка асӑрханӑ прокуратура ӗҫченӗсем шкулти ветпункта хупма ыйтса суда тавӑҫпа тухнӑ та суд хирӗҫ пулман.
Шупашкар хулин Калинин район сучӗ Сергей Красильников тата Ирина Григорьева тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫпе пӑнчӑ лартнӑ. Анчах приговор хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха. Унпа килӗшмесӗр енсен Аслӑ суда тухма ирӗк пур.
Красильников Федерацин налук службин Шупашкарти инспекцийӗнче ӗҫленӗ май «Налог Плюс» тулли мар яваплӑ общество ертӳҫипе Григорьевапа ӑна ӗҫре пулӑшса пыма калаҫса татӑлнӑ. Асӑннӑ служба ӗҫченӗсене вӑл саккунлӑ мар япаласем пурнӑҫлама, асӑннӑ фирма ӗҫченӗсене канашпа пулӑшма, вӗсене кирлӗ хыпарсене пӗлтерсе тӑма шантарнӑ. Пӗлтӗрхи кӑрлачран пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен хайхи налукҫӑ 50 пин тенкӗ сӗтев илнӗ. Тепӗр тесен, укҫи пысӑках та мар та, анчах ҫавӑншӑн Красильникова суд 1 миллион тенкӗлӗх штрафламалла тата патшалӑх должноҫне йышӑнмалла мар тунӑ. Григорьеван вара сӗтев панишӗн 400 пин тенкӗ штраф тӳлемелле.
75 ҫулти старикӗн кӳршине пула вӗлле хурчӗсемсӗр тӑрса юлма тивнӗ. Хӗрарӑм судра ӑнлантарнӑ тӑрӑх, унпа кӳршӗллӗ вырнаҫнӑ пахчара ватӑскер вӗлле хурчӗсене саккунсӑр майпа лартнӑ.
Кӳршӗ хӗрарӑмӗ ӑна вӗллесене пуҫтарса хума пӗрре мар каланӑ. Анчах 75 ҫулти арҫын ҫакна хӑлхана чикмен. Хӗрарӑма вӗсем пахчара ӗҫлеме, канма чӑрмантарнӑ-мӗн.
Улатӑр район хӗрарӑмӗ питӗнчен вӗлле хурчӗ сӑхсан чӑтайман курӑнать — суда кайса ыйту ҫырнӑ. Суд вара арҫынна вӗллесене пуҫтарттарма йышӑннӑ.
Суд приставӗ арҫынна йышӑнӑва пурнӑҫламасан 5 пин тенкӗ штраф тӳлеттересси пирки асӑрхаттарнӑ. Анчах арҫын ҫакна кӗттермен, вӗллесене пуҫтарнӑ.
Етӗрнере пурӑнакан Раимовсем йывӑрлӑхсемпе куҫа-куҫӑн тӗлпулнӑ. Вӗсем сусӑр хӗре воспитани параҫҫӗ, хӑйсем вара общежитире 14 ҫул пурӑнаҫҫӗ. 2003 ҫултанпа вӗсем пурӑнмалли ҫурт-йӗре лайӑхлатассишӗн чупкалаҫҫӗ.
Ольга Раимова ҫуралнӑранпа йывӑр чирпе аптӑрать. Вӑл утаймасть, ҫавӑнпа кӳмепе ҫӳрет. Оля 14 ҫулта, ҫак тапхӑрта вӑл ашшӗпе, амӑшӗпе, пиччӗшӗпе тата асламӑшӗпе пӗчӗк пӳлӗмре пурӑнать.
Ваннӑй ҫук, унтах ҫиеҫҫӗ, унтах ҫывӑраҫҫӗ. Оля патне кашни кун вӗрентекен килет. Ҫуртран кӳмепе тухма йывӑр, лифт та, пандус та ҫук. Ҫавна пулах Оля уҫӑлма та часах тухаймасть.
Ҫемьен хваттер илмешкӗн укҫа ҫук. 2003 ҫулта вӗсем документсене пухса ҫурта лайӑхлатмашкӑн черете тӑнӑ. Унтанпа ӗҫ кайман-ха. Ҫавӑнпа ҫемье судран пулӑшу ыйтнӑ.
Администрацире ӑнлантарнӑ тӑрӑх, хула администрацийӗ кун валли укҫа илмен. Суд пулсан ку ыйту татӑлмаллах. Вӑл раштавӑн 8-мӗшӗнче пулӗ.
Шупашкарти Ленин район судне республикӑн ҫутҫанталӑк министрӗ Иван Исаев тата ведомствӑн пай пуҫлӑхӗ Геннадий Мусабиров тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫ ярса панӑ. Кун пирки Раҫҫейӗн Тӗп прокуратури ӗнер хыпарлани тӑрӑх «Интерфакс-Поволжье» информаци агентстви пӗлтерет.
Следстви шухӑшланӑ тӑрӑх, 2011 ҫулта Г. Мусабиров хатӗрленӗ, И. Исаев ҫирӗплетнӗ хутсемпе йывӑҫ саккуна пӑсса каснӑ. Патшалӑха ҫапла майпа 280 миллион тенке яхӑн сӑтӑр кӳнӗ пулать.
Кунсӑр пуҫне 2011 ҫулта И. Исаев приказӗпе «Чӑваш вӑрман хуҫалӑхӗ» патшалӑхӑн унитарлӑ предприятийӗнчен 15 миллион тенкӗ ытлалӑх пурлӑха саккунлӑ мар майпа туртса илнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Асӑннӑ пурлӑх шутӗнче тӗрлӗ техника, складсем, гаражсем тата ытти кӗрет имӗш. Ҫапла туни предприятие панкрута тухасси патне ҫитернӗ пулать.
Комсомольскинчи 1-мӗш шкулта пулса иртнӗ ҫак пӑтӑрмах пирки эпир унччен темиҫе хут та хыпарланӑччӗ.
Аса илтеретпӗр, пуҫламӑш классене вӗрентнӗ ҫамрӑк педагог урокра шавласа ларакан пӗр ача тутине скотчпа ҫыпӑҫтарса хунӑ. Урок ыйтсан пӗлмесен ҫамка ҫине «2» ҫырса хунӑ, пӗррехинче вӑл пӗтӗм класа урок тӑршшӗпех ура ҫинче тӑратнӑ пулать. Ачасемпе ҫапла кӑраланнӑ вӗрентекен пирки пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗрентекен ҫапла хӑтланнишӗн республикӑн Вӗренӳ министерстви педагогран шар курнӑ ачасен ашшӗ-амӑшӗнчен каҫару ыйтнӑччӗ.
Шкул ертӳҫине ӗҫрен хӑтарнӑччӗ, пуҫламӑш класс енӗпе ӗҫлекен унӑн ҫумне дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарнӑччӗ.
Халӗ тата тепӗр ҫӗнӗ хыпар. Кӑларса янӑ шкул ертӳҫине кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен сиен кӳнӗшӗн Комсомольски район сучӗ компенсаци тӳлеттерме йышӑннӑ. Судран «Интерфакс-Поволжье» агентствӑна пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм хӑйне ӗҫе тавӑрма та ыйтнӑ, анчах ку ыйтӑва суд тивӗҫтермен. Тавӑҫӑн пӗр пайне ҫапах та тивӗҫтернине ӑнлантӑмӑр ӗнтӗ. Кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен сиен кӳнӗшӗн ертӳҫӗ пулнӑ хӗрарӑма 2 пин тенкӗ шыраса памалла тунӑ, мӗншӗн тесен ӑна ӗҫрен хӑтарнӑ чухне хӑш-пӗр йӗркене пӑснӑ-мӗн.
Комсомольски район прокуратури сусӑрсен паривне хӳтӗлесе суда 86 хутчен тавӑҫпа тухнӑ. Асӑннӑ органта ӗҫлекенсем ӗнентернӗ тӑрӑх, прокуратура ҫынсен социаллӑ ыйтӑвӗсене хӳтӗлессипе сахал мар тӑрӑшать. Ҫав шутра — хӳтлӗхсӗрсен правине пурнӑҫлассишӗн те.
Сӑмаха ҫирӗплетме цифрӑсем те илсе панӑ. Асӑннӑ район прокуратури сусӑрсене хӳтӗлесе 86 хутчен тавӑҫпа тухнӑ иккен. Ҫав шутран 85 тӗслӗхӗнче надзор органӗ сусӑрсене реабилитацин техника хатӗрсемпе, ҫав шутра кресло-пуканпа та, тивӗҫтерме ыйтнӑ. Пӗр тӗслӗхре сусӑра санаторипе курортра сипленме путевка уйӑрма ыйтнӑ.
Маларах асӑннӑ мӗнпур ҫак тавӑҫ республикӑн Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерствине хирӗҫле. Тавӑҫсенчен 77 тӗслӗхне тивӗҫтернӗ, тӑххӑрӑшне суд ҫывӑх вӑхӑтра пӑхса тухмалла. Тепӗр йышӑнупа килӗшмесӗр республикӑн Аслӑ судне ҫитме тивни те пулнӑ. Ун пеккисем 18 тӗслӗх иккенне пӗлтереҫҫӗ.
Маларах асӑннӑ ведомство суд йышӑнӑвне пурнӑҫласа сусӑрсен ыйтӑвне твиӗҫтерет-мӗн. Прокурорӑн хӑш-пӗр ыйтӑвне суд йышӑнӑвне кӗтмесӗрех пурнӑҫлать иккен.
Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин профпатологи центрӗн заведующийӗ пулнӑ хӗрарӑма суд 8 ҫуллӑха условлӑ майпа айӑплама йышӑннӑ. Тӗрӗслев вӑхӑтне ӑна 4 ҫуллӑха палӑртнӑ. Кунсӑр пуҫне тухтӑра 10 миллион тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Кунсӑр пуҫне хӗрарӑмӑн сывлӑх сыхлав сферинче ертӳҫӗ пуканне 3 ҫул йышӑнма юрамӗ. Ҫакӑн пек кӑра айӑплава хӗрарӑм сӗтев илнӗшӗн, ҫав шутра хӑратса та, «тивӗҫнӗ».
Следстви комитечӗн республикӑри Следстви управленийӗ тата суд палӑртнӑ тӑрӑх, хӑйне пӑхӑнса тӑракансенчен хайхи хӗрарӑм 2009 ҫулхи утӑ уйӑхӗнченпе 2012 ҫулхи ҫурлаччен 630 пин тенкӗ ытла сӗтев илнӗ. Ҫав укҫана лешсем хавхалантармалли тӳлеврен уйӑрса тӑнӑ. Пама килӗшмесен тӳлеве памассипе хӑратнӑ пулать.
Суд приговорӗ хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха. Айӑплавпа килӗшмесӗр кассаци ҫӑхавӗ ҫырмалли вӑхӑт — вунӑ кун.
Паян Муркашри суд «Сӗтев» хаҫатӑн тӗп редакторӗ тӗлӗшпе йышӑну кӑларнӑ — Фаузия Байрамовӑн «Мы татары, а не русские» (чӑв. Эпир вырӑссем мар, тутарсем) статьине пичетлесе кӑларнӑшӑн 400 сехет тӳлевсӗр ӗҫлеттерме йышӑннӑ. «Сӗтев» хаҫат редакторӗ кашни кун 8 сехет ӗҫлесен унӑн пурӗ 50 кун тар тӑкма тивӗ.
«Мы татары, а не русские» статьяна юпан 3-мӗшӗнче эстремизм ҫуратаканнисен йышне кӗртнӗ, унта имӗш тутарсемпе вырӑссене хирӗҫтерме пултаракан сӑмахсем пур. Фаузия Байрамовӑна хӑйне те ҫав статьяшӑнах иртнӗ уйӑхра тӗрмене хупмасӑр 1 ҫуллӑха айӑпланӑ.
Муркаш сучӗ Эдуард Мочалова МИХсем пирки калакан саккуна пурнӑҫламанни ҫинчен асӑрхаттарнӑ — суя тесе йышӑннӑ сӑмахсене хӑй кӑларакан хаҫатра сирсе яман. Ку, тен, «Сӗтев» хаҫатӑн укҫа-тенкӗ енчен сиксе тухнӑ пӑтӑрмахсемпе те ҫыхӑннӑ — кӑларӑм сайтӗнче юлашки номер валли нухрат пухни пирки пӗлтерӳ ҫакӑнса тӑрать.
Ҫӗрпӳри сӗт савутне сӗт панипе чылай ҫын хӑй вӑхӑтӗнче шӑнман пӑр ҫине ларса кайнӑччӗ. Укҫине кӗтсе илеймен енне йӗрке хуралҫисем патне ҫыракансем те тупӑннӑччӗ, анчах сӗт пуҫтараканпа килӗшӳ-тавраш туман та усси пулмарӗ. Ҫапах та вӗренӗн те вӗҫӗ пур тесе ахальтен каламан-тӑр ҫав, асӑннӑ ҫын тӗлӗшпе Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн республикӑри управленийӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна налук тӳлеменшӗн тата ӗҫ укҫипе икӗ уйӑх ытла татӑлманшӑн айӑплаҫҫӗ.
Тӗпчевҫӗсен шучӗпе савут пуҫлӑхӗ, вӑлах «Мысль» сбыт кооперативӗн ертӳҫи, 2011 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен тытӑнса 2013 ҫулхи кӑрлаччен налукпа 2,1 миллион тенкӗ ытла парӑма кӗрсе кайнӑ. 2013 ҫулхи ҫу–ҫӗртме уйӑхӗсенче вара хайхи предприятин газ операторне 21 пин тенкӗ ытла шалу тӳлемен.
Пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (10.05.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, ҫумӑр ҫума пултарать, атмосфера пусӑмӗ 747 - 749 мм, 12 - 14 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мӗтри Ваҫлейӗ, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Кӗҫтӳк Кольцов, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Куснар-Иванов Станислав Александрович, чӑваш сӑвӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Якимов Сергей Александрович, агроном, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ агрономӗ вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |