Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакансем сывлӑш таса марри, хлор шӑрши кӗни пирки пӗр вӑхӑтра вӗҫӗмех хыпарларӗҫ. Ку ыйтупа республика Элтеперӗ Олег Николаев та кӑсӑкланнӑччӗ.

Чӑваш Ен прокурорӗ Андрей Фомин Чӑваш Ен наци телекуравӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫавӑн сӑлтавӗ темиҫе пулма пултарать. Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, «Химпром» предприятирен хлор шӑрши сарӑлма пултарнӑ. Унти 70-мӗш цеха шанмаҫҫӗ. Ҫавӑнта технологи процесӗсене пӑснине тупса палӑртнӑ. Асӑннӑ цехри производствӑна уйрӑмах хӑрушӑ объектсен реестрне кӗртменрен Ростехнадзор ӑна тӗрӗслемен. Халӗ реестрта шута илнӗ.

Тӗпчевҫӗсем кӗпе-йӗп ҫӑвакан предприятие, сӑрӑ туса кӑларакан производствӑна тата ытти ҫавӑн пек хӑш-пӗр организацие шанманран тӗрӗслеҫҫӗ.

Шупашкарти «Садовӑй» микрорайонти шкула тума пуҫланӑ «Союзстройинвест» компани тӳре-шара шанчӑкӗнчен тухнӑ. Кун пирки хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков Инстаграмра хыпарланӑ постран тавҫӑрма пулать. Стройорганизацие шанчӑксӑр поставщиксен реестне кӗртме пултараҫҫӗ.

Аса илтерер: шкула 2022 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче хута яма палӑртнӑ. Малтанхи подряд организацийӗ ӗҫе тивӗҫлипе пурнӑҫламаннине кура урӑххине шыраҫҫӗ. Конкурса хула администрацийӗнче ака уйӑхӗнче вӑҫлеме шантараҫҫӗ.

Сӑмах май, маларах асӑннӑ организациех хӑй вӑхӑтӗнче «Ҫӗнӗ хула» микрорайонти ача пахчине тума пуҫланӑ. Ӗҫ графикне пӑхӑнманран килӗшӗве унпа 2019 ҫулта татнӑ.

Кӑҫал пирӗн республикӑри пилӗк ҫӗрте шкул тума пуҫлӗҫ. Ӗмӗтре – Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти тата Кӳкеҫи вӗренӳ учрежденийӗсем. Тата тепӗр темиҫе шкул тӑвассипе проект хатӗрлеҫҫӗ.

Канашра туса кӑларакан холодильниксене ют ҫӗршыва ӑсатасшӑн. Кун пирки Чӑваш Енри Экспорт пулӑшӑвӗн центрӗн ертӳҫи Григорий Данилов Фейсбукра паян пӗлтернӗ.

Республика пайташӗсем Канашра пулнӑ, унти предприятисемпе паллашнӑ.

Григорий Данилов хыпарланӑ тӑрӑх, вӗсем промышленность валли холодильниксем туса кӑларакан «АРКТО» ӗҫӗ-хӗлне курса хакланӑ. Асӑннӑ производствӑна кӑшӑлвирус пандемийӗ пуҫланнӑ тапхӑрта йӗркелесе янӑ. Григорий Данилов палӑртнӑ тӑрӑх, предприяти ӑнӑҫлӑ ӗҫлет. Тӑрӑшнине кура пулӑшма хатӗр. Экспорт пулӑшӑвӗн центрӗ предприятипе килӗшӳ алӑ пуснӑ. Центр канашсене продукцие чикӗ леш енне ӑсатмӗ пулӑшӗ.

Чӑваш Ен премьер-министрӗ тата Коми Республикин Пуҫлӑхӗ пулнӑ 50 ҫулти Сергей Гапликов ҫӗнӗрен йӗркеленӗ Мускаври пӗр предприятие ертсе пырӗ. Асӑннӑ компани «Техсити Девелопмент» ятлӑ. ӑна «Ростех» патшалӑх корпорацийӗпе «Crocus Group» компанин уҫнӑ.

«Техсити Девелопмент» тулли мар яваплӑ мар обществӑна кӑҫалхи пуш уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Мускавра регистрациленӗ. Предприятин пурлӑхӗн 51 процентне «Crocus Group» 51 процент хывнӑ, «Ростех» – 49 процент.

Хальтерех йӗркеленӗ предприятин тӗп тивӗҫӗ – инженери ӗҫӗсем, инженерипе техника проекчӗсем хатӗрлесси, ҫак енӗпе сӗнӳ-канашпа пулӑшасси, проектсене епле хатӗрленине тӗрӗслесси.

Чӑваш Енри хӑш-пӗр организаци-предприятире шалу вӑхӑтра тӳлемен тӗслӗхсем халӗ те тӗл пулаҫҫӗ. Ӗҫ укҫин парӑмне кӑҫалхи икӗ уйӑхра 3,5 миллион тенкӗ тӳлесе татнӑ. Республикӑн Ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, парӑма шыраса илессишӗн тӗрлӗ ӗҫ туса ирттерме тивет. Районсемпе хуласен администрацийӗсенчеларусем ирттереҫҫӗ. Республикӑра виҫӗ енлӗ комисси йӗркеленӗ, ведомствӑсем хушшинчи комисси Элтепер ҫумӗнче ӗҫлет.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 6 организацире, сӑмахран, «Шупашкарти промстройпроект» проект институтӗнче, «СУОР» ҫурт-йӗр тӑвакан комбинатра, Вӑрмарти кайӑк-кӗшӗк хапрӑкӗнче, парӑма 3,5 миллион тенкӗлех чакарнӑ.

Чӑваш Ен Арбитраж сучӗ республикӑн Спорт министерствин тавӑҫне тишкерме килӗшмен.

Тавӑҫа ведомство «Алза» тулли мар яваплӑ общество тӗлӗшпе хатӗрленӗ. 2019 ҫулта панкрута тухнӑ строительство организацийӗнчен ведомство 124,6 миллион тенкӗ шыраса илме хӑтланнӑ. «Алза» биатлон комплексне тума пуҫланӑ, анчах ӗҫе вӗҫлемен. Асӑннӑ 124,6 миллион тенкӗрен 46,3 миллионне сӑлтавсӑр пуйнӑшӑн шыраса илес тенӗ, 76,5 миллионне – ӗҫе вӑхӑтра пурнӑҫламаншӑн, 1,9 миллионне – оборудование вӑхӑтра туянманшӑн.

Суд ларӑвӗнче стройорганизаци парӑмне кредитор требованийӗсен реестне кӗртни палӑрнӑ. Раҫҫейӗн Тӗп банкӗ рефинансировани ставкине пӗчӗклетнине кура пени виҫине 76,5 миллион тенкӗрен 58 миллиона ҫити чакарнӑ.

Шупашкарти биатлон комплексне тӑвас пирки килӗшӗве 2013 ҫулта алӑ пуснӑ. Объекта 2016 ҫулта хута ямалла пулнӑ. Ӗҫ хакӗ 371 миллион тенкӗпе танлашнӑ. 2019 ҫулта контракта пӑрахӑҫланӑ, «Алзаран» парӑма шыраса илессине уйрӑм производствӑна уйӑрнӑ.

Чãваш Енре ҫӳп-ҫап турттарассипе ӗҫлекен «Экоцентр» регионти операторãн партнер-предприятисем умӗнчи парӑмӗ ҫӗршер миллион тенке ҫитнӗ. Ҫӳп-ҫап операторӗн тӑкакӗсем республикӑн Тариф службине тата Ҫутҫанталӑк ресурсӗсемпе экологи министерствине шухӑша янӑ. «Экоцентрӑн» панкрута тухас хӑрушлӑх пур.

Аса илтерер: 2018 ҫул вӗҫӗнче пирӗн республикӑра йӑлари хытӑ каяша турттарассипе ҫӗнӗ тытӑм ӗҫлеме пуҫларӗ. Малтанхи вӑхӑтра тӗрлӗ ӑнланманлӑх час-часах сиксе тухкаларӗ. Халӗ пур ҫӗрте те ҫӳп-ҫап контейнерӗсем пур (2019 ҫулта компани 4 пин ытла контенйер туяннӑ), машинӑсем йӑлари хытӑ каяша турттарса тӑраҫҫӗ.

«Экоцентр» халӗ Чӑваш Ени 1704 ялти йӑлаи хытӑ каяша турттарса тӑрать. Анчах ӗҫшӗн халӑхӑн 85 проценчӗ ҫеҫ тӳлет иккен.

Чӑваш Енри ҫул-йӗр организацийӗсенчен пӗрне, «Дортех» тулли мар яваплӑ обществӑна, административлӑ майпа явап тыттарӗҫ. Вӑл ҫил-тӑман вӑхӑтӗнче ҫула йӗркеллӗ тасатман.

Ҫавна тӗрӗслеме патшалӑхӑн ҫул-йӗр инспекторӗсем тата прокуратура ӗҫченӗсем тухнӑ.

«Сӑр» автоҫулӑн Ҫӗмӗрле районӗнчи пайӗнче тин ҫеҫ ҫунӑ юра вӑхӑтра тасатман. Ҫавна пула ҫул ҫинче инкексем пулма пултарнӑ.

«Дортех» предприяти директорӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Ӑна 20 пинрен пуҫласа 30 пин тенкӗ таран штрафлама юрать.

Республикӑн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министерстви асӑннӑ предприяти ӗҫ калӑпӑшӗ пысӑк пирки ҫула тивӗҫлипе тытса тӑма ӗлкӗрейменнине пӗлтӗрех палӑртнӑ. Лару-тӑрӑва улӑштарма хальлӗхе май ҫук-мӗн, мӗншӗн тесен контракта 2022 ҫул вӗҫӗччен алӑ пуснӑ.

Ӗнер Ҫӗмӗрлери сӗт-ҫу савутӗнче пушар тухнӑ. Ленин урамӗнчи «МОЛОЧНОЕ ДЕЛО-Ивня» предприятире вут-ҫулӑм кӑнтӑрла иртни виҫӗ сехет тӗлӗнче алхасма тытӑннӑ. Тӗтӗм сарӑлнӑ ҫуртран мӗнпур ҫынна, пурӗ 30 специалиста, урама кӑларнӑ. Вӗсем шар курман.

Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри Тӗп управленийӗнче пӗлтерне тӑрӑх, вут-ҫулӑм хатӗр продукци складне тӗп тунӑ, унпа юнашар вырнаҫнӑ производство цехне сиенленӗ. Вут-ҫулӑма пӗр сехетрен сӳнтернӗ, пушара 22 сехет те 10 минутра пӗтӗмпех ҫӗнтернӗ. Инкек сӑлтавне специалистсем палӑртӗҫ.

Чӑваш Енри ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе хресчен-фермер хуҫалӑхӗсенче ҫуртрисене ҫураки валли хатӗрлеҫҫӗ.

Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри филиалӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗрчӗллӗ тата пӑрҫа йышши культурӑсен вӑрлӑхне нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗ тӗлне 47,7 тонна хатӗрленӗ. Ку вӑл планпа пӑхнин 99 проценчӗ пулать. Ҫав шутран кондицие ларнин хисепӗ – 82 процент. Пилӗк районта вара паха вӑрлӑх кирлинчен те ытларах. Кондицие ларман вӑрлӑха ытти ҫӗрте те ҫине тӑрсах тасатса алаҫҫӗ. Ку ӗҫре 140 звено вӑй хурать.