Раҫҫей историйӗн пӗрремӗш обществин пуҫлӑхӗ, историк тата сӑвӑҫӑ Вяземский патне 1824 ҫулхи июнӗн 7-мӗшӗнче, вырӑс сӑмахлӑхӗн хуҫи Пушкин Александр Сергеевич шӑпах ҫапла ҫырнӑ: "Пирӗн, чӑвашсен, критиксем ҫук." Анчах та критика вӑл ҫитменлӗхсем ҫинчен япӑх кӑтартни. Пушкин вахӑтӗнче критиксене юратман.
Пушкин ӗҫӗсене тӗпчекенсем калани тӑрӑх Александр Сергеевич Пушкин чӑваш халӑхӗ ҫинчен Николай Карамзин истори тӗпчевҫинчен пӗрремӗш хут илтнӗ. 1816 ҫулти ҫу вӑхӑтӗнче Карамзин ҫемйи Патша ялӗнче пурӑннӑ. Александр Пушкин вӗсен патӗнче час-часах пулкаланӑ. Карамзин вара чӑвашсем ҫинчен лайӑх асӑннӑ. Пушкин библиотекин ҫӳлӗкӗсем ҫинче Бичурин кӗнекисем, Рычков кӗнекисем, вӑл кӗнекесенче чӑвашсем ҫинчен ҫырнӑ цитатӑсене палӑртнӑ. Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ Никита Бичурин аслӑ поэта, чӑвашсем ҫинчен нумай каласа кӑтартнӑ, хӑй чӑваш пулнӑран.
Ҫапла ӗнтӗ, Пушкин чӑвашсем ҫинчен, Карамзинран та, Бичуринран та питӗ лайӑх пӗлнӗ. Вӗсем мӗнле пурӑнаҫҫӗ, пӗр-пӗрин ҫине мӗнле пӑхаҫҫӗ, кашнине хӑйсен ирӗклӗ обществинче, ялӗсенче пулӑшаҫҫӗ.
Виҫӗмкун, кӑрлач уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Андрей Растворцев писатель, поэт, куҫаруҫӑ пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Унпа паян, кӑрлач уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, 9 сехет те 30 минутра Республикӑн клиника пульницин ҫуртӗнче сывпуллашӗҫ.
Вӑл Амур облаҫӗнчи Гонжа ялӗнче 1958 ҫулта ҫуралнӑ, Шупашкарта пурӑннӑ. Вӑл ачасем валли те ҫырнӑ, аслисем валли те.
Чӑваш кӗнеке издательствин редакторӗ, ҫыравҫӑ, Галина Матвеева, хакланӑ тӑрӑх, прозӑра ҫеҫ мар, поэзире те ӑнӑҫлӑ ӗҫленӗ вӑл; унӑн сӑвви-калавӗ Раҫҫейри, ун тулашӗнчи хуласенче тухса тӑракан сумлӑ кӑларӑмсенче (электронлӑ журналсенче, пичет хатӗрӗсенче) ҫапӑнса тухнӑ, вулакансене калаҫтарнӑ, тавлаштарнӑ. Кунсӑр пуҫне Андрей Растворцев чӑваш литературине вырӑсла куҫарнӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Ямаш ялӗнче пурӑнакан мӑшӑр килтех музей йӗркеленӗ. Экспонатсене вӗсем хӑйсем пуҫтарнӑ. Ку тӗллевпе килӗрен те ҫӳренӗ. Пӗррехинче вара кӑларса ывӑтнӑ кивӗ ӑпӑр-тапӑр купи патне те япала пуҫтарма кайнӑ.
Филимоновсем музей йӗркелеме 40 ҫул каяллах пуҫланӑ. Ямаш шкулне ӗҫлеме килсен Ираида Николавнӑпа Николай Петрович коллекци пуҫтарма тытӑннӑ. Вӗсен историпе таврапӗлӳ музейӗ йӗркеленнӗ. Кил хуҫи хӗрарӑмӗ ялта килӗрен ҫӳресе кирлӗ мар япаласене ыйтнӑ.
Ираида Николаевна шкулта чӑваш чӗлхипе литературине тата тӑван ен культурине вӗрентнӗ. Ҫавна май экспонатсем ӑна уроксем ирттерме те кирлӗ пулнӑ. Халӗ весем музей пулӑшнипе истори пирки ҫитӗнекен ӑрӑва пӗлтересшӗн.
Кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче Литература ёлки иртессине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Культура мероприятине Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн пайташӗсем пухӑннӑ. Светлана Гордеева ҫыравҫӑ Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, поэтсемпе писательсем иртсе кайнӑ ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ, пичетленнӗ кӗнекесем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. 2021 ҫул вӗҫӗнче кун ҫути курнӑ «Семь поэтов» сӑвӑ кӗнекине кӗме тивӗҫнӗ авторсем хӑйсен хайлавӗсене вуланӑ. Александр Шпаннагель, Светлана Гордеева, Наталья Селезнева, Валентина Белова, Раиса Воробьева хӑйсен сӑввисемпе паллаштарнӑ.
Чӑваш Енри профессионал писательсен союзне ертсе пынӑ Лидия Филиппова пӗлтӗрхи ӗҫ-хӗле тишкернӗ, пӗрлешӗвӗн хальхи ертӳҫи Ольга Куликова (Улькка Эльмен) кӑҫалхи плансем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Шупашкарти «Мир Луксор» кинотеатр хупӑнӗ. Кун пирки Маргарита Красотина журналист Фейсбукра тепӗр ҫын хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ.
Чӑн та, cheb.media пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурта 83 миллион тенкӗпе сутса ярасшӑн-мӗн. 1961 ҫулта хӑпартса лартнӑ ҫав ҫурт хула варринче. Унтан тем те тума пулать. Пурӑнмалли ҫурт-и, бизнес-центр-и, канупа суту-илӳ ҫурчӗ-и... Асӑннӑ кинотетарта — куракансем валли икӗ зал. Унта юсав ӗҫне пӗр 20 ҫул каялла туса ирттернӗ.
Мӗн тӑвӑн, «ҫӳлтисем» лайӑхрах пӗлеҫҫӗ пулӗ — хӑҫан тата мӗн сутмаллине, мӗн тусан мӗн пулассине...
Чӑваш Енри икӗ театрӑн ертӳҫисем Раҫҫейри наци театрӗсен ассоциацийӗн конференцине хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем — К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн директорӗ Юрий Владимиров тата Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн директорӗ Елена Николаева. Пирӗн тӑрӑхран унта, тен, тата такам кайнӑ пулӗ, анчах эпир Ҫамрӑксен театрӗ Фейсбука лартнӑ сӑнӳкерчӗкӗ тӑрӑх ҫавӑн пек ӑнлантӑмӑр.
Карелин тӗп хулинче, Петрозаводскра, иртекен мероприятие ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи театрсен директорӗсем, тӗп режиссёрӗсем, илемлӗх ертӳҫисем пырса ҫитнӗ. Ҫӗнӗ института йӗркелессипе ҫыхӑннӑ конференцие 31 театр хутшӑнать. Форум темиҫе куна пырӗ. Унта Наци театрӗсен ассоциацийӗпе ҫыхӑннӑ ыйтусене сӳтсе явӗҫ. Ҫӗнӗ тытӑма йӗркелес сӗнӳпе 2019 ҫулта Раҫҫейӗн наци драма театрӗ тухнӑ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрне Урал тӑрӑхӗнчи Пермь хулинчен килнӗ Андрей Попов ертсе пыма тытӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ.
Фейсбукри культура ӗҫченӗсем ҫӗнӗ ертӳҫӗ хӑйӗн малашлӑх планӗсемпе «Советская Чувашия» хаҫата паллаштарнине сӳтсе яваҫҫӗ. Мӗншӗн шӑпах вӑл кӑларӑма тесе мар-ха. Андрей Поповӑн ӗмӗт-шухӑшне.
Ҫамрӑк ертӳҫӗ кураканӑн «портретне» ӑнланасшӑн, театрӑн ребрендингне ирттересшӗн, брендбукне йӗркелесшӗн. «Бренд» сӑмаха пирӗнтен чылайӑшӗ ӑнлананать ӗнтӗ, хайхи-майхи «ребрендинг» вара «брендбука» улӑштарса ҫӗнетессипе ҫыхӑннӑ.
Чӑваш ҫыравҫи, поэт-прозаик, журналист-публицист Лидия Филиппова пӗтӗм Раҫҫейри общество наградине — «Василий Шукшин» ылтӑн медале — тивӗҫнӗ. Лидия Ивановна пултарулӑхне 2021 ҫулшӑн ҫавӑн пек хаклама Раҫҫей ҫыравҫисен союзӗ йышӑннӑ.
Лидия Филиппова 2003 ҫултанпа — Раҫҫей ҫыравҫисен союзӗн пайташӗ. Вӑл — 18 кӗнеке авторӗ. Лидия Ивановна 100 ытла публикаци ҫырнӑ, ҫав шутра — 4 вӗренӳпе методика тата 11 ӑслӑлӑх ӗҫӗ.
Лидия Михайлован литературӑри псевдонимӗсем — Лидия Филиппова, Амина Турхан, Алла Давыдова.
Чӗмпӗрте «От пиктограммы до буквы» (чӑв. Пиктограммӑран пуҫласа саспалли таран) чӑваш ҫырулӑхӗпе ӗҫ тетрадьне чысланӑ.
Ӗҫ тетрадьне чӑваш ҫырулӑхне йӗркеленӗренпе 150 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ӑна тӑвас тесе Чӗмпӗрти тӗп вулавӑш тытӑмӗпе асӑннӑ хулари культура управленийӗ пулӑшнипе ҫине тӑнӑ.
Чӗмпӗрти ҫав культура учрежденийӗ «Смотрю и вижу» (чӑв. Пӑхатӑп тата куратӑп) ярӑмпа 11-мӗш кӑларӑм кун ҫути кӑтартнӑ. 11-мӗшне, ав, чӑваш ҫырулӑхне халалланӑ.
Ӗҫ тетрачӗпе Б.В. Аржанцев ячӗллӗ 25-мӗш ача-пӑча вулавӑшӗн сайтӗнчи «Рабочие тетаради» ярӑмра паллашма пулать.
Паян, кӑрлач уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин ертӳҫи Олег Николаев Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн директорне ҫирӗплетнӗ. Культура учрежденийӗн тилхепине Андрей Попова тыттарнӑ. Андрей Викторович пирки ҫак самантра нимех те пӗлместпӗр.
Хыпара каярах ҫӗнетӗпӗр.
PS. «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, Андрей Попов 36 ҫулта. Пермьри патшалӑх хореографи училищинчен балет артисчӗ пулма вӗренсе тухнӑ, каярах унти патшалӑх ӳнерпе культура академийӗнче балетмейстер-репетитора тата Аслӑ экономика шкулӗнче юриста вӗреннӗ.
2003-2010 ҫулсенче Пермьри П.И. Чайковский ячӗллӗ оперӑпа балет театрӗнче балет солистӗнче ӗҫленӗ. Ҫавӑн пекех вӑл Екатеринбургри оперӑпа балет театрӗнче, Пермьри хореографи училищинче, Пермьри патшалӑх ӳнерпе культура академийӗнче, Питӗрти балет театрӗнче балет труппин заведующийӗнче тата директор заместителӗнче тӑрӑшнӑ. 2020 ҫултанпа вӑл Екатеринбургри «ТанцТеатр» балет труппин филиалне ертсе пынӑ.
-3.7 °C