Раҫҫейӗн ҫичӗ регионӗнчи общество организацийӗсем РФ Патшалӑх Думин спикерӗ Сергей Нарышкин ячӗпе ҫырупа тухнӑ. Унта вӗсем «Концепция преподавания русского языка и литературы» (чӑв. Вырӑс чӗлхине тата литературине вӗрентессин концепцийӗ) проекта хушма пункт кӗртме ыйтнӑ.
Нумаях пулмасть Раҫҫейӗн вӗренӳ академийӗнче вӗренӳ учрежденийӗсенче вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентессине сӳтсе явнӑ. Концепцие РФ Патшалӑх Думин ертӳҫи ҫумӗнчи ӗҫ ушкӑнӗ хатӗрленӗ. Проекта сӳтсе явнисен хушшинче вырӑс чӗлхи вӗрентекенсем, пӗрлӗхлӗ патшалӑх экзаменне хатӗрлекенсем, педагогика аслӑ шкулӗсен ертӳҫисем тата ыттисем пулнӑ, концепцие ырланӑ.
Нумаях пулмасть ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи: Тутарстанри, Саха-Якутри, Хакасинчи, Мӑкшӑ Республикинчи, Коми Республикинчи, Бурятинчи общество организацийӗсем, ҫав шутра Чӑваш Енри «Хавал» та, ҫырупа тухнӑ. Унта вӗсем вырӑс чӗлхине тарӑннӑн вӗрентме ӑнтӑлнипе пӗрлех наци чӗлхисене те манмалла марри пирки чӗнсе каланӑ.
Асаилтеретпӗр, унччен ҫырупа Тутарстан тата ытти тӑрӑхсенчи Патшалӑх канашӗсем тухнӑччӗ. Вӑл шутра Чӑваш Республикинчи депутатсем те вырӑс чӗлхине вӗрентмелли концепцинче туса ҫитермеллисем пурри пирки пӗлтернӗччӗ.
Ӗнер «Шкулта» интернет журналӑн ҫӗнӗ номерӗ кун ҫути курчӗ. Ку кӑларӑм тухма пуҫланӑранпа 19-мӗш пулать.
Интернет кӑларӑмӑн ҫӗнӗ номерӗнче яланхи пекех чӑваш шкулӗнче ӗҫлекен педагогсем валли тӗрлӗ материал ҫителӗклӗ. Калӑпӑр, Вӑрнарти 1-мӗш вӑтам шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Надежда Кириллова хӑйӗн статйинче чӗлхе урокӗнче сӑмахсарсемпе ӗҫлес хӑнӑхусене аталантарасси пирки ҫырса кӑтартать, уйрӑм урок тӗслӗхне илсе парать. Чӑваш литературин урокӗсенче ҫӗнӗ технологисемпе усӑ курасси пирки Малти Ишекри вӑтам шкулта вӗрентекен Римма Иванова чарӑнса тӑрать. Шупашкарти 4-мӗш лицейра ӗҫлекен Светлана Краснова вара Ҫеҫпӗл Мишши ҫинчен каласа паракан буклета ӑнӑҫлӑ хатӗрленӗ.
Номерте ҫавӑн пекех урок сценарийӗ, класс тулашӗнчи ӗҫе йӗркелемелли материалсем, вырӑс тата акӑлчан урокӗсем валли, педагогика ыйтӑвӗсемпе статьясем вырнаҫтарнӑ.
Журналта «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» видеоконкурсӑн положенийӗпе тӗплӗнрех паллашма пулать. Ӑна шкул ҫулне ҫитмен, пуҫламӑш шкулта вӗренекен ачасем тата педагогсемпе ашшӗ-амӑшӗ валли Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗпе Чӑваш халӑх сайчӗ ирттереҫҫӗ.
Шкултан вӗренсе тухакансен кӗҫех хӗрӳ тапхӑр пуҫланӗ. Патшалӑхӑн пӗрлӗхлӗ экзаменне тытиччен вӑхӑт нумаях та юлмарӗ. Патшалӑхӑн пӗтӗмлетӳ аттестацине пулӑшакан информаципе технологи центрӗ Чӑваш Енре ППЭ тӗлӗшпе «хӗрӳ лини» уҫнӑ.
ППЭ тытма хатӗрленекенсем, вӗсен ашшӗ-амӑшӗ, вӗрентекенсем, экзамен йӗркелӳҫисем унта шӑнкӑравласа экзамен процедури, заданисем, требованисем пирки ыйтса пӗлме пултараҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ППЭре йӗркене пӑсни ҫинчен хыпарлама юрать.
ППЭне пырса тивекен ыйтусене (8352) 57-21-60 номерпе шӑнкӑравласа пӗлме пулать. Рособрнадзорӑн сайтӗнче вара час-часах сиксе тухакан ыйтусемпе паллашма пулать. Ҫавӑн пекех ППЭн информаци порталӗнче «Ыйту-хурав» пайра пӑхма май пур.
Чӑваш гимназийӗнче вӗренекен ача республикӑри конференцинче ҫӗнтернӗ.
Тутарстан Республикинчи Анат Камӑри 34-мӗш номерлӗ чӑваш гимнази-интернатӗнче 8-мӗш класра ӑс пухакан Николай Ащеулов «Жить, помня о корнях своих…» (чӑв. Тымарӑмӑрсене асра тытса пурӑнар) таврапӗлӳ темипе ҫырнӑ тӗпчев ӗҫӗсен республикӑри IV конференцийӗнче виҫҫӗмӗш вырӑна тухнӑ.
Конференцие хулари нефтьпе хими техникумӗнче пухнӑ. Николай Ащеулов «Военная история» (чӑв. Ҫар историйӗ) номинацире палӑрнӑ. Чӑваш гимнази-интернатӗнче вӗренекен ача Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ пирки ҫырса кӑтартнӑ.
Маларах эпир чӑваш гимнази-интернатӗнче нимӗҫсен концлагерӗнче асапланнӑ Альбина Дырановапа тӗл пулу йӗркелени ҫинчен пӗлтернӗччӗ.
Ыран, нарӑсӑн 10-мӗшӗнче, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче икӗ чӗлхелӗх пирки вырӑсла 2 семинар иртесси пирки Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ.
Пӗрремӗш семинар 14 сехетре вулавӑшри 1-мӗш хутра акт залӗнче «Икӗ чӗлхелӗх, нумай чӗлхелӗх: кун-ҫулӗпе хальхи вӑхӑт» темӑпа пулмалла. Семинара шкулти вӗрентекенсем валли тесерех палӑртнӑ-мӗн-ха, анчах «кашни интересленекен те хутшӑнма пултарать», — тесе хыпарлать кун пирки семинар йӗркелӳҫисенчен пӗри «Хавал» халӑх пӗрлешӗвӗ. Семинара 23-02-03 телефонпа шӑнкӑравласа ҫырӑнмаллине аса илтереҫҫӗ.
2-мӗш семинар 18 сехетре 2-мӗш хутра чӑваш кӗнеки уйрӑмӗнче «Икчӗлхеллӗ вӗрентӳ: теорире тата пурнӑҫра» темӑпа иртмелле. Унта ҫырӑнмасӑрах кайма юрать.
Аса илтеретпӗр, семинарсене «Язык для успеха» (чӑв. Ӑнӑҫу чӗлхи) ют чӗлхе шкулӗ пулӑшнипе «Хавал» йӗркелет.
Нумаях пулмасть республикӑри чӑваш чӗлхи учителӗсем «Чӑваш чӗлхине вӗрентмелли тухӑҫлӑ меслетсемпе мелсем» темӑпа семинара пухӑннӑ. Ӑна Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институтӗнче иртттернӗ.
Семинара республикӑн вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ С.В. Петрова, «Язык для успеха» ют чӗлхесен шкулӗн директорӗ А.К. Филиппова, гуманитари институчӗн тӗпчевҫи Алос-и-Фонт Эктор, вӗренӳ институчӗн чӑваш чӗлхипе литератури кафедрин, наци вӗренӳ центрӗн ӗҫтешӗсем, вырӑс шкулӗнче чӑваш чӗлхине вӗрентекенсем тата ыттисем хутшӑннӑ.
«Тӗп калаҫу вырӑс шкулӗсенче чӑваш чӗлхине вӗрентмелли тухӑҫлӑ меслетсем тавра пулчӗ», — тесе пӗлтереҫҫӗ Вӗренӳ институтӗнче. Ӗҫ пахалӑхне ӳстерес тӗлӗшпе ют чӗлхе методикине те вырӑнлӑ усӑ курма май пуррине палӑртнӑ-мӗн унта.
«Кала-ха» вӗренӳ кӗнекин авторӗ Александр Блинов вара кӗнекен тытӑмӗпе паллаштарнӑ. Кӗнекере вӗренӳ материалне кулӑшла, мыскараллӑ та хаваслӑ, шкул пурнӑҫӗпе, паянхи пурнӑҫпа ҫыхӑнтарса кӑтартнине пӗлтернӗ вӑл. Вӗренӳ кӗнекин материалне ятарлӑ сайта вырнаҫтарнине, унпа вӗренекенсем те вӗсен ашшӗ-амӑшӗ те усӑ курма пултарнине пӗлтернӗ.
Тутарстан Республикинчи Анат Камӑри 34-мӗш номерлӗ чӑваш гимнази-интернатӗнче нумаях пулмасть асра юлмалла курнӑҫу йӗркеленӗ.
Гимназире вӗренекенсем патне нарӑсӑн 6-мӗшӗнче нимӗҫсен концлагерӗнче асапланнӑ Альбина Дыранована хӑнана йыхравланӑ.
Альбина Павловна пограничник хӗрӗ пулнӑ. Унӑн ашшӗ чикӗ патӗнчи ҫапӑҫура хыпарсӑр ҫухалнӑ. Дырановсен ҫемйи тыткӑна лекнӗ.
Альбина Павловнан амӑшӗ, пиччӗшӗсем тата аппӑшӗ бюргер (хулара пурӑнакана Германире ҫапла каланӑ) патӗнче тӑватӑ ҫул тар тӑкнӑ. Альбина пӗчӗк пулнӑ, ӗҫлеймен, анчах унне юн илсе пурӑннӑ. Нуша-тертне пайтах курнӑ хӗрарӑм аса илӗвне гимнази-интернатра аслӑ класра вӗренекен ачасем чунтан ӑнланса та шеллесе итленӗ, куҫӗсем те шывланнӑ вӗсен.
Шупашкар районӗнчи Салапайкасси шкулне чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем пухӑнмалла. Раштавӑн 11-мӗшӗнче вӗсен унта фестиваль иртӗ.
Чӑваш чӗлхи вӗрентекенсен фестивальне вӑл шкулта ахальтен ирттерме шутламан. Асӑннӑ вӗренӳ заведенийӗнче тӑрӑшакан Алевтина Шишкина пӗлтӗр республика шайӗнчи конкурсра хӑйӗн ӗҫтешӗсем хушшинче палӑрнӑ. Ҫакна кура унтан вӗренмелли, ҫӗннине илмелли пурах тенӗ пулмалла — чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен фестивальне ирттерме йышӑннӑ.
Мероприятие, хальлӗхе пӗлтернӗ тӑрӑх, 16 вӗрентекен пырасса кӗтеҫҫӗ, мӗншӗн тесен шӑп та ҫавӑн чухлӗ учитель пырас кӑмӑллине пӗлтернӗ. Вӗсем хӑйсен пултарулӑхне ыттисемпе пайлама, паллаштарма маҫтӑр-классем, уҫӑ уроксем ирттерӗҫ.
Шухӑшланипе шур пӳрт лартаймӑн теҫҫӗ те, анчах выртан каска мӑкланни те паллӑ. Чӑваш Енри тӳре-шара хамӑр патра ҫӗлекен шкул формине республика тулашне те сарасшӑн. Кун пирки вӗсем паян ирттернӗ канашлура сӳтсе явнӑ. Унта республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев та, экономика аталанӑвӗн тата вӗренӳ министрӗсем Владимир Аврелькин тата Владимир Иванов та хутшӑннӑ.
Владимир Аврелькин ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫӑмӑл промышленноҫӑн республикӑри предприятийӗсем (сӑмах кунта шкул форми ҫӗлекенсем пирки пырать) ют ҫӗршыври компанисемшӗн халех конкурент пулса тӑнӑ. Михаил Игнатьев Элтепер вӗсен республика тулашне те тухмаллине палӑртса хӑварнӑ.
Сӑмах май каласан, хальхи вӑхӑтра пирӗн тӑрӑхра шкул формине «Кайсаров», ОВАС, «Аврора», «Элита» предприятисем ҫӗлеҫҫӗ.
Йӗпреҫри 1-мӗш шкулта ӑс пухакан Диляра Вахитова пӗр ҫулта республика тата район пуҫлӑхӗсен стипендине тивӗҫнӗ. Хӗр вӗренӳре кӑна мар, пултарулӑхра маттур. Вӑл вокалпа интересленет.
Дилярӑна шкулта пурте пӗлеҫҫӗ. Унсӑр пӗр мероприяти те иртмест. Икӗ ҫул каялла ӑна «Шкул республикин» президентне суйланӑ. Диляра тӑрӑшнипе ачасен общество пӗрлешӗве аталанать. Ачасем унран тӗслӗх илме, ун пек пулма тӑрӑшаҫҫӗ.
Диляра пур ҫӗре те ӗлкӗрет: спортпа та туслӑ вӑл. Пур предметпа та лайӑх вӗренсе пырать вӑл. 1-мӗш класранпа ачасен ӳнер шкулӗн сукмакне такӑрлатать.
Дилярӑн ҫемйинче пурте вулаҫҫӗ: тутарла, чӑвашла, вырӑсла, акӑлчанла. Хӗр тӗрлӗ конкурса хутшӑнса малти вырӑнсене ҫӗнсе илнӗ. Диляра халӗ РФ Президенчӗн премине те илме тивӗҫ пулнӑ.
+16.3 °C