Шупашкарти «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта 1,4 пин ача валли ача пахчисенче вырӑн ҫитмест. Темиҫе ҫултан халь хута каякан шкулта та вырӑн ҫитмӗ. Сӑмах май, вӑл Шупашкарти чи пысӑк шкул пулӗ – 1600 ача валли. Ку ыйтӑва правительство ҫуртӗнче иртнӗ планеркӑра сӳтсе явнӑ.
Микрорайонта 9 пин ытла ҫын пурӑнать, вӗсенчен 3,2 пинӗшӗ – ачасем.1-7 ҫулсенчи ачасем – 2300 ытла. Унта хальлӗхе 4 ача пахчи хута янӑ, пӗтӗмпе – 810 вырӑнлӑх. Эппин, 1,4 пин ача валли хальлӗхе вырӑн ҫук.
Ҫавна май микрорайонта тата ача пахчисем тӑвасшӑн. Застройщик тепӗр икӗ ача пахчи тӗлӗшпе проект хатӗрлеме палӑртнӑ. Ку кӑна мар, тепӗр шкул валли те проект тӑвӗҫ. Палӑртмалла: халӗ хӑпартакан шкула ҫитес вӗренӳ ҫулӗ валли уҫмалла.
Тутарстанри шкул ачисем тӗп патшалӑх экзаменне тытмалли предметсене суйланӑ. Чӑваш чӗлхипе экзамен тытас кӑмӑллисем те пур.
Кӳршӗллӗ регионта кӑҫал тӑхӑр класс вӗренсе пӗтерекенсенчен 1949 ача тутар чӗлхипе тӗп патшалӑх экзаменне тытма палӑртса хунӑ. Пӗлтӗр кун пеккисен йышӗ 1600 вӗренекен пулнӑ. Ҫак цифрӑсене Тутарстанӑн Вӗренӳ министерствин ӗҫченӗ Марина Алексеева пӗлтернӗ.
Марина Алексеева каланӑ тӑрӑх, 2020 ҫулта 100 ача чӑваш чӗлхипе экзамен тытма ӗмӗтленет. Удмурт тата мари чӗлхисене суйланисем те пур.
Тӑван чӗлхене суйлакансен йышӗ ҫапах та сахалтарах. Математика предметне, акӑ, Тутарстанри 405 пин ача суйланӑ. Ҫакӑ вӑл е ку предмет ӳлӗмрен вӗренме кӗнӗ чух кирлӗ пулассипе ҫыхӑннӑ пулинех.
Халӗ ашшӗ-амашӗ тин ҫуралнӑ ывӑлӗ-хӗрне хӑйне евӗр ят пани тӗлӗнмелле пулӑм мар ӗнтӗ. Шупашкарта ав Космос ятлӑ арҫын ача та пурӑнать.
Нумаях пулмасть Шупашкарти Ленин районӗн администрацийӗн ЗАГС пайӗнче хӑйне евӗр, сайра тӗл пулакан ята регистрациленӗ. Ҫамрӑк ашшӗ-амӑшӗ ывӑлне Адам ят панӑ. Кун пекки пирӗн регионта питӗ сайра тӗл пулать.
Пӗлетӗр ӗнтӗ: Адам – турӑ туса янӑ пӗрремӗш ҫын Адам ятлӑ пулнӑ. Вӑл «ҫын», «хӗрлӗ тӑмран» тенине пӗлтерет.
Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат шкулӗнчи пултаруллӑ ачасем (вӗсене хавхалантарса тӑракан педагогсем пурри пирки эпир иккӗленместпӗр) ҫинчен Чӑваш халӑх сайчӗ унччен те пӗлтернӗччӗ-ха. Кӑрлач уйӑхӗнче, сӑмахран, унти «Ҫӗнӗ хум» пресс-центр «Морошка» юмаха чӑвашлатнине хыпарланӑччӗ.
Халӗ ачасем пластилинран чӑвашла мультфильм ӳкернӗ. Сӑнарсене пластилинран ачасем хӑйсем ӑсталанӑ. Аслисем мар. Шӑпӑрлансем. 2-мӗш тата 4-мӗш классенче вӗренекенсем. Пластилинран тӗрлӗ япалана вӗсем хаваслансах тунӑ. «Йӑнӑшсене куратпӑр. Тӳрлетӗпӗр. Ытла ҫирӗп ан хаклӑр, вӗренетпӗр ҫеҫ», — тесе ҫырнӑ Ҫӗнӗ Мӑратри шкул ачисен юхӑмӗ тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче.
Паян, пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Шупашкарти пӗр шкулти темиҫе ача тата вӗрентекенсем чирлесе ӳкнӗ. Кун пирки республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви пӗлтернӗ. Ирхи 9 сехет тӗлӗнче 20 ҫынна: 18 ачапа 2 вӗрентекене — пулӑшу кирлӗ пулса тухнӑ. Вӗсен амакӗ вар-хырӑм инфекцине аса илтернӗ. Маларах асӑннӑ министерствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем патне васкавлӑ пулӑшӑвӑн 10 бригади пырса ҫитнӗ.
Пульницӑна 14 вӗренекенпе икӗ ҫынна илсе кайнӑ. Сакӑр ача хулари 2-мӗш ача-пӑча пульницинче выртать, икӗ вӗрентекенпе 6 ача — васкавлӑ медицина пульницинче. Тӑватӑ ача килте сипленет.
Ачасемпе вӗренекенсем мӗнпе чирленине палӑртассипе ҫине тӑнине пӗлтернӗ. Ку ыйтупа Роспотребнадзорӑн управленийӗ те ӗҫе кӳлӗннӗ.
Канашра пурӑнакан, ниҫта та ӗҫлемен 27 ҫулти арҫынна суд айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Кун пирки РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн пресс-служби пӗлтерет.
Суд тата следстви палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак арҫынна темиҫе преступленишӗн айӑпланӑ. Вӑл тӑван мар икӗ ывӑлне, 9 тата 11 ҫулти ачасене, хӗненине, вӗсен сывлӑхне йывӑр сиен кӳнине палӑртнӑ. Арҫын пӗчӗкскерсене вӗлерессипе те хӑратнӑ. Вӑл арӑмне те хӗненӗ. Ҫитменнине, вӑл ун тӗлӗшпе палӑртнӑ административлӑ надзора пӑхӑнман.
Суд арҫынна ҫирӗп режимлӑ колоние 4,5 ҫуллӑха яма йышӑннӑ. Арӑмӗ халӗ унран уйрӑлма палӑртнӑ.
Чӑваш ачисен клубӗ шāматкун, пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, тӑван чӗлхене вēренес шухӑшлā шӑпӑрлансене хӑй патӗнче пуҫтарнӑ.
Ҫакӑн пирки эпир «Аталану» ассоциаци пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче пӗлтернӗ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, икē ушкāнāн та занятийē Шупашкарти Ленин проспектēнчи 15-мӗш ҫyртра, тепӗр майлӑ каласан, Чӑваш Ен наци вулавӑшӗнче иртнӗ. Заняти вулавӑшри 212-мēш пулēмре пулассине пӗлтернӗ. «Шкул ҫулне ҫитмен ачасен ушкāнē 14 сехетре, аслā ушкāнāн вара 13 сехетре занятийēceм пуҫланēҫ», — хыпарланӑ «Аталану» ассоциацире.
Тӗплӗнрех ыйтса пӗлмелли телефон номерӗсене те кӑтартнӑ унта.
Занятие хӑш ҫулхи тата миҫе ача пухӑнни пирки хыпарланине каярах пӗлтерменччӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Германири шкул ачисене актер ӑсталӑхне вӗрентнӗ. Кӗске курса Мускари Владимир Беляйкин режиссер ирттернӗ. Владимир Беляйкин Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче пластикӑллӑ икӗ спектакль лартнӑ.
Германи ачисем Шупашкарти 41-мӗш вӑтам шкулта вӗреннӗ хыҫҫӑн тӑван ҫӗршывне таврӑннӑ ентешӗ Чӑваш Ен тӗп хули ҫинчен илӗртӳллӗ каласа кӑтартнине ытарайман — килсе курма шухӑшланӑ. Хӑйсене вырӑс чӗлхи вӗрентекен Светлана Тикуновӑпа пирӗн ҫӗршыв историйӗпе йӑли-йӗркине тишкернӗ, илемлӗ литература вуланӑ. Унтан пирӗн тӑрӑха ик эрнене килнӗ. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче Николай Гоголӗн повеҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Шинель» спектакле курас, унӑн режиссерӗпе Владимир Беляйкинпа паллашас килнӗ вӗсен. Шупашкара киличчен ачасем, сӑмах май, асӑннӑ повеҫе вуланӑ. Тӗлпулу ӑсталӑх сехетне ҫаврӑннӑ.
Шупашкарта тепӗр ҫӗнӗ шкул тума тытӑнасшӑн. Вӑл «Университет» микрорайонта пулӗ.
Малтанах унта шкул строительствине 2021 ҫулта ҫеҫ пуҫлама палӑртнӑ. Анчах тӳре-шара ӑна маларах тума тытӑнччӑр тесе тӑрашать. Кун пирки ЧР Элтеперӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Олег Николаев пӗлтернӗ.
Халӗ проектпа смета документацине хатӗрлеҫҫӗ. Ӑна хӳтӗлесен строительство ӗҫне ҫур ҫулта пуҫӑнас шанчӑк пур.
«Университет» микрорайонта ҫӗнӗ шкул хута кайсан ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнче иккӗмӗш сменӑра вӗренме пӑрахӗҫ. «Садовый» микрорайонта та шкул уҫсан хулари ачасем иккӗмӗш сменӑра пачах вӗренмӗҫ. Унта кӑҫал ҫулла шкул тума тытӑнасшӑн.
Кунсӑр пуҫне «Лента», «Кувшинка», «Акварель», «Радужный» микрорайонсенче вӗренӳ учрежденийӗсен проектированине тӑвас ӗҫ пырать.
Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 15 ҫулти хӗрачана япӑх пулса кайнӑ. Ачан пуҫӗ ҫаврӑннӑ, ӑш хыпнӑ, ӑшӗ пӑтраннӑ. Васкавлӑ медпулӑшу ун патне 8 минутран ҫитнӗ.
Алексей Сурнаев фельдшер хӗрачана часрах пӗрремӗш пулӑшу панӑ. Унтан ачана машинӑна хурса пульницӑна илсе кайнӑ. Вӑхӑтра пулӑшу пани ачан пурнӑҫне ҫӑлнӑ. Унӑн сахӑр диабечӗ пулнӑ.
Тухтӑрсем палӑртнӑ тӑрӑх, чылай чухне ашшӗ-амӑшӗ ҫак чирӗн пӗрремӗш паллисене шута илмест, ача кайран реанимацие лекет. Шӑпарлан нумай ҫиет, анчах хӑвӑрт начарланать, яланах шыв ӗҫет, «пӗчӗккипе» нумай каять пулсан тухтӑр патне ҫитмеллех.
+7.7 °C