Чӑваш Енре ҫӗрулми туса илекенсен куравӗ ҫулсеренех иртет. Кӑҫал та ҫаплах пулӗ. «Ҫӗрулми-2022» ял хуҫалӑх куравӗ пуш уйӑхӗн 3-4-мӗшӗсенче Шупашкарти «Контур» суту-илӳпе курав центрӗн территорийӗнче иртӗ.
Унта хамӑр патра тата ют ҫӗршывсенче туса кӑларакан удобренисемпе, ҫӗрулмине хӳтӗлемелли хатӗрсемпе, ял хуҫалӑхӗнче кирлӗ ытти продукципе, вӑрлӑхлӑх ҫӗрулмин тӗрлӗ сорчӗпе паллаштарӗҫ. Курава Раҫҫейӗн 24 регионӗнчен тата Беларуҫ Республикинчен 90-а яхӑн компани килсе ҫитмелле.
Чӑваш Енре пӗр тонна ытла панулмие пӑрахӑҫланӑ. Витаминлӑ ҫак ҫимӗҫе тракторпа лапчӑтса юрӑхсӑра кӑларнӑ.
1200 килограмм панулмие Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Чӗмпӗр облаҫӗнчи управленийӗ тиркенӗ. Асӑннӑ продукцин докуменчӗсем юрӑхлӑ пулман иккен.
Асӑннӑ органӑн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, панулмие ӑҫтан кӳрсе килнине документсемпе ҫирӗплетсе парайман. Ун пек ҫимӗҫе надзор органӗсем сутма ирӗк паманнинчен тӗлӗнме кирлӗ мар. Сутлӑха яма юраман продукцие тракторпа лапчӑтса пӗтернӗ.
Ял хуҫалӑх министерстви кӑҫал мӗнле ҫимӗҫсем хакланма пултарассине пӗлтернӗ. Ҫак йыша пилӗк продукци кӗнӗ.
Мӗнлисем? Сӗт, сӗт юр-варӗ, ҫӑкӑр, пахча ҫимӗҫ тата сахӑр. Ведомство хаксене шайлаштармашкӑн тивӗҫлӗ мерӑсем йышӑнасшӑн. Тӗслӗхрен, ҫӑкӑр пӗҫерекенсене пӗр килограмм пуҫне 2 тенкӗ мар, 2,5 тенкӗ субсиди парасшӑн.
Пахча ҫимӗҫе мӗнле йӳнетмелле? Харпӑр хуҫалӑхсенче шанчӑк пур. Ҫавӑн пекех тӳре-шара пахча ҫимӗҫ, ҫӗр улми туса илессине аталантармашкӑн федераци проекчӗ пуҫарасшӑн. Ҫавна май 2023 ҫулта ку тӗллевпе хушма укҫа уйӑрасшӑн.
Чӑваш Енри предприятисем Мускаври курава хутшӑннӑ. «Продэкспо» — Раҫҫейри тата Хӗвелтухӑҫ Европӑри чи пысӑк куравсенчен пӗри. Унта апат-ҫимӗҫпе тата тӗрлӗ сӗткенпе паллаштарнӑ.
Пӗтӗм тӗнчери курава тӗнчери 73 ҫӗршыври 2,5 пин ытла предприяти пырса ҫитнӗ. Экспозицие 100 пин ытла тӑваткал метр лаптӑк ҫинче вырнаҫтарнӑ.
Сумлӑ куравра пирӗн республикӑри предприятисем те тивӗҫлӗ вырӑн йышӑннӑ. «Сделано в Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енре туса илнӗ) стенд аякранах курӑнса тӑнӑ. Унта Шупашкарти ликерпа водка завочӗн, Етӗрнери сӗт завочӗн, «АККОНДӑн», Етӗрнери спирт завочӗн, «Мелилотус», «Приволжские колбасы», «Деревенский дворик» предприятисен тата ыттисен продукцийӗпе паллаштарнӑ.
Шӑккалат усӑлӑхӗ пирки тахҫанах калаҫаҫҫӗ ӗнтӗ, анчах тухтӑрсем ҫине-ҫинех ӑна епле ҫимелли ыйту патне таврӑнаҫҫӗ, вӑл организмшӑн ытла та усӑллӑ пулнине ӗнентереҫҫӗ. «Актуальные новости» (чӑв. «Ҫивӗч хыпарсем») тӗнче тетелӗнчи кӑларӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, кардиологсем ҫак анлӑ сарӑлнӑ пылака ҫини чӗре сывлӑхне тата пӗтӗм чӗрепе юн тымарӗсен системине пулӑшать тесе пӗлтернӗ.
Тӗпчевсем кӑтартнӑ тӑрӑх, эрне хушшинче 28 грамм шӑккалат ҫини чӗрепе юн тымарӗсен чирӗсене 18% чакарать. Унсӑр пуҫне сикчевлӗ аритмие тата ытти тӗрлӗ чӗре чирӗсене аталантарас хӑрушлӑха чакарать. Сӑмах кунта кокао виҫи 70% каярах мар шӑккалат ҫинчен пырать, мӗншӗн тесен организма усӑ кӳрекенни — шӑп кокао шутланать те. Унсӑр пуҫне тӗксӗм е йӳҫӗ шӑккалатра, сӗтлипе танлаштарсан, сахӑрпа ҫу сахалрах. Паллах ӗнтӗ, ӑна виҫеллӗ ҫимелле, мӗншӗн тесен вӑл калориллӗ апат шутланать тата унра ҫӳлерех асӑннӑ сахӑрпа ҫу пур. Гипертонипе аптӑракансемшӗн те ҫак пылак ҫимӗҫ усӑллӑ, мӗншӗн тесен юн тымарӗсенчи шыҫҫа чакарать тата иммунитета ҫирӗплетет. Куллен тата виҫеллӗ пахалӑхлӑ шӑккалат ҫини, ҫакӑ темле парадоксла илтӗнет пулин те, диабет аталанма пултаракан хӑрушлӑха чакарать.
Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви «Ҫӗнӗ ҫула – чӑваш апачӗпе» флешмоб пуҫарнӑ.
Унта кирек кам та хутшӑнма пултарать. Чи кирли — тӑван халӑхӑмӑрӑн наци апатне хатӗрлемелле те ҫавна видеоролик ҫине куҫарса тӗнче тетеленчи халӑх ушкӑнӗсене #ОбразованиеЧувашии, #ВкусноЧувашское, #ВНовыйгодсчувашскимблюдом хештэгсемпе вырнаҫтарса тухмалла.
Сӑмах май, апата мӗнле тата мӗнрен хатӗрленине пӗлтермелле.
Флешмоб кӑҫалхи раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗччен пырӗ. Мӗн хатӗрлесси пирки пуҫ ватма халӗ шӑпах вӑхӑт.
Паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ планеркӑра апат-ҫимӗҫ хакӗсем пирки те калаҫнӑ. Хаксем мӗншӗн хӑпарни пирки экономика министрӗ Дмитрий Краснов каласа кӑтартнӑ.
Кӑрлач-чӳк уйӑхӗсенче Чӑваш Енре инфляци 7,8 процентпа танлашнӑ. Раҫҫейӗпе илес тӗк, кӑшт пысӑкрах (ҫӗршывра – 7,5%). Апат-ҫимӗҫ вӑтамран 8,9 процент хӑпарнӑ, ытти тавар – 8,8 процент. 2021 ҫул пӗтӗмлетӗвӗпе инфляци 8,2-8,5 процентпа танлашма пултарассине калаҫҫӗ. Малтан ку кӑтарту 5,5 процентпа танлашма пултарасси пирки пӗлтернӗччӗ.
Купӑста хакӗ – 2,1, кишӗр – 1,4, ҫӗрулми – 1,3, аш-какай – 1,2 процент хӑпарнӑ. Кӗрпе, пӑрҫа 1,2 процент хакланнӑ. Ҫавӑн пекех макарон хакӗ самай хӑпарнӑ: 14,4 процент. Ҫӑкӑр-булка таврашӗ 13,5 процент хакланнӑ, тип ҫу – 8,9%.
Чӑваш тӗрри кунӗ тӗлне Шупашкарти «Планета» кондитерскинче тӑрӑшакансем «Чӑваш наци тумӗ» ӗҫ хатӗрленӗ. Ку хыпара «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.
Унта хыпарланӑ тӑрӑх, «тӗрӗпе илемлетнӗ пылак ҫимӗҫе кондитерсем 8 уйӑх янтӑланӑ». Хаҫатҫӑсем ӗнентернӗ тӑрӑх, «чӑваш хӗрарӑмӗн наци тумӗн «ҫимелли» вариантне чӑн-чӑннинчен уйӑрса илме те ҫук».
Тӗлӗнтермӗш ӗҫпе паян республикӑн культура министрӗ Светлана Каликова, Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен союзӗн председателӗ Наталья Николаева паллашнӑ.
Вӑрнарти сӗт савутне штрафлама йышӑннӑ. Сахал мар – 100 пин тенкӗлӗх. Вӑл туса кӑларакан хӑймапа ҫура антибиотик тупнӑ.
Кӳкеҫри ачасен интернат ҫуртӗнче Россельхознадзор апат-ҫимӗҫе тӗрӗсленӗ. Шӑп ҫавӑн чухне Вӑрнарти сӗт савучӗ туса кӑларнӑ ҫупа хӑймара линкомицин антибитик пурри палӑрнӑ. Ку – «Апат-ҫимӗҫ хӑрушсӑрлӑхӗ пирки» техника регламенчӗн требованийӗсене пӑсни.
Юпа уйӑхӗнче юридици сӑпачӗ тӗлӗшпе административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Чӳк уйӑхӗнче ӗҫе пӑхса тухнӑ та савута 100 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.
Шупашкар хулинче пурӑнакан 67 ҫулти хӗрарӑм ют ҫын карттипе усӑ курнӑ. Ҫыннӑн банк карттипе вӑл апат-ҫимӗҫ лавккисенче 10 пине яхӑн тенкӗлӗх тавар туяннӑ.
Банк карттине 44 ҫулти хӗрарӑм ҫухатнӑ. Шупашкарта пурӑнакан ҫав ҫын картта ҫинчен 10 пине яхӑн тенкӗ ҫӗтни пирки смс-ҫыру килсе йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ.
Лавккара ют ҫын карттипе апат-ҫимӗҫ туяннӑ ватӑ хӗрарӑм видеокамера ҫине лекнӗ. Ӑна шыранине пӗлтерсе массӑллӑ информаци хыпарӗсенче хыпарланӑ. Амӑшне йӗрке хуралҫисем шыранине ватӑ ҫынна хӗрӗ пӗлтернӗ. Ҫавӑн хыҫҫӑн хӗрарӑм йӗрке хуралҫисем патне васканӑ, ҫын карттипе усӑ курнишӗн питех те ӳкӗннине, парӑма ҫывӑх вӑхӑтра татассине пӗлтернӗ.
-0.7 °C