Кӑҫалхи авӑн уйӑхӗпе танлаштарсан юпа уйӑхӗнче Чӑваш Енре инфляци шайӗ 0,2 процентпа танлашнӑ. Чӑвашстатра ӗнентернӗ тӑрӑх, ҫак цифра Раҫҫейри вӑтам кӑтартуран 0,2 процент пӗчӗкрех.

Иртнӗ уйӑхра пирӗн республикӑра апат-ҫимӗҫ унчченхи уйӑхринчен 0,2 процент хакланнӑ. Ҫав вӑхӑтрах ҫӗрулми 1,7 процент, аш-пӑшпа чӑх какайӗ 1,4 процент, макарон таврашӗ 1,1 процент, тип ҫу 0,04 процент йӳнелнӗ. Чӑх ҫӑмарти 3,3 процент хакланнӑ, услам ҫу — 1,6 процент, сӗт тата сӗтрен хатӗрленӗ апат-ҫимӗҫ, сахӑр, кӗрпе, пӑрҫа йышшисем, обществӑлал апатлану – 1,3%, ҫаар тата ҫӑкӑр тавраш – 0,3 процент, пулӑ тата тинӗс ҫимӗҫӗ – 0,02 процент.

Апат-ҫимӗҫ мар тавар 0,5 процент хакланнӑ. Ҫав шутран — ҫумалли япаласен хакӗ 2,9 процент ӳснӗ.

Чӑваш Енре чухӑнлӑх чиккинче пурӑнакан ҫын нумай. Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫулталӑкра вӗсен йышӗ ӳснӗ.

Пурӑнмашкӑн кирлӗ укҫа виҫинчен сахалрах ӗҫлесе илекенсем 19 процентпа – 235,3 пин ҫын - танлашнӑ. Ку – 2017 ҫулхи кӑтарту. 2016 ҫулта 229,8 пин ҫын чухӑнлӑх чиккинче пурӑннӑ.

Пӗлтӗр халӑхӑн 11,4 проценчӗ 7 пин тенкӗрен сахалрах шалу илнӗ, 15,1 проценчӗ 7-10 пин тенкӗ ӗҫлесе илнӗ. 10-14 пин тенкӗ илекенсен йышӗ – 20,2 процент. 45 пин тенкӗрен ытларах ӗҫ укҫиллӗ ҫынсен йышӗ пӗлтӗр 3,6 процент кӑна пулнӑ.

Атӑлҫи федераци округне илес тӗк, Чӑваш Ен пурӑнмашкӑн кирлӗ укҫа виҫинчен сахалрах илекенсен йышӗпе иккӗмӗш вырӑн йышӑнать. Пӗрремӗш вырӑнта – Мари Эл.

Чӑвашстат пирӗн республикӑри миграци лару-тӑрӑвне пӗтӗмлетнӗ. Вӑл кӑҫалхи икӗ уйӑха: кӑрлачпа нарӑса — тишкернӗ.

Кӗске ҫак тапхӑрта пирӗн республикӑран 7035 ҫын тухса кайнӑ. Пӗлтӗрхи ҫав тапхӑрта ку йыш 777 ҫын сахалтарах пулнӑ. Хуларине илсен, унта пурӑнакансем те куҫса ҫӳреҫҫӗ-ха, ҫапах та килен-каян йышӗпе пӑхсан унта йыш катӑлни сисӗнмен. 499 ҫын хушӑнни вара палӑрать.

Республикӑпа пӗтӗмӗшле илсен, каякансен шучӗ пӗлтӗрхи ҫулталӑк пуҫламӑшӗнчи икӗ уйӑхринчен кӑҫалхи кӑрлач-нарӑс уйӑхӗсенче 6 хута яхӑн ӳснӗ.

Чӑвашстатӑн таблицине тишкерсен, ҫынсенчен ытларахӑшӗ хамӑр ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне тухса кайни сисӗнет. Ют ҫӗршыва каякансем тата унтан килекенсем те пур. Инҫетри чикӗ леш енне 32-ӗн кайнӑ, 61 ҫын килнӗ.

Чӑвашстат кам мӗн чухлӗ ӗҫлесе илнине шутланӑ. Официаллӑ даннӑйсене ӗненес тӗк, хысна организацийӗсенче вӑй хуракансен шалӑвӗ 10 процент ӳснӗ.

Ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем ыттисенчен ытларах ӗҫлесе илеҫҫӗ – вӑтамран 49,8 пин тенкӗ. Аслӑ шкулсенче вӗрентекенсем вӑтамран 48,7 пин тенкӗ илеҫҫӗ. Тухтӑрсен шалӑвӗ те ҫавӑн чухлех. Ытти категорири ӗҫченсем 25 пин тенкӗрен сахалрах ӗҫлесе илеҫҫӗ.

Сӑмах май, иртнӗ ҫул вӑтам ӗҫ укҫи 7,2 процент ӳснӗ, ку кӑтарту 24 пин те 531 тенкӗ те 3 пуспа танлашнӑ. Палӑртмалла: 2017 ҫулта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев пресс-конференцире вӑтам ӗҫ укҫи кашни ҫулах ӳссе пырассине каланӑччӗ.

Чӑваш Енри арҫынсем ӗҫлесе илнӗ укҫана мӗнле тӑкаклаҫҫӗ? Ҫакна пӗлес тесен Чӑвашстат тӗпчевне тишкермелле. Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗ умӗн ведомство арҫынсен кӗсйине «кӗрсе» пӑхнӑ.

Чӑваш Енри арҫынсем укҫан пысӑк пайне, шалӑвӑн 28 процентне, апат-ҫимӗҫ туянса пӗтереҫҫӗ. Иккӗмӗш вырӑнта – машина, кил-ҫурта хӑт кӳме тата юсама япала туянасси (11-13 процент). Чӑваш Ен арҫынӗсем пульницӑна ытлах ҫӳремеҫҫӗ, ҫавна май ку тӗлӗшпе укҫа та сахал тӑкаклаҫҫӗ – ӗҫ укҫин 3 процентне кӑна пӗтереҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вӗсем хӑйсене пӑхма кӑмӑлламаҫҫӗ.

Чӑвашри арҫынсем ӑҫта канма юратнине те пӗлнӗ экспертсем. Вӗсем бильядла тата боулингла выляма юратаҫҫӗ.

Ведомство специалисчӗсем арҫынсем ӑҫта ытларах ӗҫлесе илнине те тӗпчесе пӗлнӗ. Чукотка автономи округӗнче вӑй хуракансем пуянрах иккен: вӗсен «таса» ӗҫ укҫи вӑтамран 61 пин тенкӗпе танлашать. Мускавра тата Магаданра ӗҫлекенсем 53 тата 50,3 пин тенкӗ илеҫҫӗ.

Чӑваш Енре демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑхланнине палӑртнӑ. Пурнӑҫ тӑршшӗ те вӑрӑмланнӑ, халӑх йышӗ те нумайланнӑ. Ҫынсен йышӗ мигрантсене пула кӑна мар, ача нумай ҫуралнипе те ӳснӗ.

Чӑвашстат малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Шупашкарта пурӑнакан ҫынсен хисепӗ 502 255-пе танлашнӑ. Пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, ку 2203 ҫын нумайрах.

Ҫитес ҫулсенче те демографи лару-тӑрӑвӗ лайӑх пуласса шанаҫҫӗ. Сӑмах май, пӗлтӗр 6 275 ача ҫуралнӑ. Вӗсенчен 2 462-шӗ ҫемьере пӗрремӗш пепке пулнӑ. 2 804-шӗ — иккӗмӗш ача, 801-шӗ — виҫҫӗмӗш тӗпренчӗк, 208-шӗ тӑваттӑмӗш тата ун хыҫҫӑнхи ача пулнӑ.

Чӑваш Енре демографи лару-тӑрӑвне тишкернӗ. Шел те, кӑҫалхи кӑрлач-чӳк уйӑхӗсенче, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ача ҫураласлӑх чакнӑ.

Чӑвашстатӑн официаллӑ даннӑйӗсене ӗненес тӗк, кӑҫал 2313 ача сахалрах ҫуралнӑ. Пӗлтӗрхипе танлаштарсан, ку кӑтарту 15,2 процент сахалрах. Ҫапах савӑнтараканни те пур: вилнисен йышӗ чакнӑ, кӑҫал 548 ҫын сахалрах пурнӑҫран уйрӑлнӑ. Анчах ҫын вилеслӗхӗ ача ҫураласлӑхӗнчен пӗчӗк мар: вилекенсен йышӗ, ҫут тӗнчене килнисемпе танлаштарсан, 11,4 процент нумайрах.

Республикӑри ҫынсем ытларах чухне мӗншӗн пурнӑҫран уйрӑлаҫҫӗ-ха? Пӗрремӗш вырӑнта – юн ҫаврӑнӑшӗн чирӗсем. 12,2 проценчӗ тӗрлӗ салтава пула вилет, ҫавӑн чухлех процент усал шыҫҫа пула куҫне ӗмӗрлӗхех хупать. Апат ирӗлтерекен тытӑм, сывлав органӗсен чирӗсене пула та ҫынсем нумай вилеҫҫӗ.

Чӑвашстат руспубликӑра мӗн чухлӗ ача ҫуралнине шутланӑ. Тӳрех палӑртмалла: вилекенсен йышӗ ҫуралакансенчен нумайрах. Эппин, халӑх йышӗ чакса пырать.

Кӑҫал, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, кӑрлач-юпа уйӑхӗсенче 2 291 ача сахалрах ҫуралнӑ. Вилекенсен йышӗ вара ҫуралакансенчен 1 360 ҫын нумайрах. Пӗтӗмпе кӑҫал 11 747 пепке ҫут тӗнчене килнӗ, 13 107 ҫын пурнӑҫран уйрӑлнӑ.

Пӗлтӗр лару-тӑру лайӑхрах пулнӑ: 14 038 ача ҫуралнӑ. Ҫулталӑк тултарман 43 пепке, шел те, вилнӗ. Пӗлтӗр ку кӑтарту 47-пе танлашнӑ.

Чӑвашстат тата ҫакна хыпарлать: уйрӑлакан мӑшӑрсен йышӗ 4,3 процент чакнӑ. Кӑҫал 6346 ҫемье чӑмӑртаннӑ, 3243 мӑшӑр уйрӑлнӑ.

ЧР Экономика аталанӑвӗн, промышленноҫ тата суту-илӳ министерствин сайтӗнче лайӑх хыпар пӗлтернӗ: Чӑваш Енре вӑтам ӗҫ укҫи ӳснӗ.

Чӑвашстат пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫалхи кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче, пӗлтӗрхи ҫак тапхӑрпа танлаштарсан, вӑтам шалу 6,9 процент хӑпарнӑ. Ҫапла майпа республикӑри вӑтам ӗҫ укҫи халӗ 23747 тенкӗпе танлашнӑ.

Производствӑра тӑрӑшакансем вӑтамран 26,5 пин тенкӗ илеҫҫӗ. Ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсем вара уйӑхсерен 16,8 пин тенкӗ кӗсьене чикеҫҫӗ. Строительствӑпа ҫыхӑннӑ организацисенче вӑй хуракансем вӑтамран 23,4 пин тенкӗ илеҫҫӗ. Курттӑмӑн тата ваккӑн сутакансене вӑтамран 20,5 пин тенкӗ тӳлеҫҫӗ.

Палӑртмалла: ӑслӑхӑх тӗпчевӗсемпе, компьютерпа, электричество хатӗр-хӗтӗрӗ производствипе тата ытти ӗҫпе ҫыхӑннӑ организацисенче пысӑк шалу сӗнеҫҫӗ.

Тӗнче тетелне кӗрсен мӗн тӗрлӗ кӑна ваканси ҫук-ши? Нумайӑшӗ лайӑх ӗҫ укҫи пама шантарать. Апла плин те хӑшӗ-пӗрисем ӗҫе вырнаҫма васкамаҫҫӗ. Ӗҫ вырӑнӗсем пур пулсан та ӗҫсӗррисен йышӗ самай-ха.

Нумаях пулмасть Чӑвашстат ӗҫсӗррисем мӗн чухлӗ пулнине шутланӑ. Ведомство палӑртнӑ тӑрӑх, кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта ӗҫлеме пултаракан ҫынсен йышӗ 631,5 пин ҫынпа танлашнӑ. Ку ушкӑна 15 ҫултан пуҫласа 72 ҫултисем кӗреҫҫӗ.

Ҫав йышран 602,1 пин ҫын ӗҫлет. 29,5 пин ҫын вара ӗҫсӗр шутланать. Ку йыша ӗҫ шыракансем те, ҫитес вӑхӑтра вӑй хума палӑртакансем те кӗнине палӑртмалла.