Кӑҫал эпир ҫитес ҫул валли ятарлӑ кунталӑк (календарь) кӑлартӑмар — чӑваш уявӗсемпе. Вӗсене эпир палӑртасса палӑртрӑмӑр та, анчах чылайӑшӗ вӗсем пирки пӗлсех каймасть — епле тата хӑҫан уявланине, ӑҫта пухӑннине, камсем ирттернине. Ҫавӑнпа та пӗчӗк саспаллисемпе айӑккинче асӑнса хӑвартӑмӑр — тӗплӗрех пӗлес тесен пирӗн сайта кӗрсе пӑхмалла имӗш. Паян эпир ҫапла май Нартукан пирки ятарлӑ страница йӗркелерӗмер (вӑл кун вӑрӑмланма пуҫланӑ кун, раштавӑн 25-мӗшӗнче, пуҫланать-ҫке! Халь шӑп та лӑп Науртукан эрни пырать).
Унта эсир уява мӗне тӗпе хурса уявланине, «нартукан» сӑмах епле пулса кайнине пӗлме пултаратӑр. Иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ҫак уява епле ирттерни кӑсӑклӑ-и? Йӑлт кӗртрӗмӗр — Куславкка тӑрӑхӗнчи йӗркене те, Самар облаҫӗнчине те, инҫетри пушкӑрт чӑвашӗсенне те. Унсӑр пуҫне Нартукан юррисемпе те паллашма май пур. Унта эсир Хӗл турханӗ кам иккенне пӗлме пултаратӑр, Ҫилачипе Юрпике мӗншӗн унпа пӗрле ҫӳренине.
Раштавӑн 27-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутайри вӑтам шкулӑн пуху залӗнче районти шкул ачисен Ҫӗнӗ Ҫул уявӗ иртрӗ. Уява хутшӑнма районти 55 чи хастар вӗренекен тивӗҫлӗ пулнӑ: районти тата республика шайӗнче иртнӗ олимпиада ҫӗнтерӳҫисем, хастар спортсменсем, юрӑ-ташӑра палӑрнисем, вӗренӳ отличникӗсем.
Пухӑннисене районӑн администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров тата районти вӗренӳ пуҫлӑхӗн ҫумӗ Ольга Митрофанова саламларӗҫ, малашне те район тата шкулсен чысне ҫӳллӗ шайра тытма чӗнсе каларӗҫ. Кашниех уява хитре тумпа, тӗрлӗ костюмпа килнӗ. Уяв ирттерме чутайсем Шупашкарти «Ветряная мельница» (чӑв. Ҫил арманӗ) студине ҫӳрекенсене хӑнана чӗннӗ. Вӗсем пухӑннисене тӗрлӗ вӑйӑ-кулӑпа савӑнтарчӗҫ.
Хӗл Мучипе Юрпике килсен ачасем вӗсене юрласа, сӑвӑ каласа тӗлӗнтерчӗҫ.Хӗл Мучипе Юрпике кашнинех асӑнмалӑх парне пачӗ. Уяв чӑннипех ҫӳллӗ шайра иртрӗ.
Сӑнсем (73)
Паян Шупашкарта Хӗл Мучин резиденцийӗ ӗҫлеме тытӑннӑ. Ӑна кӑҫалхипе 8-мӗш хут уҫаҫҫӗ. Хӗл Мучие курма республикӑри ачасем кӑна мар, ун тулашӗнчисем те килни пирки хыпарлать Шупашкар хула администрацийӗн пресс-служби. Резиденцие уҫнӑ май Хӗл Мучи патне янӑ чи лайӑх ҫырусен авторӗсене палӑртаҫҫӗ иккен. Хӗл Мучи хӑй те шӑпӑрлансене ҫыру ярса хуравлать-мӗн.
Ҫывхарса килекен Ҫӗнӗ ҫула халалласа хальхи вӑхӑтра тӗрлӗ мероприяти иртет. Вӗсене кӑрлачӑн 13-мӗшӗчченех йӗркелеме палӑртнӑ. Ҫак тапхӑрта пурӗ 1 700 ытла мероприяти пулмалла иккен. Йӗркелӳҫӗсем вӗсене 120 пин ытла ҫын хутшӑнасса шанаҫҫӗ.
Ҫӗнӗ Ҫул умӗн пӗр эрне юлсан Нартукан уявне уявлама пуҫлаҫҫӗ. Ку уяв вӑхӑтӗнче ӗлӗк тӑвансемпе пухӑнса «ларма» ирттернӗ. Чӗнекеннисем арҫын ачасемпе каччӑсем пулнӑ, вӗсем нумайлӑха хӑнана хӗрсемпе тӑванӗсене чӗннӗ — ҫапларах ӑнлантарса парать Виталий Станьял «Мир чувашской культуры» (чӑв. Чӑваш культурин тӗнчи) кӗнекере. Эрне тӑршшӗ вӑл пынӑ. Уяв вӑхӑтӗнче ача-пӑча уйрӑмах савӑннӑ — Ҫӗнӗ ҫул чӑрӑшне лартса капӑрлатнӑ, тӑррине сакӑр кӗтеслӗ ҫӑлтӑр вырнаҫтарнӑ, юнашар — автанпа мулкач кӳлеписене. Ачасене ертсе ҫӳрекенне Хӗл турханӗ тенӗ, унпа пӗрле Юрпикепе Ҫилачи чуптарса ҫӳренӗ. Савӑнӑҫлӑ уявра ачасем нартукан сӑввисем вуланӑ (хальхи пек вӑйпа вӗренттернӗскерсем мар, хӑйсем шуталса кӑларнисем те пулнӑ).
Раштавӑн 23-мӗшӗнче, тунтикун, Шупашкарти «Старая площадь» (чӑв. Кивӗ тӳрем) кафере «Сувар» тӗпчев фончӗ ӗлӗкхилле Нартукан уявне паллӑ тума пуҫтарӑннӑ. Уява ертсе пыма Сархан Семёнова суйланӑ, — пӗлтерет уявӑн техӗмлӗ шӑршипе апатне тутанса пӑхнӑ Тимӗр Акташ журналист.
Пухӑннисем чӑвашсен йӑли-йӗркине чӗртме, ӗлӗк ирттернӗ уявсене ирттерме чӗнсе каланӑ — ку вӑл ҫамрӑк ӑрӑва хӑйсен йӑли-йӗркине упраса аталантарма пулӑшӗ тенӗ.
Шупашкарӑн Ленин районӗнче ҫамрӑксен правительстви йӗркеленнӗ. Ҫӗнӗ ҫул ҫитнӗ май вӗсем вырӑнти хӑйтытӑмлӑх уйрӑмӗсемпе пӗрле «Хӗл Мучине чӗнсе-и?» проект пурнӑҫлама тытӑннӑ. Чи малтанхи хут ачасене савӑнӑҫ кӳме И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн студенчӗсем хутшӑнчӗҫ. Ҫӗнӗ Лапсар посёлокӗпе «Рябинка» (чӑв. Пилеш) микрорайон ачисемшӗн Хӗл Мучипе Юрпике пулма Кабардаев Дмитрий, Романова екатерина, Шогулин Александр, Школьникова Екатерина хаваспах килӗҫшрӗҫ.
Юмах тӗнчин тумтирне тӑхӑнса ҫамрӑксем ачасене кӑна мар, ваттисене те саламларӗҫ. Шӑпӑрлансем, паллах, парнесемсӗр юлмарӗҫ.
Сӑнсем (7)
Ӗнер, раштавӑн 16-мӗшӗнче, Чӑваш наци конгресӗ ҫумӗнчи Халӑх ӑстисен пӗрлӗхӗ «Ахах-мерчен аваллӑхӗ» ятпа чӑваш тумӗн уявне ирттернӗ. Кун пирки ЧНК сайчӗ пӗлтерет.
Тӗрӗ ӑсталӑхне, халӑх пултарулӑхӗн ҫак пайне упраса хӑварас тата ҫитӗнекен яш-кӗрӗме унпа паллаштарас тӗллевпе йӗркеленӗ уява халӑх сахал мар пухӑннӑ.
Ылтӑн алӑллӑ ӑстасем те мероприятие хутшӑннӑ, вӗсен шутӗнче «Паха тӗрӗ» фирма (пӗр лавкки Шупашкарти кӳлмекрен инҫе мар вырнаҫнӑ, хакӗсем те унта ҫырмаҫҫӗ), Зинаида Воронова тата ыттисем. Уявра вӗсем хӑйсен ҫитӗнӗвӗсемпе паллаштарнӑ.
Юрӑ-ташӑпа савӑнтаракансен йышӗнче Етӗрне районӗнчи «Сӑр ен», Шупашкарти «Укӑлча», Шупашкар районӗнчи «Телей» (Кӳкеҫ), Элӗк районӗнчи «Валинкке», Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Ҫичпӳрт» халӑх фольклор ушкӑнӗсем пулчӗҫ.
Аякри чӑвашсем пӗр-пӗринпе тӗл пулнине, тӗрлӗ уяв ирттернине пӗлтерме яланах кӑмӑллӑ. Екатеринбургри чӑвашсем те пухӑнасшӑн. Хальхинче вӗсем ун пек тӗлпулӑва раштавӑн 23-мӗшне палӑртса хунӑ.
Ун чухне вӑл тӑрӑхри чӑвашсем «Сурхури–2013» уяв ирттерме шухӑшланӑ. Ӑна йӗркелекенни — «Екатеринбургри чӑвашсен автономийӗ» обществӑлла пӗрлешӳ.
Уяв 12 сехетре пуҫӑнмалла. Тӗплӗнрех ыйтса пӗлес тата уяв вырӑнне уҫӑмлатас тесен Вероника Александровна Филиппова (Павлова) ятлӑ хастар чӑвашпа 8-904-386-74-73 номерпе ҫыхӑнмалла.
Килес ҫулхи Республика кунне ирттернӗ чух Хӗрлӗ тӳремри сценӑна епле капӑрлатасси Чӑваш Енри кашни ҫынран килме пултарать. Мӗншӗн тесен сценӑн эскиз проектне кирек кам та сӗнме пултарать. Ӗҫсенчен чи лайӑххине вара конкурс комиссийӗ палӑртӗ. Капла ӑмӑртӑва Чӑваш Енӗн Культура министерстви йӗркеленӗ.
Сӗнес тесен эскизсене ҫак уйӑхран тытӑнса килес ҫулхи пуш уйӑхӗ таранах йышӑнаҫҫӗ. Конкурса художниксем, дизайнерсем, реклама енӗпе ӗҫлекен специалистсем, ытти ӑстапа организацисем хутшӑнаяҫҫӗ. Ӑмӑрту пирки тӗплӗнрех пӗлес тесен ҫак каҫӑпа www.cap.ru/SiteMap.aspx?gov_id=12&id=1666438 пӑхма пулать.
Раштавӑн 16-мӗшӗнче, 18.00 сехетре, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Ахах-мерчен аваллӑхӗ» ятпа чӑваш тумӗн пысӑк уявӗ иртмелле — кун пирки Чӑваш наци конгресӗн сайчӗ пӗлтерет.
Тӗрлӗ енче пурӑнакан чӑвашсен авалхи тата авалхине тӗслӗхшӗн усӑ курса хальхи вӑхӑтра туса хатӗрленӗ ҫи-пуҫне кӑтартса кӑна мар, хӑш пайӗ мӗнрен тӑнине, мӗне пӗлтернине ӑнлантарса парассине тӗпе хурӗҫ ҫак уявра.
Хутшӑнакансем: Етӗрне, Сӗнтӗрвӑрри, Шупашкар, Элӗк районӗсенчи тата Шупашкар хулинчи фольклор ансамблӗсем, Зинаида Воронова, Татьяна Петрова, Мария Симакова халӑх ӑстисем, «Паха тӗрӗ» фирма, халӑх тум-юмӗн дизайн-студийӗ (ертӳҫи — Людмила Меркулова), СССР халӑх артисчӗ Вера Кузьмина, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Лариса Васильева тата ыттисем.
Хӗрлӗ Чутайри культура центрӗнче Раҫҫей Федерацийӗн Конституцийӗ 20 ҫул тултарнине халалласа уяв иртрӗ. Пухӑннисене район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, Роно пуҫлӑхӗ Алексей Порфирьев, Марина Альгешкина аслӑ лейтенант Конституци историйӗпе тата тытӑмӗпе паллаштарчӗҫ.
Уявра Надежда Сливницынӑпа Юрий Михайлова — Етӗрне районӗн тӳрисене — Хӗрлӗ Чутай администрацин Хисеп Хучӗпе чысларӗҫ.
Ҫавӑн пекех Етӗрне сучӗн специалисчӗ Ирма Чикирина, Юрий Почейкин судья пулӑшаканӗ тата суд ларӑвӗн ҫыруҫи Надежда Еремеева чылай ҫул хушши тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн тата юрист кунӗ ячӗпе администрацин Хисеп Хутне тивӗҫрӗҫ.
Александр Степановпа Алексей Порфирьев 20 вӗренекене Раҫҫей гражданинӗн паспортне панӑ май вӗсене ҫӗршывӑн чӑн-чӑн гражданинӗ пулма чӗнсе каларӗҫ.
Уяв хаваслӑ концертпа вӗҫленчӗ.
Сӑнсем (55)
+22.3 °C