Чӑваш Енре пирӗн республикӑмӑрӑн пӗрремӗш Элтеперӗ пулнӑ, унтан Раҫҫей ял хуҫалӑх министрӗнче тӑрӑшнӑ, халӗ Раҫҫейӗн Федераци Пухӑвӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ Николай Федоров ӗҫлӗ ҫулҫӳревпе пулнӑ.
Тӑван тӑрӑхне килнӗ май Н. Федоров сенатор Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академине ҫитнӗ. Унти тӗлпулура ҫӗршывӑн ял хуҫалӑх министрӗ пулнӑ ҫын тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Чӑваш Енӗн пӗрремӗш Элтеперӗн сайтӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, ял хуҫалӑхӗнчи техника паркне ҫӗнетнинчен тытӑнса хуласен историлле пайне сыхласа хӑварасси таранах асӑнса хӑварнӑ. РФ Федераци Канашӗн вице-спикерӗ вӗренӳри ҫивӗч ыйтусем пирки те сӑмах пуҫарнӑ.
Ял хуҫалӑх академийӗнчи тӗлпулӑва Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов та хутшӑннӑ.
Кашни ялӑн хӑйӗн йӑли-йӗрки, кун-ҫулӗ. Элӗк районӗнчи Кӗҫӗн Тӑванта Хураҫтӳ уявӗ ирттересси йӑлана кӗнӗ. Ӑна кӑҫал та йӗркеленӗ.
Ял ҫыннисене вырӑнти тӳре-шара кӑна мар, районтисем те саламлама пынӑ. Тӳре-шара кӑна-и, депутачӗсем те: районтисемпе республика шайӗнчисем - персе ҫитнӗ. Ял халӑхне вӗсем уяв ирттернӗшӗн мухтаса та ырласа хавхалантарнӑ. Чӑваш парламенчӗн депутачӗ, Чӑвашпотребсоюз канашӗн ертӳҫи Валерий Павлов, ав, ӑшӑ сӑмахпа кӗҫӗн тӑвансене кӑна мар, районта пурӑнакансене пурне те савӑнтарнӑ. Вӗсене депутат ӗҫчен халӑх тесе те хакланӑ, лартнӑ тӗллеве пурнӑҫлаҫҫӗ те ырланӑ.
Районти пуҫлӑхсем ялти хастарсем валли Хисеп грамотисемпе Тав хучӗсем те хатӗрлесе хунӑ, уявра ҫавсемпе чысланӑ.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти ҫуртсене тӗпрен юсас ӗҫ мӗнле пынине хӑй тӗрӗсленӗ. Унпа пӗрле ҫуртсене Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов, Республикӑри капюсав фончӗн тӗп директорӗ Олимпиада Епифанова ҫитнӗ.
Михаил Васильевич малтан Николаев урамӗнчи 15-мӗш тата 17-мӗш ҫуртсене кӗнӗ. Ку ҫуртсенче капюсавшӑн ҫынсен 83% тата 90% укҫа пухнӑ. Халӗ пӗр ҫуртӗнче тӑррине улӑштараҫҫӗ, тепринче шыв тата канализаци пӑрӑхӗсене юсаҫҫӗ.
Михаил Игнатьев хваттерсене те кӗрсе пӑхнӑ, унта пурӑнакансемпе калаҫнӑ, ыйтусене хуравланӑ. Унтан Элтепер Николаев урамӗнчи 55, 57, 59-мӗш ҫуртсене кайнӑ. П.Лумумба урамӗнчи 23-мӗш ҫуртра та пулнӑ. Михаил Васильевич подъездсене тытса тӑрас тӗлӗшпе асӑрхаттарусем тунӑ. Хваттерсене пурӑнакансене вара тирпейлӗхшӗн, тасалӑхшӑн тата картише йывӑҫ-тӗмпе, чечексемпе илемлетнӗшӗн ырланӑ.
Чӑваш Енӗн Ӗҫлев тата социаллӑ аталану министр ҫумне Виктор Ковалёва лартнӑ. Кун пек йышӑнӑва паян республикӑн Министрсен Кабинечӗн ертӳҫи Иван Моторин алӑ пуснӑ.
Виктор Ковалёв 1972 ҫулта ҫурални паллӑ. 2002 ҫулта вӑл Мускаври потребкооперацин университетне вӗренсе пӗтернӗ, унта «Юриспруденци» специальноҫа алла илнӗ. Ҫарта икӗ хутчен пулнӑ-мӗн — хӗсметре пурӗ 6 ҫул тӑнӑ.
Министр ҫумне ҫитнӗ ҫын ӗҫ биографине Етӗрнери МСОри автослесарьтен пуҫланӑ. Пушар хуралӗнче тӑрӑшнӑ, райпора буфетчикра тимленӗ, Етӗрнери психиатри пульницинче санитарта вӑй хунӑ. 1999 ҫулта вӑл Етӗрнери ӗҫлӗх службинче аслӑ инспекторта тӑрӑшма тытӑннӑ. 2011 ҫулта Виктор Ковалева центрӑн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама шаннӑ, тепӗр ҫулхине тилхепенех тыттарнӑ.
Аса илтеретпӗр, ЧР ӗҫлев тата социаллӑ хӳтӗлев министрӗн унчченхи пӗрремӗш ҫумне Сергей Викторова пуш уйӑхӗнче арестленӗччӗ.
Тӑвай район администрацийӗн социаллӑ аталану тата архив ӗҫӗн пайӗн пуҫлӑхне тата унӑн пӗлӗшне ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса укҫа сӑптӑрнӑшӑн айӑпласшӑн. «Тӑвай пики» илемлӗх конкурсне кӗмешкӗн билетсене укҫалла сутнӑ-мӗн вӗсем.
Следстви версийӗ тӑрӑх, 2013–2015 ҫулсенче пай пуҫлӑхӗ культура учрежденийӗн директорне билет хатӗрлеме, вӗсене 100 тата 150 тенкӗпе сутма хушу панӑ. Ҫапла ҫулсерен иртекен илемлӗх конкурсне ҫынсем укҫа тӳлесе кӗнӗ. Ҫак тапхӑрта пӗтӗмпе 110 пин тенкӗ услам тунӑ. Укҫине вара пӗтӗмпех хӑйӗн кӗсьине чикнӗ.
Кунсӑр пуҫне 2015 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче чиновница хушнипе муниципалитет учрежденине унӑн пӗлӗшне ӗҫе вырнаҫтарнӑ. Арҫын ӗҫ вырӑнне килмесӗрех ӗҫ укҫи илнӗ. Хайхискерсем укҫа-тенке хӑйсем хушшинче пайланӑ. Ҫапла вӗсем Тӑвай районӗн хыснине 57 пин тенкӗ ытла тӑкак кӳнӗ.
Сӑмах май, суд чиновницӑн банк картти ҫинчи 20 пин тенке тата пӗлӗшӗн урапине арестленӗ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хулине ертсе пыма шаннӑ Игорь Калиниченко унти тӳре-шараран хӑшӗ-пӗринпе сывпуллашасшӑн курӑнать. Ҫак шухӑша вӑл республика Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа паян тӗл пулнӑ чухне палӑртнӑ.
«Шанӑҫа тӳрре кӑлармалла, тухӑҫлӑ ӗҫлемелле, тивӗҫлӗ кӑтартусемпе палӑрмалла», — тенӗ Михаил Игнатьев. Элтепер Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, Михаил Васильевич ҫӗнӗ ертӳҫӗне хулара пурӑнакансен ырлӑхӗшӗн тӑрӑшса ӗҫлеме вӑй-хал суннӑ, халӑхпа тӑтӑшах тӗл пулмаллине, хумхантаракан ыйтусене вӑхӑтра татса памаллине каланӑ. «Ҫакӑн пек ӗҫлесе пырсан тин йӑнӑшсем тӑвассинчен хӑтӑлма пулать», — тенӗ. Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗн пуҫлӑхӗ Игорь Калиниченко ҫивӗч ыйтусене татса парассипе яваплӑха туйса ӗҫлеме шантарнӑ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗнче шӑв-шав тӑнӑ. Унта ФСБн Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем ҫитнӗ, шырав ирттернӗ, хутсене тӗрӗсленӗ.
Малтанлӑха ҫакӑ паллӑ: хула администрацийӗн экс-пуҫлӑхӗ Олег Бирюков тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнипе ку ҫыхӑннӑ. Вӑл ӗҫ вырӑнӗпе ытлашшипех усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Бирюков ҫӗр тата пурлӑх хутшӑнӑвӗн управленийӗн судпа айӑпланнӑ экс-пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе нимӗн те туман, тӑкака шыраса илмен-мӗн. Елена Егоровӑна кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче тӗрмене хупмасӑр 2 ҫуллӑха айӑпланӑ. Вӑл хула хыснине 3 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӑтартнӑ.
Олег Бирюков Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗнче ҫулталӑк ҫурӑ ӗҫленӗ.
Хальхи вӑхӑтра хуҫалӑхсенче Акатуйсем иртме тытӑнчӗҫ. Унчченхи ҫулсемпе танлаштарсан, кашни ял хуҫалӑх предприятийӗнчех ирттермеҫҫӗ-ха ӑна. Тӑкаксӑр пулмасть те, ҫавӑнпа та тӑхтаса тӑраҫҫӗ.
Муркаш тӑрӑхӗнче районти Акатуя ҫӗртмен 11-мӗшӗнче палӑртма шухӑшлаҫҫӗ. Иртнӗ шӑматкун вара вӑл тӑрӑхри «Путь Ильича» (чӑв. Ильич ҫулӗ) агрофирмӑра йӗркеленӗ.
Ҫурхи ака-суха ӗҫӗсене вӗҫленӗ ятпа хресченсене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Ростислав Тимофеев саламланӑ. Агрофирмӑн ӗҫ тӑвакан директорӗ Александр Богданов вара коллективпа кӑмӑллине палӑртнӑ. Ҫуртрисене кӑна вӗсем 1100 гектар акнӑ. Унсӑр пуҫне пусӑ ҫаврӑнӑшне усӑ курман 450 гектар ҫӗре кӗртнӗ. Ҫапла вара вырӑнти Хорнуй ҫӗрӗсене кӑна мар, Юнкӑ, Хӗтеркасси ял тӑрӑхӗсенчи ахаль выртакан лаптӑксене те сухаласа акнӑ.
Уяв ячӗпе ял ҫыннисене «Кӗсми урам кинӗсем» вырӑнти ушкӑн тата Ҫурла Тӑрри клубӗнчи «Сеспель» эстрада ушкӑнӗ саламланӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн должноҫне лартмашкӑн конкурс ирттереҫҫӗ. Ятарлӑ комисси хальлӗхе тӑватӑ кандидата хутшӑнма ирӗк панӑ.
Конкурс ҫӗртме уйӑхӗн 6-мӗшӗнче 13 сехетре пулнӑ. Аса илтерер: унчченхи пуҫлӑха Олег Бирюкова должноҫрен ака уйӑхӗнче кӑларнӑ. Вӑл заявление хӑйӗн ирӗкӗпе ҫырнӑ. Олег Бирюков хальхи конкурса та хутшӑнас кӑмӑллӑ пулнӑ. Анчах вӑл унта лекеймен.
Конкурса тӑватӑ кандидат хутшӑннӑ. Вӗсем — Владимир Белов (Сӗнтӗрвӑрри район администрацийӗн пуҫлӑхӗ), Андрей Морозов (депутат), Ольга Чепрасова (Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ), Игорь Калиниченко (2012 ҫулта хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулнӑ).
Конкурсра Игорь Калиниченко ҫӗнтернӗ. Вӑл малашне Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацине ертсе пырӗ.
Чӑваш Республикин Элтеперӗ ячӗпе Абхазирен тав ҫырӑвӗ килнӗ. Унӑн авторӗ — Абхази Республикин Раҫҫейри чрезвычайлӑ тата тулли праваллӑ элчи Игорь Ахба.
Игорь Ахба Михаил Игнатьева пирӗн тӑрӑхра вӗсен делегацине ӑшӑ кӑмӑлпа кӗтсе илнӗшӗн ырласа ҫырнӑ.
Чӑваш Енӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Эпӗ Абхази Республикин Президентне Чӑваш Енре питӗ сумлӑн кӗтсе илнине, ҫулҫӳрев программи интереслӗ те тухӑҫлӑ пулчӗ тесе пӗлтертӗм. Рауль Джумкович хӑйӗн сӑмахӗнче ҫитес вӑхӑтра Чӑваш Республикине килме йыхравланине тепӗр хут ҫирӗплетсе каларӗ. Делегаципе хӑвӑра, Михаил Васильевич, йыхравлать. Сире тата сирӗн республика ертӳлӗхне тепӗр хут тав тӑватӑп. Пӗлсех тӑратпӑр, малашне те Чӑваш Республикипе Абхази Республики юлташла тачӑ ҫыхӑну тытса ӗҫлессе, ӗҫлӗ ҫыхӑнусем ҫирӗпленсе вӑй илессе», — тесе шӑрҫаланӑ ҫырура.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (13.08.2025 21:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 747 - 749 мм, 16 - 18 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Михайлов Максим Дормидонтович, опера юрӑҫи ҫуралнӑ. | ||
| Эмине Йылмаз, чӑваш чӗлхине тӗпчекен турккӑ ӑсчахӗ ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |