Нарӑсӑн 19-мӗшӗнче Мускавра «Алмаз» кинотеатрта документаллӑ проектӑн хӑтлавӗ иртнӗ. Вӑл — Алексей Пантелеевӑн «Москва – Питер. В поисках счастья!» фильмӗ. Унта тӗрлӗ ҫынсем хӑйсен пурнӑҫӗ, ӑнӑҫӑвӗ пирки каласа кӑтартаҫҫӗ, телейлӗ пулмалли вӑрттӑнлӑхпа пайланаҫҫӗ.
Владимир Жириновский, Никас Сафронов, Дмитрий Спирин, Сергей Жуков, Радислав Гандапас, Николай Козлов, Сергей Белоголовцев, Андрей Парабеллум, Александр Красовицкий, Владимир Довгань тата ытти усламҫӑсем, артистсем хӑйсен шӑписем пирки каласа кӑтартаҫҫӗ. Вӗсемшӗн Мускавпа Питӗр мӗнле вырӑн йышӑннине пӗлтернӗ.
Фильмра Чӑваш Республикинче ҫуралса ӳснӗ Денис Эпп та хутшӑннӑ. Вӑл — «Вокруг Страны» проект пуҫаруҫи.
Фильм хӑтлавне Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков та пынӑ. Вӑл Алексей Пантелеева тата Денис Эпа малашне те ӑнӑҫу суннӑ.
Паян Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче чӑваш чӗлхипе ҫыхӑннӑ ятарлӑ лекци иртрӗ. «Чӑваш чӗлхи — чӑваш халӑх кун-ҫулӗн ялтӑрми» ятлӑскерне Мускавра пурӑнакан тӗпчевҫӗ Александр Савельев ирттерчӗ.
Лекци чӑваш чӗлхин кун-ҫулӗпе ҫыхӑнчӗ. Александр пирӗн чӗлхе тӗрӗк чӗлхи шутне кӗнине ҫирӗплетсе каларӗ, кӑна вӑл пирӗн чӗлхери базис сӑмахӗсем тӗпрен илсен тӗрӗк чӗлхи пулнипе ӗнентерчӗ. Ҫамрӑк тӗпчевҫӗ пирӗн чӗлхе ыттисемпе мӗнле ҫыхӑнура пулни ҫинчен тӗплӗн каласа пачӗ. Этимологи урлӑ халӑхсен историне мӗнле тӗпчеме пуласси пирки чарӑнса тӑчӗ. Тӗслӗх пек вырӑс чӗлхине пӑлхар сӑмахӗсем ӑҫтан кӗнине ӑнлантарса пачӗ — хӑшне Танай пӑлхарӗсенчен илнине мӗнле пӗлмелле, хӑшне вара Атӑлҫи пӑлхарӗсенчен. Унсӑр пуҫне Александр Атӑлҫи Пӑлхарстанра мӗншӗн тутарсем ӗнентернӗ пек кӑпчак чӗлхи пулма пултарайманни пирки те асӑнчӗ. Сӑлтавӗ кӑпчаксем вӑл вӑхӑтра пачах урӑх вырӑнта тӗпленсе пурӑннинче тата кӳршӗлле халӑхсен лексикине ҫав тапхӑрта кӗнӗ сӑмахсем ҫуккинче.
Лекцин пӗр пайӗ хӑш-пӗр чӗлхесенчи сӑмахсем чӑваш чӗлхинчи пек пулни ҫинчен пулчӗ, Александр ӑнлантарнӑ тӑрӑх ҫав сӑмахсен чылай пайӗ пӗрешкел илтӗнет кӑна, пирӗн чӗлхесем хушшинчи ҫыхӑнӑва кӑтартмасть.
Ҫӗршывӑн тӗп хулинче, Национальноҫсен ҫуртӗнче, иртнӗ шӑматкун Константин Ивановӑн юбилейне халалласа уяв йӗркеленӗ. Ӑна Чӑваш Республикин Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ элчи Л.В.Волков йыхравланипе унта Шупашкартан виҫҫӗн кайнӑ: РФ тава тивӗҫлӗ художникӗ, ЧР халӑх художникӗ Праски Витти, «Сӑвар» фонд хастарӗ Тимӗр Тяпкин тата «Хыпар» хаҫатӑн тӗп редакторӗ Валери Туркай.
Асӑну каҫне Мускаври Национальноҫсен ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Николай Комаров уҫнӑ май чӑваш халӑхӗпе чӑваш культури, Константин Ивановпа «Нарспи» поэма пирки вӑл чунтан юратса каланӑ-мӗн. Унтан сӑмах илнӗ Леонид Волков ун патне нумай ҫын К.В. Иванова асӑнса Мускавра палӑк лартма тӗп хуламӑрӑн ертӳҫисен умӗнче хускатма ыйтса ҫыру ҫырни, шӑнкӑравлани пирки асӑнса хӑварнӑ. Ҫакна илтсен залра ларакансем «Нарспи» авторне асӑнса Мускавра палӑк лартма палӑртнине чунтан ырланине пӗлтерсе тӑвӑллӑн алӑ ҫупнӑ.
Леонид Валерьевич хӑйӗн сӑмахӗнче ун патне юлашки вӑхӑтра питӗ нумай ҫын К.В. Иванова асӑнса Мускавра палӑк лартассипе ҫыхӑннӑ ыйтӑва тӗп хуламӑрӑн ертӳҫисен умӗнче хускатма ыйтса ҫыру ҫырни, шӑнкӑравлани пирки асӑнса хӑварнӑ.
Раҫҫейӗн чукун ҫулӗн пуҫлӑхӗ Владимир Якунин «Мускав-Хусан» пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ чукун ҫул хӑҫан тума палӑртнине каланӑ. Кун пирки ӗнер вӑл Шупашкара килнипе усӑ курса журналистсем кӑсӑкланнӑ.
Якунин пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗршывӑн правительстви проектпа шырав ӗҫӗ валли укҫа уйӑрма йышӑннӑ. 2016 ҫулхи авӑн уйӑхӗ валли магистралӗн аталанӑвӗн проектне хатӗрлесе ҫитермелле. Унтан строительство ӗҫӗсене пуҫӑнмалла. Мӗнпур ӗҫе пурнӑҫлама 4 ҫул кирлӗ. «2018 ҫулччен Улатимӗр тата Улатимӗртен Чулхула таран пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ лаптӑк тума шантаратпӑр», — тенӗ Владимир Якунин.
Шупашкара Раҫҫейӗн чукун ҫулӗн пуҫлӑхӗ чукун ҫул техникине кӑларакансен регионти IX конференцине ирттерме килсе ҫитнӗ. Мероприяти ӗнер пуҫланнӑ, паян вӗҫленнӗ.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пулнӑ май Якунин чукун ҫулӑн Шупашкарти станцийӗнче ӗҫлекенсемпе тӗлпулнӑ, «Элара», «Экра» акционерсен обществисен ӗҫӗпе паллашнӑ.
Нарӑсӑн 9-мӗшӗнче Граждан вӑрҫин Геройӗ Василий Чапаев ҫуралнӑранпа 128 ҫул ҫитнӗ. Ҫавна май Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков дивизи командирӗн мӑнукӗсене Татьяна Александровнӑна тата Аркадий Александровича ҫак ятпа саламланӑ. Вӗсем — Чапаевӑн аслӑ ывӑлӗн ачисем.
Леонид Волков Василий Иванович мӑнукӗсене аслашшӗн тӑван тӑрӑхне — Чӑваш Ене — чӗннӗ. Татьяна Александровна кунта юлашки хут иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче пулнӑ. Ун чухне ашшӗ те пурӑннӑ-ха.
Чапаев мӑнукӗсем Леонид Волкова «Чапаев» фильм 80 ҫул тултарнине халалласа уяв каҫӗ йӗркеленӗшӗн тав тунӑ. Вӑл Раҫҫей кинематографисчӗсен союзӗн Кино ҫуртӗнче иртнӗ. Ун чухне, пӗлтӗрхи чӳк уйӑхӗнче, киназал сцени ҫине Чапаев йӑхӗнчи 9 ҫын тухнӑ.
Кун пирки «Каҫхи Мускав» хаҫат нумай ҫырнӑ, «Культура» тата «Мускав 24» телеканалсем репортажсем кӑтартнӑ.
Сӑнсем (8)
Ҫӗр ҫинче темӗн тӗрлӗ ҫын та пур. Хӑшӗ-пӗри хӑйсен проектне пурнӑҫа кӗртме ӗмӗтленет, ҫанӑ тавӑрса ӗҫлет.
Сочи хулинчи ҫулҫӳревҫӗ Вячеслав Черемискин Раҫҫейри 70 регионта пулнӑ, кӑрлач уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Шупашкара ҫитнӗ. Кунта мӗн тӗллевпе пулнӑ вӑл? Вячеслав «Раҫҫей — пирӗн пӗрлехи кил» асӑну комплексӗн проекчӗ валли тӑпра илме килнӗ.
Сочире пурӑнакан 45 ҫулти Вячеслав Черемискин ҫӗршыв тӑрӑх икӗ ҫул ҫӳрет ӗнтӗ. Халӗ вӑл Мускавра-ха. Унта вӑл тепӗр проекта пурнӑҫласшӑн.
Вячеслав хӑйӗн шухӑшне ырланӑ ҫынсемпе Мускавра «Ҫӗнтерӳ юманне» лартасшӑн. Вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинчи Ҫӗнтерӗве кӑтартӗ. Проекта Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Унтан Вячеслав Питӗре, Кавказ тӑрӑхӗнчи республикӑсене кайӗ, вырӑнти волонтерсемпе тӗл пулӗ, проекчӗ пирки каласа кӑтартӗ.
Арт-проекта ҫӗршыври кашни регионта тума палӑртаҫҫӗ. Чи малтан вӑл Сочи хулинче пулӗ.
Давид Гвинианидзе ертсе пыракан «Тӗнче таланчӗсем» фонд Федор Шаляпинӑн вышкайсӑр пултарулӑхне сума суса Пӗтӗм тӗнчери бассен Шаляпин фестивальне ирттерет. Пуҫласа йӗркелекен культура мероприятине Шаляпин ҫуралнӑранпа 142 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Фестивле савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Мускавра «Хальхи вӑхӑтри бассен чи лайӑх парачӗ» гала-концертпа нарӑсӑн 4-мӗшӗнче уҫнӑ. Вӑл Мускаври пӗтӗм тӗнчери Музыка ҫуртӗнче иртнӗ. Концерт хыҫҫӑн фестивальпе Раҫҫейри тата чикӗ леш енчи тӗрлӗ хулана тухса ҫӳреме палӑртнӑ. Чи чаплӑ опера театрӗсемпе филармонисенче чи лайӑх симфони оркестрӗсемпе тӗнчери дирижерсем куракансене савӑнтармалла.
Шупашкара фестиваль ыран килсе ҫитӗ. Вӑл Оперӑпа балет театрӗнче иртмелле. Концерта Калмӑк Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Мускаври Б.А. Покровский ячӗллӗ Патшалӑх академи Камерлӑ театрӑн солисчӗ Игорь Лазеров, Израиль оперин солисчӗ Денис Седов (вӑл Нью-Йоркри «Метрополитен-оперӑра», Миланти «Ла Скалара» юрланӑ), Екатеринбургри патшалӑх академи оперӑпа балет театрӗн солисчӗ Олег Бударацкий хутшӑнмалла.
Владивостокри ушкӑн РФ Тӗп банкӗ валли 2 пин тенкӗллӗ укҫа кӑларасси пирки петици хатӗрленӗ.
Ушкӑн петици валли алӑ пуснисене пухма тытӑннӑ ӗнтӗ. Пуҫаруҫӑсем пӗлтернӗ тӑрӑх, «Мумий Тролль» ушкӑн тахҫан «Владивосток 2000» юрра шӑрантарни Владивосток халӑхӗн асӗнче «ҫырӑнса» юлнӑ-мӗн. Вӗсен шухӑшӗпе, кунашкал купюра тухни Раҫҫей ҫыннин кулленхи пурнӑҫне ҫӗршыв культурипе ҫыхӑнтарать.
Пуҫаруҫӑсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ хут укҫа Раҫҫей тенкишӗн те усса каять. Ку уйрӑмах хальхи лару-тӑрура пӗлтерӗшлӗ-мӗн.
Ку шухӑша Владивосток тӑрӑхӗнче кӑна мар, ытти хуласенче те ырланӑ. Чылайӑшӗ 2000 тенкӗллӗ укҫа меллӗ тесе шухӑшлать, мӗншӗн тесен 1000 тата 5000 тенкӗлӗххисен хушшинче урӑх купюра ҫук.
ЧР Финанс министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, петици официаллӑ статус илтӗр тесен сахалтан та 10 пин сасӑ пухмалла. Хальлӗхе 5 пин ытла сасӑ пухнӑ-мӗн.
Сӑмах май, халӗ РФ Тӗп банкӗ 6 банкнота кӑларать. 10 тенкӗлӗххи ҫине Красноярск хулине ӳкернӗ, 50 тенкӗлӗххи ҫинче — Питӗр, 100 тенкӗлӗххи ҫинче — Мускав, 500 тенкӗлӗххи ҫинче — Архангельск, 1000 тенкӗлӗххи ҫинче — Ярославль, 5000 тенкӗлӗххи ҫинче — Хабаровск хули.
Кӑрлач уйӑхӗн вӗҫӗнче Мускавра Раҫҫейӗн Правительство премийӗсене валеҫнӗ. Валеҫнӗ тени тӗрӗсех мар-ха. Пурне те лекмест ун пекки. Пурӗ те вунӑ предприяти унӑн лауреачӗ пулса тӑнӑ.
Пысӑк шайри премие илнисем хушшинче пачах расна отрасльте тӑрӑшакансем лекнӗ. Кунта строительство кампанийӗсем те пур, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑхра ӗҫлекенсем те, нефтьпе хими промышленноҫне кӗрекенни те. Сывлӑх сыхлавӗ те кунта лекнӗ. Асӑннӑ отрасль пирки каларӑмӑр пулсан, премие Федерацин Шупашкарта вырнаҫнӑ травматологи центрӗ (ӑна Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Николай Николаев тӗп тухтӑр пулса ертсе пырать) тивӗҫнине палӑртма уйрӑмах кӑмӑллӑ.
Преми хуҫисене укҫан хавхалантармаҫҫӗ-ха. Анчах Шупашкар тухтӑрӗсем уншӑн пӑшӑрханмаҫҫӗ. Чи пахи — хисеп туни. Преми илнине ӗнентерекен паллӑна центр хӑйӗн учрежденине рекламӑланӑ чух пилӗк ҫул хушши усӑ курма пултарать.
Карлачӑн 30-мӗшӗнче Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков Патшалӑх Думинче Чӑваш Республикин кунӗсене ирттерес ыйтӑва сӳтсе явмашкӑн Патшалӑх Думин йӗркелӳ управленийӗн ертӳлӗхӗпе тӗл пулнӑ.
Патшалӑх Думи 2015 ҫулта ирттермелли мероприятисен планне ҫирӗплетнипе килӗшӳллӗн Чӑваш Республикин кунӗсем ҫу уйӑхӗнче иртӗҫ.
Кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче ЧР Министрсен Кабинечӗ ӗҫ ушкӑнне, унӑн йышне йӗркелесси пирки, Чӑваш Республикин кунне ирттерме хатӗрленесси ҫинчен хушӑва алӑ пуснӑ.
Йӑлапа килӗшӳллӗн Патшалӑх Думинче Раҫҫей субъекчӗсен кунӗсем 5 куна тӑсӑлӗҫ. Ун чухне Патшалӑх Думин комитечӗсен пӗрлехи ларӑвӗсем (унта субъект элчисем те хутшӑнӗҫ), регионсенчи таварсен экспозицийӗ тата ӳнерпе культура куравӗсем иртӗҫ.
+24.3 °C