Кӑшнаруйри тӗслӗх вулавӑшӗнче ӗҫ вӗресе кӑна тӑрать. Кашни кун тенӗ пек кунта мероприятисем иртеҫҫӗ. Ак, чӳкӗн 18-мӗшӗнчех ял ҫыннисем валли «Ҫӗнӗ документ» ятлӑ компьютер урокӗ иртнӗ — аслӑ ҫулсенчисем унта офис программинче ҫӗнӗ документ хатӗрлеме вӗреннӗ. 4 ҫын хутшӑннӑ пулин те ӗҫӗ пурах. Ытларикун, чӳкӗн 23-мӗшӗнче иртнӗ урока вара 5-ӗн хутшӑннӑ — вӗсем ҫӗнӗ документа калӑпланӑ чухнехи вӑртӑнлӑхсемпе паллашнӑ.
Шӑматкун, чӳкӗн 27-мешӗнче, вулавӑшра тепӗр мероприяти иртмелле — «Хӗрӳллӗ лирик» ятлӑ поэзи сехечӗ.
Кӑшнаруйри вулавӑша тӗслӗхлисем шутне 5 ҫул каяллах, 2005 ҫулхи юпан 27-мӗшӗнче кӗртнӗ. Унта Кӑшнаруй, Анат Сурӑм, Шӑхаль ял ҫыннисем ҫӳреҫҫӗ, ҫулталӑкне пурӗ 750 ытла. Кӑшнаруй ялӗнчи вулавӑша уҫасса 1955 ҫултах уҫнӑ. 1990 ҫулта вӑл ял клубӗн иккӗмӗш хутне куҫнӑ, пӗтӗмешле 60 тӑваткал метр йышӑнать. Кӗнеке фондӗнче 6 пин ытла экземпляр.
Чӳкӗн 10-мӗшӗнче, юнкун, Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче чӑваш ҫыравҫисен аслӑ пухӑвӗ иртрӗ. Пуху ларӑвне ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫи С.Л. Павлов уҫрӗ. Пушкӑртри ҫыравҫӑсем, пухӑва килеймен ҫыравҫӑсем каланӑ салам сӑмахӗсемпе, ӗҫ йӗркипе паллаштарчӗ. Юлашки 5 ҫул хушшинче чӑваш ҫыравҫисен пӗрлешӗвӗ пурнӑҫланӑ ӗҫсем ҫинчен каласа кӑтартрӗ, хак пачӗ. Ҫыравҫӑсен ӗҫӗсене хакласа пирӗн факультетра ӗҫлекен преподавательсем те сӑмах каларӗҫ: В.Г. Родионов профессор паянхи критикӑпа литература пӗлӗвӗн аталанӑвӗ пирки, В.А. Абрамов доцент прозӑпа ӗҫлекен авторсен пултаруллӑхӗ, хальтерех тухнӑ илемлӗ хайлавсен пахалӑхӗ пирки, И.В. Софронова доцент паянхи ача-пӑча литературин аталанӑвӗ пирки.
Самани ҫӑмӑлах мар пулин те йывӑрлӑхсене пӑхмасӑрах литературӑмӑр аталаннине, ҫӗнӗ авторсем пичетленнине ырласа палӑртрӗҫ вӗсем. Паллӑрах хайлавӗсене туллин хак пама тӑрӑшрӗҫ.
Ҫӗмӗрле районӗнче ҫӗртме ҫурла уйӑхӗсенче «Ҫуллахи вӑхӑтӑн ҫӗраҫҫийӗ» ятлӑ ача-пӑча вулавӗн ҫуллахи фестивалӗ иртрӗ. Унта районӑн ял вулавӑшӗсем хутшӑннӑччӗ. Нумай пулмасть, ҫурлан 25-мӗшӗнче, фестивале пӗтӗмлетрӗҫ — Хутарти культура ҫуртӗнче «Ҫу уйӑхӗсен ӑшшийӗ — кӗнекесем» («Это лето было книгами согрето») ятлӑ уяв ирттерчӗҫ. Сӑмах май каласан, уява Ҫӗмӗрлери тӗп вулавӑш ӗҫченӗсен хатӗрлеме тӳр килчӗ.
Фестиваль пирки каласа парас пулсан, ҫу вӑхӑчӗ хушшинче районта вулавӑш ӗҫченӗсем 50 ытла мероприяти ирттерчӗҫ, 8 ҫӗре яхӑн ача хутшӑнчӗ.
Хутарти уяв интереслӗ иртрӗ — хӑнасемпе (фестиваль ҫӗнтерӳҫисем) куракансем умӗнче ачасем сценкӑсем кӑтартрӗҫ, юрласа-ташласа пачӗҫ. Литературӑна пӗлнине те куракансен кӑтартма тиврӗ — пӗчӗк ӑмӑртусем ирттерчӗҫ.
Уяв вӗҫленес умӗн фестиваль ҫӗнтерӳҫисене парнесемпе тата хисеплӗ грамотӑсемпе чысларӗҫ. Ачасен хушшинче парнесене 15-ӗн тивӗҫрӗҫ. Чи хастаррисем: Сергеева Н. (Юманай ял вулавӑшӗ), Арсютова З.
Хусанушкӑнь ял тӑрӑхӗнчи культура ӗҫченӗсем ҫуллахи вӑхӑтра ахаль лармаҫҫӗ — вулавӑшсене, культура ҫурчӗсене юсаҫҫӗ, ҫӗнетеҫҫӗ. Нумай пулмасть Якунекассинчи вулавӑш умӗнче карта тытса тухрӗҫ, керамика плитисенчен тротуар сарчӗҫ, тӑррине тата чӳречисене сӑрласа тухрӗҫ. Халӗ вара черетпе Иккӗмӗш Хурамашри культура ҫуртне тирпей кӳме тытӑнчӗҫ — стенисемпе чӳречисене сӑрлама та ӗлкӗрчӗҫ ӗнтӗ. Ҫурт тӑрринчи шифер тахҫанхиех, ҫавӑнпа ӑна та хальхи вӑхӑтра анлӑ усӑ куракан профнастилпа улӑштарасшӑн.
Ку ӗҫре вӗсене ялти ҫамрӑксем те пулӑшаҫҫӗ — культура ҫурчӗ ытларах вӗсене кирлӗ-ҫке.
Патӑрьел районӗн тӗп вулавӑшӗнче нумай пулмасть Евгений Турхан ҫыравҫӑн «Ӑҫта эсӗ, юратӑвӑм?» кӗнекин хӑтлавӗ иртрӗ. Ҫӗнӗ кӗнекепе паллашса ӑна хак парас, авторпа тӗл пулса калаҫас тӗллевпе вулавӑша районти «Мехел» литпӗрлешӳ членӗсем, прозӑпа поэзие юратакансем йышлӑн пухӑнчӗҫ. Асӑннӑ мероприятие йӗркелесе ертсе пыраканӗ библиотека ӗҫченӗ Нина Васильевна Мазякова пулчӗ.
Е.Турхан пултарулӑхӗпе «Хыпар» хаҫат корреспонденчӗ Николай Ларионов паллаштарчӗ. «Аса илтерчӗ» тени, тен, тӗрӗсрех пулӗ, мӗншӗн тесен Евгений Андреевича Юхмапа Пӑла тӑрӑхӗнче литературӑна кӑмӑллакансем ҫеҫ мар, район хаҫачӗн аслӑрах вулаканӗсем те лайӑх пӗлеҫҫӗ. Вӑл 1950 ҫулта Елчӗк районӗнче ҫуралнӑ. 10 ҫулта чухне ҫемье Патӑрьелне куҫса килнӗ. 1976 ҫулта Е.Турхан районӑн «Авангард» хаҫат редакцийӗнче ӗҫлеме пуҫлать — корреспондент, пай пуҫлӑхӗ, редактор ҫумӗ пулса вӑй хурать.
Пуш уйӑхӗнче Красноармейски районӗн тӗп вулавӑшӗ 75 ҫул тултарнине паллӑ турӗ. Ҫак вӑрӑм тапхӑрта ун пурнӑҫӗнче нумай улшӑнусем пулса иртрӗҫ, унӑн ӗҫӗ-хӗлӗ тӗпрен улшӑнчӗ. Паян тӗп вулавӑш 14 ялти 6698 ҫынна кӗнекесемпе тивӗҫтерет. Ҫав вӑхӑтрах унӑн кӗнекесен фончӗпе районти кашни вулаканах усӑ курма пултарать. Хальхи вӑхӑтра вулавӑш ҫумӗнче «Тимлӗх», «Тавра пӗлӳҫӗ», «Чечек юратакансем» клубсем, литература, музыка тата искусство салонӗ, компьютерпа ӗҫлеме вӗрентекенсен, ҫамрӑк суйлавҫӑсен шкулӗсем, пенси тата право ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен консультаци клубӗсем пур. Вулавӑш ӗҫ содержанине пуянлатса пырать. Кӗнеке фончӗ ҫӗнелет, халӗ унӑн шучӗ 27 936 экземпляра ҫитрӗ. Библиотекарьсем «Дорога к дому» (район 75 ҫул тултарнине халалланӑ), «Пусть живые знают, пусть поколения помнят» (Ҫӗнтерӳ 65 ҫул тултарнине халалланӑ), «Через книгу к свету», «Учителями славится Россия» программӑсене пурнӑҫа кӗртес тесе ӗҫлесе пыраҫҫӗ.
Тӗп вулавӑш ялтисене ҫӗнӗлле ӗҫлеме вӗрентсе пыракан центр пулса тӑрать. Паян Трак енре 15 вулавӑш, вӗсем 9 ял тӑрӑхӗнче вырнаҫнӑ.
Паян, акан 13-мӗшӗнче, Тӗмшер тӗслӗх вулавӑшӗнче ачасем валли «Кайӑксене пулӑшасси — ырлӑх тӑвасси» викторина иртрӗ. Тӗмшерти тӗп пӗлӳ паракан шкул ачисем ҫак ӑмӑртӑва хаваспах хутшӑнчӗҫ. Ҫур кунӗсем ҫитнӗ хыҫҫӑн тавралӑх кайӑк-кӗшӗк юррипе тулнине пурте сисрӗҫ ӗнтӗ — унта та кунта вӗсен чӗвӗлти сассисем илтӗнеҫҫӗ. Вулавӑш ӗҫченӗсем ачасене вӗсем ҫинчен каласа пачӗҫ — шкултан килнӗ хӑнасем интересленсех итлерӗҫ: Куславкка тӑрӑхӗнче мӗнле кайӑк тӗл пулни пирки пурин те пӗлес килчӗ! Ыйтусем ҫине те хуравларӗҫ.
Тӗслӗх вулавӑшӗн ӗҫченӗсем «Чи чаплӑ шӑнкӗрт вӗлли» ӑмӑртӑва ирттерме сӗнчӗҫ — ачасем ку сӗнӳпе килӗшрӗҫ, хутшӑнма шантарчӗҫ.
Акан 8-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗлл кил-йыш вулав центрӗнче «Нина Ермолаева ӗҫӗсенчи чёваш тӗррин вӑрттӑнлӑхӗсем» мастер-класс иртрӗ. Мероприятине «Тӗрӗ тӗнчи» клуб ӗҫлеме пуҫланӑранпа ҫулталӑк ҫитнине халалланӑ. Уява «Тӗрӗ тӗнчи» клуба ҫӳрекенсем: чӑваш тӗррипе кӑсӑкланакансем пуҫтарӑнчӗҫ.
Чи малтанах Щетинина А.А. ертсе пыракан «Сывлӑм» ача-пӑча фольклор хӑйӗн юрри-ташшипе савӑнтарчӗ. Хыттӑн алӑ ҫупса тав турӗҫ куракансем ҫамрӑк артистсене.
Малалла «Тӗрӗ тӗнчи» клуба ертсе пыракан Н. Кузнецова сӑмах илчӗ. Вӑл ҫулталӑк хушшинче клуба ҫӳрекенсем мӗнле ҫитӗнӳсем тунине каласа пачӗ. Клуб ӗҫӗ-хӗлӗпе: малашнехи плансемпе паллаштарчӗ.
Халӑх ӑстисен ҫуртӗнче (Республиканский дом народного творчества) ӗҫлекен Романова С.В. методист вара клуб ӗҫне хак пачӗ. Надежда Кузнецовӑна чӑваш тӗррин асамлӑхӗпе ҫынсене паллаштарнӑшӑн тав турӗ: малашне те ӑнӑҫу сунса М. Симаковӑн «Чувашские узоры» ятлӑ кӗнекине парнелерӗ.
Халӑх ӑсти Ермолаева калаҫӑва хӑй мӗнле тӗрлеме пуҫлани ҫинчен каласа панипе пуҫларӗ. Унӑн пӗррремӗш ӗҫӗ салфетка иккен.
Красноармейски районӗн тӗп библиотекин вулав залӗнче Н. Янкас ячӗллӗ пӗрлӗхӗн черетлӗ ларӑвӗнче Н.Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх йӗркеленнӗренпе 20 ҫул тултарнине тӗплӗн хатӗрленсе кӗтсе илес ыйтӑва пӑхса тухнӑ.
Сӑмах май, 1989 ҫулхи раштавӑн 22-мӗшӗнче районта Н.К. Ефимов (Янкас) поэт ячӗллӗ культурӑпа искусство тата литература пӗрлӗхне туса хунӑ. Ун чухне унӑн правлени йышне 11 ҫынтан, ревизи комиссине 3 ҫынран тата правлени председателӗ пулма Анатолий Антонович Раськин (Раскай) тухтӑр-сӑвӑҫа суйланӑ пулнӑ.
Пӗрлӗхӗн Уставӗпе Преми положенийӗ «Ял пурнӑҫӗ» хаҫатӑн 1990-мӗш ҫулхи 6-мӗш номерӗнче ҫапӑнса тухнӑ.
Н.Янкас пӗрлӗх ларӑвӗнче юбилей уявне 2010 ҫулхи нарӑсӑн 25-мӗшӗнче, кӗҫнерникун, каҫхине районти Халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче ирттерме йышӑннӑ. Унта Нестер Янкас Премийӗн лауреачӗн ятне илнӗ мӗн пур пултарулӑх ҫыннине чӗнеҫҫӗ. Чаплӑ ларура районти 9 пултарулӑх коллективӗ тата уйрӑм юрӑҫсемпе ташӑ ӑстисем хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартаҫҫӗ.
Ларура правлени председателӗ Г.
Паян Чӑваш наци вулавӑшӗнче чӑваш халӑх академикӗсен черетлӗ пухӑвӗ иртрӗ. Вӑл 10 сехетре пуҫланчӗ.
Виталий Петрович Станьял пуху йӗркине пӗлтернӗ хыҫҫӑн академиксем кӑларнӑ ҫӗнӗ кӗнекесен презентациӗ иртрӗ. Кашни кӗнекене тенӗ пекех дипломпа чысларӗҫ. Хӑш-пӗр автор ҫулталӑк хушшинче пӗр кӗнеке ҫеҫ мар, иккӗ-виҫҫӗ те кӑларма ӗлкӗрнӗ иккен. Чи малтан Герман Николаевич Ксенофонтов кӑларнӑ «Долгожители Чувашии» кӗнекепе паллашрӗҫ. Автор хӑйӗн кӗнеки ҫинчен каласа пачӗ. Ку кӗнеке валли материал пухнӑ чухне йывӑрлӑхсем сахал пулман иккен — ӑна, материала, пухма ЗАГСсемпе районсенчи социаллӑ хӳтӗлӳ пайӗсене кӗрсе тухмалла пулнӑ. Ку учрежденисем хупӑ шутланаҫҫӗ, ахаль ҫынсене материал унта ттырса ямаҫҫӗ. Герман Николаевич ҫавах та унта ҫул тупма май тупнӑ-тупнах. Кӑна кӗнеке хулӑнӑшӗ те ҫирӗплетет — унта пурӗ 300 патнелле статья е очерк. Вӗҫӗнче халӗ пурӑнакан 100 ҫултан иртнӗ ҫынсен списокне илсе кӑтартнӑ.
+19.3 °C