Чечек
Хăйранă тимлĕхĕ хĕçне.
Пусмăрлани те мăшкăл; çав —
Чуралăх, чухăнлăх сăлтавĕ.
Çак пăчăхтаракан каçа
Тăсать чиркӳ те тĕн ултавĕ.
Ăçта-ши тарăн тыткăнран —
Йĕри-тавра йăлт карталанă.
Ăçта-ши вырăнĕ таланăн,
Тен, ун йăвийĕ ылтăнра?
Хăй хуçине пурмис пĕлтерчĕ
Пуху мĕнле шавланине,
Ял-йыш мĕн-мĕн калаçнине.
Ку Ишута пит çĕтĕлтерчĕ:
«Нимех те мар; ял-йыш — кĕтӳ;
Хăш чух вăл йытă пек лăрккать...
Ăна кăтарт çеç чăпăркка,
Патак — вĕсемшĕн ăн кĕртӳ».
Пурмис шутлать: «Йыш кăмăлне
Паян вăл тĕрĕс хак памарĕ, —
Мăнаçлă тытнăран туймарĕ
Пуçланакан çил-тăвăлне».
XXII
Ишут хăй пурнăçĕпе сапăр:
Шурне чавтарнă, лартнă пӳрт.
Пуянлăх пур, кил-çурчĕ капăр,
Çураç та çĕнĕ çын халь кӳрт.
Пӳртне вара кермен пек лартрĕ —
Ĕмĕтленни пулса пырать.
Кив çурт-йĕре вăл йăлт салатрĕ,
Тутарчĕ çĕнĕрен пура.
Кирли ун пур: тарçи-тĕрçи,
Чĕнес пулсассăн — шăнкăрав.
Пурнăç пехетлĕ — ĕç те çи.
Кунта пурнать-мĕн, тейĕн, граф.
Ишутăн пур ĕçре те ăнăç,
Çитет ун пур ĕçре те ал.
Ун килĕнче ан пултăр тăнăç:
Вăл ирттересшĕн чаплă бал.
Сăлтавĕ пур: ун ĕç вĕçлвннĕ, —
Вăл кăмака çинче ларман.
Ырми-канми хĕрсе ĕçленĕ
Пĕр уншăн вунă шыв армань.
Хатĕрленет Ишут, памасăр
Пĕр чĕптĕм канăç кил-йыша,
Ватти-вĕттисене пăхмасăр
Вăл васкатать чыша-чыша.
Ишут хăй пурнăçĕпе сапăр:
Шурне чавтарнă, лартнă пӳрт.
Пуянлăх пур, кил-çурчĕ капăр,
Çураç та çĕнĕ çын халь кӳрт.
Пӳртне вара кермен пек лартрĕ —
Ĕмĕтленни пулса пырать.
Кив çурт-йĕре вăл йăлт салатрĕ,
Тутарчĕ çĕнĕрен пура.
Кирли ун пур: тарçи-тĕрçи,
Чĕнес пулсассăн — шăнкăрав.
Пурнăç пехетлĕ — ĕç те çи.
Кунта пурнать-мĕн, тейĕн, граф.
Ишутăн пур ĕçре те ăнăç,
Çитет ун пур ĕçре те ал.
Ун килĕнче ан пултăр тăнăç:
Вăл ирттересшĕн чаплă бал.
Сăлтавĕ пур: ун ĕç вĕçленнĕ, —
Вăл кăмака çинче ларман.
Ырми-канми хĕрсе ĕçленĕ
Пĕр уншăн вунă шыв армань.
Хатĕрленет Ишут, памасăр
Пĕр чĕптĕм канăç кил-йыша,
Ватти-вĕттисене пăхмасăр
Вăл васкатать чыша-чыша.
Телей, телей... Вăл аллăмраччĕ.
Çунса та кайрĕ пуль вутра.
Çĕрме пуянлăх палăратчĕ,
Халь пушă, пушă кил-çуртра.
«Кам айăплă, камран килет?»
Ыйтупала хăйне хускатрĕ,
Унпа хăй чĕрине пăлхатрĕ.
Халь те чирлет чун... Ас илет:
Ах, кĕпĕрнаттăрăн кил-çурчĕ
Пит кӳрентерчĕ-çке ăна.
Кунта Ишут чĕр намăс курчĕ —
Качча памарĕç Лизăна.
Ах, юрату та курайманлăх...
Вĕсем-мĕн иккĕш те кăвар:
Е ăслăлăх, е йăлт айванлăх,
Е пысăк ырлăх, е хур-шар.
Ишутшăн юрату шар пулчĕ,
Вал лӳп! сӳнтерчĕ туйăма,
Ĕмĕрлĕхе пулса вăл юлчĕ
Илемсĕр, сĕрĕмлĕ сăмах.
Вăл чĕрене касса амантрĕ;
Мăнаçлăха тӳнтерчĕ тӳп!
Ĕмĕтрине салатрĕ, ватрĕ.
Ун вырăнне хăварчĕ çӳп.
Чĕнесшĕн халь вăл Хусантан
Пит чаплă çынсене: ку тупăш.
Ишутăн пĕр тĕллев, пĕр шухăш:
Пуласшăн вĕсемпе пĕр тан.
Пĕлет: карьера вăл — пусма,
Пуçтах пулсан кăна хăпарăн.
Кунта та пулăшĕ тус мар,
Майлаштарни: эс пăхăн, парăн,
Йĕрес килсессĕн те, ту кулăш,
Тупма пĕл кирлĕ чĕлĕне,
Нихçан мала тухма ан тăрăш,
Сăмахсăр пултăр вăл чĕлхе.
Ишут барон патне çыру
Çырать хаваслăн, туслăн, ăшшăн.
Пуçларĕ вырăсла: «Мой друг...» —
Хушать, — «Майн херц». Кĕпер хурасшăн
Баронпала хăй хушшинче.
Шутлать вăл: çыхăну çинçе,
Анчах... анчах, тен, пулĕ усă,
Тăрăшнине путармĕ пусă:
Çурт-йĕр тăваççĕ анлă, çӳллĕ;
Пуçламăш — малтанхи пăта.
Кил хушшинче, теç, кирлĕ пулĕ
Кивелнĕ катăк пуртă та.
Пуçра ун шухăшсем кĕтӳ пек,
Памаççĕ канăçлăх ăна.
Анчах пуласшăн мар вăл сӳтĕк:
Парăнтарасшăн барона
Халь дипломатиллĕ ăспа,
Пĕркентересшĕн шур пăспа:
Аваннине сăнатăр, куртăр,
Начаррине курсан ан култăр.
Чеелĕхне вăл чаршавларĕ
Пĕлессинчен асăрханса.
Ик-виçĕ каç ун пуç шавларĕ,
Сăмах, сăнар, тĕс шыраса.
Çырать вал: «...Пысăк ĕç пуçларăм.
Эс калани ялан асра.
Мĕн кирлине халь ывăçларăм,
Çапах телей пуласлăхра.
Кунта эп халь хушаканни —
Мана тăраççĕ пăхăнса.
Анчах пулать ман чун канни,
Мундир, перчатка тăхăнса
Балра мазурка ташласассăн.
Сисетĕн пуль: сывлатăп ассăн...
Мĕнле халь Лиза пурăнать,
Качча тухасшăн, курăнать?
Барон, пĕлетĕн, йăпататăп
Хама хам сан патна çырса;
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
ZoofLyncattat (2009-04-28 07:39:00):
NusSlalkskila Wrorsnasp