Чӑваш шоуменӗ кӳршӗллӗ регион хаҫатне вулать. Анчах тутарлине мар, чӑвашлине.

«Пурте лайӑх пӗлекен чӑваш шоуменӗ, эстрада ҫӑлтӑрӗ Петр Ермолаев Тутарстанра килти пекех, вӑл пӗлмен пӗр ял-хула та ҫук кунта. Мӗншӗн тетӗр-и? Петя эрнесерен «Сувар» хаҫат вулать», — хыпарланӑ Тутарстанра тухса тӑракан асӑннӑ кӑларӑм.

Петр Ермолаев хаҫатҫӑсем паян ирпе ирех ватсаппа ҫапла ҫырса янӑ: «Ырӑ ир. Хаҫат ҫырӑнтармасӑр ан хӑварӑр мана. Ӑҫта тата мӗн чул куҫармалла?..»

«Суварҫӑсем» Петр Ермолаев шоумена кӳрентермӗҫ паллах. Ӑна кӑна мар, хаҫатпа туслашас шухӑшлӑ пӗр ҫынна та. Шоумен-и, ӗне сӑвакан-и, савутра станок умӗнче тӑракан-и... Вӗсем пурте Тутарстанри «Сувар» чӑваш хаҫатне ҫырӑнса илме, ӑна вулама пултараҫҫӗ.

Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Етӗрнери 9-мӗш номерлӗ пӗр мандатлӑ суйлав округӗпе Чӑваш Енӗ Патшалӑх Канашӗн депутатне суйларӗҫ.

ЧӑвашЕнӗн наципе культура аталанӑвӗн «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Дмитрий Степанов Чӑваш Республикин Тӗп Суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков ячӗпе ҫыру ӑсатнӑ.

Унта палӑртнӑ тӑрӑх, «Чӑваш Республикин Конституцийӗпе тата Чӑваш Республикин «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен» калакан саккунпа (кӗск. Чӗлхе саккунӗ) килӗшӳллӗн чӑваш чӗлхипе вырӑс чӗлхи пӗртан патшалӑх чӗлхисем пулса тӑраҫҫӗ. Чӗлхе саккунӗн 8-мӗш статйипе килӗшӳллӗн Чӑваш Республикин патшалӑх тата вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсенче вӗсемпе туллин усӑ курмалла. Ҫакӑнтах, Чӗлхе саккунӗн 10-мӗш статйипе килӗшӳллӗн суйлав бюллетенӗсем Чӑваш Республикинче вырӑс чӗлхипе пичетленсе тухаҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах суйлав комиссийӗ йышӑннипе суйлав бюллетенӗсене чӑвашла та, унсӑр пуҫне ытти халӑхсем йышлӑ пурӑнакан вырӑнсенче вӗсен тӑван чӗлхипе те, пичетлеме ирӗк пур».

«Эпир, Чӑваш Республикин наципе культура аталанӑвӗн «Ирӗклӗх» халӑх пӗрлешӗвӗн пайташӗсем, сире, хисеплӗ Александр Иванович, Чӑваш Республикинче пурӑнакан элтешсен конституциллӗ чӗлхе прависене туллин шута илме, вӗсене ҫак енчен тивӗҫтерме, вырӑнти суйлав комиссийӗсене суйлав бюллетенӗсене чӑвашла та (май пулсан тутарсемпе ирҫесем йышлӑ пурӑнакан вырӑнсенче тата тутарла, ирҫелле) пичетлеме ҫирӗппӗн ыйтатпӑр», — тенӗ ҫырура.

Малалла...

Чӑваш кӗнеке издательстви РФ Патшалӑх Думин Регионти политика тата Ҫурҫӗрпе Инҫет Хӗвелтухӑҫ ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен комитечӗн Хисеп грамотине тивӗҫнӗ. Кӗнеке кӑларакансене «Чӑваш халӑх тумӗ» этнографи словарьне ҫамрӑк ӑру хушшинче сарнишӗн хавхалантарнӑ.

Асӑннӑ кӗнекене Раҫҫейӗн кӗнеке кӑлараканӗсен ассоциацийӗ ҫулсерен ирттерекен «Лучшие книги года» (чӑв. Ҫулталӑкри чи лайӑх кӗнекесем) пӗтӗм Раҫҫейри издательсен конкурсне тӑратнӑ. «ГодЛитературы» сайт хаклавӗ те кӑсӑклӑ. Унтисем пултарулӑх ӑмӑртӑвне «Пушкӑртстанри, Чӑваш Енри тата ытти наци республикисенчи издательсен колоритлӑ проекчӗсем яланхиллех илем кӳнине» палӑртнӑ.

Аса илтерер, кӗнекене Наталия Захарова-Кульева пухса хатӗрленӗ.

Красноярск тӑрӑхӗнчи Абан районӗнчи Восток поселок пӗр ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тунӑ.

Ҫак ял ятне панин историйӗ те кӑсӑклӑ. Марина Тумаланова журналист пӗлтернӗ тӑрӑх, «Андриян Николаев «Восток-3» караппа космоса вӗҫнӗ хыҫҫӑн 1963 ҫулта ҫакӑнта пурӑнакан чӑвашсем поселок ятне улӑштарма ыйтса ҫырнӑ. Вӗсен ыйтӑвне тивӗҫтернӗ». Унччен вӑл вырӑна Чӑваш нацийӗ тенӗ иккен.

Ял уявӗпе саламлама вырӑнти тӳре-шара, юрӑ-ташӑ ӑстисем пуҫтарӑннӑ. Красноярскри чӑвашсен наци-культура автономийӗн ертӳҫи Геннадий Храмов та ентешӗсем валли парнесем хатӗрленӗ. Тӳре-шара та, сӑмах май, пушӑ алӑпа ҫитмен. Инҫетри чӑвашсем тӑван ялӑн пӗр ӗмӗрхи юбилейне хаваслӑн та чыслӑн уявланӑ, юрласа та ташласа савӑннӑ.

Ленинград тӑрӑхӗнчи чӑвашсем ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Акатуй ирттернӗ. Ҫакӑн пирки унти хастарсем тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче ӗнер пӗлтернӗ.

Уява Приютинӑри литературӑпа художество музей-ҫуртӗнче пухӑннӑ. Ҫавӑн чухне чӑвашсемпе пӗрлех ҫармӑссен ҫав тӑрӑхри «Ший корно» организацийӗ «Пеледыш пайрем» уяв йӗркеленӗ. Икӗ халӑхӑн наци мероприятийӗсене ирттерме Ленинград облаҫӗнчи Халӑхсен туслӑх ҫурчӗ пулӑшнӑ.

Акатуя вырӑнти чӑвашсен шурсухалӗ Николай Осипов уҫнӑ. Ун хыҫҫӑн «Юрату» чӑваш ансамблӗ «Алран кайми аки-сухи» шӑрантарнӑ.

Мероприятие юрӑ-ташӑпа 17 тӗрлӗ спорт ӑмӑртӑвӗ малалла тӑснӑ. Тӑван ҫӗртен аякра тӗпленнӗ йӑхташӑмӑрсем пӗр-пӗринпе туслӑ пурӑннине палӑртса чунтан савӑннӑ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чувашские куклы. Чӑваш пуканисем» касса кӑлармалли кӗнеке пичетленнӗ. Икӗ чӗлхепе кун ҫути кӑтартнӑ кӑларӑм авторӗ — Елена Енькка. Художникӗ те вӑл хӑех. Кӗнекене чӑвашла Ольга Васильева куҫарнӑ. Ҫӗнӗ кӑларӑм тиражӗ — 2 пин экземпляр.

Чӑваш кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗнекере — тӑватӑ тус: Сарине, Илемпи, Сентти тата Атнар. Вӗсене кӑларӑмӑн варрине вырнаҫтарнӑ. Ытти страницӑра — ачасене тумлантармалли ҫи-пуҫ тата эрешсем. Хитре ятсемлӗ арҫын ачасемпе хӗрачасене тухья, хушпу, сурпан, шупӑр, кӗпе, шӳлкеме тата ытти тумтир сӗнме пулать.

Кӗнеке кӑларакансем шухӑшланӑ тӑрӑх, ачасене тумлантарма хӑтланни пӗчӗккисемшӗн ҫеҫ мар, аслисемшӗн те усӑллӑ пулмалла.

Нацин ача-пӑча электрон вулавӑшӗ чӑвашла кӑларнӑ, сайра тӗл пулакан тӑхӑр кӗнекепе пуянланнӑ.

Асӑннӑ электрон вулавӑша Раҫҫейӗн ача-пӑчан патшалӑх вулавӑшӗ йӗркеленӗ. Халӗ электрон вулавӑша ҫак хайлавсем пуянлатнӑ: Ефим Никтинӑн «Иван паттӑр» юмах-пьеси, вырӑсларан чӑвашла куҫарнӑ «Куян пӳрчӗ» юмах, Иван Мучин «Тавӑрпи» юмахӗ, «Улӑп» халапсен пуххи, «Чӗвӗл-чӗвӗл чӗкеҫӗм» ача-пӑча юрри, Трубина Мархвин «Шӗшкӗ» калавӗ, «Ӑслӑ сӑмахсемпе юптарусем» ваттисен сӑмахӗсен, каларӑшсен, тупмалли юмахсен пуххи.

Электрон вулавӑша маларах ача-пӑча литературин 19 кӗнекине кӗртнӗ. Вӗсене кирек хӑш самантра вулама тата PDF форматпа уҫласа илме пулать. Вулавӑш сайтӗнче регистрациленнишӗн укҫа тӳлемелле мар.

Тутарстан Республикинчи Ҫӗпрел районӗнчи Ҫӗнӗ Упи ялӗнче пурӑнакансем чӑвашсен авалхи йӑли-йӗркине чӗртсе тӑратнӑ. Ял пуҫланса кайнӑ вырӑнта 2012 ҫулта юпа лартнӑ. Ун ҫине яла пуҫарса янӑ пӗр тӑван Ятман, Яруха, Ярсут тата Ярхун, ҫавӑн пекех Лашман ятсене ҫырса хунӑ.

Юпа лартнӑранпа ял ҫыннисенчен хӑшӗсем Ҫимӗк кунӗнче ҫӑва ҫинчен таврӑнсан юпа патне каяҫҫӗ иккен. Ҫакӑн пирки Чӗмпӗр тӑрӑхӗнче пурӑнакан Николай Казаков таврапӗлӳҫӗ ҫак йӗркесен авторне пӗлтерчӗ.

Вӑл каланӑ тӑрӑх, ялти хушматсем те унта куҫса пырса чи малтан тӗпленнӗ ҫынсен хушмачӗсемпе пӗр килеҫҫӗ: Ятманов, Ярухин, Ярзуткин тата Яргунов.

Юпа патӗнче ваттисене асӑнса йӗркелекен йӑлана Владимир Ярухин таврапӗлӳҫӗ ирттерет-мӗн.

Ӗпхӳри чӑвашсен «Хӗвел» центрӗ «Пӗр класрисем» халӑх ушкӑнӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, паян хулари И. Якутов ячӗллӗ культурӑпа кану паркӗнче «Салам—2018» фестиваль иртнӗ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, чӑваш юррин тата ташшин республикӑри фестивальне йӗркеленӗ. Тата тӗрӗсрех каласан, мероприяти пирки маларах анонсланӑ.

Республика шайӗнчи фестиваль 13 сехетре пуҫланнӑ. Унта пухӑннисем вӑйӑ картине тӑнӑ.

Чӑваш юррипе ташшин «Салам—2018» фестивальне Пушкӑртстанри халӑхсен туслӑх ҫурчӗн чӑваш культурин обществи, Ӗпхӳри чӑвашсен наципе культура автономийӗ йӗркеленӗ. Уява хула ҫыннисене тата хӑнисене йыхравланӑ. Вырӑнтисем ирттерекен чӑвашлӑхпа ҫыхӑннӑ уяв унӑн йӗркелӳҫисене ҫеҫ мар, унта хутшӑннисене те килӗшессе шанма май пур.