Денис Кириллов ывӑлӗпе чыславра

Шупашкарта халӑх килӗштернӗ ҫынна саккӑрмӗш хут суйланӑ. Кӑҫал «Ҫулталӑкри ҫын» ята Денис Кириллов тивӗҫнӗ. Вӑл ку наградӑна чӑннипех те тивӗҫ.

Денис утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Шупашкарти пӗр пляжра путакан ачасене ҫӑлнӑ. Лешсем шыва кӗнӗ чухне алхаснӑ, шыва чӑмнӑ. Денис вӗсем патне пынӑ ҫӗре пӗри путма тытӑннӑ, тепри анса кайнӑ. Иккӗшне те ҫыран хӗррине илсе тухнӑ вӑл. Пӗр арҫын ачана тупас тесе вӑл шыва виҫӗ хут чӑмнӑ. Кайран ӑна пуҫхӗрлӗ тытса силленнӗ, шалти шыва кӑларнӑ. Ҫапла Денис арҫын ачасене ҫӑлнӑ.

Денис Кириллова Хула кунӗ умӗн чысланӑ. Паттӑрлӑх кӑтартнӑшӑн ӑна медаль, грамота, статуэтка, мультиварка тата кофеварка панӑ. Дениса Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов чысланӑ. Вӑл унӑн паттӑрлӑхӗ пирки пӗлсен ҫав кунах ӑна чыслама хатӗр пулнӑ.

Оперӑпа балет театрӗн залӗ

Паян Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ, балет сценин ӑсти Владимир Иванов куҫне хупнӑ.

Владимир Иванович Ленинградри (халӗ — Питӗр) А.Я. Ваганова ячӗллӗ академи хореографи училищинчен 1966-мӗш ҫулта вӗренсе пӗтернӗ. Ун пирки Чӑваш Енре профессилле балета пуҫарса яраканӗсенчен пӗри тесе ҫырать Чӑваш енӗн Культура министерстви.

Чӑваш музыка театрӗн сцени ҫинче вӑл «Жизельти» Ганс пратийӗпе пуҫласа тухнӑ. Уйрӑмах паллӑ ӗҫсенчен Ротбарт сӑнарне («Лебединое озеро» балет), Шӑши патшине («Щелкунчик»), Джоттона («Франческа да Римини»), Гамаша («Дон Кихот»), Архангела («Сотворение мира») асӑнмалла. Чӑваш балечӗсенчен «Сарпикери» Эсремете, «Арҫуринчи» Микула асӑнмалла.

Балет ӑстипе хӑҫан сывпуллашассине министерство сайтӗнчи кӗске хыпарта каламан, сӑнӳкерчӗкне те вырнаҫтарман.

Тани Юн

Елчӗк районӗнчи тӗп вулавӑш Раҫҫей кинематографӗнче палӑрнӑ Чӑваш Ен ҫыннисен списокне хатӗрленӗ. Унпа паллашма сире те кӑсӑклӑ пулӗ тетпӗр.

Иоаким Максимов-Кошкинский: чӑваш театрне пуҫарса яраканӗ, пӗрремӗш чӑваш фильмӗсене ӳкерекенӗ, актер, режиссер, драматург, ЧАССР халӑх артисчӗ. Иван Яковлев ентешӗ. Раҫҫей шайӗнчи фильмсенче вылянӑ: «Романтики», «Алмазы», «Алитет уходит в горы». Сӑмах май, Иоаким Степанович ӳкернӗ картинӑсене хӑй вӑхӑтӗнче чикӗ леш енче те хапӑлласа йышӑннӑ.

Тани Юн: И.С.Максимов-Кошкинский мӑшӑрӗ. Чӑвашсен пӗрремӗш киноактриси, Раҫҫей шайӗнчи ӗҫӗ: «Атӑлҫи пӑлхавҫисем».

Петр Вельяминов: РСФСР халӑх артисчӗ. «Унӑн сумне эпир »харпӑрлӑха« илни, тен, тӗрӗсех мар, ҫапах та...», — теҫҫӗ вулавӑш ӗҫченӗсем. Вӑл 1926 ҫулта Мускавра ҫуралнӑ. 1943-1952 ҫулсенче ӑна репрессиленӗ. 60-мӗш ҫулсенче Дзержинск, Новочеркасск, Иваново, театрӗсенче вылянӑ, ҫав шутра пӗр хушӑ Шупашкарти Вырӑс драма театрӗнче ӗҫленӗ. Чи паллӑ ӗҫӗсем: «Тени исчезают в полдень», «Вечный зов», «Повесть о человеческом сердце», «Пираты ХХ века»…

Станислав Садальский: Чӑваш Ен, Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Грузи халӑх артисчӗ Станислав Садальский Патӗрьел районӗнчи Шӑнкӑртам ялӗнче учительсен ҫемйинче 1951 ҫулта ҫуралнӑ.

Малалла...

Ӗҫне кура хисепӗ. Ҫапла каланӑ ваттисем. Александр Никитин 40 ҫул ӗнтӗ Шупашкарти Электроаппарат савутне ӗҫе утать. Уншӑн юратнӑ ӗҫе каясси — чӑн-чӑн уяв. Нумаях пулмасть ӑна «РФ тава тивӗҫлӗ машиностроителӗ» ята панӑ.

Александр Никитин савута салтакран таврӑнсанах вырнаҫнӑ. Вӑл улттӑмӗш разрядлӑ станочника ҫити ӳснӗ. Ӗҫре вӑл тума пултарайманни ҫук та пулӗ. Кирек мӗнле станока та вӑл итлеттереет.

Александр Никитин ҫапла калать: «Чи кирли — чертеж. Тата мӗн пур ӗҫе вӗҫне ҫити тумалла». Ертӳлӗх ӑна питӗ хаклать. Вӗсем Александр Никитинсӑр хӑйсене алӑсӑр пекех туяҫҫӗ.

Александр Федорович чылай ҫамрӑка ӗҫе вӗрентнӗ. Чертежпа унран мӗн те пулин ыйтас тӑк вӑл ҫийӗнчех хурав тупать. Унӑн часах тивӗҫлӗ канӑва тухма вӑхӑт ҫитет. Анчах ӗҫрен каяс килмест унӑн. Унсӑр савут та пушанса юлать вӗт.

Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫ ял тӑрӑхӗнче пурӑнакан Емельян Иванович Никишин ҫак кунсенче 104 ҫул тултарнӑ. Вӑл — районти чи ватӑ ҫын.

Емельян Никишинӑн шӑпи ҫӑмӑл килмен. Вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ. Мӑшӑрӗпе пӗрле пилӗк ывӑлпа пӗр хӗр ҫитӗнтернӗ.

Емельян Иванович районта хисеплӗ ҫын. Ӑна ҫуралнӑ кунпа саламлама Улатӑр район администрацийӗн пуҫлӑхӗ, ял тӑрӑхӗн ертӳҫи тата ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесне саланнӑ тӑванӗсем килнӗ.

Емельян Никишин ҫулӗсене кура мар правур. Вӑл халӗ те куҫлӑхсӑр вулать, республикӑри хыпарсене пӗлсе тӑрать. Вӑрӑм ӗмӗрӗн вӑрттӑнлӑхне пӗлтернӗ вӑл. Емельян Иванович нихӑҫан та пирус туртман, эрех ӗҫмен, яланах ӗҫленӗ, никама та усал сунман.

90 ҫулхи кинемипе Любовь Ананьева

Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр пулӑшу кирлисене май килнӗ таран пурне те алӑ пама тӑрӑшать. Теприсем, тен, ҫын пулӑшӑвне йышӑнасшӑнах та мар пулӗ, ҫапах та центр специалисчӗсем вӗсене те тимлӗх уйӑрма ӑнтӑлаҫҫӗ.

Ишек ял тӑрӑхӗнче пурӑнакан Мария Никиолаева ӗмӗрне пӗччен пурӑнса ирттернӗ. Нумаях пулмасть вӑл 90 ҫул тултарнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче ҫемье пурнӑҫӗ ӑнман та, шӑпа ҫавӑн пек пӳрнӗ пуль тенӗ-ши, Мария Никифоровна кун хыҫҫӑн куна никамсӑрах кунланӑ. Вӑй-халӗ тапса тӑнӑ чух ӗне те усранӑ. Халӗ, ҫул кайнӑҫемӗн, унтан-кунтан ыратаканӗ те сиксе тухать, выльӑх-чӗрлӗхпе аппаланма ҫӑмӑл мар. Пӗччен чуна йӑпатма кинеми темиҫе кушак та усрать, чӗлхесӗр янаварсемпе чунне йӑпатать.

Нумаях пулмасть 90 ҫулхи ватӑна ҫуралнӑ кунпа Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр пуҫлӑхӗ Любовь Ананьева саламланӑ. Кинемее кӑштах та пулин пулӑшу кӳрес тесе социаллӑ ӗҫчен ҫирӗплетесси пирки калаҫса татӑлнӑ.

Арккассинчи 90 ҫулти Мария Николаевана юбилейпа саламлама пухӑннисем

Шупашкар районӗнче 90 ҫулхи юбилея кӑҫал 47 ҫын паллӑ тунӑ. Тем те пулнӑ вӗсен вӑрӑм ӗмӗрӗнче: савӑнӑҫӗ те, хуйхи те.

Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи Арккасси ялӗнче пурӑнакан Мария Николаевӑна та шӑпа самай тӑлланӑ. Мӑшӑрӗ унӑн Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ. Анчах вӑрҫӑ участникӗн ӗмӗрӗ вӑрӑм пулман: хӗрарӑм 32 ҫулта упӑшкисӗр тӑрса юлнӑ. Алӑри сакӑр ачаран чи асли вӑл вӑхӑтра 11 ҫул тултарса ӗлкӗрнӗ, кӗҫӗнни — ултӑ уйӑх. Ачасемшӗн тапаҫланнӑ та амӑшӗ. Колхозра ӗҫленӗ, ҫирӗп хуҫалӑх тытнӑ, ҫӗлеме ӑста пулнине кура кӳрше-арша та ҫав енпе пулӑшнӑ.

Паян М.Н. Николаеван 17 мӑнук, мӑнукӗсен 30 ачи, мӑнукӗсен ачисен икӗ ача пур. 57 ҫынран тӑракан пысӑк йыш кашни ҫулах кинемее Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламлать. Анчах ҫакӑ кинемее ҫамрӑксем ҫулталӑкра пӗрре кӑна аса илнине пӗлтермест: вӗсем яланах унпа. Юратаҫҫӗ ватта, хисеплеҫҫӗ. Хӑй те Мария Николаевна пуринпе те ӑшшӑн сӑмахлать.

Нумаях пулмасть ҫитнӗ юбилей ячӗпе кинемее ҫывӑх ҫыннисем кӑна мар, Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр пуҫлӑхӗ Любовь Ананьева тата Ҫӗньял ял тӑрӑхӗнчи ветерансен канашӗн ертӳҫи Ксения Михайлова та саламланӑ.

Малалла...

Республикӑна 14 ҫул ертсе пынӑ Илья Прокопьев

Чӑваш Ене 14 ҫул ертсе пынӑ Илья Прокопьев ӗнер 90 ҫул тултарнӑ. Ҫав ҫынна халалласа республикӑри массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ҫине тӑрсах статья ҫине статья шӑрҫаларӗҫ.

Ӗнер республикӑн наци вулавӑшӗнче Илья Павловичӑн юбилейне паллӑ тунӑ. Унта тӗрлӗ шайри тӳре-шара кӑна мар, РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Анатолий Аксаков та хутшӑннӑ.

Унта пухӑннӑ шур сухалсенчен хӑшӗсем хӑйсен иртнӗ ӗмӗрти ӗҫӗ-хӗлӗ пирки аса илнӗ.

Илья Прокопьев Вӑрнар районӗнчи Мӑчамӑш ялӗнче ҫуралнӑ. Малтанхи пӗлӗвӗпе вӑл — педагог: Хабаровскри пединститутра вӗреннӗ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче те ӗҫленӗ. Пурнӑҫӑн тӗп пайне вара парти ӗҫ-хӗлне панӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗн йышӑнӑвӗпе ӗнер «Чӑваш Республики умӗнче тунӑ тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чысланӑ.

«Ҫӗнӗ вӑхӑт» кӗнеке издательствинче ҫак кунсенче Вячеслав Александровпа Галина Зотова хатӗрленӗ «Кукшумский колос» (чӑв. Кӑкшӑм пучахӗ) ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курчӗ. Ӑна Ӗҫ ҫынни ҫулталӑкне халалланӑ. Кӗнеке тиражӗ 200 экземпляр. Кӗнекери статьясем вырӑсла тата чӑвашла. Вячеслав Александрович Александров (1929–2005) ӗмӗр тӑршшӗпех агроном, унтан колхоз ертӳҫи пулса ӗҫлесе чылай награда илме тивӗҫлӗ пулнӑ. Чӑваш АССРӗн тата РСФСРӑн тава тивӗҫлӗ агрономӗ Етӗрне районӗнчи «Заветы Ильича» (чӑв. Ильич халалӗ) колхоз историне тӗпченӗ, кӗнеке кӑларма ӗмӗтленнӗ. Чире пула вӑхӑтсӑр пурнӑҫран уйрӑлнипе кӗнекене кун ҫути кӑтартайман.

2015 ҫулта Галина Зотова унӑн алҫырӑвӗсен пӗр пайне тупнӑ, кӗнекене кун ҫути кӑтартма шут тытнӑ. Кӗнеке 8 сыпӑкран тӑрать. Пӗр сыпӑкӗ «Краткая энциклопедия Кукшумского поселения» (чӑв. Кӑкшӑм тӑрӑхӗн кӗске экциклопедийӗ), кунта ҫак тӑрӑхра пурӑннӑ 500 ҫын ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Кӑкшӑм тӑрӑхӗнче паллӑ ҫынсем чылай: Леонид Агаков, Моисей Федоров ҫыравҫӑсем, Зоя Лисицина юрӑҫ, Олимпиада Агакова артистка, Всеволод Агаков, Николай Федоров профессорсем, Яков Евграфов ҫӗр айӗнче ҫӳрекен карапсем ӑсталакан инженер-конструктор, Арсений Изоркин историк, паллӑ ҫӗр ӗҫченӗсем.

Малалла...

Петр Краснова Куҫма Турхан премийӗ тивӗҫнӗ

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутатне Петр Краснова Куҫма Турхан ячӗллӗ премипе чысланӑ. Кун пирки Комсомольски район администрацийӗн тата республика парламенчӗн официаллӑ сайчӗсем хыпарлаҫҫӗ.

Тивӗҫлӗ йышӑнӑва Каҫал район администрацийӗн пуҫлӑхӗ утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнчех аллӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Ку премие вӑл тӑрӑхри йӑла-йӗркене аталантарма чылай тӳпе хывнӑшӑн панӑ.

Сӑмах май каласан, Петр Краснов та, чӑваш литературин классикӗ Куҫма Турхан та Каҫал тӑрӑхӗнчи сывлӑшпа вӑй илсе амаланнӑ-аталаннӑ: Петр Степанович 1956 ҫулта Кӗҫӗн Каҫалта ҫуралнӑ, паллӑ ҫыравҫӑ — 1915 ҫулта Вӑрманхӗрри Шӑхальте.

Тӗрлӗ ҫулта республикӑн пичет министрӗнче те, социаллӑ политика министрӗнче те, культура министрӗнче, ЧР Президент Администрацийӗн ертӳҫинче тата ытти сумлӑ вырӑнта тӑрӑшнӑ Петр Краснов хӑйӗн юбилейне Шупашкарти «Мега Гэлакси» кану центрӗнче уявланине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.