Юрий Притиск фотограф

Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Юрий Притиск фотограф «Чи илемлӗ ҫӗршыв» пултарулӑх конкурсӗнче авӑн уйӑхӗнчех финала тухнӑ. Халӗ вара унӑн «Берег шакалов» (чӑв. Шакалсен ҫыранӗ) фотоӗҫӗ «Мир в наших руках» (чӑв. Тӗнче пирӗн алӑра) номинацире чи провокацилле фотоӗҫ евӗр мала тухнӑ. Сӑнӳкерчӗке вӑл анлӑ Атӑлӑн сулахай ҫыранӗнче ӳкерсе илнӗ.

Конкурса 110 пине яхӑн ӗҫ тӑратнӑ. Малтанласа 13 номинаципе ҫирӗмшер ӗҫе суйласа илнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсен ӗҫӗсем, ҫав шутра Ҫӗнӗ Шупашкарти фотографӑн та, Мускав урамне илем кӳрӗҫ — ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 25-мӗшенчен пуҫласа нарӑсӑн 25-мӗшӗччен ҫӗршывӑн тӗп хулинчи бульварсене капӑрлатӗҫ. Унта Атӑлӑн сулахай ҫыранӗ те тивӗҫлӗ вырӑн тупӗ, Шупашкарпа мӑнаҫлӑн паллаштарӗ.

Ирина Андреева ӳнерҫӗ хӑйӗн ӗҫӗпе

Ҫак кунсенче Шупашкарти Музейпе курав центрӗнче Мускаври хӑй тӗллӗн вӗреннӗ ӳнерҫӗн Ирина Андрееван куравӗ ӗҫлет. Кӗҫҫерен тӗрлӗ скульптура ӑсталаканскерӗн «Теплый дом» (чӑв. Ӑшӑ кил) куравӗ кӑрлач уйӑхӗн 26-мӗшӗчченех уҫӑ пулӗ.

Автор кӗҫҫерен пианино, диван, телевизор, шкап, пельмен тултарнӑ холодильник тата ытти япала ӑсталанӑ. Ирина Андреева ӗҫӗсене Раҫҫейри, Германири, Францири, Бельгири, Аслӑ Британири, Японири музейсен тата уйрӑм ҫынсен коллекцийӗсенче курма пулать. Автор пултарулӑхне хаклама пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, Ирина Андреева ӗҫӗсенче хурапа сӑрӑ тӗссем станок графикипе, офортпа (хрантсусларан куҫарсан азот йӳҫекӗ пулать), литографипе (чултан касса ӑсталани) ҫывӑхлатаҫҫӗ.

Уяв саманчӗ

Мускавра Нацисен ҫуртӗнче Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ актерсене, чӑвашла ӳкернӗ илемлӗ тата документлӑ фильмсене халалланӑ уяв каҫӗ иртнӗ. Мероприятие ҫӗршывӑн тӗп хулинче пурӑнакан чӑвашсен ентешлӗхӗн хастарӗсем йӗркеленӗ.

Унта пуҫтарӑннисене Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ представителӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Валерий Шакин саламланӑ.

Уяв каҫӗ «Чӑваш кинематографӗн историйӗ» фильмпа уҫӑлнӑ. 1928 ҫулта ӳкернӗ «Ял» фильма кӑтартни пуриншӗн те пысӑк кӗтменлӗх пулнӑ. «Ҫеҫпӗл» кинофильмра ӳкерӗннӗ Владимир Бурмистров уявра хӑйӗн юрлас пултарулӑхӗпе тӗлӗнтернӗ. Вӑл ҫав фильмра янӑранӑ «Нимене» те шӑрантарнӑ.

Василий Чапаевӑн мӑнукӗ Татьяна Чапаева хӑнасене хӗрӗ Алла ӳкернӗ «Пластика речи» фильмпа паллаштарнӑ. Тӗп роле унӑн мӑнукӗ Гриша калӑпланӑ.

ЧР Наци вулавӑшӗнче «Атӑлти кӗрхи палитра» курав уҫӑлнӑ. Унпа «Кӗмел ӗмӗр» галерейӑра паллашма пулать.

12 ӳнерҫӗ 3 куна тӑсӑлнӑ плэнерта 50 картина ӳкернӗ. Вӗсем юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Жуковское кану базине кайнӑ. Унта вӗсем кӗрхи ҫанталӑк илемне хут ҫине куҫарнӑ. Вӑхӑт нумаях пулман, ҫапах ӳнерҫӗсем тухӑҫлӑ ӗҫленӗ.

Ӳнерҫӗсем чылай этюд хатӗрленӗ. Ытларахӑшӗ — живопиҫ тата графика. Пур ӗҫе те пейзаж жанрӗпе ӳкернӗ пулин те кашни расна пулса тухнӑ. Мӗншӗн тесен кашни ӳнерҫӗ ҫутҫанталӑк илемне хӑйне евӗр курать.

«Чӑвашкино» вырнаҫнӑ ҫурт

Пирӗн республикӑра «Чӑвашкино» киностудие чӗртсе тӑратасшӑн. Ӑна иртнӗ ӗмӗрӗн 20-мӗш ҫулӗсенче пуҫарнӑ. Вӑхӑт иртнӗҫемӗн кино ӳкерес ӗҫ чарӑнса ларнӑ. Юлашкине тӑхӑр ҫул каялла хатӗрленӗ.

Киностудие чӗртсе тӑратасси пирки, Чӑваш ГТРК журналисчӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, виҫӗм кун, юпан 24-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче пӗтӗм чӑвашсен «Асам» кинофестиваль иккӗмӗш хут уҫнӑ чух каланӑ.

Аса илтеретпӗр, фестиваль программи валли 27 фильм хатӗрленӗ. Вӗсенчен саккӑрӑшӗ — мультипликацилле, тепрӗ ҫавӑн чухлех — документлӑ, вунпӗрӗшӗ — илемлӗ. Унта хамӑр ҫӗршыври наци республикисенчи фильмсемпе пӗрлех Болгаринчи, Казахстанри, Кӑркӑстанри, Молдавинчи ӗҫсене кӗртнӗ. Фестивале «История великого народа» (чӑв. Аслӑ халӑхӑн историйӗ) документаллӑ фильмпа уҫнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Ленинград блокади Ҫӗнӗ Зеландири укҫа ҫине куҫнӑ.

5 долларлӑ укҫана пирӗн ҫӗршывӑн историйӗнчи паллӑ пулӑма куҫарнӑ ҫын — Чехинчи Ниса ҫинчи Яблонец хулинче Монета тата медальер профессилле аслӑ шкулӗнче пултарулӑхне туптанӑ Асамат Балтаев. Вӑл Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ художникӗн, скульпторӑн, гравировщикӑн Николай Балтаевӑн ывӑлӗ. Кун пирки «Золотой червонец» (чӑв. Вунӑ тенкӗллӗх ылтӑн укҫа) ылтӑн нумизматика порталӗ хыпарланӑ тӑрӑх Idel.Реалии сайт пӗлтернӗ.

200 штук тиражпа кӑларнӑ укҫан пиччӗн енче Аслӑ Британи патша майрин Иккӗмӗш Елизаветӑн портречӗ сӑнланнӑ. Портрета Иен Рэнк-Бродли ӑсталанӑ. Сулахай енне Чехин Монета картишӗн элемне ӳкерсе хунӑ. Тӳнтер енне Ленинграда тӑшманран авиаци хӳтӗленине ӳкернӗ.

Чӑваш культурин тӗчевҫи, ҫыравҫӑ Геннадий Иванов-Орков ӳнерҫӗсем тата ӳнерпе ҫыхӑннӑ кӗнекесем кун ҫути кӑтартнӑччӗ. Унӑн «Чувашский мир Терентия Дверенина» кӗнекине тата ытти ҫавӑн йышши ӗҫсене Чӑваш кӗнеке издательстви, сӑмах май, «Либер-­2016» Барселонӑри курава та илсе кайнӑ.

Халӗ Геннадий Иванов-Орков тата тепӗр ӗҫе пуҫӑннӑ. Ӑста искусствовед «Фейсбукри» хайӗн странцинче юпа уйӑхӗн 12-мӗшӗнче пӗлтернӗ тарӑх, вӑл хальхи вӑхӑтри художниксем ҫинчен кӗнеке-альбом ярӑмне хатӗрлет. Пултарулӑх ушкӑнӗпе канашланӑ хыҫҫӑн кӗне ятне те шухӑшласа кӑларнӑ. «Пространство, Дом, Художник!» ят панӑскере Георгий Фомирякова халалласшӑн. Кӑларӑма художникӑн 60 ҫулхи тӗлне — ҫитес ҫулхи ҫу уйӑхӗ валли — кун ҫути кӑтартасшӑн.

Авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнче чӑваш халӑх ӳнерҫи Праски Витти 80 ҫул тултарчӗ. Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ художникӗн, Чӑваш Республикин халӑх художникӗн юбилейӗ ячӗпе Чӑваш кӗнеке издательстви «Праски Витти. Живопись, эмаль, графика, монументальное искусство» альбом кун ҫути кӑтартнӑ. 500 тиражпа пичетленӗскере И.А. Улангин пухса хатӗрленӗ.

Альбома художникӑн тӗрлӗ ҫулхи ӗҫӗсене кӗртнӗ. Тӗрлӗ ярӑмри ӗҫсем хушшинче Константин Ивановӑн «Нарспи» поэми тӑрӑх хатӗрленисем те, Ҫеҫпӗл поэзийӗ те тата ытти те пур.

Художникӑн альбома кӗртнӗ живопись, эмаль, графика иллюстрацийӗсенче тӑван халӑхӑмӑрӑн кун-ҫулӗ сӑнланнӑ. Ӗҫсен ячӗсене чӑвашла, вырӑсла тата акӑлчанла ҫырнӑ.

Сӑмах май, паян Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче Праски Виттине халалланӑ курав хӑтлавӗ иртмелле. Унта ҫитес текенсене 15 сехете чӗнеҫҫӗ. Эпир маларах асӑннӑ альбомпа та унта паллаштарӗҫ.

Ҫӗрпӳри Иккӗмӗш Кӗтӗрне палӑкӗ

Ҫӗрпӳ хули 427-мӗш ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ чух унта ҫӗнӗ палӑк уҫӑлнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, ҫӗрпӳсем Иккӗмӗш Кӗтерне патша майрине халалласа палӑк вырнаҫтарнӑ. Палӑка Александров паркне кӗнӗ ҫӗре лартнӑ. Ун ҫумӗнче — карета. Патша майри 18-мӗш ӗмӗрте Ҫӗрпӳ ҫывӑхӗнчен иртсе кайнӑ.

Хулара тимӗртен шӑратса тунӑ палӑксем татах пур: Печкин почтальон, урам шӑлакан... Вӗсене арҫынсен Ҫӗрпӳри тӗрминче ларакансем ӑсталанӑ.

НТВ-телеканалпа кӑтартакан «Салтыков-Щедрин шоу» сатира программин авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗнчи кӑларӑмӗнче Иккӗмӗш Кӗтӗрне палӑкӗнчен тӑрӑхласа кулнӑ. Проекта Михаил Задоронов, Алексей Кортнев и Дмитрий Колчин ертсе пыраҫҫӗ. Вӗсен шучӗпе палӑк патша майри евӗрлӗ мар.

Аса илтеретпӗр, Иккӗмӗш Катерне чӑваш сӑмахлӑхне те кӗрсе юлнӑ. Ӑсчахсем «Катемпи» сӑмах ун ятӗнчен пулса кайнӑ тесе шутлаҫҫӗ.

Дмитрий Медведева владимир Путин Н. Овчинников ӳкерчӗкне парнеленӗ

Раҫҫей Президенчӗ Владимир Путин Дмитрий Медведев премьер-министра ӗнер РФ Патшалӑх Канашӗн президиумӗн Керчь хулинче иртнӗ ларура Николай Овчинниковӑн «В цеху» (чӑв. Цехра) ӳкерчӗкне парнеленӗ.

Чӑваш художникӗ 1975 ҫулта пир ҫине ӳкернӗ оригиналлӑ ҫак ӗҫе Президент премьер-министра ҫуралнӑ кун ячӗпе (Дмитрий Медведев 1965 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Ленинградра ҫут тӗнчене килнӗ) тыттарнӑ.

Раҫҫей тата Чӑваш Республикин халӑх художникӗ «Цехра» ӳкерчӗкре Шупашкарти трактора сӑнланӑ. «Ку вӑл Дмитрий Анатольевичӑн паянхи ӗҫӗ-хӗлӗпе килӗшсе тӑрать», — тенӗ Владимир Путин.

Ҫӗршыв ертӳҫи парнесене пӗлтерӗшне кура хатӗрленине кура «Цехра» ӳкерчӗкпе мӗн каласшӑн пулнине ҫынсем тӗрлӗрен тӗшмӗртеҫҫӗ, ҫав шутра трактор тӑвакан савутсен концернӗ ҫӑмӑл мар лару-тӑрура пулнине аса илекен те пур.