culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, 16 сехетре, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче Владимир Агеев художникӑн юбилейлӑ куравӗ уҫӑлӗ. Вӑл графика тата живопись енӗпе нумай ӗҫленӗ. Ҫав ӳкерчӗксенче чӑваш халӑхӗн историне тата мифологине кӑтартса панӑ.

Владимир Агеев 1932 ҫулхи ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Аслӑ Елчӗк ялӗнче ҫуралнӑ. Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ. Унӑн педагогӗсем Н.К. Сверчков, В.М. Макаров, П.Г. Григорьев-Савушкин тата Е.Е. Бургулов пулнӑ. Художникӑн пултарулӑхне А. Дюрер, Э. Греко, П. Рубенс, Д. Веласкес художниксем пысӑк витӗм кӳни те сисӗнет.

Курава хутшӑннисем

Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейра паян «Деревья и мы» (чӑв. Йывӑҫ тата эпир) ятлӑ курав уҫӑлнӑ. Ӑна Вячеслав Еткер кӳлепеҫӗ 60 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ.

Кӑшӑлвирус чирӗ сарӑлнине шута илсе курава уҫнӑ уява чылайӑнах пухӑнман. Район администрацийӗ ячӗпе социаллӑ ыйтусемпе ӗҫлекен район пуҫлӑхӗн ҫумӗ Татьяна Иванова тухса калаҫрӗ. Вӑл скульптора Хисеп хучӗпе чысларӗ. Юбиляра саламлама пысӑк ушкӑн Чӑваш ӳнерҫисен ушкӑнӗнчен пынӑччӗ. Вӗсем Вячеслав Еткере кӗпе тӑхӑнтартрӗҫ, тӗрлӗ парнесем парнелерӗҫ. Тӑванӗсем те — ывӑлӗпе кинӗ тата мӑнукӗ 60 ҫул тултарнӑ ӳнерҫе ӑшӑ сӑмахсем каларӗҫ.

Вячеслав Еткер (Андреев) 1962 ҫулхи пушӑн 3-мӗшӗнче Шупашкар районӗнчи Тимой ялӗнче ҫут тӗнчене килнӗ. Хальхи вӑхӑтра вӑл Ишлейре пурӑнать, кунтах унӑн ӗҫ лаҫҫи вырнаҫнӑ. 1989 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче пӗлӳ илнӗ, ӳнерпе графика факультетне пӗтернӗ.

Вячеслав Еткер ытларах енӗпе йывӑҫран касса кӳлепесем тӑвать. Вӑл хатӗрленӗ юпасем республикӑн тата Раҫҫейӗн чылай кӗтесӗсенче вырнаҫнӑ. Вячеслав Еткер тунӑ парк кӳлеписем ҫавӑн пекех Элӗкре, Красноармейскинче тата ытти район центрӗсенче тӑраҫҫӗ.

Малалла...

Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче иртнӗ вернисажри художниксен ушкӑнӗ. Наталия Соловьёва тунӑ сӑн

Шупашкарти Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районӗнче, Хусанкай урамӗн 20-мӗш ҫуртӗнче вырнаҫнӑ Халӑхсен туслӑхӗн ҫуртӗнче «Ҫуркунне ҫитсен» чӑваш ӳнерҫисен пӗрлӗхӗн куравӗ уҫӑлнӑ. Пултарулӑх куравне ҫавӑн пекех хӗрарӑмпа ҫемьене халалланӑ.

Ҫуркуннеччен тата икӗ эрне юлать пулин те вернисаж Сретени православи уявӗн кунӗнче, хӗллепе ҫуркунне тӗл пулнӑ кун, иртнӗ. Кӑнтӑрла хӗвел ҫап-ҫутӑ ҫутатать, унӑн пайӑркисем айӗнче юр ирӗлет. Ӳнерҫӗсем вара «Ҫуркунне шӑрши кӗрет!» тесе савӑнатчӗҫ.

Киҫтӗкпе каскӑч ӑстисене Общество палатин тата Чӑваш наци конгресӗн президиум пайташӗ Тимӗр Тяпкин, ЧХП председателӗ Наталия Соловьёва тата ыттисем саламларӗҫ.

Экспозицине ЧР тава тивӗҫлӗ художникӗн Вагиз Камалетдиновӑн, Валентина Илемӗн, Любовь Романовӑн, Анатолий Кокель-Шурутӑн, Сергей Блохинӑн ӗҫӗсене, Константин Ефимовӑн кӳлеписене тата ытти авторсен ӗҫӗсене вырнаҫтарнӑ.

Курава чаплӑн уҫнӑ хыҫҫӑн ӳнерҫӗсем асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ. Яланхи пекех, ҫӗнӗ ӗҫсене сӳтсе явнӑ, пӗр-пӗринпе профессилле туслӑ калаҫу ирттернӗ. Пултарулӑх пӗрлӗхӗн ҫӗнӗ ӳнер сезонӗ ҫапларах уҫӑлнӑ.

Нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче «Просто – душа. Живопись и графика Луизы Юманкка» курав уҫӑлӗ. Ӑна чӑваш халӑх поэтне Генннадий Айхие (1934-2006) халаллӗҫ.

Экспозици хӑй тӗллӗн вӗреннӗ художникӑн, Луиза Лисинан (1937-2021) ӗҫӗсенчен тӑрӗ. Вӑл Юманкка псевдонимпа усӑ курнӑ. Луиза Николаевна – Генннадий Айхин йӑмӑкӗ.

Луиза мӗн ачаран пӗрремӗш ушкӑнри инвалид пулнӑ. Пиччӗшӗ ӑна питӗ юратнӑ, йӑмӑкне халалласа сӑвӑсем ҫырнӑ. Чӑвашла та, вырӑсла та. 2002 ҫулта вӑл ун пирки: «просто – «душа»! — будто что-то имея от нас / внутренне-зрящее –», – тесе ҫырнӑ.

Луиза Юманкка иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче ӳкерме тытӑннӑ. Импресси-ӳкерчӗкӗсене вӑл малтанласа тӑванӗсене те кӑтартман. Каярах унӑн ӗҫӗсемпе тӗрлӗ куравра паллаштарнӑ, кӗнеке те пичетлесе кӑларнӑ.

Паян, нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Шупашкарти Чӑваш тӗррин музейӗнче Татьяна Петрован «Я майра, чувашский художник» курав уҫӑлнӑ. Ӑна экспозици авторӗн 70 ҫулхине халалланӑ.

Татьяна Петрова – Чӑваш Енри чи сумлӑ тӗрӗ ӑстисенчен тата модельерсенчен пӗри.

Татьяна Петрова, хӑй калашле, – майра. Анчах вӑл чӑваш тӗррине аталантарассипе нумай ӗҫленӗ. 1975 ҫултанпа. Мускаври М.И. Калинин ячӗллӗ ӳнерпе промышленность училищинчен вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн вырӑс хӗрӗ 1973 ҫулта направленипе Чӑваш Енӗн килнӗ. «Паха тӗрӗ» фабрикӑра вӑл 2004 ҫулччен тӑрӑшнӑ. Малтан – тӗрӗ енӗпе художник пулса, унтан – тӗп художникра.

Чӑваш тӗррин музейӗнчи куравра художникӑн коллекцийӗнчи, фабрикӑри тата музейри экспозицисемпе паллашма май пур.

Хальхи вӑхӑтра пичет кӑларӑмӗсене вулакансем сахалланса пыраҫҫӗ, аслӑ ҫулхисем ҫеҫ хӑнӑхнӑ йӑлапа алла хаҫат илсе шӗкӗлчеме кӑмӑллаҫҫӗ теҫҫӗ пулин те ҫӗнӗ пичет кӑларӑмӗсене кун ҫути кӑтартас текенсем пур. Чӑваш Енри Театр ӗҫченӗсен союзӗ хӑйӗн хаҫатне кӑларса тӑма йышӑннӑ.

Ӗнер, кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, асӑннӑ пӗрлешӗвӗн правленийӗ ларӑва пухӑннӑ. Ларӑвӑн кун йӗркине хаҫат кӑларса тӑрас ыйтӑва та кӗртнӗ май театрсен литература пайӗсен заведующийӗсене, пресс-служба ертӳҫисене йыхравланӑ.

Театр ӗҫченӗсен союзӗн хаҫачӗ «Чувашия театральная» ятлӑ пулӗ. Ӑна уйӑхра пӗрре кӑларса тӑрӗҫ. Ӗнерех редколлеги членӗсене ҫирӗплетнӗ.

Nadina Cavadova сӑнӳкерчӗкӗ

Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Пӗтӗм чӑвашсен 5-мӗш «Асам» кинофестивалӗ хӑйӗн ӗҫне пӗтӗмлетнӗ. Киноӳнерӗн фестивалӗнче ҫӗнтернисене паян дипломпа статуэткӑпа чыслӗҫ. Ҫакӑн пирки «Чӑвашкино» Турцинче пурӑнакан чӑваш хӗрӗ Надина Джавадова, онлайн мелпе иртнӗ фестивальте вӑл жюри пайташӗ пулнӑ, страницинчен илнӗ репоста Инстаграмра вырнаҫтарнӑ.

«Асам» ӗҫӗ – фестиваль кӑна мар, унӑн пӗлтерӗшӗ тата та анлӑрах. Вӑл чӑвашсен тӗнчекурӑмӗ, халӑх культури, тӗнчери пулӑмсене ӑсласа илес тени, наци ирӗкӗ.

Конкурса хутшӑннӑ 37 фильм, ҫак фестивалӗн пӗлтерӗшӗ ҫулсерен ӳссе пынине кӑтартать, пире чунтан савӑнтарать, ӗҫлеме хавхалантарать.

Пӗтӗмлетсе каласан, Чӑваш киновӗ пур, аталанса пырать. Чӑваш Енре ҫак ӗҫре профессиллӗ режиссерсемпе сценаристсем, операторсем, тӗлӗнмелле маттур артистсем те пурах.

Ҫапах та «Чӑвашкино» статусне пысӑк шая ҫӗклесе пахалӑхне ӳстерес тӗллевпе ӗҫлемеллисем чылай. Малалла та малалла...

Шанчӑк пур...», — тесе пӗтӗмлетнӗ Надина Джавадова.

Мария Готлибӑн Фейсбукри страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк

Никита Сверчков живописец, график ҫуралнӑранпа кӑҫал 130 ҫул ҫитрӗ.

Паллӑ ӑста 1891 ҫулхи кӑрлачӑн 27-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ уесӗнчи (халӗ Тӑвай районӗ) Енӗш Нӑрваш ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑл 1912 ҫулта Хусанти ӳнер шкулне, 1917 ҫулта Санкт-Петербургри ӳнер академийӗн аслӑ ӳнер училищине вӗренсе пӗтернӗ. 1931 ҫулта вӑл Омскри чукун-ҫул транспорчӗн инженерӗсен институтӗнчен вӗренсе тухнӑ. Бийск тата Омск хулисенче ӗҫленӗ. 1923-1941 ҫулсенче «Капкӑн» журналта художникра тӑрӑшнӑ. 1940-1951 ҫулсенче Шупашкарти ӳнер училищинче вӗрентнӗ, 1948-1951 ҫулсенче Шупашкарти пӗрремӗш ача-пӑча ӳнер шкулӗн директорӗ пулнӑ. 

Паян Шупашкарти Мичман Павлов урамӗнчи 4-мӗш ҫурт ҫинче ӳнерҫӗ ячӗпе асӑну хӑми уҫнӑ. Ҫав ҫуртра Никита Сверчков хӑйӗн пурнӑҫӗн юлашки 12 ҫулне пурӑнса ирттернӗ.

Рельеф авторӗ – Игорь Голубев ҫамрӑк скульптор.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта (кунта сӑмах Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнчи кинозал пирки пырать) кӗске метрлӑ «Вупӑр» фильм кӑтартӗҫ. Кун пирки «Чӑвашкино» республикӑн Культура министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ.

Фильмри ӗҫ нимеҫӗ-студентсемпе ҫыхӑннӑ. Вӗсем пӗр ялти Культура ҫуртне юсама пырса ҫитеҫҫӗ. Унта ҫамрӑксем вупӑрпа пирӗштин хирӗҫтӑрӑвӗпе тӗл пулаҫҫӗ.

«Вупӑр» фильма курма «Ҫеҫпӗл» кинотеатра (Шупашкар хули, Мускав проспекчӗ, 33-мӗш ҫурт) 17 сехете каймалла.

Кино курма пыракансен ҫумра QR-код пулмалла.

Чӑваш наци музейӗ Чӑваш Енри Тӗрӗн наци шкулне вӗренме йышӑнать. Ку хыпара культура учрежденийӗ Чӑваш Ен Культура министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ. Шкулти пӗрремӗш заняти чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртӗ.

Вӗренекенсене чӑваш тӗррин историйӗпе паллаштарӗҫ, ҫӗвӗ техникине хӑнӑхтарӗҫ, тӗсе тӗрӗс суйласа илме вӗрентӗҫ.

Чӑваш Ен культура министрӗ Светлана Каликова пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗр республика Элтеперӗ Олег Николаев Тӗрӗн наци шкулне йӗркелеме хушнӑ. «Эпир ҫавна пурнӑҫларӑмӑр. Музей чылай вӑхӑтлӑха программа хатӗрлерӗ», — тенӗ министр.

Шкулти курс виҫӗ уйӑха тӑсӑлӗ. Занятисене Чӑваш тӗррин музейӗнче шӑматкунсерен ирттерӗҫ. Тӗрлеме Любовь Вазюкова ӑста хӑнӑхтарӗ. Курс хакӗ — 3300 тенкӗ. Ҫав хака ӗҫре кирлӗ материалсемпе инструментсем те кӗреҫҫӗ.