Ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Ҫӗнӗ Шупашкарти таврапӗлӳ музейӗнче Леонтий Усовӑн йывӑҫ кӳлеписен куравӗ уҫӑлнӑ. РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи «Ҫын — тӗнче тыткӑчи» проект кӑтартать. Ӑна вӑл Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалланӑ.

Экспозицире — ӑста тӗрлӗ ҫулсенче хатӗрленӗ 33 ӗҫ. Леонтий Усов Архангельск облаҫӗнче ҫуралнӑ. Халӗ Томск хулинче пурӑнать. Вӑл йывӑҫ кӳлеписемпе тӗнчипех палӑрнӑ. Леонтий Усов — паллӑ портретист, Ҫамрӑксен театрӗн актерӗ. Унӑн 700 ытла ӗҫ. Чылайӑшӗ тӗнчери паллӑ музейсенче вырӑн тупнӑ.

Леонтий Андреевич темӑсем суйламасть. Вӗсем хӑйсемех ҫуралаҫҫӗ-мӗн. Вӑл пултаруллӑ паллӑ ҫынсен, ҫыравҫӑсен, литература сӑнарӗсен портерчӗсене касса кӑларма кӑмӑллать.

2011 ҫулта ӑна РФ тава тивӗҫлӗ ӳнерҫин ятне панӑ. 2013 ҫулта ӑна Прагӑра Франц Кафка ячӗллӗ ылтӑн медальпе чысланӑ.

Пушӑн 27-мӗшӗнче, иртнӗ эрнекун, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн Хальхи ӳнер центрӗнче Николай Садюковӑн персоналлӑ куравӗ уҫӑлнӑ. Кун пирки пире Тимӗр Акташ журналист пӗлтерет. Курава ӳнерҫӗ 75 ҫул тултарнӑ ятпа йӗркеленӗ.

Ӳнерҫе саламлама чылай ҫын пухӑннӑ — ӑслӑлӑх ӗҫченӗсем, художниксем, журналистсем, ӳнер тӗпчевҫисем. Вӗсем хушшинче культура министрӗ Вадим Ефимов, Чӑваш Ен ӳкерӳҫисен пӗрлӗхӗн председателӗ Равель Фёдоров, ӳнер тӗпчевҫисем Алексей Трофимов, Михаил Кондратьев, Юрий Викторов, Антонина Мордвинова тата ыттисем пулчӗҫ. Министр вырӑнӗнче малтан вӑй хунӑ Герольд Алексеев юбилярпа пӗрле Мускавра антикварлӑ ӳкерчӗксене епле туянни пирки аса илнӗ. Юрий Броницын сӑвӑҫ вара пуш алӑпа килмен — вӑл Николай Садюкова халалланӑ сӑвва вуласа панӑ.

Кураври ӗҫсене илес пулсан — вӗсем тӗрлӗ енлӗ. Кунтах социаллӑ пурнӑҫӑн сӑнӗсем, кунтах — халӑхӑн йӑлисене кӑтартаканнисем. Ҫавӑн пекех Николай Иванович ӳкерчӗкӗсем хушшинче Шупашкар, Кавал тата инҫетри Слакпуҫ сӑнӗсене курма пулать. Куравра Крымри Гурзуф сӑнӗсемпе те паллашма май пур — унта ӳнерҫӗ 1986 ҫулхи ҫулла ӗҫленӗ пулать.

Малалла...

Художество училищин никӗслевҫине халалланӑ конкурса пӗтӗмлетнӗ. Кӑҫалхи чылай мероприятие вилӗмсӗр «Нарспи» поэмӑн авторӗпе ҫыхӑнтараҫҫӗ те, Шупашкарти Ӳнер училищин никӗслевҫине Федор Быкова халалласа йӗркелекен пултарулӑх конкурсне кӑҫалхи К. Иванов ҫулталӑкӗпе халалланӑ.

Федор Семенович ячӗпе ҫулсерен иртекен конкурса «Живопись», «Графика», «Дизайн», «Театрпа декораци ӳнерӗ», «Декораципе прикладной ӳнер» номинацисемпе ирттернӗ. Унта тӗрлӗ ҫулти ача-пӑча хӑйӗн ӗҫне тӑратнӑ. Кашниех маттур пулма тӑрӑшнӑ, ӗҫсене пысӑк пахалӑхпа пурнӑҫлама тӑрӑшнӑ. Ҫапах та конкурс конкурсах. Пурне те палӑртаймӑн. Хаклавҫӑсем чи аван ӗҫсене уйӑрса илнӗ ӗнтӗ. Вӗсен списокӗпе, сӑмах май, ЧР Культура министерствин сайтӗнче паллашма пулать.

Конкурсӑн ҫӗнтерӳҫисемпе призерӗсене ҫитес уйӑхӑн 4-мӗшӗнче ӳнер училищинче 13 сехетре чыслӗҫ.

Сӑнсем (8)

Графика, живопиҫ, скульптура. Чӑваш Патриархӗн паллӑ портречӗсене халӗ йӑлтах пӗр кӑларӑмра тупма пулать. Нумаях пулмасть Шупашкарта «Иван Яковлев — ӳнерте» кӗнеке-альбома хӑтланӑ.

Кӗнеке авторӗ — Юрий Викторов искусствовед. Вӑл кӗнекепе пилӗк ҫул ӗҫленӗ: музейсенче, архивсенче материалсем пухнӑ. Ҫапла вӑл 100 ытла ӗҫ тупма пултарнӑ.

Автор Иван Яковлев пурӑннӑ чухне тунӑ портрета та тупнӑ. Тӗслӗхрен, Иван Яковлевича виличчен икӗ ҫул маларах Мускавра Чӑвашран тухнӑ ӳнерҫӗ Иван Дмитриев ӳкернӗ.

Кӗнекене хальхи ӳнерҫӗсен ӗҫӗсене те кӗртнӗ: Николай Карачарсков, Анатолий Рыбкин. Петр Пупин, Владислав Зотиков скульпторсен ӗҫӗсем те пур.

Кӗнекене тутар, эрмен ӳнерҫисем Иван Яковлева ӳкернӗ портретсене те кӗртнӗ. Ҫавӑн пекех унта Чӗмпӗр, Мускав, Санкт-Петербург ӳнерҫисен ӗҫӗсене тупма пулать. Лартман палӑксен эскизӗсем те пур.

Кӗнеке альбомра пӗтӗмпе виҫӗ пай: живопиҫ, графика, скульптура.

Тимӗр Акташ тунӑ сӑн

Ҫак кунсенче Шупашкарта Георгий Алексеев ӳнерҫӗ пирки кӗнекене хӑтланӑ. Тимӗр Акташ пӗлтернӗ тӑрӑх ӑна Лариса Семечкина-Бессонова ҫырса хатӗрленӗ.

Кӗнеке хӑтлавне наци вулавӑшне ӳнерҫӗн Чӑваш художникӗсен пӗрлӗхӗнчи тусӗсем, тӑванӗсем тата ӳнере кӑмӑллакансем пухӑннӑ. Кӗнеке авторӗ чи малтан хӑй ӗҫӗ пирки каласа панӑ. Ҫавӑн пекех ыттисем те ӳнерҫӗн ырӑ енӗсене палӑртнӑ. Георгий Алексеев нумай ҫул хушши Колым тӑрӑхӗнче ӗҫленӗрен шӑп та ҫав вӑхӑтри ӳкерчӗксем унӑн пысӑк вырӑн йышӑнаҫҫӗ. Кӑна кашниех палӑртрӗ темелле. Тимӗр Акташ вара хӑйӗн сӑмахӗнче Ҫӗпӗрте ӗҫленӗ ытти чӑваш ӳнерҫисен ячӗсене те асӑннӑ — ку вӑл Владимир Мешков (1919–2012) тата Валерий Северянин (1951).

Алексеев Георгий Андреевич 1939 ҫулхи нарӑсӑн 27-мӗшӗнче Йӗрпеҫ районӗнчи Пучинке ялӗнче ҫуралнӑ. 1965 ҫулта Шупашкарти ӳнер училищинче пӗлӳ илнӗ, кайран педагогика институтне вӗренме кайнӑ, унта 1973 ҫулта художествӑпа графика факультетне пӗтернӗ. Малтан «Чӑвашкабель» савутра вӑй хунӑ, кайран Магадан облаҫӗнчи Сеймчан хулине куҫнӑ.

Малалла...

Паян Етӗрне районӗнчи Палтайри вӑтам шкулта фотоӑстисен, фотоателье ертӳҫисен республикӑри семинарӗ иртрӗ. Семинара Шупашкарти «ЮНИТЭКС» пултарулӑх центрӗн заведующийӗ Светлана Вячеславовна Пудовкина, «Тантӑш» хаҫат журналисчӗ Нина Царыгина, Шупашкарти механикӑпа технологи техникумӗн преподавателӗ Анатолий Серафимович Абрамов, Красноармейски районӗнчи Упи вӑтам шкулӗн черчени, ӳкерӳ тата технологи вӗрентекенӗ Иван Петрович Матвеев, Муркаш районӗнчи «Ильински» вӑтам шкулӗн вӗрентекенӗ Игорь Александрович Каргин, Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырлан шкул вӗрентекенӗ Ирина Вячеславовна Григорьева, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ фотожурналист Илья Степанович Клочков тата ыттисем хутшӑнчӗҫ.

Шкулти зала, шкул коридорӗсене фотоӑстисен ӳкерчӗкӗсемпе, стена хаҫачӗсемпе капӑрлатнӑ. Пухӑннисене Палтайри вӑтам шкулта вӗренекенсем Нонна Юрьевна Яковлева хореограф ертсе пынипе юрӑ-ташӑпа савӑнтарчӗҫ. Шкул директорӗ Галина Петровна Ярославцева хӑнасене ӑшӑ кӑмӑлпа кӗтсе илнӗ май вӗсене кӑштах шкул историпе, кунта тӑрӑшса ӗҫлекен коллективпа паллаштарчӗ.

Малалла...

Ветерансене пулас художниксем ӳкереҫҫӗ

Шупашкарти художество училищипе Раҫҫейри ветерансен пӗрлешӗвӗн республикӑри уйрӑмӗ ветерансене ӳкерме шут тытнӑ. Хут ҫине. Киҫтӗкпе.

Пӗрлешӳ унччен те училищӗпе ӗҫленӗ-ха: ветерансене йыхравласа унта паттӑрлӑх урокӗсем ирттернӗ. Вӑрҫа хутшӑннисене йыхравласа живопись урокӗсем ирттерме училище преподавателӗ Виктор Бритвин сӗннӗ. Училище шухӑша ырласа йышӑннӑ. Вӑрҫӑ ветеранӗсен портречӗсене студентсем кӑна мар, преподавательсем те укерӗҫ.

Чи малтан училищене отставкӑри полковника, Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнчи ҫапӑҫӑва хутшӑннӑ Леонид Петрова чӗннӗ. Халӗ унӑн портретне ӳкерсе пӗтернӗ те ӗнтӗ. Ӗнер училищӗне Ҫӗнтерӳ парадне хутшӑннӑ Дмитрий Егоров пырса ҫитнӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра ветерансен республикӑри пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Нил Морозов пырса ҫитмелле.

Сакӑр теҫетке ҫул урлӑ каҫнӑ ватӑсене пилӗк-ултшар сехет художник умӗнче ларма пӗртте ҫӑмӑл мар теҫҫӗ. Ҫапах та вӑйӗ ҫитекентереххисем пыма хирӗҫ мар-мӗн.

Миҫе ветеран портретне хатӗрлессине хальлӗхе калама йывӑр — ӗҫ ҫитес ҫулхи ҫуркуннечченех тӑсӑлӗ. Ӗҫсене преподавательсем кӑна мар, курава пынӑ ҫынсем те хаклӗҫ. Чи лайӑх портретсене ветерансене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура парӗҫ.

Малалла...

Шупашкарти художество училищинче вӗренекен Елена Блохинцева

Шупашкарти ӳнер училищинче (техникумӗнче) вӗренекен Елена Блохинцевана «Маргарита» ҫӗнтерме пулӑшнӑ.

Чӳк уйӑхӗн 11–20-мӗшӗсенче Мускавра хальхи вӑхӑтри ӳнерӗн Пӗтӗм тӗнчери XVI курав-конкурсӗ пулнӑ. «Раҫҫейӗн ӳнер эрни» ят панӑскере тӗрлӗ категориллӗ художник хутшӑннӑ: «Профессионал», «Студент», «Юратакан». Курав искусствӑн тӗрлӗ енӗпе иртнӗ: классика живопиҫӗ, абстрактлӑ искусство, графика конкурсӗ, скульптура, фотографи тата ытти.

Ӳнер эрни вӑхӑтӗнче тӗрлӗ маҫтӑр-класс тата лекци иртнӗ. Художество куравӗ евӗр асӑннӑ мероприятие, сӑмах май, тӗнчери 16 ҫӗршывра ирттереҫҫӗ.

«Жанр композицийӗ» номинацире «Маргарита» композиципе маларах асӑннӑ училищере 3-мӗш курсра вӗренекен Елена Блохинцева ҫӗнтернӗ.

Уншӑн кӑна мар та, анчах кун пек май та пулнӑ. Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗнче Елчӗкри историпе таврапӗлӳ музейӗнче Уҫӑ алӑксен кунӗ иртнӗ. Унта пынисем аваллӑх управҫин экспоначӗсемпе паллашнӑ, музей ӗҫченӗсем йӗркеленӗ викторинӑсемпе конкурссене хутшӑннӑ.

Музейри викторинӑна хутшӑннисен ҫӑпатана мӗнрен хатӗрленине пӗлнине кӑтартма тивнӗ. Кӑмӑл пуррисем ура тӑхӑнмалли ҫак пушмака тӑхӑнса пӑхнӑ, ӑна сырма вӗреннӗ. Пуҫа тӑхӑнмалли хатӗрсене те, кил-тӗрӗшре кирлӗ япала ятне те алӑри пилӗк пӳрнене евӗр пӗлнине кӑтартма тивнӗ. Юлашкинчен калани чӑвашсенне кӑна мар, хамӑрпа кӳршӗллӗ пурӑнакан ытти халӑхӑнне те пырса тивнӗ.

Каҫхине музей ӗҫченӗсем «Ӳнер каҫне» хутшӑннӑ. Ӑна районти культурӑпа кану центрӗнче йӗркеленӗ. Унта пынисене те музей ӗҫченӗсем ҫӑпата тӗрлӗ конкурса хутшӑнтарнӑ. Ачасем кӑна мар, аслисем те хаваспах вылянӑ. Кӑмӑл пуррисем наци ҫипуҫне тӑхӑнса асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ.

Сӑнсем (13)

Кӑҫал утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа ҫурлан 15-мӗшӗччен Пӗтӗм Раҫҫейри «Раҫҫей аллейи» акципе йӗркеленӗ май республикӑра ҫак ятпа фотоконкурс иртнӗ. Ӑна ЧР Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствин «Чӑваш Республикинчи уйрӑм сыхланакан ҫутҫанталӑк территорийӗсен тата объекчӗсен дирекцийӗ» хысна учрежденийӗ йӗркеленӗ. Конкурса Чӑваш Енӗн символӗ пулма тивӗҫлӗ ӳсентӑран сӑнӳкерчӗкӗсене йышӑннӑ.

«Палӑртма кӑмӑллӑ, асӑннӑ фотоконкурсра Тумликассинче пурӑнакан пирӗн ӗҫтешӗн Алина Карпован сӑнӳкерчӗкӗ ҫӗнтернӗ», — тесе пӗлтерет Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Пирӗн пурнӑҫ» хаҫат.

Алина Карпова фотоӳнере пысӑк тимлӗх уйӑрать иккен, фотоконкурссене хутшӑнса ҫитӗнӳсем тӑвать-мӗн. Вӑл тавралӑхри ахаль чухне куҫа курӑнман кӑсӑклӑ самантсене, пулӑмсене ӳкерме ӑста теҫҫӗ. Ҫак ӗҫе вӑл ятарласа ниҫта та вӗренмен, апла пулин те унӑн сӑнӳкерчӗкӗсем чӑн-чӑн фотографӑн пекех: куракана илемӗпе, содержанийӗпе, хӑйне евӗрлӗхӗпе тыткӑнлаҫҫӗ тесе ӗнентереҫҫӗ унӑн ӗҫтешӗсем.