Нарӑс уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Елчӗкри ӳнер шкулӗнче «Василий Эктел – нумай енпе аталаннӑ ӗҫчен» ятпа пултарулӑх каҫӗ иртнӗ. Ӑна Василий Петрович (Эктел) ҫыравҫӑ ҫуралнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Район вулавӑшӗн ӗҫченӗсем «Василий Эктел – паллӑ ҫыравҫӑ тата ӳнер ӑсти» ятпа курав йӗркеленӗ.
Василий Эктел 1950 ҫулта Елчӗк районӗнчи Лаш-Таяпа ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче (халӗ - университетӗнче) художествӑпа графика факультетӗнче, СССР Ҫыравҫӑсен союзӗн А.М. Горький ячӗллӗ литература институтӗнче вӗреннӗ.
Василий Эктел Узбек ССРӗнчи Наманган хулинче шкулта рисовани, черчени тата ӗҫ урокӗсен преподавателӗ пулса, Елчӗкре архитекторта, «Ялав», «Пике» журналсенче, «Калем» издательствӑра ӗҫленӗ.
Чӑваш литературине вӑл хаҫатсемпе журналсенче пичетленнӗ май кӗнӗ. Чӑваш ҫыравҫисемпе поэчӗсене халалласа публицистика статйисем, очерксем, рецензисем ҫырнӑ. Вӗсене «Тӑван Атӑл», «Пике» журналсенче, «Хыпар», «Советская Чувашия», «Тантӑш», «Коммунизм ялавӗ», «Чӑваш ен», «Вучах» тата ытти хаҫатра пичетленӗ.
15 ҫул каялла пурнӑҫран уйрӑлнӑ ҫыравҫӑн пултарулӑх каҫне республикӑри ҫыравҫӑсемпе поэтсем, культура ӗҫченӗсем, чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсемпе ачасем, вырӑнти тӳре-шара хутшӑннӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта чӑваш ҫыравҫисен ячӗллӗ урамсем пулӗҫ-и? Асӑннӑ хулари «Грани» хаҫат журналисчӗ Ирина Павлова асӑрханӑ тӑрӑх, унта ҫыравҫӑсен ячӗллӗ пӗр урам та ҫук.
Калем ӑсти Ҫӗнӗ Шупашкарти Энергетиксен урамӗнчи 15-мӗш ҫуртра 1983-2005 ҫулсенче пурӑннӑ Николай Ытарая аса илнӗ. Ҫав ҫурт ҫине мемориал хӑми те ҫакса хунӑ. Тутарстанра ҫуралнӑскер, унта профессионал ҫыравҫӑ пулса тӑнӑскер Чӑваш Енре хваттер илме ӗмӗтленнине ӑнланма пулать. Йывӑрлӑхпа ӳснӗ Николай Ытарай ача чунӗллӗ пулни унӑн хайлавӗсенче курӑннӑ. Вӑрҫӑ хыҫҫӑн вӑл ача ҫуртӗнче воспитательте, клуб директорӗнче, учительте ӗҫленӗ. Талпӑнуллӑ ҫамрӑка райкомра асӑрхаҫҫӗ. Хусана комсомол путевкипе юриста вӗренме яраҫҫӗ. Пединститутра та вӗреннӗ вӑл. Анчах чунӗ те, алли те калем еннех туртӑннӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта 33 ҫул ӗҫлесе пурӑннӑ чӑваш ҫыравҫине халалласа урам ятне памалла тесе маларах асӑннӑ Ирина Павлова сӗннипе (ҫыравҫӑсем те, тен, ҫаплах шухӑшлаҫҫӗ пулӗ) хула ертӳҫисем килӗшсен, чӑн та, аван пулмалла.
Куславкка районӗнчи Туканаш ялӗнче ҫуралнӑ Герман Желтухин прозаик тата публицист пурӑннӑ пулсан кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче 75 ҫул тултаратчӗ. Вӑл 2016 ҫулхи кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче чире пула пурнӑҫран уйрӑлнӑ.
Пурӑннӑ чух та Герман Желтухин ятсӑр-сумсӑр пулман. Ӑна пӗлекенсем халӗ те сума сӑваҫҫӗ. Ӗнер чӑваш литераторӗсем тата ентешӗсем Герман Желтухин ҫуралнӑранпа 75 ҫул тултарнине паллӑ тунӑ...
«ЧР профессионал писательсен союзӗн ертӳҫи Лидия Филиппова йыхравланипе эпӗ те ҫак уявра пулса куртӑм... Герман Николаевича пухӑннисем пурте ӑшӑ сӑмахпа аса илчӗҫ, ун пултарулӑхне хакларӗҫ, чӑваш чӗлхипе литературине упрасси пирки чун-чӗререн пӑшӑрханса калаҫрӗҫ», — тесе ҫырнӑ Альбина Юрату сӑвӑҫ Фейсбукра.
2020 ҫулта чӑваш халӑх писателӗ, драматургӗ, прозаикӗ, режиссерӗ, актерӗ, тӑван тӑрӑхри сывлӑх сыхлавӗн йӗркелӳҫисенчен пӗри, Петр Осипов, ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитет. Ҫавна май К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче астӑвӑм каҫӗ йӗркеленӗ. ЧНК культура комитечӗн ертӳҫи Вера Архипова Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприятие йӗркелекенӗсем – Литература музейӗн ертӳҫи Ирина Оленкина тата музейри ӑслӑлӑх ӗҫченӗ Галина Еливанова.
Петр Осипов республикӑра сывлӑха сыхлас ӗҫ министрӗ пулнӑ. Ӗҫлӗх Хӗрлӗ Ялав, Халӑхсен туслӑхӗ, «Хисеп палли» орденсене тивӗҫнӗ. Унӑн ятне Чӑваш АССР Ӗҫ Мухтавӗпе Паттӑрлӑхӑн Хисеп кӗнекине ҫырса хунӑ.
Петр Осиповӑн пултарулӑхне хак пама, ӑна сума сума асӑну каҫне ҫыравҫӑсем, культурӑпа ӳнер ӗҫченӗсем, Чӑваш наци конгресӗн хастарӗсем, вӗрентекенсемпе шкул ачисем хутшӑннӑ.
Пӗлтӗр ҫулла Шупашкарти «Радужный» микрорайонта чӑваш ҫыравҫине Василий Алендея халалласа урам ятне панӑ. Унӑн чӑн хушамачӗ – Алендеев, урам ячӗ те ҫавнашкалах пулнӑ. Халӗ вара унӑн ятне улӑштарма йышӑннӑ: Василий Алендей. Постановление Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков алӑ пуснӑ.
Василий Алендей – чӑваш ҫыравҫи, прозаикӗ, публицисчӗ тата критикӗ. Вӑл Чӑваш халӑх писателӗн ятне тивӗҫнӗ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пулнӑ.
Василий Алендей ытларах калавсем, повеҫсем, романсемпе очерксем ҫырнӑ. Унта чылай чухне ял пурнӑҫне, фронтри салтаксен йывӑрлӑхӗсене сӑнланӑ.
Чӑваш Енри Прфессионал ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗ Шупашкар хулин мэрӗ Евгений Кадышев патне пӗр сӗнӳпе тухнӑ: хулари пӗр урама Хветӗр Уяр ятне памалла.
Истори ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Алексей Радиченко вара Шупашкарти икӗ урама паллӑ патшаӑх деятелӗсен Иван Чарыков тата Николай Вороновский ятне пама сӗнет. Вӗсем тӗрлӗ ҫулта Чӑваш Республикине ертсе пынӑ.
Ҫавӑн пекех Алексей Радиченко кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнчи пӗр урама Лариса Рейснер революционерка ятне пама ыйтать. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, ку районта халӑх телейӗшӗн ҫапӑҫнӑ ҫынсен ячӗпе урамсем хисепленеҫҫӗ: Даниил Эльмен, Карл Грасис, Матэ Залка, Антонин Яноушек. Гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ Чарыков, Вороновский, Рейснер биографийӗсене тӗплӗн тишкернӗ те ҫапла палӑртнӑ: вӗсем Шупашкар тата Чӑваш Республики умӗнче пысӑк хисепе тивӗҫмен, тарӑн йӗр хӑварман. Ҫапах ку йышӑнӑва ятарлӑ комисси тӑвӗ. Унӑн ларӑвӗ кӑрлач уйӑхӗн 16-мӗшӗнче иртӗ.
Владислав Николаев ҫыравҫӑ, драматург, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн журналисчӗ, нумаях пулмасть Пушкӑртстанра пулнӑ.
«Пушкӑртстана ҫул ҫывӑх мар, ҫавӑнпа та эпӗ вӑхӑта туллин усӑ курма тӑрӑшатӑп: юлташсемпе тӗл пулатӑп, шкулсене кӗрсе тухатӑп…», — тесе ҫырнӑ журналист тата ҫыравҫӑ Фейсбукра.
Унти Авӑркас районӗнчи Юламан ялӗнче пурӑнакан чӑваш ҫыравҫипе, поэчӗпе Александр Савельев-Саспа курнӑҫнӑ. 87 ҫулхискер Ҫӗнӗ ҫул умӗн хӑйӗн 20-мӗш кӗнекине кун ҫути кӑтартнӑ иккен.
Владислав Николаев шурсухала Раҫҫей ҫыравҫисен союзӗн пайташӗ пулнине ӗнентерекен ҫӗнӗ удостоверение (ҫав хутсене пӗлтӗр ҫӗнетрӗҫ) ҫитерсе панӑ. Александр Сергеевич вара хӑнана хӑйӗн кӗнекине парнеленӗ.
Чӑваш ҫыравҫисем Раҫҫей Писательсен союзӗн Хисеп грамотине тивӗҫнӗ. Алла калем тытакан ҫнтан чылайӑшӗ ҫак ӗҫе чун ытйнипе пурнӑҫлать пулӗ-ха. Ҫапах та сума суни пӗрех паха. Вӗсен йышӗнче
Пушкӑрт Республикине кӗрекен Авӑркас районӗнчи Дадановка ятлӑ ялта 1952 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ҫуралнӑ Микул Ишимбай (Николай Демьянович Иванов) та пур. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи Лидия Филиппова мессенджерсенчен пӗринчи ҫыравҫӑсен ушкӑнӗнче хыпарланӑ.
Раҫҫей Писательсен союзӗн Хисеп грамотине тивӗҫнисен йышӗнче ҫавӑн пекех Чӗмпӗрти Николай Ларионов тата Чӑваш Енри Николай Максимов пур. Ҫапла, пурте сумлӑ, пурне те халӑх пӗлет, пурне те халӑх хисеплет.
Нумаях пулмасть Виталий Алексин журналистӑн «Тӳсӗмлӗх чунра-юнра» кӗнеки пичетленнӗ. Ӑна автор статьясенчен, очерксенчен тата интервьюсенчен йӗркеленӗ. Паха ӗҫе хакласа Виталий Станьял ӑсчах «Московский комсомолец» хаҫатра ҫырса кӑларнӑ.
Ҫӗнӗ ӗҫпе паллашма ӗлкӗрнӗ Виталий Станьял Валерий Алексин ыттисем унччен темиҫе хутчен хускатнӑ темӑсене те ҫӗнӗлле, тарӑннӑн тишкернине ӑшшӑн палӑртнӑ.
Валерий Алексин хӑй вӑхӑтӗнче Чӑваш телекуравӗнче тӗп редакторта, «Советская Чувашия» хаҫатра пай пуҫлӑхӗнче, Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн редакторӗнче ӗҫленӗ. Валерий Алексин халӗ Чӑваш кӗнеке издательствинче тӑрӑшать. Хальхи вӑхӑтри паллӑ та сумлӑ публициста киносценарисем ҫырнипе те пӗлеҫҫӗ.
Валерий Туркай ыйтнипе 2003 ҫулта тухнӑ Петӗр Ялкирӑн статйине вырнаҫтаратпӑр. Вӑл «Писательсен пӗрлешӗвӗ — 80-ра» ятлӑ. Статья вырнаҫтарма Валерий Туркая, ахӑртнех, пирӗн сайтра пӗлтернӗ «Чӑваш ҫыравҫисем союз юбилейне пухӑнӗҫ» хыпар хистенӗ. Чӑваш ҫыравҫисен пӗрлӗхӗ миҫе ҫулхи юбилейне тата хӑҫан палӑртмаллине ҫак статьяпа паллашнӑ хыҫҫӑн татса пама пулать тесе шутлатпӑр.
«Чӑваш халӑх сайчӗн» тӗп редакторӗ Николай (Аҫтахар) Плотников.
Чӑваш ҫыравҫисене пӗр ушкӑна пӗрлештерес шухӑша Ҫеҫпӗл Мишши 1921 ҫулхи пуш уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Вӑрнар техникумӗнче вӗренекен Н. Ваҫанкка поэт патне ҫырнӑ ҫырӑвӗнче палӑртнӑ. 1923 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче «Канаш» хаҫат редакцийӗнче тата кӗнеке издательствинче ӗҫлекен ҫыравҫӑсем хӑйсен пухӑвӗнче Чӑваш писателӗсемпе журналисчӗсен «Канаш» союзне туса хума йышӑнаҫҫӗ. Унӑн бюровне Николай Золотова, Николай Шупуҫҫыннине, Хумма Ҫеменне, Степан Лашмана, Николай Патмана, Лява Платунне, Ананий Элтивана суйлаҫҫӗ.
+15.3 °C