Ку эрнере ҫанталӑк сивӗ тӑчӗ. Юр ҫӑвас хӑрушлӑх та пурччӗ. Нивушлӗ ҫакӑн пек сивӗ кӗркунне тӑршшӗпех тӑрӗ? Ылтӑн кӗркунне пулмӗ-ши?
Тунтикун хӑш-пӗр районта ҫумӑр ҫӑвӗ. Ытларикун вара республикипех ҫумӑр чашлаттарӗ. Анчах сивӗ пулмӗ, сывлӑш температури 11-13 градус пулӗ.
Ҫитес эрнере канмалли кунсем тӗлне ӑшӑтма тытӑнӗ, 14-16 градус таранах пулӗ. Ҫапла ылтӑн кӗркунне, «карчӑк ӑшши» пуҫланӗ. Вӑл авӑн уйӑхӗн вӗҫӗчченех пулӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Кӑнар ялӗ патӗнчи ҫӳп-ҫап вырӑнӗ хыпса илнӗ. Пушар авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тухнӑ.
Паян полигонта Ҫӗрпӳ районӗн администрацийӗнчи тӳре-шара пысӑк йышпа пулнӑ. Вӗсем пушар лаптӑкӗ 100 тӑваткал метра яхӑннине палӑртнӑ.
Паян ҫӳп-ҫап полигонӗнче «Мой дом» тулли мар яваплӑ общество ӗҫленӗ. Вӑл пушара сӳнтерессипе тӑрӑшнӑ. Асӑннӑ организаци ҫӳп-ҫап полигонне тытса тӑрассишӗн яваплӑ. Пушара сӳнтерме ҫавӑн пекех 1 бульдозера, 1 экскаватора, 2 самосвала, 1 вакуум-машинӑна тата 6 ҫынна явӑҫтарнӑ.
Шӑмӑршӑ районӗнче авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче кӑмпа фестивалӗ иртӗ. Вӑл Баскаки вӑрман хуҫалӑхӗнчи «Липовый кРай» (чӑв. Ҫӑка тӑрӑхӗ) уҫланкӑра пулӗ.
Фестивале йӗркелекенсем уяв ирттернипе пӗрлех вӑрман пуянлӑхне упрас тӗллев лартнӑ.
Фестиваль хӑнисем опытлӑ кӑмпаҫӑсемпе кӑмпа шырӗҫ.
Программӑна вырӑнти хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артистсен пултарулӑх ушкӑнӗсен концерчӗ, тӗрлӗ тум тӑхӑннӑ ҫынсем, куравсем, интерактивлӑ лапамсем, тӗрлӗ конкурспа ӑмӑрту пуянлатӗҫ.
Фкстивальте кӑмпа ярмӑркки ӗҫлӗ, пыл, ҫырла, тутлӑ апат-ҫимӗҫ, эмел тата чей курӑкӗсен пуххине, милӗк т.ыт.те сутӗҫ.
Ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — (83546) 2-35-06 (район администрацийӗн экологи, рекреаци тата туризм пайӗ).
Кӑҫалхи ҫулла шӑрӑх пулчӗ. Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, кун пек ҫанталӑк хыҫҫӑн кӗркунне пӗр уйӑх сивӗ тӑни тӑтӑш тӗл пулать. Ав авӑн уйӑхӗ ӑшах мар.
Ҫапах ҫанталӑк пире ӑшӑпа савӑнтарӗ-мӗн. Авӑн вӗҫӗнче типӗ, сивӗрех ҫанталӑк тӑрӗ. Юпа уйӑхӗнче ылтӑн кӗркунне пулмалла.
Чӳк уйӑхӗ те ӑшӑ килмелле, ҫапах сивӗ ҫанталӑк, юр пулӗҫ. Юпа уйӑхӗнчех юр ҫумалла. Анчах вал ирӗлӗ. Чӳкӗн 20-мӗшӗсенче юр ҫуса лартса 20 градус сивӗтмелле.
Ҫумӑр ытлах ҫумӗ, нӳрӗк ытти чухнехинчен сахалрах пулӗ.
ArXiv.org пӗлтернӗ тӑрӑх, Австри ӑсчахӗсем тӗпчев ирттернӗ те Ҫӗр чӑмӑрӗ ӗлӗк-авал мӗншӗн шӑнманнине тупса палӑртнӑ. Ӑсчахсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ҫакӑ йӑлтах атмосферӑн ҫӳлти сийӗсенче кӑмрӑк йӳҫеклӗ газ ҫителӗклӗ пулнипе ҫыхӑннӑ.
Хӗвел хӑйӗн историйӗн пӗр тапхӑрӗнче ӑшӑ паман пулин те Ҫӗр чӑмӑрӗ хӑйне мӗнле майпа упраса хӑварнине ӑнланас тесе Австри ӑсчахӗсем Ҫӗр чӑмӑрӗн темиҫе модельне ӑсталанӑ, вӗсенче атмосферӑри тӗрлӗ лару-тӑрӑва туса пӑхнӑ. Ҫапла май вӗсем сӑлтав кӑмрӑк йӳҫеклӗ газ ҫителӗклӗ пулнипе ҫыхӑннине ӑнланса илнӗ.
Ӑсчахсем палӑртнӑ тӑрӑх, Ҫӗр ҫинчи ӑшша упраса хӑварма кӑмрӑк йӳҫеклӗ газӑн шайӗ сахалтан та 40% пулмалла. Ҫакӑ Ҫӗр атмосферин ҫӑралӑхне пӗрпек шайра тытса тӑма пулӑшӗ. Ҫавна пула ӗлӗк-авал Ҫӗр ҫинче парник эффекчӗ йӗркеленнӗ. Вӑл Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшша тата пурнӑҫ ҫӑлкуҫне, Хӗвел хӑйӗн ҫуттипе ӑшшине ҫителӗклӗ парайман пулсан та, тытса тӑнӑ. Каярах кӑмрӑк йӳҫеклӗ газ шайӗ чакнӑ, Ҫӗр чӑмӑрӗ вара пӑрпа витӗнме пуҫланӑ. Анчах ҫак тапхӑр тӗвӗленме ӗлкӗрнӗ организмсене пӑрлӑх тапхӑрне чӑтса ирттерме май панӑ.
Тӗпчевҫӗсем шутланӑ тӑрӑх, Ҫӗр чӑмӑрӗ 3 млн ҫул ытла каялла пӑрланмалла пулнӑ, анчах та парник эффектне пула ку ӗҫ чылай каярах, 2,2 млн ҫул ӗлӗкрех ҫеҫ пулса иртнӗ.
Ҫӗмӗрле районӗпе хулине Чулхула облаҫӗпе кӗперпе ҫыхӑнтарнӑ. Кунта сӑмах кӳршӗллӗ ҫав регионти Пильна районӗнчи Карачары ялӗ патӗнчи вырӑн пирки пырать. Кӗпере хальлӗхе вӑхӑтлӑха тунӑ-ха.
Ҫӗнӗ хыпара Ҫӗмӗрле хулин администрацийӗн пуҫлӑхӗ Валерий Шигашев Фейсбукра пӗлтернӗ.
Асӑннӑ объекта каярах яланлӑх туса лартӗҫ. Ҫав кӗпер Мускава Хусанпа ҫыхӑнтаракан «М-12» автобанӑн пӗр пӗчӗк сыппи пулӗ.
Валерий Шигашев пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗпер тунӑ илемлӗ вырӑнта маларах пулӑҫсем ҫеҫ ларнӑ. Ӳлӗмрен унтан регион тата федераци пӗлтерӗшлӗ ҫул иртӗ. Ҫывӑхри ялсенче пурӑнакансен пурнӑҫӗ тата район экономики епле улшӑнассине, Валерий Шигашев калашле, вӑхӑт кӑна кӑтартса парӗ.
Паян республикӑра ҫумӑр ҫурӗ. Ку – кӑнтӑр енчен килнӗ циклона пула. Ҫанталӑк та сивӗтрӗ: 10-12 градус ҫеҫ ӑшӑ.
Ыран та ҫумӑрлӑ пулӗ. Вырсарникун вара пачах кӗрпе, ҫумӑр ҫума пултарӗ. Кӑнтӑрла 8-13 градус кӑна ӑшӑ тӑрӗ. Ҫил вӑйлӑ кастарнӑран 0-5 градус ӑшӑ пек туйӑнӗ.
Чи сивӗ кунсем авӑн уйӑхӗн 6-7-мӗшӗсене лекӗ. Пӗлтӗтсен шайӗнче 3-4 градус сивӗ тӑрӗ. Тунтикун ҫумӑр ҫума чарӑнӗ. Ҫӗрле вара тӑм ӳкме пултарӗ.
Юнкун ӑшӑтма тытӑнӗ, 13-18 градус ӑшӑ пулӗ. Авӑнӑн 11-12-мӗшӗсенче ҫумӑр ҫума пултарӗ.
Пӗтӗмӗшле илсен, ку вӑхӑт валли ҫанталӑк ӑшӑ тӑрӗ.
ЧР Ҫутҫанталӑк министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Канашри вӑрман хуҫалӑхӗнче лиственницӑн йӗкелне пуҫтарма тытӑннӑ. Ку ӗҫе спициалистсем ҫеҫ мар, районти Карӑклӑ шкулӗнче вӗренекен ачасем те хутшӑнаҫҫӗ.
Йӗкел пухса хунав хатӗрлемешкӗн вӑрӑ хатӗрлӗҫ. Хунавсене питомникре ҫитӗнтереҫҫӗ, кайран вӗсене вӑрмана кайса лартаҫҫӗ.
Хальлӗхе специалистсемпе шкул ачисем 900 килограмм йӗкел пухнӑ. Питомник валли 1300 килограмм хатӗрлеме палӑртнӑ, ҫавӑнпа ку ӗҫ малалла пырать.
Ҫурла уйӑхӗ кунашкал шӑрӑх юлашки хутчен 2016 ҫулта пулнӑ. Сывлӑш температури вӑтамран 20,6 градус ӑшӑннӑ.
Кӗркуннехи ҫанталӑк мӗнлерех пулӗ? Синоптиксем каланине тишкерер. Пуш уйӑхӗнчи ҫанталӑка илес тӗк, авӑн уйӑхӗнче тӑватӑ хутчен ӑшӑтмалла. Малтан – уйӑх пуҫламӑшӗнче, унтан 6-7-мӗшӗсенче. Унтан иккӗмӗш декада пуҫламӑшӗнче ӑшӑ пулмалла. Ун чухне 25-27 градус таранах ҫитмелле. Уйӑхӑн иккӗмӗш ҫурринче 15 ӑшӑ градус пулӗ. Авӑнӑн 21-мӗшӗнче ҫеҫ сывлӑш температури 20 градусран иртӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫитес вӑхӑтра ҫумӑр нумай ҫӑвӗ. «Карчӑк ӑшши» авӑн уйӑхӗн 14-21-мӗшӗсене лекӗ.
Синоптиксем пӗлтернӗ тӑрӑх, республикӑра шӑрӑх ҫанталӑк вӗҫленет. Ку эрнере пирӗн пата сивӗ ҫитет. Эппин, чӑн-чӑн кӗркунне пуҫланать.
Хальлӗхе ӑшӑ ҫанталӑк тӑрать. Эрнен иккӗмӗш ҫурринче сивӗтме пуҫлать. Ҫапла «карчӑк ӑшши» вӗҫленет.
Ыран тата юнкун ҫумӑр ҫукалӗ. Ҫапах ӑшӑ тӑрӗ. Кӗҫнерникун ҫумӑр ҫумӗ, анчах сивӗтме пуҫлӗ. Эрнекун кӑнтӑр циклонӗ Чӑваш Ене ҫумӑр илсе килӗ, ҫил вӑйланӗ. Ун чухне ҫӗрле кӑнтӑрлахинчен ӑшӑрах пулма пултарӗ. Ҫак кунран кӗрхи ҫанталӑк пуҫланӗ. Синоптиксем систернӗ тӑрӑх, кун пек ҫанталӑк вӑраха тӑсӑлма пултарӗ. Ҫитес тунтикун республикӑра йӗпе юр ҫума пултарӗ.
-2.7 °C