Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче вӗренекен студентсем ӗнер ҫул-йӗр инспекторӗсене «ҫаврӑннӑ». Унччен вара вӗсене ӗҫ йӗрки пирки ӑнлантарса панӑ. Ӑна ӑша хывас тесе вӗсем ҫул-йӗр инспекцийӗн службӑна тӑракан ӗҫченӗсемпе танах ирхи ҫичӗ сехетрех ӗҫ вырӑнӗнче пулнӑ.
Унтан вӗсем Алексей Федоровпа Андрей Васильев полици лейтенанчӗсемпе ҫула тухнӑ — инкек пулнӑ вырӑна ҫитнӗ. Пӗр кунлӑх йӗрке хуралҫине ҫаврӑннӑ ҫамрӑксем — 2–4-мӗш курссенче вӗренекен Валерий Храмов, Петр Гусильщиков, Владимир Ишмуратов. Вӗсем ӗнер Пӗтӗм Раҫҫейри «Студентсен десанчӗ» акци иртнӗ май хутшӑнни пирки Шалти ӗҫсен министерствин персс-служби хыпарлать.
Шупашкарӑн магистраль ҫулӗсемпе пысӑк тиевлӗ машинӑсем ҫӳрени ҫулсерен ытларах чӑрмав кӳрет тесе шухӑшлаҫҫӗ хула администрацийӗнче.
Ҫапла шухӑшланипе унта Депутатсен хула пухӑвӗ ҫумӗнче ӗҫ ушкӑнӗ йӗркеленӗ. Халӑх «тарҫисемсӗр» пуҫне йыша хула администрацийӗнче тӑрӑшакна тӳре-шара, ҫул-йӗр инспекторӗсем кӗнӗ.
Ыйтӑва татса памалли майсене сӳтсе явнӑ май «хулан тӗп урамӗсне йывӑр тивелӗ машинӑсем кӗртес мар, уйрӑмах — кӑнтӑрла», — текен шухӑша та асӑннӑ. Ҫавӑн йышшисене хӑш урампа ярасси пирки те сӳтсе явасшӑн. Ӗҫ ушкӑнӗн черетлӗ ларӑвне ҫитес эрнере ирттерӗҫ.
Ҫук, икӗ енӗн хутшӑнӑвӗсем сивӗнни пирки мар. Сӑмахӑмӑр — Сӑр юханшывӗ урлӑ Ҫӗмӗрлепе Нават (выр. Наваты) текен пӑр ҫулӗ уҫӑлни ҫинчен.
Пӑр ҫулпа ҫуран ҫӳрекенсем те, машинӑсемпе те каҫма пулать. Анчах автомобильсене кӑнтӑрла кӑна ҫӳреме ирӗк панӑ. Тата ҫил ытлашши хӑвалама юрамасть — хӑвӑртлӑх сехетре 10 километртан пысӑк пулмалла мар. 3 тоннӑран йывӑр машинӑсене те пӑрпа каҫма хушмаҫҫӗ.
Инкеклӗ ӗҫсен министерстви хӑрушсӑрлӑхӑн ытти правилисем пирки те систерет. Тепӗр тесен, сыхланакана Турӑ сыхлать тенине асра тытмалла кӑна-тӑр.
Шупашкар хула администрацийӗпе Чӑваш Енӗн монополипе кӗрешекенӗсем маларах хӑйне евӗр тавлашӑва кӗрсе кайнӑ-ха. Кунта сӑмах хулари 45-мӗш маршрут пирки пырать. Тавлашӑвӗ вара ҫав маршрута камӑн тивӗҫтерессипе ҫыхӑннӑ.
Пассажирсене турттаракан предприятие палӑртма уҫӑ конкурса 2012 ҫулхи ҫу уйӑхӗнчех ирттернӗ-ха. Анчах унта хутшӑнма юрӑхлине пӗрне кӑна тивӗҫ тесе йышӑннӑ. Апла пулин те каярах асӑнӑн маршрута урӑх предприятие панӑ. Конкурса хутшӑнма тивӗҫҫи айккинче шӑхӑрса юлнӑ.
Монополипе кӗрешекенсем ҫакӑнпа килӗшме пултарайман. Тӗрӗсмарлӑха кура кӑлтӑка пӗтерме — конкурса хутшӑннӑ общетсвӑпа килӗшӳ ҫырма ыйтса — хут та шӑрҫаланӑ. Шупашкар хула администрацийӗ хӑйӗннех пенӗ — яхӑнне те яман. Унтан та ытларах — монополипе кӗрешекенсен йышӑнӑвӗпе килӗшмесӗр Арбитраж суднех ҫитнӗ. Нумаях пулмасть суд та монополипе кӗрешекенсене майлӑ йышӑну кӑларнӑ.
Паян республикӑн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче студентсене пуйӑспа ҫур хакпа ҫӳреме ирӗк паракан йышӑнӑва ырланӑ.
Ҫӑмӑллӑх хулаҫум ҫыхӑнупа ҫӳрекенсене кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен тытӑнса ҫӗртмен 15-мӗшӗччен тата авӑнӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 31-мӗшӗччен пуйӑс хакӗн ҫуррине кӑна тӳлеттерме йышӑннӑ. Йышӑну шкулта, вӑтам, аслӑ професси пӗлӗвӗ паракан вӗренӳ заведенийӗсенче ӑс пухакансене пырса тивет. Чукун ҫул предприятине тӑкака республика хысни шучӗпе саплаштарӗҫ.
Анчах ҫав тапхӑр хыҫҫӑн самолетсем вӗҫме чарӑнмӗҫ-ха. Кунта сӑмах Атӑлҫи федераци округӗнчи регионсем хушшинче йӗркеленӗ авиаҫыхӑну пирки пырать. Асӑннӑ округри регионсем хушшинче сывлӑш ҫулӗн ҫыхӑнӑвне йӗркелесси ҫинчен калакан программӑна тата тепӗр виҫӗ ҫуллӑха тӑснӑ.
Аса илтеретпӗр, асӑннӑ программӑпа йӗркеленӗ вӗҫев хакӗн ҫуррине кӑҫал хыснаран саплаштарнӑччӗ. Ҫав тӑкака федераци хыснипе регион бюджечӗ хӑйсем ҫине ҫурмалла илнӗччӗ. Килес ҫултан ку енӗпе йӗрке кӑшт улшӑнӗ. Пассажир ҫав-ҫавах ҫур хака ҫеҫ тӳлӗ-ха. Улӑшнӑвӗ регионсене пырса тивӗ, килес ҫул вӗсем ҫур хака саплаштарма тесе уйӑракан суммӑран 40 процентен кӑна саплаштарӗҫ, тепӗр 60 процентне федералсем хӑйсем ҫине илӗҫ.
Кунта сӑмах Олимп ҫулӑмӗ пирки пырать. Ӑна ҫӗршыв тӑрӑх илсе ҫӳренине тӗрлӗрен йышӑнакансем пур та. Ҫак темӑна кунта та хускатнӑшӑн вулакансем кӑмӑлсӑрланмасса шанатӑп. Олимп вӑййи, мӗн тесен те, тӑтӑш пирӗн ҫӗршывра иртекен мероприяти мар та, ҫапла чыса тивӗҫнин савӑнӑҫне ҫапла палӑртма шухӑшланине ӑнланма пулать те пулӗ. Юрӗ, ку вӑл ум сӑмах вырӑнне пултӑр тейӗпӗр.
Олимп ҫулӑмӗ Шупашкара ҫак уйӑхӑн 27-мӗшӗнче килсе ҫитмелле. Ӑна епле ирттерессине паян республикӑн Правительство ларӑвӗнче сӳтсе явнӑ. Ҫулӑма йӑтма 163 ҫынна явӑҫтармалла. Вӗсенчен кашнине 200-е яхӑн метр лекӗ. Трассӑн пӗтӗмӗшле вӑрӑмӑшӗ — 33 километр. Ҫулӑм Чӑваш Ене ҫитсен ӑна илсе каяс ҫул ҫинче транспорт чупассине вӑхӑтлӑха чарма тивӗ. Шупашкарта хӑш-пӗр вырӑнта ҫула ирхи вунӑ сехетрен пуҫласа каҫхи вуннӑччен пӳлӗҫ. Тӗплӗнрех пӗлес тесен ҫак каҫӑпа пӑхма пулать: gov.cap.ru/info.aspx?gov_id=49&type=news&id=2671565
Шупашкарти Ленин районӗн официаллӑ сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх паян уйрӑм кил-ҫурт талкӑшӗнчи ҫулсене юртан епле тасатнине тӗрӗсленӗ иккен. Ҫурт-йӗрти комуналлӑ хуҫалӑхпа хӑтлӑх пайӗн специалисчӗсем Пушкин, Пасар тата Колхоз урамӗсене ҫитсе курнӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем хӑйсен сӑмсисене Дача тӑкӑрлӑкне те чикнӗ тет. Тӗрӗслев ҫул-йӗре йӗркеллех тытнине кӑтартса панӑ имӗш.
Каласа хӑварас пулать, раштавӑн 31-мешӗччен уйрӑм кил-ҫурт таврашӗнчи ҫулсене УММ-1 организаци тасатать. Кайран кам тасатса тӑрасси пирки Ленин районӗн официаллӑ сайчӗ пӗлтермест.
Ялӗсенче хӑйсенче мар-ха. Вӗсен тӗлӗнче. Хусана Мускавпа пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑссем ҫӳремелли ҫул тӑвасси пирки маларах эпир темиҫе те хыпарланӑччӗ. Ку ыйтӑва проектӑн ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвӗнче черетлӗ хут хускатнӑ. Ӑна Чӑваш Енӗн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Михаил Янковский ертсе пынӑ.
Аса илтеретпӗр, пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑс пирӗн республика территорийӗпе иртнӗ май Етӗрне, Муркаш, Шупашкар тата Сӗнтӗрвӑрри районӗсем урлӑ каҫса кайӗ. Чарӑнӑвне Етӗрне районӗнчи Полянки тата Шупашкар районӗнчи Мӑнал ялӗ тӗлӗнче палӑртнӑ.
«Сапсана» Раҫҫейре 2018 ҫулта футбол енӗпе иртекен тӗнче чемпионачӗ тӗлне чуптарма тытӑнасшӑн. Проекта пурнӑҫланӑ чух ҫӗр ыйтӑвӗ сиксе тухма пултарать. Ҫапах та ку вӑл пысӑк чӑрмав кӑларса тӑратмасса шанаҫҫӗ. Сочинче иртекен Олимпиадӑна хатӗрлесе строительство ӗҫӗсене пуҫарнӑ чух ҫӗр ыйтӑвне хӑвӑрт татса пама пултарнине аса илеҫҫӗ. Пысӑк хӑвӑртлӑхлӑ пуйӑс ҫулӗ тума, тен, ҫӗнӗ саккун та йышӑнма тивӗ. Ку вӑл, эпир ӑнланнӑ тӑрӑх, тӗпрен илсен ҫӗр ыйтӑвӗпе ҫыхӑннӑ. Саккун пирки «Скоростные магистрали» акционерсен обществин ҫӗрпе пурлӑх ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен департаменчӗн пуҫлӑхӗ Ольга Гладышева палӑртнӑ.
Шупашкарта автомашинӑсене эвакуацилеме пуҫлаҫҫӗ. Нумай хваттерлӗ ҫуртсен умне лартса тухнӑ машинӑсем лартса тухни коммуналлӑ хуҫалӑх машинисене те чӑрмантарни каламасӑрах паллӑ. Хӗлле лару-тӑру уйрӑмах ҫивӗчленет — урамра ларакан машинӑсене пула юр тасатма та йывӑр.
Шупашкарта йышӑннӑ хӑтлӑх кӳмелли правилӑсемпе килӗшӳллӗн унта-кунта лартса хӑварнӑ машинӑсене эвакуацилеме тытӑнӗҫ. Ятарлӑ рейдсене каҫсерен ирттерме палӑртаҫҫӗ. Ятарлӑ автопредприятин кун валли виҫӗ эвакуатор пур-мӗн.
Ҫапах та ҫапла кӑра мера йышӑниччен хула влаҫӗсем «Лартма юрмасть» текен асӑрхаттару паллисем вырнаҫтарма палӑртаҫҫӗ. Ятарлӑ асӑрхаттарусем 66 штук иккен. Вӗсене машинӑсем уйрӑмах хутлакан ҫул-йӗр хӗрне е машинӑсене кӗрсе тухма йывӑр вырӑнсене вырнаҫтарса тухӗҫ.
-3.7 °C