Нумаях пулмасть Красноармейски районӗнчи Чатукасси шкулӗнче районти чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекенсен методика пӗрлешӗвӗн черетлӗ ларӑвӗ иртнӗ.
Вӗрентӳ ӗҫӗнчи ҫӗнӗ стандарта пурнӑҫа кӗртсе пырасси пирки калаҫнӑ май асӑннӑ шкулта чӑваш чӗлхипе литератури вӗрентекен Римма Яковлева «Иван Ахратӑн «Юрлакан кӗленчесем» калавне тишкересси» темӑпа улттӑмӗш классемпе уҫӑ урок ирттернӗ.
Унта пулса курнисем ачасем хастар ӗҫленине, вӗрентекен кӑларса тӑратакан кӑткӑс ыйтусене ҫийӗнчех хуравлама тӑрӑшнине, хӑйсен шухӑшне уҫҫӑн калама пӗлнине, калаври самантсене выляса кӑтартма пултарнине, шыв тултарнӑ кӗленчесене шаккаса кӗвӗ кӑларнине пӗлтереҫҫӗ.
Кунсӑр пуҫне вӗрентекен ачасемпе ӑшшӑн калаҫни, урок шӑнӑрне кирлӗ пек йӗркелесе пыни, ачасене тӗрлӗ ӗҫсемпе кӑсӑклантарса ӗҫлеттерни килӗшнӗ.
Пиллӗк ҫул хушшинче Чӑваш Енре «шкул ыйтӑвне пӗтӗмпех татса» парасшӑн. Кун пирки республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ачасен интересӗсене тӗпе хурса наци стратегине пурнӑҫламалли координаци канашӗн ларӑвӗнче каланӑ.
«2016 мӗш ҫул валли бюджетра ҫӗнӗ шкулсем тума укҫа-тенкӗ пӑхса хӑварнӑ. Пилӗк ҫул хушшинче регионта шкул ыйтӑвне пӗтӗмпех татса пама тӗллев лартнӑ. Вунӑ ҫул хушшинче регионти 30 шкула тӗпрен модернизацилеме те палӑртса хунӑ», — тесе пӗлтернӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ пухӑннисене.
Сӑмах май каласан, Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи ачасен прависене хӳтӗлекен уполномоченнӑй хатӗрленӗ танлаштарӑмра пирӗн республика ачасене пурӑнма чи лайӑх 10 регион шутне кӗнӗ. Шкулсемпе ача пахчисене черет пӗтсен, тен, пӗрремӗш йӗркене те лекӗ-и?..
«Эпӗ — Раҫҫей гражданинӗ». Ҫакӑн пек ятпа Чӑваш Республикинчи аслӑ классенче вӗренекен яшсемпе хӗрсем олимпиадӑна хутшӑнса хӑйсен пӗлӗвне тӗрӗсленӗ. Вӗсем Раҫҫей тата Чӑваш Республикин историйӗпе, ҫӗршывӑн тӗп саккунӗпе — Конституципе, Раҫҫейре иртекен пулӑмсемпе, политикӑри лару-тӑрупа ҫыхӑннӑ тест ыйтӑвӗсене хуравланӑ. Асӑннӑ конкурса Трак ен ачисем те хастар хутшӑннӑ.
Красноармейски районӗн пӗрлештернӗ командинче 5 ача кӗнӗ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ — Красноармейски шкулӗнчен, иккӗшӗ — Трак шкулӗнчен.
Ҫивӗч тупӑшура 37 командӑран Красноармейски тӑрӑхӗнчи шкул ачисем 17 вырӑн йышӑнма пултарнӑ. Тупӑшӑва хатӗрлекенӗсем маларах асӑннӑ шкулсенче общество пӗлӗвне вӗрентекен В.М. Михайлов тата В.В. Борисова пулнӑ.
Кӑҫал паллӑ чӑваш ҫыравҫи, куҫаруҫӑ, К.Иванов ячӗпе хисепленекен преми лауреачӗ Куҫма Турхан ҫуралнӑранпа шӑп та 100 ҫул ҫитрӗ. Ҫак ятпа Комсомольски районӗнчи Вӑрманхӗрри Чурачӑкра — ҫыравҫӑн тӑван ялӗнче — паян асӑну хӑми уҫӑлчӗ.
Ҫак паллӑ пулӑма Хырхӗрри шкулӗн вӗренекенӗсемпе вӗрентекенсем, ял ҫыннисем, район администрацинчен тата Шупашкартан килсе ҫитнӗ сумлӑ хӑнасем хутшӑнчӗҫ. Вӗренекенсем чӑвашла тата чӑвашлӑх ҫинчен ҫырнӑ сӑвӑсем вуларӗҫ. Тӑххӑрмӗш класра вӗренекен Юлия Коноваловапа Анастасия Пушкина ҫыравҫӑн «Сӗве Атӑла юхса кӗрет» романӑн сыпӑкӗсене пӑхмасӑр шыв пек юхтарса каласа пачӗҫ. Чӑн та, тӗлӗнмелле илемлӗ чӗлхепе ҫырнӑ хӑйӗн паллӑ хайлавне ентешӗмӗр, итлеме питех те кӑмӑллӑ пулчӗ шкул ачисене.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Совечӗн депутачӗ Петр Краснов, Комсомольски районӗн администраци пуҫлӑхӗ Алексей Самаркин, Хырхӗрри ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Анатолий Воробьев, Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай, «Хыпар» издательствӑн аслӑ редакторӗ Геннадий Максимов, «Слава картофелю» (чӑв.
Ӗнер Етӗрнери пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан иккӗмӗш шкулта вӗренекен кадетсемпе паттӑр подпольщиксен, Николайпа Варвара Волковсен, xӗpӗпe Нина Карагановӑпа унӑн мӑнукӗ Александр Караганов тӗл пулнӑ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пуҫлансан Николай Волков Белоруҫри Гродно хулинче фашистсене xиpӗҫ кӗрешмелли ушкӑн туса хунӑ. Ҫавӑншӑн ӑна, унӑн мӑшӑрне тата чылай подпольщика фашистсем тискеррӗн вӗлернӗ.
Паттӑр ҫap ҫынни вӗреннӗ шкулти кадетсен ушкӑнне кӑҫал Николай Волковӑн вилӗмсӗр ятне пани пирки ЧНКн пресс-ҫыруҫи Зоя Яковлева пӗлтерет.
Пухӑннисем паттӑр подпольщика асӑнса йӗркеленӗ стендпа паллашнӑ. Асӑну хӑмине хатӗрлеме И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУ профессорӗ Владимир Васильев пуҫтарма пулӑшнӑ.
Нина Караганова ашшӗпе амӑшне вӗлерсен фашистсем хуҫаланакан Гродно хулинче шӑллӗпе иккӗшӗ ырӑ ҫынсем пулӑшнипе кӑна вилӗмрен ҫӑлӑннине, кайран Етӗрнене каялла килнине куҫҫуль витӗр каласа кӑтартнӑ.
Нумаях пулматсь республика шайӗнче «Аслӑ тытӑҫу» вӑйӑ иртнӗ. Ӑна «Хавал» пӗрлешӳ «Ӑнӑҫу чӗлхи» ют чӗлхе шкулӗ пулӑшнипе ирттернӗ. Конкурс «хулари» тата «ялти» номинацисемпе иртнӗ.
Трак тӑрӑхӗнчен вӑййа Упи шкулӗнчи «Ҫавал хумӗсем» тата Красноармейски шкулӗнчи «Кӑмӑл» ушкӑн хутшӑннӑ. Кашни ушкӑнра 5 шкул ачи пулнӑ.
Вӗренекенсем вӑйӑра 8 тӗрлӗ ӑмӑртура тупӑшнӑ.
«Килти ӗҫ» ӑмӑртура Чӑвашра кӑларнӑ таварсене рекламӑламалла тивнӗ. «Ҫавал хумӗсем» ушкӑн «Чесла» общество таварне, «Кӑмӑл» «Кетра» кирпӗч савучӗн таварне ӑнӑҫлӑ рекламӑланӑ.
Ачасем малалла «Кӑптак пуплев» ӑмӑртура тупӑшрӗҫ. Унта вӗсен предложенири сӑмахсене тӗрӗс вырнаҫтарма тивнӗ. «Диктант» ӑмӑртура вара ачасен чӑвашла ҫӑмӑлах мар текста тӗрӗс ҫырмалла пулнӑ. Кунта та Красноармейски район ачисем малти вырӑнсене йышӑннӑ.
«Аслӑ тытӑҫу» вӑйӑра ял шкулӗсем хушшинче Упи шкулӗн вӗренекенӗсем 1-мӗш вырӑна тухнӑ. Хула шкулӗсем хушшинче Красноармейски шкулӗ 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
Иртнӗ шӑматкун тӗп хулари пиллӗкмӗш гимназире республикӑри 10–11-мӗш классенче вӗренекен икҫӗр ача пуҫтарӑнчӗ. Вӗсем пурте район шайӗнче иртнӗ «Эпӗ — Раҫҫей гражданинӗ» конкурсра мала тухма пултарнӑ.
Комсомольски районӗнчен килнӗ ушкӑн пилӗк ачаран тӑрать. Комсомольски иккӗмӗш, Нӗркеҫ, Хирти Мӑнтӑр вӑтам шкулӗсенчи вӗренекенсем хушшинче Асанкасси вӑтам шкулӗнчи икӗ вӗренекен — Аня Прокопьева тата Наталья Храмова пулчӗҫ.
Хутшӑнакансене пысӑк программа кӗтрӗ пулин те, чи кирли — вӗсем конкурсӑн ҫитес тапхӑрне хутшӑнасси. Паллах, ыйтусем ҫӑмӑлах мар, вӗсенчен ытларах пайӗ суйлавпа ҫыхӑннӑ. Тестра пурӗ ҫӗр ыйту. Кашнинех, паллах, тӗрӗс хуравсем ытларах тупса мала тухас килет.
Конкурс пӗтӗмлетӗвӗсем ҫитес вӑхӑтра паллӑ пулӗҫ.
Хӗрлӗ Чутай район прокуратури шкулсенче хут ӗҫӗпе ҫителӗклӗ ӗҫлесе ҫитерейменнине палӑртнӑ. Район администрацийӗн вӗренӳ пйаӗн специалисчӗн ҫавӑншӑн дисциплина тӗлӗшӗнчен явап та тытма тивнӗ.
Прокуратура наркотикла тата психотроплӑ япаласен саккунлӑ мар ҫаврӑнӑшне сирес тӗлӗшпе шкулсенче епле ӗҫленине тишкернӗ. Тӗрӗсрех, кун пирки ӗҫе епле планланине. Плана кирлӗ пек ҫырманни йӗркене пӑсни пулать иккен. Эрех-сӑрапа е наркотиклӑ е психотроплӑ япалапа айкашнине асӑрхасан ачасене шкулти учета илесси пикри ӗс планне кӗртсе хӑварман. Анкета, тренинг, уйрӑм калаҫу ирттересси пирки те хут ҫине ҫырса хумалла пулнӑ-мӗн. Тата тестне ирттернӗ чух ачасенчен ҫыртарса ирӗк илмен.
Шкулсем плана йӗркеллӗ ҫырманнишӗн вӗренӳ пайӗ яваплӑ тесе шухӑшланӑран прокуратура райадминистрацине представлени тӑратнӑ. Унта вара ҫав пайра ӗҫлекен ҫынна дисциплина тӗлӗшӗнчен явап тыттарнӑ.
Комсомольски районӗнчи Хырхӗрри тӗп шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен фестивалӗ иртрӗ. Унта районти пур шкулсенчи педагогсем пуҫтарӑнчӗҫ.
Ӗлӗкхи мӑн асаттесен йӑли-йӗркипе шкулта вӗренекенсем хаклӑ хӑнасене ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ. Комсомольски пӗрремӗш вӑтам шкулӗнчи Светлана Анатольевна Жукова тата Хырай Ӗнел вӑтам шкулӗнчи Лидия Николаевна Владимирова вӗрентекенсем улттӑмӗш тата ҫиччӗмӗш классенче уҫӑ уроксем пачӗҫ. Вӗсем еплерех пысӑк шайра иртни ачасен ҫунса тӑракан куҫӗсене курсанах паллӑ пулчӗ. Ӗҫтешӗсем те пысӑк хак пачӗҫ пултаруллӑ вӗрентекенсене. Унтан вара шкул ачисем килнӗ хӑнасем умӗнче чӑваш халӑх тата хальхи вӑхӑтри авторсен юррисене шӑрантарчӗҫ, чӑвашла илемлӗ сӑвӑсем вуларӗҫ. Концерта хатӗрлесе йӗркелесе пыракансем шкулти чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Ирина Михайловна Степанова тата юрӑ-кӗвӗ ӑсталӑхне вӗрентекен Михаил Владимирович Бархонов.
Хыҫҫӑн вӗрентекенсем пӗрле пуҫтарӑнса вӗренӱ ӗҫенчи ҫӗнӗлӗхсене сӱтсе яврӗҫ, пӗр-пӗрин пуян опычӗпе паллашрӗҫ. «Пире тӑван кӗтсе тӑрать» юрӑпа фестиваль вӗҫленчӗ, малалла вара мӗн курни-илтнине кашни вӗрентекен хӑйӗн ӗҫӗнче усӑ курас тӗллев тӑрать.
Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗ малашне Леонид Пучков ячӗпе хисепленме тытӑнӗ. Ку йышӑнӑва Шупашкар район администрацийӗ тунӑ.
Леонид Пучков ҫак шкулта вӗреннӗ. Халӗ унта ҫулсерен ӑна халалланӑ ӑмӑртусем иртеҫҫӗ, асӑну хӑми ҫакнӑ.
Шел те, ҫамрӑк Леонид Пучковӑн пурнӑҫӗ синкерле вӗҫленнӗ. 2013 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 16-мӗшӗнче вӑл Чечня Республикинче сирпӗнсе кайнӑ. Террорист полици уйрӑмӗн территорине кӗме хӑтланнӑ, анчах май килмен. Ҫавӑнпа вӑл хӑйне урапарах сирпӗтсе янӑ.
Ун чухне виҫӗ полицейски вилнӗ. Иккӗшӗ — Чӑваш Енрен. Вӗсем — 28-ти Леонид Пучков аслӑ сержант тата 23 ҫулти Александр Егоров.
+21.3 °C