Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрта ӗнер Ҫӑварни уявне ирттернӗ. Вӑл Стрелоксен 324-мӗш дивизийӗнче вырнаҫнӑ «Манӑн социаллӑ центр» клубра иртнӗ. Мероприятие Екатерина Ворошилова тата Оксана Николаева специалистсем хатӗрленӗ.
Ҫӑварние пуҫтарӑннисем сӗтел тулли апат-ҫимӗҫ хатӗрленӗ. Тутлӑ икерчӗпе, ытти апат-ҫимӗҫпе сайланнипех ҫырлахман, тӗрлӗ вӑйӑ ирттернӗ, чӑвашла юрласа та ташласа савӑннӑ.
«Паянхи уярра эпӗ ҫамрӑк чухнехи Ҫӑварние аса илтӗм. Чӑвашла юрӑсем шарантарса чуна йӑпатрӑмӑр», — тенӗ тава тивӗҫлӗ канури Галина Деомидова.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Пӗтӗм тӗнчери тӑван чӗлхе кунӗ. Ҫак куна 1999 ҫулта ЮНЕСКО шайӗнчех палӑртма йышӑннӑ. Шӑп та лӑп паян, 1952 ҫулта, Бангладешри Дакка хулинче студентсем тӑван чӗлхене патшалӑх чӗлхисенчен пӗри тесе йышӑнма ыйтса демонстрацие тухнӑ, вӗсене вара йӗрке хуралҫисем персе пӑрахнӑ.
Паянхи кун пирӗн чӑваш чӗлхине упраса хӑварасси пирки тепӗр унчен шухӑшласа пӑхма сӑлтав пур. Эпир вилӗмпе куҫа-куҫӑн тӑмасан та тӑван чӗлхемӗре хамӑр та ыррӑн пӗлместпӗр, ачамӑрсемпе мӑнукӑмӑрсене те ҫуралсанах унран пистеретпӗр. Ҫут тӗнчене килнӗ ҫӗнӗ чуна ют чӗлхепе, ан тив вӑл патшалӑх чӗлхи пулсан та, лӑпкани пистерниех пулать ӗнтӗ.
Хӑйӗн чӗлхине пӗлмен ҫын ытти чӗлхене тата тӑван ҫӗршыва хисеплӗ-ши?
Нарӑс уйӑйӗн 18-мӗшӗнче Шупашкар хулин 60-мӗш шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсен хула шайӗнчи семинарӗ иртнӗ.
Александр Степанов учитель халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче хыпарланӑ тӑрӑх, ӑна Тӑван чӗлхесен пӗтӗм тӗнчери кунне халалласа ирттернӗ. Унта вӗрентекенсен «Чӑваш чӗлхипе литературине чи лайӑх вӗрентекен 2025» хула шайӗнчи ҫӗнтерӳҫисем хӑйсен урокӗсемпе паллаштарнӑ. Вӗсем ҫаксем: 40-мӗш шкулти Алёна Митрофанова, 62-мӗш шкулти Нина
Егорова, 56-мӗш шкулти Надежда Серебрякова, 37-мӗш шкулти Светлана Емельянова, 60-мӗш шкути Наталия Александрова.
Вилӗмсӗр «Нарспи» авторӗ, чӑваш классикӗ Константин иванов ҫуралнӑранпа кӑҫал 135 сул ҫитет. Ҫавна май пирӗн республикӑра тӗрлӗ мероприяти иртӗ. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ Константин Иванов ячӗпе 66 ҫул ӗнтӗ хисепленсе тӑрать те унта та сумлӑ датӑна манса каймӗҫ.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, «Вӗри юнлӑ ҫемҫе чун» спектакль кӑтартӗҫ. Ӑна чӑваш театрӗн никӗҫлевҫин Иоаким Максимов-Кошкинский пьесипе лартнӑ.
Каярах вара театрта «Нарспи» спектакле сцена ҫине кӑларӗҫ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Хавхалану» клубӑн черетлӗ пуш уйӑхӗн 13-мӗшӗнче иртӗ.
Поэтсен тата сӑвӑ вулама е итлеме юратакансен мероприятийӗ
15 сехетре пуҫланӗ.
Клуб ларӑвӗн иккӗмӗш пайӗнче Михаил Сунталӑн (1945-2021) пултарулӑхне аса илсе унӑн сӑввисене те вулӗҫ. Кун пирки вулавӑш ӗҫченӗ Антонина Андреева халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ. Пурӑннӑ пулсан Сарри Мишши кӑҫал 80 ҫул тултарӗччӗ.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх филармонийӗнче «Ма хитре-ши Шупашкар урамӗ» концерт иртӗ. Ӑна Чӑваш музыкин XIV республикӑри фестивальне йӗркеленӗ май ирттерӗҫ.
Концерт вӑхӑтӗнче халӑх юррисем тата хальхи вӑхӑтри авторсем илемлетнӗ юрӑсем янӑрӗҫ. Программӑна, сӑмахран, чӑваш эстрадин иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче хит шутланнӑ «Мӗншӗн-ши эп сана пит юратрӑм», «Куҫ харшисем»; с«Шупашкар», «Анне», «Ахаль мар», «Ырӑ сунар» хальхи эстрада юррисем янӑрӗҫ. Вӗсене Александр Сергеев, Геннадий Борисов, Николай Казаков, Андрей Галкин, Сергей Степанов тата ытти композитор хайланӑ.
Концерта «Ҫеҫпӗл», «Ҫавал» ансамбльсем тата «Nota «G» таша ушкӑнӗ хутшӑнӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ чӑваш классикӗсемпе хальхи авторсен хайлавӗсене чи лайӑх тӗслӗхӗсене упраса хӑварассишӗн нумай тӑрашать. Электрон вулавӑшра республикӑри театрсен артисчӗсем вуланӑ 100 ытла аудиокӗнеке упранать.
Литература хайлавӗсене илемлӗ вулас текенсен «Тӑван сӑмах» конкурса хутшӑнма май пур. Конкурса чӑваш чӗлхине сарас тата чӑваш ҫыравҫисен пуян эткерлӗхне упраса хӑварас тӗллевпе ирттереҫҫӗ. Унта 10 ҫултан аслӑраххисем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Вӗсен вулавӑшӑн «Чувашская детская литература» («Проза на чувашском языке» ярӑм) электрон коллекцийӗнчи хайлава вуламалла.
Авторсем хӑйсен хайлавӗсене те вулама пултараҫҫӗ.
Ӗҫсене ака уйӑхӗн 13-мӗшӗччен йышӑнӗҫ.
Чӑваш хастарӗсем ҫулсеренех «Хавал» университет уҫаҫҫӗ. Кӑҫал вӑл утӑ уйӑхӗн 16-мӗшӗнчен пуҫласа 22-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Аса илтерер: унта чӑваш чӗлхине вӗренме, тӑван халӑхӑмӑрӑн пуян эткерлӗхӗпе кӗске вӑхӑтра туллин те тӗрлӗ енлӗн паллашма май туса параҫҫӗ.
Кӑҫал «Хавал» ҫуллахи университет «Мечта» санаторире ӗҫлӗ. Вӑл Шупашкартан инҫех мар.
Ҫуллахи университета чӑваш чӗлхипе кӑсӑкланакансене пурне те хапӑл туса кӗтсе илӗҫ.
Пӗччӗкҫӗ чӑвашсем Наци библиотекинче Кӑвар чӗреллӗ Ҫеҫпӗл Мишши пурнӑҫӗпе пултарулӑхне тӗпе хурса йӗркеленнӗ куравра пулса курнӑ. Кун пирки халӑх тетелӗнчи «Аталану» пабликра пӗлтернӗ.
Унта хыпарланӑ тӑрӑх, аслӑ поэтӑмӑрӑн ҫӑмӑл мар ачалӑхӗ пирки пӗлнӗ, ҫав вӑхӑтрах Мишша сӑвӑ ҫырма ҫеҫ мар, илемлӗ ӳкерме те, тӑмран тӗрлӗ кӳлепе ӑсталама пӗлнине те ӑша хывнӑ.
Экскурсие вулавӑш ӗҫченӗ Антонина Андреева ирттернӗ.
Чӑваш Енре «Аваллӑхсӑр малашлӑх ҫук» фестиваль иртӗ. Ун вӑхӑтӗнче тӗрлӗ ӑмӑрту, экскурси йӗркелӗҫ, ӑсталӑх лаҫҫисем ӗҫлӗҫ, парнесемпе савӑнтарӗҫ.
Фестиваль нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Хӗрлӗ Чутай вӑтам шкулӗнче пулӗ.
Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институчӗн ӗҫченӗ Анна Егорова халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, фестиваль ӑмӑртӑвӗсем хушшинче:
«Ҫемье йӑли-йӗрки – ҫирӗп ҫемье никӗсӗ» (вӑтам е аслӑ классенче вӗренекенсен фольклор ушкӑнӗ чӑваш халӑхӗн хӑй тӑрӑхӗнчи пӗр-пӗр йӑли-йӗркине кӑтартса пани);
«Халӑх юрри – чунӑм уҫҫи» (вӑтам е аслӑ классенче вӗренекенсем чӑваш халӑх юррине юрлани);
«Ай, ташлар-и ташшине…» (шкулчченхи вӗренӳ организацийӗсенчи ачасем тата 1-11-мӗш классенче вӗренекенсем чӑваш ташши ташлани);
«Ҫыру ҫырсамӑр салтаксем патне» (2-11-мӗш классенче вӗренекенсем хӑйсем ҫырнӑ ҫырусене пӑхмасӑр пултаруллӑ каласа пани);
«Халӑх йӑли – пурнӑҫ йӗрки» (вӗрентекенсем чӑваш халӑх йӑли-йӗркине тӗпе хурса ирттернӗ уроксемпе урок тулашӗнчи ӗҫсем ирттерни);
«Ӑста аллинче ӗҫ вылять» (5-11-мӗш классенче вӗренекенсен алӑ ӗҫӗ тума вӗрентекен ӑсталӑх класӗ ирттерни);
«Мухтав сана, ҫӗнтерӳҫӗ салтак» («Ҫӗнтерӳ кунӗ ачасен куҫӗпе») (2-11-мӗш классенче вӗренекенсен ӳкерчӗкӗсен куравӗ).
+12.3 °C