Казахстанра ирӗклӗ майпа кӗрешекенсен Тӗнче чемпионачӗ иртнӗ. Унта 79 ҫӗршывран 520 спортсмен хутшӑннӑ. Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командинче Дагестанран 7-ӗн пулнӑ.

Тутарстанри «Сувар» хаҫат пӗл ернӗ тӑрӑх, ҫиччӗшӗ те медальпе таврӑннӑ. Ылтӑн ҫӗнсе илнӗ А.Садулаев, Г.Рашидов, З.Угуевпа пӗрле И.Тражукова пъедесталӑн чи ҫӳллӗ картлашки ҫине хӑпарма пултарнӑ.

«Сувар» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, чӑваш хӗрӗ Инна Тражукова юлашки икӗ ҫул Дагестан командишӗн кӗрешет.

Ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ спортсменсене Дагестан пуҫлӑхӗ Владимир Васильев саламланӑ. Вӑл кӗрешӳҫӗсене ҫӳллӗ шайри ӑмӑртура тӗнчери чи лайӑх результатсем кӑтартнӑшӑн мухтанӑ. Физкультурӑпа спорта аталантарнӑшӑн тата спортри пысӑк ҫитӗнӳсемшӗн Дагестан Пуҫлӑхӗ спортсменсемпе тренерсене патшалӑх наградисем панӑ.

Инна Тражукова «Дагестан Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» ордена тивӗҫнӗ.

Шупашкарти коопераци институтӗнче Австри учёнӑйӗн, Хӗвелтухӑҫ Европа специалисчӗн, философи докторӗн Андреас Каппелерӑн «Чуваши. Народ в тени истории» (чӑв. Чӑвашсем. Истори сулхӑнӗнчи халӑх) кӗнеки пичетленнӗ. Кун пирки эпир аслӑ шкулӑн редакципе издательство пайӗн тӗп редакторӗ Эрбина Никитина Фейсбукра хыпарланичнен пӗлтӗмӗр.

«Die Tschuwaschen. Ein Volk im Schatten der Geschichte» монографи виҫӗ ҫул каялла «Böhlau Verlag» (Кёльн–Вена) издательствӑра нимӗҫле пичетленнӗ. Халӗ унӑн вырӑсла версийӗпе паллашма май пур. Монографие нимӗҫлерен Шупашкарти коопераци институчӗн гуманитари дисциплинисен тата ют ҫӗршыв чӗлхисен кафедрин доценчӗ, педагогика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Елена Толстова куҫарнӑ.

Андреас Каппелер 2011 ҫулта Чӑваш Ене килсен эпир маларах асӑннӑ институтра пулнӑ. Унти ӑслӑлӑх енӗпе ӗҫлекен Леонид Таймасов проректорпа туслашнӑ. Ҫавӑнтанпа аслӑ шкул Австри ӑсчахӗпе туслӑ ҫыхӑну тытать.

«Енчен те чӑваш эстрадинчи чи паллӑ, чӑвашлӑхшӑн ир те каҫ ҫунакан, чӑваш эстрадине аталантарма шут тытнӑ, чӑваш эстрадинче ыттисене (ҫамрӑксене!) тӗслӗх кӑтартма пултаракан юрӑҫ ҫапла шухӑшлать пулсан... Мӗн кӗтмелле чӑваш эстрадинчен?», — тесе ҫырнӑ тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенчен пӗринчи «Эс кам ачи?» пабликра.

Унта Алексей Московский юрӑҫ тӗнче тетелӗнче сцена ҫинчи пур юрӑҫ та ҫӑлтӑр тесе калани пирки сӑмах пырать.

«Алюш та — ҫӑлтӑр, ниме тӑман сцена ҫинчи ҫын кулли те — ҫӑлтӑр. Хӑйне кӳренмелле мар-ши? Эсир мӗнле шутлатӑр? «Пӗтӗм юрӑҫсем — ҫӑлтӑрсем» тенипе килӗшетӗр-и?» — калаҫтарма сӗннӗ пост авторӗ.

Кам «ҫӑлтӑр» пулнине вӑхӑт тата халӑх палӑртать тесе шухӑшлать Алексей Московский шухӑшне ырламан ҫав ҫын. «Виҫӗ ҫын мар, Алюш мар — халӑх тата вӑхӑт. Темиҫе ниме тӑман юрӑ юрласа сывлӑш чӗтретнӗ юрӑҫсене «ҫӑлтӑр» теме-и? Каҫарӑр та», — хытах кӑмӑлсӑрланнӑ пост авторӗ.

Авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Тутарстанри Элкел районӗнчи Хусанкай ялӗнче шкул ачисен вӗрентӳ форумӗ иртӗ. Кун пирки «Хыпар» издательство ҫурчӗн сайтӗнче пӗлтернӗ.

«Аталан» форума 12-18 ҫулти ачасем тата вӗрентекенсем хутшӑнӗҫ. Форума Тутарстанри мӗнпур муниципалитетран делегацисем пырса ҫитӗҫ. Ҫакӑн пирки пӗлтернӗ мероприятие йӗркелекенсем. Вӗсенчен кашниех хӑйӗн пултарулӑхӗпе паллаштарӗ.

Мероприятинче чӑваш чӗлхине сыхласа хӑварас, ӑна ӳлӗмрен аталантарас ыйтусене хускатӗҫ.

Форума хутшӑнас кӑмӑллӑ чӑваш чунӗллӗ хастарсем валли ыйтса пӗлмелли телефон номерне те кӑтартнӑ: +79083430001. Хыпарта каланӑ тӑрӑх, кӑсӑклантаракан ыйтуллӑ ҫырусене info.atalan@gmail.com электрон адреспа ӑсатма пулать.

«Ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илчӗҫ. Малтанах Иван Яковлевич Яковлевӑн палӑкӗ умӗнче чечек кӑшӑлӗсем хуртӑмӑр, музейпа паллашрӑмӑр. И.Я. Яковлев уҫнӑ шкул халӗ те тирпейлӗ, ҫирӗп ларать. Питӗ нумай экспонатсене курса тӗлӗнтӗмӗр», — тесе пӗлтернӗ Муркаш районӗнчи «Сывлӑмпи» ача-пӑча фольклор ушкӑнӗ Тутарстана кайса килни пирки.

Тутар Республикинчи Теччӗ районӗнчи Кӑнна Кушки ялӗнче «Чӳклеме» уявӗ иртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Фольклор уявне Чӑваш Ен делегацийӗ те хутшӑннӑ.

Кӑнна Кушкисем иккӗмӗш хут ирттернӗ уява пуҫараканӗ, аслӑ режиссерӗ, проектӑн никӗсне хываканӗ — Чӑваш Республикинчи культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Эдуард Бахмисов.

Уява Тутарстанри Теччӗ, Пӑва, Ҫӗпрел районӗсенчи, Хусанти тата Чӑваш Республикинчи пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑнчӗҫ. Чӑваш Енрен «Чӳклемене» Муркаш районӗнчи Катькасри культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Сывлӑмпи» ача-пӑча фольклор ушкӑнӗ кайнӑ.

Ҫитес ҫул пирӗн республика хӑйӗн юбилейне, 100 ҫулхине, уявлама хатӗрленет. Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче паян юбилея хатӗрленсе ирттермелли мероприятисене сӳтсе явнӑ.

Республикӑн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 2020 ҫулта уяв пирӗн тӑрӑхри кашни районпа хулана ҫитӗ. Раҫҫей тата тӗнче шайӗнчи 40-е яхӑн мероприяти ирттермелле. Вӗсен шутӗнче йӑлана кӗнӗ Пӗтӗм чӑвашсен Акатуйӗ, «Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем», «Руҫ ӑстисем» йӑлана кӗнӗ фестивальсемпе пӗрлех халиччен пулманнисем те. Сӑмахран, «Раҫҫей купӑсҫисен Атӑлти кӗвӗ тупӑшӑвӗ», «Асанне арчинчен» арт-проект, хорсемпе классика музыкин шыв ҫинчи фестивалӗ. Чӑваш Енӗн 3 пинлӗ хор юрлӗ, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ «Ҫичӗ фестивале» хутшӑнса уҫӑ пӗлӗт айӗнче наци постановкисене кӑтартӗ. Ача-пӑча пултарулӑхӗн «Песенка года» (чӑв. Ҫулталӑк юрри) фестивальне (унӑн ертӳҫи — Раҫҫей халӑх артисчӗ Ангелина Вовк) ирттерес пирки калаҫу ирттереҫҫӗ.

Электронлӑ сӑмахсарсен сайчӗ ҫӗнӗ словарьпе пуянланчӗ — ку хутӗнче В.Г. Егоров хатӗрленӗ Чӑваш чӗлхин этимологи словарӗ хушӑнчӗ. Ҫапла май халь ҫак сайт 13 словарӗн электронлӑ варианчӗпе паллаштарайрать. Вӑл шутра Н.И. Ашмаринӑн «Чӑваш сӑмахӗсен кӗнеки» те пур.

Сӑмахсар 1964 ҫулта Чӑваш кӗнеке издательствинче тухнӑ. М.Р. Федотовӑн этимологи словарӗпе чӑваш чӗлхинчи сӑмахсем мӗнле пулса кайнине тата пирӗн чӗлхене ӑҫтан лекнине ӑнлантарса парать. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл 2000 экземплярпа пичетленсе тухнӑ. 356 страницӑллӑ кӗнекере пурӗ 2 298 ытла сӑмах тишкерӗвӗ шутланать.

Словаре электронлатма пулӑшаканӗ — Алина Иванова. Сайта кӗртекенӗ — Николай (Аҫтахар) Плотников.

Электронлӑ сӑмахсарсен сайчӗ ҫывӑх вӑхӑтра тата та пуянланмалла. Черетре Н.И. Ашмаринӑн 3-мӗш тата 5-мӗш томӗсем тӑраҫҫӗ.

Черновсем

Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев нумай ачаллӑ ҫемьепе тӗл пулнӑ. Правительство ҫуртне Шупашкарта пурӑнакан Черновсене йыхравланӑ. Ҫемье Чӗмпӗр хулинче авӑн уйӑхӗн 13-14-мӗшӗсенче иртнӗ Ҫемье йӑлисен фестивалӗнче ҫӗнтернӗ.

Ирина тата Николай Черновсем ҫемье ҫавӑрнӑранпа — 13 ҫул. Вӗсем тӑватӑ ача ҫитӗнтереҫҫӗ. Ҫемьере пӗрне-пӗри хисеплеҫҫӗ, пулӑшаҫҫӗ.

«Ҫулталӑк ҫемйи – 2019» конкурсра вӗсем муниципалитет шайӗнче мала тухнӑ, халӗ финалти ӑмӑртӑва хатӗрленеҫҫӗ. Чӗмпӗрти конкурсра Черновсем чӑвашсен йӑли-йӗркине кӑтартса панӑ, ҫемье йӑлипе паллаштарнӑ, авалтан упранса пынӑ, хӑйсен ашшӗ-мӑшӗ вӗрентнине ӑша хывса пурӑннине кӑтартнӑ.

Чӑваш Ен ертӳҫи Михаил Игнатьев ҫемьене республика чысне хӳтӗленӗшӗн мухтаса тав тунӑ, ачасене юратса, тӗрӗс тӗкел ура ҫине тӑратнӑшӑн ырланӑ.

«Чӑвашсен хитре кӗписене эсир тӑхӑннӑ. Чӑвашлӑха юратни курӑнать. Йӑла-йӗркене тытса пыни пушшех хавхалантарать. Раҫҫей культурин уйрӑлми пӗр пайӗ ҫакӑ», — тенӗ Михаил Игнатьев.

Тутарстанри Теччӗ районӗнчи чӑвашсем «Чӳклеме» уява иккӗмӗш хут ирттернӗ. Асӑннӑ тӑрӑхри «Сувар» хаҫатра ҫырнӑ тӑрӑх, «пӗлтӗрхи кӗрхи тухӑҫ праҫникӗ ҫынсен кӑмӑлне кайнӑ пулмалла».

Яла кӗнӗ ҫӗрте хӑнасене «чӗрӗ коридор» туса кӗтсе илнӗ. Хӑнасен йышӗнче Теччӗ районӗн ӗҫтӑвком ертӳҫи Аркадий Семенычев, Тутарстанри Халӑхсен ассамблейин ӗҫтӑвкомӗн ертӳҫи Николай Владимиров, ТР ЧНКА канашӗн ӗҫтӑвком ертӳҫи Владимир Иванов, «Сувар» хаҫатӑн тӗп редакторӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Ирина Трифонова, Чӗмпӗр облаҫӗнчи ЧНКА канашӗн председателӗ Олег Мустаев, Пӑва районӗнчи ЧНКЦ ертӳҫи Владимир Ильин, Чӑваш Енрен ҫитнӗ хӑнасем тата ыттисем пулнӑ.

Хӑнасем И.Я. Яковлев палӑкӗ умне чечексем хунӑ. Вӗсене унтах вырнаҫнӑ чӑваш ялӗсен панорамине кӑтартнӑ. Яковлев халалӗнчи сӑмахсене ҫырса хунӑ асӑну чулне те уҫнӑ хисеплӗ хӑнасем. «Пӗр-пӗринпе туслӑ пурӑнӑр», — тенӗ унта.

Володар Тимофеев ертсе пыракан Теччӗ районӗнчи чӑваш центрӗ районти Культура управленийӗ пулӑшнипе уява лайӑх хатӗрленӗ.

«Сувар» халӑх ташӑ ансамблӗ тата ача-пӑчан «Суварята» ансамблӗ ҫӗнӗ сезон уҫӗҫ. Кӑҫал ушкӑнсен юбилейлӑ сезон пулӗ. Аслисен — 40 ҫул, пӗчӗккисен — чӗрӗк ӗмӗр.

Сезона ушкӑнсем Шупшкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче авӑн уйӑхӗн 19-мӗшӗнче уҫӗҫ. Концерт 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.

«Сувар» тата «Суварята» халӑхра тахҫанах ят-сум ҫӗнсе илнӗ. Вӗсем чӑваш ташшине хамӑр республикӑра ҫеҫ мар, унӑн тулашӗнче те анлӑ сараҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне ушкӑнсем чӑваш ташшин асамлӑхне ҫӗнӗ ӑру валли упраса хӑварма пулӑшаҫҫӗ.

Ҫӗнӗ сезон уҫӑлнӑ ятпа йӗркеленӗ программа пуян пуласса шантараҫҫӗ. Вӑл аслисене те, ачасене те кӑсӑклантарасса шанаҫҫӗ. Программӑна Ирина Музыкантова юрӑҫ та (вӑл — ансамбльсен ертӳҫин Анатолий Музыкантовӑн хӗрӗ) хутшӑнӗ.