Темиҫе ҫул каялла пирӗн республикӑра хысна тытӑмӗнче ӗҫлекенсем тата ытти хӑш-пӗр категори валли ҫурт-йӗр сахал мар турӗҫ. Ҫурт-йӗр черетӗнче тӑракан ҫемьесем, ҫамрӑк специалистсем тата хысна учрежденийӗсенче тӑрӑшакансем 2008 ҫултанпа пурнӑҫа кӗрекен программа пулӑшнипе хваттерлӗ пулчӗҫ. Инкеклӗ лару-тӑрӑва лекнисене те патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнче хваттер панӑ.
2013 ҫулхи раштавран хваттерсене туянма ирӗк пачӗҫ. Асӑннӑ фондри хваттер хуҫи пулса тӑрас тесен 10 ҫул таран тӳлесе пурӑнма ирӗк пур. Чӑваш Енӗн ҫурт-йӗр фондӗнчи хваттере илес тесен ҫулталӑкран кая мар пурӑнни кирлӗ.
Кӑҫал ун пеккине пурӗ 196 хваттер сутса республика хыснине 51,2 миллион тенкӗ укҫа пырса кӗнӗ. Кӑҫалхи авӑнӑн 15-мӗшӗ тӗлне Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнче 1790 хваттер шутланать.
Чӑваш Енӗн прокуратури республикӑн Ял хуҫалӑх министерствинче тӗрӗслев ирттерни пирки эпир пӗлтернӗччӗ _http://www.chuvash.org/news/8871.html_. Прокурорсем мӗн патне пырса тухни халӗ паллӑ иккен.
«Правда ПФО» интернет ҫӑлкуҫ пӗлтерни ҫине таянса «Аргументы и Факты» хаҫат ҫырнине ӗненсен, федераци тата республика хыснинчи укҫа-тенкӗпе усӑ курнӑ чух уҫҫӑнах махинаци тунӑ сисӗннӗ имӗш. Прокуратура тупса палӑртнӑ фактсене халӗ правӑна сыхлакан органсем тӗрӗслеҫҫӗ имӗш.
Чӑваш Енӗн ял хуҫалӑх министерстви Шупашкарти ликерпа водка савутне патшалӑх хысни шутӗнчен 67 миллион тенкӗ субсиди уйӑрни те йӗркеллӗ япала мар-мӗн. Субсиди пирки каласан, хысна укҫи-тенки республика парламенчӗн ертӳҫисем витӗм кӳрекен предприятисене сахал мар уйӑрнӑ пулать.
Тӗрӗслев пӗтӗмлетӗвне Чӑваш Енӗн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев патне те ҫитернӗ.
Кун пирки Етӗрне районӗнче сӳтсе явнӑ. Тупра ыйтӑвне район хыснин тупӑш пайне ӳстерес ыйтусемпе ӗҫлекен ведомствӑсен хушшинчи комисси ларӑвӗнче хускатнӑ. Комисси пайташӗсем ытти чух та ку ыйтупа пухӑнман мар-ха. Хальхи ларӑва вӗсем черетсӗр пуҫтарнӑ.
Лару Етӗрне район прокуратуринче иртнӗ. Унта район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин, район прокурорӗ Владимир Степанов, Федерацин налук службин районсем хушшинчи 8-мӗш инспекцийӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Таранова, РФ Пенси фончӗн Етӗрне районӗнчи управленийӗн пуҫлӑхӗ Ирина Облинова тата райадминистрацин финанс пайӗн пуҫлӑхӗ Валентина Облинова хутшӑннӑ.
Ларӑва район хысни умӗнче тата Пенси фончӗпе налукҫӑсем умӗнче парӑма кӗнӗ предприяти пуҫлӑхӗсене чӗннӗ. Хушма тупӑшран илекен налукпа кӑна унта йыхравланисен парӑмӗ 5,9 миллион тенке ҫитнӗ иккен. Ларура пит хӗретме тивнисенчен хӑшӗсем парӑма ака уйӑхӗн 30-мӗшӗччен татма шантарнӑ.
Сӑнсем (8)
Анчах канма мар. Сӑмах кунта налук каникулӗ пирки пырать. Кун ҫинчен ҫӗршывӑн Промышленноҫпа суту-илӳ министерстви пӗлтернӗ иккен.
Шухӑшланине пурнӑҫа кӗртсен промышленноҫ предприятийӗсене тупӑшран илекен налукпа ҫӑмӑллӑх кӗрӗҫ. Асӑннӑ налука вӗсем халӗ 20 процент тӳлеҫҫӗ, ҫав шутран 18 проценчӗ регионсен хыснине юлать, ытти федерацине куҫать. Ку налука федераци хыснине пачах тӳлеттерме пӑрахасшӑн, регионсене каяканнин ставкине 5 процент чакарасшӑн. РФ Промышленноҫ министерстви налук каникулне 10 ҫул таранах парасшӑн. Страховой взнос тӳлессипе — 6 ҫул.
Налук ҫӑмӑллӑхӗ панине пула федераци хысни 10 ҫулта 159 миллиард тенкӗ ҫухатӗ, анчах ҫӑмӑллӑхсене кура ҫӗнӗ предприятийсем уҫӑлнине кура 2,2 триллион тенкӗ тухӑҫ курӗ.
Сӑмах май, ҫӑмӑллӑха пули-пулми сапаласшӑн мар. Вӑл чӗр тавар мар бизнеса тата инвесторсене пырса тивет. Укҫа хывакансене каласан, вӗсен ҫулталӑкне 20 миллион тенкӗрен кая мар, виҫӗ ҫулта 50 миллион тенкӗрен кая мар, пилӗк ҫулта 200 миллионран кая мар укҫа хывнине пӑхаҫҫӗ.
Вӑл кӑна мар-ха. паллах. Анчах районсемпе хуласен хыснине кӗрекен налук тата налук мар тупӑша илсен, уйрӑм ҫынсен тупӑшне кура хурса паракан налука пула «кӗмӗл» нумайрах кӗрет.
Иртнӗ ҫул муниципалитетсен хыснине пурӗ 21,4 миллиард тенкӗ укҫа килнӗ. Ку вӑл виҫӗм ҫулхинчен 0,1 процент сахалтарах тенине пӗлтерет. Асӑннӑ суммӑран 7,6 миллиарчӗ — налук тата налук мар тупӑш.
Муниципалитетсем хӑйсем тупӑш илесси унчченхи ҫулхинчен 1,2 процент ӳснӗ. Ку енӗпе Элӗк, Канаш районӗсем уйрӑмах лайӑх кӑтартупа палӑраҫҫӗ. Пӗтӗмпе вара ҫак цифра 13 мунципалитетра пысӑкланнӑ. Укҫана вӗсем, тӗпрен илсен, патшалӑх тата муниципалитет харпӑрлӑхӗнчи пурлӑхпа усӑ курнипе тата хӑйсен пурлӑхне сутса тунӑ.
Налук тата налук мар тупӑша пӗлтӗр унчченхи ҫулхинчен чакарнисем вуннӑн: Ҫӗнӗ Шупашкар, Улатӑр, Канаш, Ҫӗмӗрле хулисем, Сӗнтӗрвӑрри, Елчӗк, Пӑрачкав, Шупашкар, Комсомольски, Красноармейски районӗсем.
Вырӑнти хыснасем епле тупӑша пула тулнине тишкерсен, тӗп пайӗ, 42,6 проценчӗ, уйрӑм ҫынсене хурса паракан налука тивет.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи вӗренӳ учрежденийӗсенче 35 ҫула ҫитмен 38 педагог ӗҫлет. Иртнӗ ҫул вӗҫӗнче ҫамрӑк педагогсен пӗрлешӗвне йӗркеленӗ. Ӑна ҫамрӑк педагогсен юхӑмне сарас, вӗсен професси ӑсталӑхне ӳстерме май туса парас, ҫамрӑк вӗрентекенсене районти шкулсенче ҫирӗплетес тӗллевпе йӗркелени пирки ӗнентереҫҫӗ.
Йӗркелӳ пухӑвӗнче район администрацийӗн пуҫлӑхӗ В.И. Григорьев шкулсенче ҫамрӑк вӗрентекенсем кирлине палӑртса хӑварнӑ. Ҫамрӑк кӑна та мар, пултаруллисем, хастаррисем. Шкулсенчи педагогсем ватӑлса пыраҫҫӗ. Ӗҫлеме тин ҫеҫ ура ярса пуснисене кӑҫалтан район хыснинчен уйӑхсерен 2-шер пин хушса тӳлеме тытӑнӗҫ. Вӑл укҫана 2 ҫул парса тӑрӗҫ.
Паян Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн виҫӗ комитет ларӑвӗ иртнӗ. Унта кӑҫалхи тата 2015–2016 ҫулсенчи республика хыснине тӳрлетӳ кӗртессине пӑхса тухнӑ. Чӑваш Енӗн тӗп финанс документне пӗрремӗш вулавпа чӳкӗн 18-мӗшӗнче йышӑннӑччӗ. Черетлӗ сессии чӳкӗн 27-мӗшӗнче иртмелле, унта бюджета иккӗмӗш вулавпа тишкермелле.
Хысна кӗртнӗ тӳрлетӳсен шутӗнче депутатсем патшалӑх сужащийӗсене ҫурт-йӗр туянма хыснаран субсиди парассине пӑрахӑҫлама сӗннӗ. Килес ҫул ҫав тӗллевпе малтанласа 35 миллион тенкӗ ытла уйӑрма пӑхнӑ. Пуҫарӑва комитетсен пайташӗсем ырласа йышӑннӑ. Перекетленӗ укҫана республикӑри ӗҫ ветеранӗсене тӳлеме яма пултарӗҫ. Сӑмах май каласан, вӑл ята тивӗҫес тесен хӗрарӑмсен 40 ҫул, арҫынсен 45 ҫул стажлӑ пулмалла. Халӗ ку вӑхӑта 2,5 ҫул таран чакарас шухӑшлӑ-мӗн.
Юпан 30-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енӗн хыснине патшалӑх харпӑрлӑхӗнчи пурлӑха тата ҫӗр лаптӑкне тара панипе 174,4 миллион тенкӗ тупра кӗнӗ. «Кӗмӗлӗн» ытларах пайне ҫӗр лаптӑкӗсем кӳнӗ.
Маларах асӑннӑ тупраран 174,4 миллион тенкӗрен 111,7 миллион тенкине ҫӗр лаптӑкӗсене тара пани кӳнӗ. Паянхи кун тӗлне куҫман пурлӑха пӗтӗмпе 62 пин тӑваткал метр тара параҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне 10,9 пин гектар ҫӗр лаптӑкӗ арендӑра.
Патшалӑх харпӑрлӑхӗнчи пурлӑха тара панисӗр пуҫне муниципалитетӑнне те арендӑна парса укҫа тӑваҫҫӗ.
Ҫурт-йӗр черетӗнче тӑракансене республикӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи хваттере коммерцилле майпа тара параҫҫӗ. Ку йӗрке 2008-мӗш ҫулта пуҫланса кайрӗ. Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи ҫурт-йӗре тара камсене пани пирки те кунта каласа хӑвармалла-тӑр. Вӑл хысна тытӑмӗнче ӗҫлекенсене, ҫамрӑк ҫемьесене, ҫурт-йӗр условине лайӑхлатмалли черетре тӑракан ҫамрӑк специалистсене тивӗҫет. Инкеклӗ лару-тӑрура шар курнисене те параҫҫӗ.
Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗ тӗлне асӑннӑ фондра 1656 хваттер шутланать. Коммерцилле майпа тара панипе кӑҫал кӑна республика хыснине 28,5 миллион тенкӗ укҫа кӗнӗ.
Пӗлтӗрхи раштавран Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр фондӗнчи хваттере унта ҫулталӑкран ытларах пурӑнакансене туянма ирӗк пачӗҫ. Ӑна 10 ҫул таран пӗчӗккӗн кӗтмелле те сутаҫҫӗ. 70 хваттер сутса республика хыснине 23,1 миллион тенкӗ кӗнӗ.
Ҫак кунсенче Улатӑр хула администрацийӗн пуҫлӑхне Михаил Марискина тытса чарнӑччӗ — вӑл ӗҫ вырӑнӗпе ытлашши усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. 58 ҫулхи чиновник патшалӑх тата муниципалитет пурлӑхӗпе усӑ курса хӑйне валли ырлӑх тупнӑ имӗш. Ӗнер Михаил Марискина килтен тухмалла мар хупса хунӑ — хӑйӗн хваттерӗнчен вӑл следстви тӗлӗшӗпе кӑна тухайрать.
Тӗпчевҫӗсен шучӗпе 2011 ҫулта Михаил Марискин патшалӑх пурлӑхӗн 3 ҫӗр лаптӑкне (3 пин тӑваткал метр ытла) аукцион тавраш ирттермесӗр хӑйӗн пӗлӗшӗсене тара панӑ пулать. Хакӗ те ытла пӗчӗк пулнӑ — пурӗ те 14–30 тенкӗ ҫеҫ. Ку вӑл ытти чухнехинчен 1–2,5 пин хут пӗчӗкрех имӗш. Унсӑр пуҫне тара илекенсене каярахпа ҫӗре туянма та майсем туса панӑ.
Ҫавӑн пекех тепӗр ӗҫре ӑна пула 500 пинлӗ аренда укҫи хыснана лекмен пулать. Пӗтӗмӗшле вара Улатӑр хула администрацийӗн пуҫлӑхне хыснана 3,5 миллион тенкӗ тӑкак кӳнишӗн айӑплаҫҫӗ.
Михаил Марискин Улатӑр администрацийӗнче 1992 ҫултанпа ӗҫлет, 2005 ҫултанпа — администраци ертӳҫи. 2013 ҫулхи кӑтартусене пӑхсан хула мэрийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх промышленноҫ ҫаврӑнӑшӗ 21,6% ӳснӗ, хулана 1 миллиард тенкӗ ытла укҫа-тенкӗ хывтарма пултарнӑ, суту-илӳ 17,3% ӳснӗ, ӗҫ укҫи 18,6% хӑпарнӑ, тӗрлӗ шайри хыснана 7,2% ытларах налук пухнӑ.
+3.3 °C