Паян, чӳкӗн 1-мӗшӗнче, республикӑн аграрийӗсен хӑйсен професси уявне палӑртӗҫ. Тӗрӗссипе, календарь тӑрӑх пӑхсан, вӗсен уявӗ ҫак уйӑхӑн 2-мӗш вырсарни кунӗнчех пулнӑччӗ. Анчах хресчен хирти ӗҫ-пуҫа вӗҫлемесӗр кӗрекене пухӑнмасть. Кӑҫал тата йӗпи-сапи кӗрхи ӗҫсене ирттерме хытах кансӗрлерӗ.
Уяв Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче 11 сехетре пуҫланӗ. Унта районсен делегацийӗсем килсе ҫитӗҫ. Яланхиллех тӗрлӗ курав йӗркелӗҫ. Хӑйсен продукцине сутлӑха республикӑри 10 ытла предприяти тӑратӗ.
Аграрисене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев саламламалла. Ӗҫ-хӗле пӗтӗмлетсе ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов отчет тӑвӗ. Ӗҫре палӑрнисене тӗрлӗ шайри наградӑпа чыслӗҫ. Тата, паллах, концерт та пулӗ.
Иртнӗ юнкун, юпан 23-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Хушу алӑ пуснӑ — 2014 ҫулхи Республика Кунне Шупашкарта тата Комсомольски районӗнче ирттермелли пирки ҫирӗплетнӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗ района ятарлӑ ӑмӑрту ирттерсе палӑртнӑ иккен. Михаил Игнатьев хӑйӗн сӑмахӗнче Каҫалсем чи лайӑх хӑтлав кӑтартнине пӗлтернӗ. «Вӗсем чи лайӑх хӑтлав кӑна тӑвайраҫҫӗ тесе ан шутлӑр, ӗҫре те вӗсем яланах хастар!» — тенӗ вӑл.
Хушупа килӗшӳллӗн район Чӑваш Ен Элтеперӗн грантне илмелле — вӑл укҫана инфраструктурӑна аталантарма ямалла. Тепӗр май каласан, ялсемпе урамсене капӑрлатма тата илемлетме.
Ҫитес Республика Кунӗнчи мероприятисен планӗ хальлӗхе хатӗр мар-ха, ӑна тума Министрсен Кабинетне хушнӑ. Чӑваш Ен Элтеперӗ плана «Акатуя» уявлассине, ҫавӑн пекех культура тата спорт мероприятисене кӗртмеллех тенӗ.
Мускаври чӑвашсен наципе культура автономийӗ ҫак уйӑхӑн 19-мӗшӗнче «Кӗр сӑри» уява йыхравлать. Праҫник ҫӗршывӑн тӗп хулинчи «Хӗрлӗ Октябрь» культура ҫуртӗнче иртмелле. Унта ҫитес тесен «Тушински» метрора тухмалла. Уява чӑваш юрӑҫисемпе ушкӑнӗсем хутшӑнмалли пирки пӗлтереҫҫӗ. Культура ҫурчӗн фойинче вара «Букет Чувашии», «Акконд» кондитер хапрӑкӗ, Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ хӑйӗн продукцийӗн куравне йӗркелӗ.
Уяв концертне тӳлевсӗр кӗреймӗн паллах. Билет хакӗ 400 тенкӗ тӑрать. Ку вӑл вӑй питтисем валли. Пенсионерсене 300 тенкӗпе кӗртеҫҫӗ, студентсене — 250-па. Анчах хӑв тивӗҫлӗ канура е аслӑ шкулта пӗлӳ туптанине ӗнентерме ятарлӑ хут кӑтартмалла.
«Кӗр сӑри» тесе хитре ят панӑ уяв пирки пӗлтернинче халӑхӑмӑрӑн йӑли-йӗркипе ҫыхӑннӑ епле мероприяти иртессине асӑнман-ха. Кирек епле пулсан та пӗрле пухӑнни паха — вӑл та ҫынсене туслаштарать-ҫке.
Пӗтӗм тӗнчери Ватӑсен кунне чи малтан 20-мӗш ӗмӗрӗн вӗҫӗнче Скандинавире уявлама пуҫланӑ, унтан — Америкӑра. ООН йышӑнӑвӗпе ӑна юпан 1-мӗшӗнче паллӑ тӑваҫҫӗ.
Пирӗн ҫӗршывра ку уява 1992 ҫултанпа уявлаҫҫӗ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ял тӑрӑхӗнче те ку уява ҫулсеренех уявлаҫҫӗ. Ватӑсене вырӑнти шкула хӑнана чӗннӗ. Ватӑсене саламлама районти пенсии фончӗн пуҫлӑхе Алина Ежеева тата администрацирен Алекскй Магаськин хутшӑнчӗҫ.
Штанашри культура ҫуртӗнчи ял библиотекарӗ Надежда Павлова ватӑсене халалласа хӑтлав хатӗрленӗ. Сӑнӳкерчӗксем ҫинче 2013-мӗш ҫулхи юбилярсем. Кӑҫал 60 ҫул тултарнӑ е тултаракансем, вӗсем пурӗ виҫҫӗн: Дерюжин Андрей Михайлович, Захаров Николай Егорович, Русскова Валентина Андреевна.
Трофимов Александр Павловичпа Молярова Зоя Демьяновна — 65 ҫул тултараҫҫӗ. 75 ҫулхисем — Удиванова Елена Дмитриевна, Стеклов Геннадий Афанасьевич, Зотов Анатолий Федорович, Волкова Мария Тихоновна, Пахинова Роза Елисеевна, Логинов Николай Петрович, Ухлинова Анна Васильевна тата Софронова Елена Алексеевна.
Пӗтӗм тӗнчери ватӑсен кунне Хӗрлӗ Чутай районӗнче анлӑн паллӑ турӗҫ. Хӗрлӗ Чутайри культура центрӗнче вырӑнти ал ӑстисен куравне йӗркеленӗ. Раиса Аксакова, Евдокия Сергеева, Надежда Афанасьева, Зоя Перепелкина, Зоя Ярабаева, Ольга Михопарова кашни япалана чунне парса ӑсталанӑ.
Хӗрлӗ Чутай район администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров пухӑннисене уяв ячӗпе чунтан саламларӗ, аслӑ ӑрури ҫынсене ҫӗршыва ҫӗклеме пулӑшнӑшӑн, ырми-канми ӗҫленӗшӗн чунтан тав турӗ. Пухӑннисене ҫавӑн пекех районти социаллӑ хӳтӗлев пай начальникӗ Вера Ярабаева саламларӗ. Районти халӑхӑн 39 проценчӗ пенсионерсем. Пурӗ 6 043 ҫын пенси илсе тӑрать, 5 080-шӗ пенси ҫулӗ ҫитнипе ватлӑхра илсе тӑракан пенси 7 700 тенкӗпе танлашать. Районта хальхи вӑхӑтра 30 вӑрҫӑ ветеранӗ, 229 вӑрҫӑ участникӗн тӑлӑх арӑмӗ, 777 тыл ӗҫченӗ, 2 663 ӗҫ ветеранӗ. Мӗнле уяв-ха чыславсӑр?
Раиса Аксакова, Федор Алексеев, Зоя Волкова, Юлия Дадюкова, Вера Ельмова, Людмила Зверева, Геннадий Ильин, Галина Ильина, Николай Ладайкин, Зоя Магаськина, Никодим Матвеев, Николай Мемедейкин, Владимир Нагоров, Маргарита Огонькова, Галина Осипова, Зоя Перепелкина, Зоя Самылкина, Ольга Сергеева, Леонид Тверсков, Николай Трифонов, Александр Трофимов, Геннадий Ухлинов, Валентина Федорова, Валентин Харитонов, Валентина Харитонова, Владимир Храмов, Фрида Храмова, Галина Чумакова, Зоя Ярабаева, Мария Яхатина тата Порфирий Волков район администрацин Хисеп хутне илме тивӗҫлӗ пулчӗҫ.
Ҫапла, ҫак кунсенче пирӗн тӑрӑхра «Культура» ВГТРК ӳкерӳҫисен ушкӑнӗ ҫитнӗ, вӗсем республикӑра «Россия, любовь моя!» программа валли материалсем ӳкересшӗн. Паян ҫак ушкӑн культура министрӗпе Вадим Ефимовпа тата информаци политикипе массӑллӑ комуникаци министрӗн ҫумӗпе Любовь Шемаринӑпа тӗл пулса калаҫнӑ.
«Россия, любовь моя!» (чӑв. Ман кӑмӑла тивӗҫтерекен Раҫҫей) программӑна иккен РФ Президенчӗн «Об обеспечении межнационального согласия» (чӑв. Халӑхсен хушшинчи ҫураҫулӑха тивӗҫтересси ҫинчен) Хушӑвне пурнӑҫа кӗртес тӗлӗшпе хатӗрлеҫҫӗ. Программа ертӳҫи — Пьер-Кристиан Броше.
Ӳкерекенсен ушкӑнӗ хальхи вӑхӑт тӗлне пирӗн халӑхӑн тӗпелӗпе паллашма ӗлкӗрнӗ иккен — вӗсене шӳрпепе хуран куклине епле хатӗрленине каласа кӑтартнӑ. Ҫавӑн пекех вӗсем чӑваш тӗррипе паллашнӑ, чӑваш тумӗн уйрӑмлӑхӗсене пӗлнӗ. Малалли планра вара — «Кӗр сӑрипе» «Чӳклеме» йӑли-йӗркисене ӳкересси.
Пьер-Кристиан Броше шухӑшӗпе вырӑнти туризма аталантарас тесен культурӑна чи малти вырӑна лартмалла.
Ҫемье — яланах обществӑн чи пӗлтерӗшлӗ тытӑмӗ пулнӑ. Ҫавӑнпа та Ҫӗмӗрле хула кунне ҫамрӑк ҫемьесем хутшӑнакан мероприятисене ирттерессинчен уҫнӑ.
Социаллӑ политика ыйтӑвӗпе ӗҫлекен администраци пуҫлӑхӗн ҫумӗ — вӗренӳ пайӗн ертӳҫи Осипоа Л.В. Ҫӗмӗрле ҫыннисемпе, хӑнасене уяв ячӗпе саламланӑ тата Федуловсен, Федоросен, Чувихинсен, Беловыхсен кил-йышне пурӑнмалли кил-ҫурта туяннӑ ҫӗрте пысӑк пулӑшу кӳрекен сертификатсене алла тыттарнӑ.
Ку савӑнӑҫлӑ чыслав хыҫҫӑн «Пӗрле савӑнӑҫлӑ» ятпа ҫӳрекен ҫамрӑк ҫемьесен фестивалӗ уҫӑлнӑ. Унта хӑйсен шӑпӑрланӗсемпе пурӗ 6 ҫемье хутшӑннӑ пулнӑ. Тӗрлӗ енле ӑмӑртусенче хутшӑнса пур ҫемье те хӑйсен туслӑхне, ҫирӗплехне тивӗҫлӗ кӑтартса панӑ.
Ҫурлан 26–29-мӗшӗсенче Гагауз автономинче вырнаҫнӑ Копчак ялӑн уявӗ иртнӗ. Кӑҫал вӑл 222 ҫул тултарнӑ иккен. Йӑлана кӗнӗ тӑрӑх ҫак уява тӗрлӗ кӳршӗллӗ тӑрӑхсенчи хӑнасем пухӑннӑ — Турцирен, Болгарирен, Украинӑран, Раҫҫейрен, Румынирен.
Ҫак уявпа пӗрлех яланах Тӗрӗк халӑхӗсен конгресӗн вице-президенчӗсен кӗрекин канашлӑвӗ иртет. Сӑлтавӗ те паллӑ — шӑп ҫак ялта Тӗрӗк халӑхӗсен конгресӗ йӗркеленнӗ те ӗнтӗ. Раҫҫейрен канашлӑва Чӑваш Енпе (Чӑваш ҫамрӑкӗсен «Сӑвар» пӗрлӗхӗ) Тутарстанран хутшӑннӑ.
Уява уҫнӑ чухне хӑйне майлӑ ӑнсӑртлӑх пулса иртнӗ иккен. Копчак ял уявӗ пысӑк пӗлтерӗшли пирки асӑнтӑмӑр ӗнтӗ, ҫапла май унта АПШ, Турци, Болгари, Румыни патшалӑх посолӗсем те ҫитнӗ. Раҫҫейрен те килмелле пулнӑ иккен, анчах водителе пула вӑхӑта ҫитеймен пулать — ҫул ҫинче аташса-ҫухалса кайнӑ. Ҫапла вара Раҫҫей посолӗ тесе чӑваш ҫамрӑкӗсен «Сӑвар» пӗрлешӗвӗн ертӳҫине Олег Михайлович Цыпленкова пӗлтернӗ. Раҫҫей элчи те, кӑнтӑрлахи апат тӗлне ҫитейнӗ хыҫҫӑн ҫак лару-тӑрура пулӑшнӑшӑн Олег Михайловича тав тунӑ.
Уявӗ чӑн та лайӑх иртнӗ. Вӗҫленеспе концертпа савӑнтарнӑ — унта Турци, Боргари ушкӑнӗсем хутшӑннӑ.
Ҫурлан 30-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Атрать ялӗ хӑйӗн 389 ҫулхи ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ. Паянхи куна ял 122 гектар лаптӑкра вырнаҫнӑ. Транспорт ҫыхӑнӑвӗ енчен ял тупӑшлӑ вырӑн йышӑнса тӑрать. Сали витӗр чукун ҫул магистралӗ выртать, инҫех мар республика пӗлтерӗшлӗ «Йӗпреҫ–Улатӑр» урапа ҫулӗ вырнаҫнӑ.
Ялӑн ҫуралнӑ кунӗ нумай хӑнасене пуҫтарнӑ. Вӗсем валли ятарласа халӑх пултарулӑхӗн ал ӗҫӗсенчен ятарлӑ куравне йӗркеленӗ, харпӑр килте пеҫӗрне апат-ҫимӗҫен дигустацине ирттернӗ, суту-илӳ вырӑнӗсене йӗркеленӗ.
Савӑнӑҫлӑ уява Атрать ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Михеева Надежда Михайловна уҫнӑ. Улатӑр районӗн администраци пуҫлӑхӗ Романов Николай Григорьевич, Чӑваш Республикинчи патшалӑх канашлӑвӗн депутачӗ Ефремов Николай Николаевич, Улатӑр районӗн мухтавлӑ ҫынни, Гудов ялта пурӑнакан Виктор Михайлович ял ҫуралнӑ кунне паллӑ тума пуҫтарӑннӑ ҫынсене уяв ячӗпе саламланӑ.
Ҫирӗпленнӗ йӗркепе ял тӑрӑхӗн администрацийӗ чи лайӑх вӗренекен шкул ачисене, спортсменсене, уйрӑм хуҫалӑхӑн пуҫлӑхӗсене, организаци тата учреждени коллективӗсене чысланӑ.
Паян, авӑнӑн 1-мӗшӗнче Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Пинер ялӗнче 160 ача вӗренмелли шкула уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ.
Ҫӗнӗ шкул ҫуртне 1929 ҫулта хута янӑ ҫурт вырӑнне лартнӑ. Ҫак ӗҫе «Республикӑри ялсен социаллӑ аталанӑвӗ» программӑпа килешӳллӗн пурнӑҫланӑ, пурӗ 107,6 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫӗнӗ шкулта хӑтлӑ вӗренӳ пӳлӗмӗсем, ҫӑвӑнма, хӑвӑнса тӑхӑнӑма май паракан спорт залӗ, акт залӗ, апатланмалли пӳлӗм, медицина блокӗ пур тата ытти те. Шкул таврашӗнче вара спорт площадки, пахча-ҫимӗҫ ӳстермелли йӑрансем, ӑшӑту котельнийӗ, икӗ урапа кӗртсе лартмалли гараж вырнаҫнӑ.
Ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗнче шкула Аслӑ Пинерпе Вӑтакас ялӗнчи 90 вӗренекен пӗлӳ пухма тытӑнӗ. Михаил Игнатьев шкул ачисемпе вӗсен ашшӗ-амӑшӗсене, вӗрентекенсен шкул коллективне пӗлтерӗшлӗ пулӑмпа саламланӑ, Аслӑ Пинер ял тӑрӑхӗн пӗр кунта 3 уяв — Пӗлӳ кунӗ, 2013–2014 ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ ҫывхарни тата шкул уҫӑлнӑ — пулнине палӑртнӑ.
+9.3 °C