Шупашкарта 3-мӗш класра вӗренекен хӗрача патне палламан ҫынсем шӑнкӑравланӑ та вӗсем каланине пурнӑҫламасан амӑшӗ тӗрмене 10 ҫуллӑха ларассипе хӑратнӑ. Ҫапла хӑраса ӳкнӗ ача лешсем хушнипе ашшӗпе-амӑшӗн банк карттисене ӳкерсе янӑ. Кун хыҫҫӑн карттӑсем ҫинчен 80 пин тенкӗ ҫухалнӑ. Тепӗр икӗ операцие блокировка тунӑ.
Ачан амӑшӗ, 42 ҫулти хӗрарӑм, полицие кайса заявлени ҫырнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарти 29 ҫулти арҫын ултавҫӑсене 7 миллион та 750 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Ун патне 1 уйӑх каялла Патшалӑх пулӑшӑвӗсен порталӗн ӗҫченӗ шӑнкӑравлана имӗш, арҫыннӑн харпӑр кабинетне такамсем кӗни пирки пӗлтернӗ.
Унтан арҫын «банк ӗҫченӗпе», «ФСБ ӗҫченӗпе» калаҫнӑ, лешсем ӑна укҫине счет ҫинчен хывма, кредит илме ӳкӗте кӗртнӗ. Кун пирки никама та калама хушман. Унтан ӑна ҫӗнӗ телефон туянтарса сарӑм лартма хушнӑ. Арҫын виртуаллӑ карттӑ уҫса пӗтӗм укҫине куҫарса панӑ.
Хӑйне улталанине вӑл юлашкинчен кӑна ӑнланнӑ. Ултавҫӑсем ӑна хӗрхеннӗ пекки те тунӑ, вӗсен колл-центрӗ Украинӑри Днепрта пулнине пӗлтернӗ.
Шупашкарта пурӑнакан 48 ҫулти хӗрарӑм Тӗп пасара кайса банкоматра укҫа илнӗ, ӑна «хӑрушсӑр счет» ҫине куҫарма тӑнӑ. Юрать-ха, ҫакна туса ӗлкӗреймен – ӑна вӑхӑтра чарнӑ.
Палламан ҫынсем ӑна анлӑ сарӑлнӑ схемӑпа улталанӑ. Укҫине илсе «хӑрушсӑр счет» ҫине куҫарма ыйтсан хӗрарӑм банкомат умне пынӑ. Вӑл 45 пин тенкине куҫарса ӗлкӗрнӗ. Ҫав вӑхӑтра ун патне пасар ӗҫченӗ пырса банкомата ҫурӑмӗпе хупласа укҫана куҫарма чарнӑ, ултавҫӑсем пирки каланӑ, часрах полицие кайма сӗннӗ.
Халӗ ҫав хӗрарӑм пасар ӗҫченне тав туса пӗтереймест. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Шупашкарти хӗрарӑм, бухгалтерта ӗҫлекенскер, ултавҫӑсен аллине лекнӗ. Вӑл палламан ҫынсем каласа тӑнипе темиҫе кредит илнӗ. Пӗтӗмпе - 905 пин тенкӗ. Ҫак укҫана вӑл йӑлтах темӗнле счетсем ҫине куҫарнӑ.
Ун патне малтае пуҫлӑхӗнчен смс-ҫыру килнӗ, лешӗ палламан ҫынсем шӑнкӑравласан итлеме хушнӑ. Чӑннипе вара вӑл ултавҫӑ пулнӑ. Банксенчен кредит илнӗ чухне хӗрарӑм укҫа машина тата гараж илме кирлӗ тесе каланӑ. Унтан ултавҫӑсем амӑшӗн счечӗ те хӑрушлӑхра пулнине пӗлтернӗ. Хӗрӗ амӑшӗ патне кайнӑ. Амӑшӗ вара ӑна ултавҫӑсем пирки ӑнлантарнӑ, полицие кайма хушнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Кӗҫех суту-илӳ центрӗсенче полицейскисем тӑма пуҫлӗҫ. Анчах чӑн-чӑннисем мар, картонран тунисем.
Вӗсен аллинче информаци листовки пулӗ. Унта ҫынсене ултавҫӑсенчен мӗнле хӳтӗленмелли пирки ҫырса кӑтартнӑ.
Ҫак «полици лейтенанчӗсем» йӗрке хуралҫисем тата банк ӗҫченӗсем нихӑҫан та мессенджер урлӑ шӑнкӑравламаннине, укҫана хӑрушсӑр счет ҫине куҫарма ыйтманнине аса илтерӗҫ. Палламан ҫын шӑнкӑравласан унпа калаҫмалла мар, телефона сӳнтермелле.
Шупашкарти банксенчен пӗринче ӗҫлекен Людмила Симакова ултӑ ҫынна ултавҫӑсен капкӑнне лекессинчен сыхласа хӑварнӑ. Ҫапла майпа вара хайхисен 2 миллион та 300 пин тенки ют алла куҫса каяйман.
Ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче хӗр Шалти ӗсен министерствин Шупашкарти управленийӗ пуҫлӑхӗ Александр Темнов хӑй тав тунӑ. Людмила Симакова аслӑ менеджер хирурга ултавҫӑсене 460 пин тенкӗ куҫарса парассинчен тытса чарнӑ. Врач ялтан ятарласа хулана килнӗ, банка кайнӑ.
Банкра ҫулталӑк ҫурӑ ӗҫленӗ вӑхӑтра хӗр ултӑ ҫынна ултавҫӑсенчен ҫӑлса хӑварнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан кинемее палламан ҫынсем ҫине-ҫинех улталанӑ. Вӑл вара вӗсене кашнинчех ӗненнӗ. Лешсем унран 1,5 миллион ытла тенкӗ сӑптӑрса илсен те хӑпман - шӑнкӑравласах тӑнӑ. Кинемей патне полицейскисем киле пырса ултавҫӑсем пирки ӑнлантарнӑ.
Пӗлтӗр кинемей инвестицисемпе ӗҫлесе илес тесе 150 пин куҫарса панӑ. Иккӗмӗш хутӗнче ун патне «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ, «хӑрушсӑр счет» ҫине 630 пин тенкӗ куҫарма ӳкӗте кӗртнӗ. Виҫӗ уйӑх каялла кинемее палламан ҫын 800 пин тенкине инвестицие хывма ӳкӗте кӗртнӗ. Ҫав укҫан пӗр пайне вӑл пӗлӗшӗнчен кивҫен илнӗ, тепӗр пайӗ - кредит.
Ултавҫӑсем ун патне шӑнкӑравлама пӑрахман. Хальхинче ӑна 1,5 милион тенкине тавӑрма тесе 100 пин тенкӗ ыйтнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 9 ҫулти хӗрача виртуаллӑ вӑйӑ выляса ашшӗ-амӑшне 1,3 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӑтартнӑ.
Ултавҫӑсем ӑна вӑйӑ валли кирлӗ япаласене туянмашкӑн тӗрлӗ задание пурнӑҫлама ыйтнӑ: амӑшӗн е ашшӗн блокировка туман телефонне сӑн ӳкерсе ямалла, банк приложенине кӗмелле... Ҫаксене пурнӑҫласа хӗрача 11 хутчен 100-шер тенкӗ куҫарнӑ, займ илнӗ, ку укҫапа вӑйӑ валли кирлӗ япаласем туяннӑ.
Ку тӗслӗх тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан 61 ҫулти хӗрарӑм ултавҫӑсен аллине лексе вӗсене 1,7 миллион тенкӗ куҫарса панӑ. Лешсем яланхи схемӑпах усӑ курнӑ.
Малтан хӗрарӑм патне телефон операторӗн ӗҫченӗ тесе паллаштарнӑ ҫын шӑнкӑравланӑ. Унӑн тарифӗ улшӑнать-мӗн, ҫавӑнпа смспа килнӗ кодсене калама ыйтнӑ. Унтан «банк ӗҫченӗ» шӑнкӑравланӑ, хӗрарӑма укҫине хӑрушсӑр счет ҫине куҫарма ӳкӗте кӗртнӗ. Ку вӗсене итлесе 1 млн тенкине куҫарнӑ.
Анчах ултавҫӑсене ку та ҫитмен. Вӗсем хӗрарӑм патне шӑнкӑравлама пӑрахман. Ҫапла вӑл 1,7 млн тенкине ҫухатнӑ.
Халӗ полици ултавҫӑсене тупас тӗлӗшпе ӗҫлет.
Шупашкарти 74 ҫулти хӗрарӑм тӗнче тетелӗнче арҫынпа пӗлтӗрех ҫырӑнма тытӑннӑ. Вӑл ӑна савни вырӑнне йышӑннӑ.
Ҫак тапхӑрта виртуаллӑ савни тӗрлӗ сӑлтав тупса хӗрарӑмран укҫа ыйтнӑ: авари хыҫҫӑн машинӑна штрафстоянкӑран илсе каймалла-мӗн, тата темӗнскер... Хӗрарӑм ӑна пулӑшма килӗшнӗ, укҫи ҫук пулсан та ҫынран кивҫен илсе панӑ. Савнине пулӑшас тесех вӑл хӑйӗн хваттерне сутса янӑ. Пӗтӗмпе ҫав арҫынна 5 миллион тенкӗ куҫарса панӑ.
Савнийӗ кӑҫал нарӑс уйӑхӗнче килме шантарнӑ. Анчах килмен. Хӗрарӑм икӗ уйӑхран тин, туй пулмассине ӑнлансан, полицие пырса пулӑшу ыйтнӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (15.04.2025 21:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 756 - 758 мм, 12 - 14 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр енчен вӗрӗ.
| Николай Карай, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Петров Пётр Варфоломеевич, чӑваш сӑрӑ ӑсти ҫуралнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |