Муркаш районӗнчи пӗр ялта арҫын Александр Невский чиркӗвне тӑтӑшах ҫӳренӗ. Пӗр кунхине вӑл кассӑна тата ҫынсем храма парса хӑварнӑ ҫӗрре вӑрланӑ. Кун пирки полицие ҫийӗнчех пӗлтернӗ.

Ҫак киревсӗр ӗҫе 28 ҫулти арҫын тунӑ. Ҫынсем ӑна Муркашра курнӑ. Кайран вӑл хӑйӗн ялне кайнӑ. Шӑпах ҫавӑнта тытса чарнӑ та ӑна. Хайхискер вӑрланӑ укҫа-тенкӗн пӗр пайне тӑкаклама ӗлкӗрнӗ.

Алтарьтен илсе тухнӑ ылтӑн ҫӗрӗ, укҫан пӗр пайӗ тата кӗлӗ кӗнеки хӑйӗн ҫумӗнчех пулнӑ. Тӗлӗнмелле те, вӑрланӑ укҫана вӑл Муркашри храма кӑштах панӑ. Хӑйӗн айӑпне ҫемҫетесшӗн пулнӑ-ши? Арҫын хӑй пысӑк айӑпа кӗнине питӗ лайӑх ӑнланать, ӳкӗнет.

Арҫыннӑн психиатр патӗнче тӗрӗсленме тивӗ. Салтакран таврӑнсан ял ҫыннисем вӑл хӑйне урӑхларах тытнине асӑрханӑ.

Кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енри 5 предприятире ӗҫ укҫипе 32,5 миллион тенкӗ парӑм пухӑнса кайнӑ. Ӗҫлекенсене вӑхӑтра тӳлемесӗр нушалантаракан предприятисем ҫаксем: Етӗрнери кирпӗч савучӗ, Шупашкарти 1-мӗш типографи, «Чӑвашавтотранс», Инкеклӗ лару-тӑру енӗпе ӗҫлекен патшалӑх комитечӗн граждан хӳтӗлевӗн вӗренӳпе методика центрӗ, «СУОР» общество.

Уйӑх пуҫланнӑранпа Етӗрнери кирпӗч савучӗпе вӗренӳпе методика центрӗнче парӑмпа татӑлса пӗтнӗ. Самай парӑмли - «Чӑвашавтотранс». 977 ҫын умӗнчи унӑн парӑмӗ - 10,7 миллион тенкӗ. «СУОР» предприяти 156 ҫын умӗнче 4,8 миллион тенкӗ парӑм пухса тултарнӑ. Малтан асӑннинче ӗҫ укҫине пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗ тӗлне татма шантарнӑ, строительство организацийӗнче - ака уйӑхӗнче. Пӗрремӗш типографи панкрута тухнӑ та унта ӗҫленисен умӗнчи парӑма предприяти пурлӑхне сутса ярсан ҫеҫ тӳлейӗҫ. Ку вӑхӑт кӑҫалхи иккӗмӗш кварталта ҫеҫ ҫитӗ.

Чӑваш Енри ҫичӗ районти ҫул-йӗре кӑҫалпа килес ҫул «ДорТех» предприяти тытса тӑрӗ. Аукцион пӗтӗмлетӗвӗпе «Правда ПФО» интернет-хаҫат паллаштарнӑ. Аукциона пӗртен-пӗр предприяти хутшӑннӑ-мӗн. Контракт хакӗ — 252,6 млн тенкӗ. Тепӗр майлӑ каласан, ҫул-йӗре тытса тӑма тивӗҫнӗ организацие ик ҫулта хыснаран ҫавӑн чухлӗ укҫа уйӑрӗҫ.

«ДорТех» Улатӑр, Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗмӗрле, Етӗрне районӗсенче регион тата муниципалитет пӗлтерӗшлӗ ҫулсемшӗн яваплӑ пулӗ.

«ДорТех» предприятин устав капиталӗн 51 проценчӗ Александр Волков аллинче-мӗн. Вӑл хӑй вӑхӑтӗнче «Чӑвашавтодор» предприятин гендиректорӗ пулнӑччӗ. Ӑна предприяти укҫине вӑрланӑшӑн судпа айӑпласа виҫ ҫуллӑха хупса хумалла тунӑччӗ.

Кӳкеҫри йытӑсем

Шупашкар район центрӗнчи Кӳкеҫ поселокӗнче пурӑнакансем урамра йытӑсем йышлӑ чупса ҫӳренишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ. Этем тусӗ текен ҫав чӗрчунсене унта, чӑн та, час-часах курма пулать.

«Кам кама тытнӑ унта? Ҫак йытӑсене-и? Мӗн кӗтетпӗр? Шкултан килнӗ чух ман ачана кӗрт йыттисем тапӑнсан кам явап тытӗ?» — тесе ҫырнӑ «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи «Общественный совет поселка Кугеси» (чӑв. Кӳкеҫ поселокӑн халӑх канашӗ) ушкӑнра.

Кӗрт йыттисем иртӗхнишӗн тарӑхакансем поселок администрацийӗн пуҫлӑхӗ ҫулталӑк пуҫланнӑранпа 33 йытӑ тытнӑ тенине шанмаҫҫӗ иккен.

Калаҫӑва хутшӑннисенчен тепри тата: «Ку вӑл пайталлӑ услам. Кашни йытта тытма хыснаран 2 пин тенкӗ уйӑраҫҫӗ. Тытнӑ хыҫҫӑн вакунӗ-вакунӗпе тепӗр парти йытӑ илсе килсе яраҫҫӗ-им?» — тенӗ.

Ҫак самантра Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Ҫӗнӗ сывлӑш — Ҫӗнӗ варкӑш — Кӗтрет» уяв каҫӗ пырать. Мероприятие культура учрежденийӗ ҫӗнӗ ҫуртри (пӗлтӗртенпе вӑл «Ҫеҫпӗл» кинотеатрта тӗпленчӗ) ҫӗнӗ сценӑна уҫнӑ ятпа йӗркеленӗ.

Уяв пуҫланиччен театрӑн ӗҫченӗсем сӑн ӳкерӗннӗ, театрӑн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Надежда Андреева: «Кӗҫех уяв пуҫланать», — тесе Фейсбукри хӑйӗн страницинче нумаях пулмасть ҫырнӑ.

Аса илтерер, театра йӗркеленнӗренпе кӑҫал 85 ҫул ҫитет. Сумлӑ юбилее вӑл юсаса ҫӗнетнӗ 375 ҫынлӑх ҫӗнӗ сценӑпа кӗтсе илет. Ӑна юсама, ҫутӑ хатӗр-хӗтӗрӗ, кирлӗ ытти оборудовани туянма республика хыснинчен пӗлтӗр 12 миллион тенкӗ ытла уйӑрнӑ.

Промтрактор. Google тунӑ сӑн

Чӑваш Республикин Арбитраж сучӗ Шупашкарти икӗ пысӑк промышленность предприятийӗн шӑпине каярах татса парӗ. Ҫакӑн пирки «Правда ПФО» интернет-хаҫат паян пӗлтернӗ.

Кунта сӑмах Внешэкономбанк (чӑв. Тулашэкономбанк) кредит учрежденийӗ «Промтрактор» предприятин Шупашкарти промышленность тракторӗсен савутне тата «Промтрактор-Вагон» акционерсен обществине панкрута кӑларма ыйтни пирки пырать. Пӗрремӗш тӗлӗшпе суд пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче иртӗ, тепринпе — ыран, нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче.

Маларах эпир Чӑваш Енӗн энергетикӗсем Шупашкарти промышленность тракторӗсен савутне ҫутӑсӑр хӑварма суда тавӑҫпа тухнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, суд тавӑҫа тишкернӗ май мӗнпур материала пӑхса тухнӑ та ҫапларах пӗтӗмлетнӗ: савута ҫутӑсӑр хӑварсан предприятин парӑмпа татӑлма ниепле те май пулмӗ.

Алексей Лапин – Шупашкар хулин депутатсен пухӑвӗн КПРФ партин экс-депутачӗ. 35 ҫулти «халӑх тарҫи» тӗп хулари 4-мӗш гимнази ҫывӑхӗнче «Икӗ капитан» пурӑнмалли комплекс тума тытӑннипе «чапа» тухнӑ. Анчах ӗҫ котлован чавнинчен малалла каяйман.

2016 ҫулхи ака уйӑхӗнче экс-депутата пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 5 ҫуллӑха ӑсатнӑ. Халӗ вара ӑна ҫӗнӗ преступленисемшӗн те айӑпланӑ.

Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2011 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа 2015 ҫулхи раштавччен Алексей Лапин 13 ҫынна Шупашкарта хута каякан ҫуртсенче хваттер пама шантарнӑ. Вӗсемпе займ тата пая кӗнине кӑтартакан килӗшӳсем туса пӗтӗмпе 16 миллион тенкӗ илнӗ. Анчах «халӑх тарҫи» шантарнӑ сӑмахне тытман, мӗншӗн тесен вӑл ертсе пыракан организацин пурӑнмалли ҫурт-йӗр тумашкӑн ирӗк пулман. Укҫа-тенке вара хӑй пӗлнӗ пек тӑкакланӑ.

Суд унчченхи айӑплава шута илсе Алексей Лапина пӗтӗмӗшле режимлӑ колоние 8 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ.

Хулара транспортпа ҫӳреме туса панӑ ПТК (чӑв. Пӗрлехи транспорт картти) унпа усӑ куракансемшӗн йывӑрлӑх кӑларса тӑратни пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче Аҫтахар Плотников кӑмӑлсӑрланнине вулакансем астӑваҫҫӗ те пулӗ. Унта вӑл ҫак тытӑмӑн кӑлтӑкӗсем пирки асӑнса хӑварнӑччӗ. Онлайн мелпе укҫа хума ҫукран та йывӑрлӑх пурччӗ.

Халӗ вара Перекет банкӗ онлайн мелпе куҫармалла йӗркене ӗҫлеттерсе янӑ. Сӑнавлӑ меслет тенӗ ун пирки. «Товары и услуги» (чӑв. Тавар тата пулӑшу) уйрӑмра «Транспорт» текенни пур.

Сӑмах май, карттӑ ҫине укҫа хурсан ҫав самантрах ҫитсе выртмасть. Тепӗр икӗ талӑкран куҫать. Ҫӗнӗ пулӑшупа, эпир пӗлнӗ тӑрӑх, хальлӗхе пурте усӑ кураймаҫҫӗ.

Вӗткеленмесӗр укҫа хурас тесен «Автотӳлев» пулӑшупа та усӑ курма май пур.

Паян иртнӗ Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче республикӑра кашни ҫынна пӗр уйӑх пурӑнма пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк укҫа виҫине пӑхса тухнӑ.

Кварталта пӗрре йышӑнакан ҫак цифра иртнӗ ҫулхи IV кварталшӑн палӑрмаллах чакнӑ. Кашни ҫынна пурӑнма уйӑхсерен кирлӗ укҫа виҫи 6,2 процент сахалланнӑ. Вӑтамран вӑл 8236 тенкӗпе танлашать. Тепӗр майлӑ каласан, 543 тенкӗ пӗчӗкленнӗ.

Вӑйпиттисене кирлӗ чи пӗчӗк укҫа виҫи 8719 тенкӗ тесе йышӑннӑ, пенсионерсене — 6716 тенкӗ, ачасене — 8365 тенкӗ.

ЧР Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче тухса калаҫнӑ Чӑваш Енӗн Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Сергей Димитриев федерацин Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи мӗнпур регионта ҫак укҫа виҫи сахалланнине пӗлтернӗ. Ҫав шутра, ӑнлантӑмӑр ӗнтӗ, Чӑваш Ен те пур.

Республикӑри ҫуртсӑр ҫынсен социаллӑ адаптаци центрӗн экс-директорӗ Андрей Мякишев тӗлӗшпе тепӗр пилӗк пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Аса илтерер: унччен сӗтев илнӗшӗн (пӗтӗмпе 120 пин тенкӗ ытла) ун тӗлӗшпе икӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑччӗ.

Следстви версийӗ тӑрӑх, 2015–2017 ҫулсенче вӑл хӑйӗн тӑватӑ ӗҫченӗнчен 170 пин тенкӗ сӗтев ыйтнӑ. Унсӑрӑн хайхискерсен ӗҫ укҫине пӗчӗклетессипе е должноҫран кӑларассипе хӑратнӑ. Приют ӗҫченӗсем, паллах, хӑраса ӳкнӗ, хуҫа ыйтнине пурнӑҫланӑ.

Кунсӑр пуҫне 2016 ҫулхи ҫу уйӑхӗнчен пуҫласа пӗлтӗрхи ҫӗртмеччен вӑл пӗр ҫынна суя майпа ӗҫӗ илнӗ, ӑна пӗтӗмпе 66 пин тенкӗрен кая мар шалу тӳленӗ. Ҫав укҫаран ҫурри хуҫа кӗсйине кӗнӗ.

Следователь ыйтнипе экс-директора арестленӗ. Унӑн машинине те арест хунӑ. Пуҫиле ӗҫе малалла тӗпчеҫҫӗ.