Ака уйӑхӗн 8-мēшēнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Чи хаклӑ пуянлӑх» премьера иртӗ. Юхма Мишши ҫырнã истори халапне Чãваш Республикин искусствãсен тава тивēҫлē деятeлē Вячеслав Оринов режиссер лартнӑ.
Театр Фейсбукра ҫӗнӗ ӗҫ пирки ҫаларах хыпарланӑ: «Этемлӗх ӗмӗрӗнче ҫут тӗнчерен мӗн чухлӗ халӑх ҫухалнӑ-ши! Вӗсен кашнийӗн хӑйӗн сӑн-сӑпачӗ: культури, чӗлхи, йӑли-йӗрки пулнӑ. Чӑваш халӑхӗ тӗрлӗ ахӑрсамана витӗр хурҫӑ пек туптанса тухса хӑйне хӑй упраса хӑварма пултарнӑ. Мӗнле майпа? Несӗлсем пилленӗ чи хаклӑ пуянлӑха – ӑс-хакӑл ҫирӗплӗхне, вӑй-халне, вышкайсӑр паттӑрлӑхне – ҫухатманнине пула. Пирӗн, паянхи кун пурӑнакансен, чӑваш халӑхӗ малашне те пултӑр тесен ҫакна тӗпе хумалла та. «Чи хаклӑ пуянлӑх» истори халапӗ чӑвашсен иксӗлми вӑй-хӑват ҫӑлкуҫӗсене уҫса кӑтартать».
Пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, вырсарникун, Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Ҫӑлкуҫ» халӑх театрӗн ертӳҫин Галина Моисеевна Скворцовӑн юбилейне паллӑ тӑвӗҫ. Уяв 15 сехетре пуҫланӗ.
Куракансене «Амӑшӗ мӗнле, хӗрӗ те ҫапла» спектакль кӑтартӗҫ. Трагикамитре ҫивӗч ыйтӑва – ашшӗ-амӑшӗпе ачисен хутшӑнӑвне – хускатнӑ. Каччӑн ҫемйинче – ырӑ, пулӑшма хатӗр ҫынсем. Хӗрӗн ҫемйи вара укҫашӑн тем тума та хатӗр.
Спектакль сценарисчӗ тата режиссерӗ – уяв хуҫи хӑй, Галина Скворцова.
Чӑваш академи драма театрӗ. Сӑна тунӑ: Н. Плотников. 07.11.2019
Театр пирки хускатнӑ сӑмах-юмаха «мӗнрен пуҫласан аван-ши» тесе вӑрахчен пуҫа ватрӑм. Ырри пуҫа кӗмест, усалӗ чӗлхе вӗҫӗнчен каймасть. Ирӗксӗрех А. П. Чехов сӑмахӗсем аса килчӗҫ. Эпӗ унӑн сӑмахӗсене кӑшт тӑснӑ пулӑттӑм: «Театр — вешалкӑран, спектакль — чаршав хыҫӗнчен пуҫланать» — тесшӗн. Ҫапла-ҫапла!.. Мӗн кӑна пулса иртмест унта: драма та, камит те, трагеди те. Вӑл хӑй – спектакль. Уйрӑмах ӑна ӑста режиссер лартсан. Шел те, ӑна куракан курмасть. Анчах та вулакана чаршав хыҫӗнче пулса иртекен хӑшпӗр самантсене уҫса кӑтартасах терӗм, унсӑрӑн пурне-пӗрне ӑнланма йывӑр. Унччен вара ҫакна каласшӑн: чаршав хыҫӗнчи спектакль мӗн чухлӗ вӑйлӑрах, ҫивӗчрех – сцена ҫинчи спектакль ҫавӑн чухлӗ вӑйсӑртарах, йӑвашрах.
Сӑмах-юмах халӑх юратакан К. В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ пирки пырӗ. «Юратакан» сӑмах кунта вырӑнлах та мар пулӗ. Ӗлӗк, чӑн та, халӑх ӑна юратнӑ, халӗ темшӗн юратсах каймасть. Кӑҫал ҫанталӑк юр-тӑманлӑ пулчӗ, нумай ҫӗре юр хӳсе лартрӗ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче кӑҫалхи пӗрремӗш премьерӑна хатӗрленеҫҫӗ.
«Инкеклӗ телей» спектакле Юлия Николаева калавӗ тӑрӑх Сергей Павлов инсценировкипе лартӗҫ. Ӑна Сӑр тата Хусан хӳтӗлев чиккисене чавма хутшӑннисен ӗҫне халалланӑ.
Спектакль режиссерӗ тата художник-постановщикӗ – СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев. Ҫӗнӗ ӗҫе ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче куракан патне ҫитерӗҫ. Валерий Яковлев каланӑ тӑрӑх, «Инкеклӗ телей» спектакль пирӗн ҫӗршывӑн тата республикӑн историйӗнчи ҫӗнӗ страницӑсене уҫса парӗ. Окоп чавнӑ хӗрарӑмсемпе ачасем чирленӗ, шӑнса пӑсӑлнипе, выҫлӑхпа нушаланнӑ, леш тӗнчене ӑсанакансем те пулнӑ.
Тӑван ҫӗршыв хӳтӗлевҫин кунӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ ашшӗсем валли ятарлӑ акци ирттерет. Ҫак ырӑ йӑлана театрта тахҫанах тытса пыраҫҫӗ. Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗнче те ҫавӑн евӗрлӗ акци иртет унта.
Уяв кунӗнче тӗпренчӗкӗсемпе театра пыракан ашшӗсемпе аслашшӗ-кукашшӗсене спектакль курма тӳлевсӗр кӗртеҫҫӗ.
Спектакль умӗн ашшӗсене тӗрлӗ парне кӗтӗ, ҫав шутра — юрӑ-кӗвӗллӗ парне те.
Тӑван ҫӗршывӑн хӳтелевҫин кунӗнче театр «Золотой цыплёнок» (0+) юрӑллӑ-кӗвӗллӗ юмах кӑтартӗ.
Паян, нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Чӑваш ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ СССР халӑх артисчӗ Николай Мордвинов ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Етӗрнери паллӑ купса ҫемйинче ҫут тӗнчене килнӗ. Чӑн училищӗре (халӗ унта — гимнази) вӗреннӗ, Етӗрне уесӗнчи халӑх вӗрентӗвӗн пайӗнче ӳнер секторӗнче ӗҫленӗ, хулари хӑй тӗллӗн вӗреннӗ коллективсем лартакан спектакльсене хутшӑннӑ.
Етӗрнесем артиста асра тытаҫҫӗ. Вӑл ҫуралнӑ ҫуртра музей уҫнӑ, унта Николай Мордвинов архивӗнчи документсем, сӑнӳкерчӗксем, кӗнекесем, артистӑн япалисем упранаҫҫӗ. Училище пулнӑ ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. «Запомните меня таким…» (чӑв. Мана ҫакӑн пек астуса юлӑр...) Н.Д. Мордвинов ячӗллӗ театр фестивалӗ кӑҫал виҫҫӗмӗш хут иртет. Жюри председателӗ — СССР халӑх артистки Вера Кузьмина. Фестивале 45 ӗҫ тӑратнӑ. Н.Д. Мордвинов ячӗллӗ кинозалта артист вылянӑ фильмсене кӑтартаҫҫӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче ҫак кунсенче ҫӗнӗ ӗҫе сцена ҫине кӑларма хатӗрленнӗ май артистсем хӗрсех репетици ирттереҫҫӗ.
Культура учрежденийӗнче «Манӑҫми туйӑмсем» камите куракан патне ҫитересшӗн. Пьеса авторӗ тата спектакле лартаканӗ – Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Вячеслав Оринов.
Сюжета сӑпайлӑ та шанчӑклӑ Спиридон тавра йӗркеленӗ. Ҫуралнӑ кунне хатӗрленнӗ май арҫыннӑн хӗрӗ ашшӗнчен вӑрттӑн йыхрав хучӗсем ӑсатать. Вӑл ӑна савӑнтарасшӑн. Ара, арҫын хӗрне пӗчченех ура ҫине тӑратнӑ-ҫке.
Тӗп роле Раҫҫей Федерацийӗн тава тивӗҫлӗ артисчӗ, Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ Василий Павлов калӑплӗ. Спектакле шӑпах ӑна халалланӑ. Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче вӑл 70 ҫулхине уявлӗ. Пултаруллӑ сцена ӑстине халӑх питӗ юратать.
Премьерӑна нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче кӑтартма палӑртнӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗлл Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ ача-пӑча театр коллективӗсен республикӑри «АВАНсцена» фестивалӗ пулассине пӗлтерет. Кӑҫалхипе вӑл тӑваттӑмӗш хут иртӗ. Мероприятие Сӑр тата Хусан чиккисене чавма хутшӑннисен ҫулталӑкне тата ҫӗнӗ чӑваш ҫырулӑхне йӗркеленӗренпе 150 ҫул ҫитнине халалланӑ.
VI фестиваль нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тытӑнса ака уйӑхӗн 18-мӗшӗччен пырӗ. Конкурс теми — «Тӑван чӗлхене шанатпӑр!».
Фестивале тӗрлӗ енпе тата стильпе ӗҫлекен ушкӑнсем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Хутшӑнакансен ҫулӗ 7 ҫултан пуҫласа 17 ҫулччен пулмалла. Ӗҫсем вырӑсла, чӑвашла, республикӑра пурӑнакан ытти халӑх чӗлхипе пулма пултараҫҫӗ.
Ӗнер Маргарита Красотина журналист республикӑн культура, наицональноҫсен ӗҫесен тата архив ӗҫӗн министрӗн тӗнче тетелӗнчи пӗр постӗнчен тӗлӗнсе ҫырнӑ. Унта сӑмах министр Вырӑс драма театрӗнче лартнӑ спектакльсенчен пӗрне ырлани тата ӑна курма йыхравлани пирки пырать.
Чӑн та, пур иккен пост. Ӑна культура министрӗ Инстаграмри страницӑра ҫырнӑ. Унта вӑл Петр Гладилин режиссер лартнӑ «Музыка для толстых» премьерӑра пулнине пӗлтернӗ. Министр пурне те вӑл спектакле кайса курма йыхравланӑ, кӑрлач уйӑхӗнчи репертуара ӑна икӗ хутчен кӗртнине палӑртнӑ.
Маргарита Красотина вара премьерӑна вӑйсӑртарах тесе хурлани сисӗнет, министр мӗншӗн пӗр спектакле ҫеҫ йыхравланине ӑнланмасть. Сӑмах май каласан, журналистӑн мӑшӑрӗ Вырӑс драма театрӗнче чылай ҫул режиссерта ӗҫлет.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче художество канашӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта театрӑн 2021 ҫулхи пултарулӑх планӗсене сӳтсе явнӑ.
С. Рахманиновӑн «Алеко» пӗр актлӑ опери М.Д. Михайлов ячӗллӗ пӗтӗм тӗнчери XXXI опера фестивальне уҫӗ. Ку вӑл — Чӑваш патшалӑх академи симфони капеллипе (ертӳҫи — Раҫҫей халӑх артисчӗ, Раҫҫей тата Чӑваш Ен искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Морис Яклашкин) пӗрле хатӗрленӗ проект.
Пӗтӗм тӗнчери XXV балет фестивалӗ ака уйӑхӗнче пулӗ. Вӑл классикӑран тата хальхи вӑхӑтри ӗҫсенчен тӑрӗ. Тӗнче классикин шедеврӗсемпе (А. Аданӑн «Жизель» тата П. Чайковскин «Лебединое озеро» балечӗсем) пӗрлех Пермьри театрӑн «Балет Евгения Панфилова» тата Екатеринбургри театрсен «ТанцТеатр» спектакльсене кӑтартӗҫ.
+17.3 °C